장음표시 사용
51쪽
tenso respui in acutis morbis, praeter panem, alicam&ptisanam. At si mihi opponas Avicennam Serapionemq; dicentes, quod mes sit boni succi, iterum Avicennam quibusdam in locis libri sui,cibu exmes aegrotantibus exhibentem: dicam, non de uiridi & immaturo, sed de sicco ac plene maturo fuisse loquutos. Alioqui, ut res boni succi sit, non statim seqtntur, quod sit bonus cibus, cum possit & qualitate,& cococtionis duritie,& obstructione, aliaue ratione multuaria obesse.Bonus enim cibus multa desiderat: quoru unum si desit. bonus esse non potest. Sed & lib. .de uictu morborsi acutorii, legumina uniuersa ceu suam singula malignitate habentia, penitus a co- Io sortio bonorii ciborum eliminantur: cui sententiae Celsus . alioqui Hippocratis aemulator, libro secudo suae medicinae apertissime ibb- scribit. Notum quoq; & illud ex Epidemiarum libro, quam male his successeritiqui in Aeno legumina esitarunt: quod etia Galenus repetit in Aphorismis. Quicquid igittirmes Arabusit,&quicquid de eo scripserint Arabes,uium eius,praesertim recentis, in uulnere neruoru melioribus autoribus innitens non probauerim. nam uero nomine haec res ab antiquis censeatur, quam eruiliam Plinu uoce nonnulli, uel parti ab ea ut fieri Ante bueflectendo, rouilia uocat, pisaretos Ueneti,rodio nos alij, hoc operosius est ualde iudicare. Si 2o enim uix possunt illa agnosci,quae ab antiquis lumina arte effigiata, diueluti iiib oculos posita sunt, quanto laboriosius fuerit lesumina agnoscere,quoru illi uel nomina tantia, uel natura, non quali forma constarent,ostenderut8praesertim nostro aevo, quo simili cu nominibus multaru rerum cognitio interhi. Adde quod& Galenus ipse atri bigere in his uidetur, anxie & scrupulo te non ulla eoru pervestigas,&dubitantidem ii quam decernenti similior. Quod non alia ex cauia puto accidisse, niti quod antiqui in eis describendis fuere negligetiores, quae in propatulo &assiduo hominu usu esse cognosceoant. quod& Plinius quoda loco antinaduertit. Sunt tamen duo triaue, soli mo mouζnx, ut creda eruiliam hanc nostra esse id, quod Theoastus & Diocles dolichon uocauerunt,& Galent tepore phaico- . uel lobus dicebatur, & a Theodoro siliqua appellatur: quanqua si tanto uiro dissentire licet siliqua existimanda est aliud legumeiuxta Latinos autores. d uero praeter nomen ipsum, quod nulli alterius Ieguminis nomini magis quadrat, praecipue me mouet, est id quod de dolichis scripsit Theophr. 8. de hist. plantarii libro: dsi iuxta logii lignu quis eos affigat,ascendunt & frugiferi fiunt: si no, mali & uermiculou redduntur. His si addideris Galenu dicente,dolichos in hortis conseri, excrementa alui excutere,& uix ob redundante humiditate conseruari posse: uidebis pro ad huius dolichi,pprietates adeo huic nostrae eruiliae c5gruere, ut nulli alteri legumini magis. Adde quoq; ,si placet, & aliud dolichoria propriu ex eodeTheophrasto,& Galeno, secudo lib. de alimentis sumptu, quod scilli
cet iploru solorum, dum recentes sunt,simul cum seminibus siliquae quoq; madenturi ratione cuius proprietatis appellari eos lobos scribit Theophrastus, ct post eum Actius. Eruiliae autem solius inter legumina
52쪽
LIBER PRIMUS.Iegumina edi ab hominibus siliquas simul cii semine, nemo est qui
n eiciat: cu & erudae aliquando ab ociosis,& coctae a nobilibus,cot Eho pr sertim ex eis delicato quo da pulmento, libentissime madantur, aliorum leguminu siliquis in cibum iumetorii proiectis.Nolim tamen quenquam mihi de uerbo calumniam facere, quod dolichon
dixerim Galent teporibus fuisse nuncupatu phaleolum, qui sit aliud ab eruilia:dicimus enim, Galenu sequuti aliud esse legumen quod phaselus, aliud quod phaseolus, uelphasiolus dicitur:& phaseolum esse ide dolicho,ut Paulus post Galenu confirmauit: phaselum esse, ro qui nuc uulo phaseoliis, que & Vergilius vilem nucupauit. Quod apbaseolo. Hanimaduertisset Serapio,Qb lubiae nomine, quod certe a lobo
Graeca uoce deflexum eu, phaselos cum phasieolis, id est, eruula,minime confudisset. d &ni quoq; peccarunt, qui nostro tempore Dioscoridem interpretati sunt. Ex quo uidere licet, quantum ad Ires ipsas probὁ internoscendas conducat nominu intelligentia,qua tamen nonnulli hoc tepore penitus aspernantur.Si i tur ut probauimus eruiliae sunt dolichi, quis ambigat malas 'este cum scribat Galenus, dolichos inultu esse tabis deteriores, quae dubio procul malis cibariis connumerantur.Hoc autem fuit id,cuius gratia uniuersa io haec scripsimus: quod simul cu aliis ab initio propositis cum absolu rimus, finem ia epistolae faciamus.Vale,& si quid adhuc,uelin hac iapsa quaesti sie, uel in alia quavis medica re ambigis, no te pigeat interrogare; na me no pigebit ut tibi more geram pro uiribus laborare.
E P I S T. III L P. Crinito Florentino.
de Munna. eri post aegrotorii uisitationes ad sepi
in de more diuertissent,accedit repete Floriaῆus meus,& bonarum literarii & doctorum hominu studiosissimus,manu geres forma enchiridis lia bellu .Ego sititor alioqui rerii nouarum, percunctor
quid rei, undeq; acceperit. Ait dialogii esse de sculptura & emisse a quoda bibliopola tabernam indicat qui illii simul cu nonnullis
libris Florentiae formis excusis uenales naberet,inter quos receset Criniti nescio quid.Audito Criniti mei nomine, statim aduolo, magnaque cu uoluptate libru tuum dehonesta disciplina revolvo, capita percurro , uniuersa deuoro potius et lego. Deus bone, quae copia, quae uarietas, quam multiplex lectio,quae obseruationes,quam pura castaque narratio. Agnosco in his Criniti uiuax illud ingeniti, profundam memoriam,acre iudicium: in mentem subeunt nostrae illae propter Arni ripas deambulationes:crescit ardor quoniam aliterno licet uel in ipsis tuis comentationibus te audiedi uidendi . Libru igitur domu meo porto,occipio legere cuctatius, modo hoc modo illud caput: tade, nescio quo modo,septimii caput libri ultimi offendo. Accensus nouitate tituli, magna attentione legere incipio: uideo inscios,improbos,ignaros uocari medicos,qui manna,cuius nunc comunis uiar. ante Galeni tempora ignota Italiae affirmat.Do
53쪽
io IO. MANAR DP EPIST. MEDICIN.
leo hic simul&gaudeo .Doleo quide me in eorum umero hactenus se cxtitisse,quos uideo proteri a te,& flocci fieri. Gaudeo ignorantiae . nebula per te mihi abstergi.Non enim ex his tum sui sibi placendo malunt errare,quam alterius cedendo ingenio resipiscere.Pergo legere:audioq; , Tiberio imperante mannae usum a medicis probatii, licet alio nomine eam appcllarint.Probari hoc magna animi propcssione expetens, uniuersum caput perlego: eo tante lecto, non minus
ac antea probationes desidero. Siquide quae abs te ad huius rei pro- . batione affertitur amico uera loquoi ignosce mihi haudquaquam satisfaciunt. in Celsus tuae sentetiae adstipulari ut dicis minime ui detur.Lectione ego in primis deprauata,ut alibi pleruq;, ita eo loco Cessi heu nnἴ puto. scribeduq: rhos, uoce quide Graeca led quae,ut inquit Plinius, turi Latinui nomen no habet, significath eu tructu que Arabes & uulgus Sumae,res D nuc medicorii lumae dicut,olim obliniis N pellibus,nsic medicinae rivicis. seruiente: de quo & Theophrastus lib. 3 deli istoriis plataria Dioscorides libro primo,& Galenus octivo,&Plinius libro Σ .abunde scripserunt alt* Plinius quod ulceribus medetur manantibus cum melle: quae fere sunt uerba Celsi per te recitata. Galenus quoq;
scribens, Syriacum cum nuncupat. Sed sit uera di genuina illa lectio certe nullus in disserendi arte uel mediocriter eruditus, ex ea ad allirmabit l equi, quod tu colendis ,rorem scilicer Syriacum eo loco oportere intelligi, que ni Hebraeoru monumenta, de H recentiores medici, mannam uocat. Nihil enim uetat uel aliam quaa
uis rem,uel ipsum rhun intelligi, praefertim cum in libris recentiorum medicorum pro rho, legatur aliquando ros Syriacus , sicut de apud Columellam &Palladuim. Nec manna intelligi apud Celium possit, nisi inscitia rei ni edicae Colius ipse notetu Quae enim uis mannae huic nostiae,ut mala oris ulcera,de quibus inibi scribit, per eam sanescatZaut quod cu amaris nucibus coibrtium Z Quanto igitur melius,peccatu unius elementi in Iibrariu rei jcere, rhunq; ipitiin, sorem a Galeno & caeteris in stomaticis pharmacis summe collaudata, uel legere uel intelligere,quam Celsu 'plum facere,aliis autoribus, rationiae,ac sibimet,parsicosentanea an irmare. Dioscorides quoq; in suo illo ad Artu librq , tarn nominat eam Qua de quaestio est manna,quais meam hane qua nunc inibo epistola: sed eo ipso que tu affera loco ioc est cap 8 .de manna thuris, no de mana hac recentiorii scribit: quod profecto adeo est clarii Dioscoride ipsum Iegenti,ut mirari satis non possim, te, quem oculatissimum semper agnoui,in tanta luce caligasse. Scribit enim cap. 82.' λι- altero, id est 33.mρ φλοιῶλιεινου deinceps uero AO ceis, in hunc modum- - ἡ λευκευμι calx,
σψηι - ίυν γ ίω.Quς fere sunt uerbum ex uerbo quς per te allata sunt,ex eius sententia.E quibus non aliam mannam qu.im thuris euintellexisse nullus dubitabit, qui sciat idem esse apud Graecos taceo seu rus o My,quod apud nos ibus. Videat post hoc cap. 8s.in quo do thuris fuligine uinatur,ita ut quatuor capitibus uniuersa thuris
54쪽
materia ab seluatur. Sed & Galenus qui nullibi hane uularem manna su hac uoce n ominauit, licet de ea in lib.de alimetis,cap.de melle,aliquid tetigerit, cum alibi pluries,tum decimotertio libro
θι απομ- ναμ δον,mannae libani mentionem habet, impleri ea d i cens suppuratos tumores post sectionem, qua & definit Lia -- λι camilia. Demum quam Orpheus inter thymiamata ut scribis refert, quis utranq; internosceris,no potius credat esse excribrationem &puluiscillum quendam thuris,ad suffimenta idonei,& quem adoleriaris uetiistissimum sit, quam hanc uitlgarem quae penitus inodora, Io suffriq; contumax ac inepta,& quae in usus potius aegrotorii quam sacrificia deorum uenire consueuerit3Neq; igitur Celsus,neq; Dioscorides, veru in neque Orpheus,quorum tem monio niteris,id probare mihi uidentur quod contendis, Tiberio stillicet Caesare imp rantC, mannani hanc, quam nunc pallim ad alitum nobilium preciosa enim res est leniendam exhibemus,in agnitione & usu fuisse medicorum. e si quas habes huius rei evidentiores demonstrationes, eas scribere ne pigeat, simul Manardo tuo rem gratissima facturus,simulq; ueritati patrocinaturus: nisi enim fortiores rationes uidero, non tum ab Auerroe Cordubensi recessurus, qui mannam hae inter ea reposuit,quet post Galenum in usiam uenerunt medicorum. Nisi forte quileiam antio uitati fauens, mel sylvestre, ut Sudas, uel mel roris aulae ris, ut Galenus, uocatani ab antiquis contendat, cui nec nos magnopere ut alias ostendimus)repugnabimus. Vale.
EPI ST. V. Pacito medico Atintuano,
de temperatura Populi, medicaminis
ex ea parati. . V A E R IS quid sentia de myracopi, quod populeum
ungnentum uocant,temperatura, cuius Gud officinas
communis est usius, quonia apud uos disceptatio orta sit,aliis calidum,aliis frigidum assirmantibus. Scribam quid sentio,istud in primis praefatus, Ambiguitatis cissam me putare, quoniam de Populo ipsa, rationibus infra dicendis, pariter ambigatur. Nam si fructus illi populei quos oculos uocant, uel frigidi uel modice calidi statuantur,&pro papauere rubro, hoc
est, ut multi putant,anemone, calida herba, ut corrupti habent eodiaces, nigrum legatur, non erit ita frigidus medicus, qui frigidum no affirmet. At si Galeni communem traductionem, Petriq: Aponensis in suo Conciliatore autoritatem sequuti,populum in tertio ordine calidorum locauerimus, res profectd digna erit quae in controuem stam ueniat, iitpote uel iupputatione calidorum frigidorum,& exacto utroruq; examine, uel experimeto rationi innixo, decideda. Sed
misib in praesenti scrupulo lis hoc scrutinio, quod quisq; Alchindv.
uel Auerroen, vel Gentile,& Savonarolla, uel Maiolum tuu sequutus, modo mediocri stippulassi peritia no careat,cu stylo & abaco experiri potest illud potiua quod te desiderare cognosco, quae scilicet
55쪽
I O. M A NARDI EPIST. MEDICIN.
sit Populi teperatura, absoluere enitar. Vulgata igitur Galeni interpretatio, calidii in tertio ordine statuit: Graeca lectio,in primo: utraueribr,no facile est iudicare. Siquidem no uideo,dicit quispiam,cur in hac re nota Graecus qLatinus uel Arabs librarius potuerit hallu cinari reijci eda enim culpa potius in scriptore quam in interprete
cu non possit qui interpretadi munere quomodocunq; fungitur, adeo expers esse literarii,ut γlitera quae tertiit,ab re,quae primu denotat,no internoscat: aut sino per notas, sed per dictiones tuas numeri exprimatur, quidquid τριυμ .Latine significent,n5 intelligat: alioqui necesse fuerat,eum simili errore alijs in locis semper Iap torum esse. Auget suspicione erroris Graecorii exemplariu , Oribasius Graecus & ipse medicus,tum Serapion & Avicena, magni uterq; nominis inter Arabas,quorii ille in prima parte suae aggregationis,medicinis in tertio ordine calefacietibus Hauru romi 1ic enim ipse populu nigra uocat conumerauit.Capite quoq; 27s.secundae partis, idem uerbis Galeni confirmauit.Intelligere autem ipsum per Haurum romi Populum nigram,hoc est, eam quae Graece dicitur,uerba Galeni &Dioscoridis quae recitat palam ostendunt. Sed Oribasius in lib.1.ad Eunapium,& lib.Is.ad Iulianum Caesarem, inter calida tertij ordinis computauit. Avicenna autem cap.3 Σοcundi libri, sub nomine Hauri romani, & sio. sub nomine Nucis romanae, de eadem scribens , ait, quod calefacit uehementer in tertio. Quanquam nescio si ulla in re tam uarius, tamq; parum sit iconstans tuit. Nam praeter loca superius allata, bis quoq; de eisdem rebus non eadem lcripsit. Capite enim 3ir.suo nomine Hauri.
confundit ea quς de alba & nigra Populo a Galeno et Dioscoride diuersis cultibus scribuntur, dicitq; Haurum aequale,& ad pauca d clinare liccitate , nec esse uehementis caliditatis. ite 37 . dicit, Carabe quod quidem ipsemet cap 3 si . scripserat esse summi Hau. ri romani esse calidum parumper: & in libello de Viribus cordis, soquod est calidii in primo gradu, quod tam e gummi cap.3 4 dixerat calidissimsi.Verum dis onatia haec, tametsi ei deroget,ceu paria idoneo testi, in ea tame parte quae Oribasio, Serapioni,& Galeni uulgatae traductioni conformis est, quonia testes tres habet secum sentietes,eius testimoniu penitus reijciendum no uidetur. Quid igitur iudicandi im3An uni scripturae magis credendis,quia Graeca est, quam duobus,&quidem celebratis medicis Z Prosectὁ uereor, ne u pro Graeco in hac lite steterimus,ab amicis qui nos de Graecitate insimulant, iure meritd derideamur. Sed age examinemus,an Graeco id reus aliquis testis subscribat.Inuenio quidem multos Arabes a sera sepione recitatos in cap. II 6.quoru unus teperatae caliditatis cum pauca Digiditate,sii frigida, sicut & Halistas affirmant.Verum cum de succino loqui uideantur,quod ipsi Gabe, uia carne uocant,& quod falso gummi Populi rentur,fabuloso scilicet errore,a Plinio & a te
ipsa iamdiu exploso, parii dignos se msistrant quibus credatur. Consulendus igitur naturae codex,cui refragari nec possumus,nec debemur,hoc Populus ipsa,qua utiq; no necesse est nos,qui propter Erid
56쪽
Eridani ripas degimus,alonin quo petere. sed certe naturae hic Itaber, modo scias legere, os edet,ad tantii caliditatis gradui hane arborem non extolli. ut inter medicinas tertii ordinis debeat collocari. Na quis rogo sapor, quis odor,qii aedem ii qualitas, tam praecellentis eam mostrat calorisῖNeq; enim multu odorata,neq; eximio aliquo sapore praedita, sed dum gustatur,primo quidem modice astringit, postea amaritudinem quandam subobscuram inuehit, olfacieti quid
non insitaue,uerum exiguum id omnino repraesentat. Si quis uero uia regia, quam Galenus monstrauit, incedens, experiri eam in corporibus temperatis, distemperatis,aegrisq; uoluerit, calefacientem non ualde inueniet.Paulus praeterea Aegineta Galeni simia cales cere ea scribit in primo ordine: cui Constantinus quoq; monachusco semit.Volunt leges, exi ctui semel malus fuerit, semper eode in genere esse praesium edit matu: sed Arabiea illa Galeni editio, no senistrantia, sed fere singulo quoq; capite multifariam labitur: unde fit, ut exigua illi fides sit tribuenda. Numeravi ego eade pagina, qua de Populo scribitur, errores plusqua quinquaginta: inter quoscapite de Lolio quod Populu proxime praecedit,pro tertio ordine primus scribitur, ut minus miradu sit in Populo pro primo scribi tertiit: quod certe uidere poterat is medicus, et ea Galeni uolumina castigauit, quae sunt secudo loco formis excusa, nisi omnino caecus fuisset cu Galenus ab initio capitis dicat loliu esse calidius iride,& proximii media cinis acutis in calore & siccitate. litto, qudd in calce libri sexti deis est pars capitis, ubi de gingibere agitur,& deinceξs capita uigintia tria. Vide igitur quam temere, ne dica impudeter,bonus ille corruptor potius quam corrector, manes Galeni sibi apparuisse confinx rit,& eastigatu uolume obtulisse.Et ne me etiam putes haec fingere, subscribam capita quae desunt. Ea sunt huiusimodi: De zytho, fermito, metha, hedriaro,hemerocato,bem tonitide, erigero, eryngio,thalietro, thapsia,lupino domestico & sylvestri,inlaspe, lactuca, thymis, idaea radice, uisco, uiola,cauda equina, equino forniculo, iatide, im- pyro, salice. Vs igitur Graecae lectioni non magis accedat, non tot errandi discriminibus labiectae, quot comunis illa, quae ex Graeca ad Arabicam ab Arabica ad nostram lingua peruenitZeoq; seculo quo Latinae & Gr ' literae pessum ierat. Quae etiam Graeca lectio Paulum edicu grauissim ii,& Constantinii no usquequaq; aspernabile,consentientes habet. Adde si placet,& Graecii quisquis ille fuerit qui multorii capitisi libri de simplicibus medicinis Galeni, siummas collert.Et Avicentia quom. ipsum cap. 3si. ubi seriosius quam aliis locise hac arbore scripsit. Quod uero alibi calidii in tertio ordine dixe rit, ex eade puto radice natisi, ex qua & Serapionis,& comunis traductionis & Oribasii litera pullulauit,ex uitioso uidelicet Graeco exe- p i. Na ipsa rei experietia caeteris omnibus antestas,Graecae lectionis ueritate eonfirmat. Si ergo populnei fructus primu ordine hi ealore no transtendiit, certe populeum myracopum sei dum iudicandu est, in quo praeter Populi fructus&adipe, modice cidita, resiqua omnia sint se ida,& bona eorum pars ad supremos usq; ordines attollitur. so
57쪽
tollitur.Neq; bis in hac parte accesserim,qui non aegstri ,hoc est,ia nae & esimunis Populi fructus,recipi in hoc ungueto iubent quonia sit ealida: sed leuces hoc est,albae, qlia uulgo apud nos uoce pa- ru, fit,mutata, albara uocat,ad frigidii inclinatis .Ego enim leuce quoq: ipsam calida potius quam frigida puto, scribete de ea Galeno libro 6.de simplici medicina, quod mixtae est aliquo modo t eraturae,exaquea tepida,&terrestri tenuata Obstatia,& qyod abstersi-uae uirtutis est particeps,quam ipχ quinto tractatu eiusdem libri de simplicibus medicamentis, a calido neri docuerat:& lib. de medicinis secundum lora patientia, secundo, ei uim discutiendi adscribit. Inuenio etiam apud Galenum & Paulum acopon otia a Nou.hoc criper Populum, is lacies mir legisse non memini. Haec sunt quae de uestra controuersia mihi alioqui ut nosti occupato in pr sentia occurrere, quae si tibi satisfecerint,gratias age luci uerae, quae noctem mea radio suae uirtutis. illustrarit: si minus,imbecillitati meae adscribito, non uoluntati. Vale.
OSTRIDIE quam defensio tua, Simonis, P storis accusatio ad nos peruenit,fortὸ contigit, ut eum principe meo in suburbanam uillam secede- is rem. Tuli igitur utroq; libellos mecum, natura ipsa sititor asioqui nouitatis ne in octo penitus essem sine negocio. hosq; cursim yri mo,atq; fere i l ne interspiratione perlegi. Dehinc occepi legere
accuratius,interq; legendu quonia no erat tunc in quo me melius exercerem notaui quaecunq; in Simonis libro occurrerent,in quibus aliter atque ille sentirem: non minori scilicet uenia reprehensurus Simone, quam ille reprJedcrit Leonicenu .Has ego au notatiunculas ad te mitto, no quali re egresia aut te dignam, sed uelim quoddamei in te amoris monumentu Cociliauerant enim te mihi H
dudii c5 munia studia,& tua in Ioannem Fr1ciscum Picu Principem meu uirit uel doctrina uel moribus,uel utroq; rnc5parabi expl8- rata misi i apride obseruatia nec aliud putaba deesse ad nostra amicitia, nisi ut te amari a me cognosceres: non enim uerebar ne esses me aeque redamaturus. Qu'd si mihi pr sens praestiterit lucubratidicu ex seno placeat utit uno hoc offloo erit gratissima Vt igitur ab
epistola sumamus inutu, Simon Galeui,& Petri Aponesis, vulgo Co
58쪽
ediatore quem diciti, autoritati innixus, eos medicos redarguit qui nominu curam habentim qua certe reprchensione, ipsis reprehensione carere non uidetur: siquide Aristotele teste,qui nominum uires 'gnorat,& seipsos sepemi mero.& alios fallunt,& ut scripsit Avicen Pna ad vocum consideratione duxit nos necessitas. ot enim errasta in medicina, in philosophia, in sacris literis ob mla vocum ignorantia videmus accidere3 Atq; ut ex multis &feri; innumerabilibus pauca anerantur, unde est quod recentiores medici ad diutinii puerperiu&ei Gos messes siliquς Aegyptiae Artice exhibent,nulla adaro peri edi,seu prouocandi facultate praeditu,nisi quod cognominatione ipsa decepit, quod scilicet ea siliqua iiii lxd Casia fistula dicatur ob, aromaticae uires,quae sola & fistulae & casiae nomen habet simul eum' nominem illa transfundui3 Quid Avicennae secundu de medicina Puolia men ,Dioscoridis antiqua interpretatione, Serapionis librii e , simplici medicina, req: ad unii omnes & autores & Iibros, qui in usu apud medicos uulgo habetur, tot erroria ambagibus insit inauit, ni is quod autores ipsi, uel eorii interpretes uocii lignificantias paruhabueriit exploratas 3 Unde errores circa cardamomu,apium maius.centiuiriti, rheon poticum,innumeras' pene herbas, in quibus non dio modo plebeis & ualiores, sed & qui aetate nostra principes, atque semidei sint habiti,& peccant,& peccauerisit3profectd ex eade radice piillularunt.No igitur posthabeda sunt nomina, praesertim mediaco, humanae uitae praeiudicio in his aberranti. Na quomodo aut labros antiquom,a quibus fere accepimus quicquid in hae scientia habemus, imagistros ipsos uiuetes,spreta ipsarum uocii significatione ualebimus intelligereὶ Si potest Simo quicquid hactenus aut humana industria uestigatit,aut diuina indulgentia reuelatii est, propri; ingenii uiribus excogitare, ut nec antiquoru lectione,aut praeceptoris adminictito,ita nec uocum cognitione indigebit. Nos proses cio qui sumus rudiores,malumus de vocum ut eta soliciti, quam in rebus ipsis crassissime pererrare. At n6nne in cacris quoq; literis,&in philosophia multi errores in ut a solis linguaria peregrinarii notitia labetibus,& cognota possint,& eastigari 3 Vidit hoc nostro
aevo Beliarion inter Graecos,inter Latinos Picus, inter uestrates Ioanes Plivircensis, eius gibri autor qui De uerbo mirifico in titulatur. enim sciret legedii in Euinlio, Si eu uolo manere: in Psalmo,sforte iiiiiii in Euagelio rursus, Thabiti humi: no autem ut Latina ha Dei exepIaria, in primo loco, sic eu uolo manere: in secudo,fonte ui uu:in tertio, Thabita cumi.Nemo profectd homo uocii neglectora ης nec eo munes hosce errores castigare quispia poterit,uno set in per scrutadis uerbis accuratus. Neq; illos oluispia ut parui mometi tale-lnedos dicatiquaqua enim unico elemeto p catur,tam e pririer id.
ne minimus side scripturae curae apex absq; spirit' sincti lumine
est conscriptus occasio etia data est uiris aliou doctis, ut in .stortasiaberetur expositiones,quasno est preciuopers hoc loco recitare. thilosophia uero quot Tores ex una hac radice exorti sint,loquellet in psea recessire,sed uno ista apposito,alios ad librii nostrsi
59쪽
is IO. MANARDI EPIST. MEDICIN.
Aristotelicarum castigationum reservabo. Legebam proximis diebus apud Aristotelem,quarto Moralium ad Nicomachum libro, ea parte qua de prodigalitate agitur,in antiqua traductione haec uerba: Velociter relinquit substatia dantes idiota quanqua & idiotesIro idiotas corrupte legebatur quod cu lesere,statim uenit in mete, debere eius loci enarratores in ea dictione,idiotas,impingere: sta timi cuiusda expositoris nome ob reuerentia taceo sumpto in manus codice,offendi quod praesagiueram, inc5cinnam scilicet expositionem,& ab Aristotelis mente penitus alienam: ea est huiusmodi: Prodigos appellare eo loco Ariuotelem idiotas, ouasi irrationabiles, quoniam scilicet indiscrete 1ubstantiam dilapident. Quod si aut qui librii conuerterat,aut ipse expositor, per idiotam non aliud eo.
loco Graece quam Latine priuatum homine significari,& ad quid aliud semper uoce illam dies,ut n5 uno loco docet Galentis,intellexitat ille planiore fecisset interpretationem.&hic qua erat mentis sublimitate philosophi sententiam plenὸ percepisset Desinat igitur tuus Simon, nominum inquisitionem,quasi frustratoriam,& parum Nomin m in- philosopho dignam, calumniari,ὸ quorum ignoratione, tot in omni medi bus disciplinis sequi videmus incommoda.Neq; nobis 'biiciat Ga
- - ΟΥ - Ienum:quamuis enim multis in locis,superfluum circa nomina studium redarguerit,atq; cos medicos qui ociosam operam in non nea 1 cessarus uersis consumiit,ipse tamen& multos libros de medicinalibus nominibus conscripsit,& prognostica Hippocratis enarrans,' atq; aliis in locis plurimis,no aspernadum hunc laborem docet. Sed
quaerenda eatenus nomina, quatenus in rerum nos perducunt agnitionem. Libroq; primo de differentijs pulsuum ait, Occupatio circa nomina, est inuitis nobis necessaria. Tanto aute est nobis quam Galeno hoc studiu magis necessariu,quanto medicina, qua ipse partim sibi peperit, partim a propriae linguae autoribus didicit, nos a Graecis barbarisq; nationibus mutuauimus. Et utina fatis fidi fuissent in 3
ter nuncij,qui eam ad nos uexere,& uersbres tantum: non etia peruersores extitissent.Vtinam no utriusq; linguae ignari, eius cilicet ex qua accipiebat.&in quam couertebant: no enim praestitissent nobis medicinam no modo foedam, incultam, punicamq; potius ac barbaram quam Latinam, sed & manca, in plerisq; mutilam,&interpollatam. Qui tanae, ut ob pium propositu,& temporis uitium excusan iadi, praestiteriit enim quod potueriit)ita sunt cne omni indulgentia illi accusandi, qui staturiente iam undiq; ex ipsis fontibus,& per puros canaliculos transfluente medicina,turbare potius maledictis uolunt,quam ebibere. Sed dimittendi sunt hi,no monendi.Ide quippe in literis quod & in moribus accidit. Vt enim qui se bonos putant,
Conciliatoris eu mali sint,nunqua ad eliorem fiugem couertuntur: ita qui se pueri ores. tant doctos, nunqua ab snorantiae morbo liberantur. Cociliatoris uero hac in re alitoritate tam parui faciamus,quam quod nihili, quadoquide si dictionii ipse uim probὁ calluisset, iis tot erroriii 'bagibus libros suos coplesset. Atq; ut ex innumeris unu aut alterii attin-ga,si uocis, σμα .r,qua Aristotcles decimo primae sectiunis ro i
60쪽
blemate utitur. multiplice a Galeno secundo libro de loci s affectis,& septimo Aphorissimorii, expressam uim didicisset, non piitasset do. Iorem capitis titti eruente,& cu pilisu, depitii itae redundatia fieri,&eo loci ab Aristotele intelligi, re quidem ab Aristotelis mete. & fortasse ab ipsa iteritate non parti aliena.Melius quoq; intellexisset nonia trigesim si trigesimumq; primu et iisde partis problemata, alia spermulta, quae non est necesse hoc loco recitare. Satis enim monstrauimus, multa in omni scietia conducere,reria uocabula recte intellexisse, praesertim in medicina, ubi tanto cu discrimine in nomi nibus erratur, quanto cum discrimine&aliud pro alio medicamentum,& inexperium pro experto,& noculi pro innocuo propinatur: quanto etiam cum periculo unus pro alio morbus intercuratur. Sed iam reliqua examinemus. In prima concitisione, morbii gallicia sub
pustularii, anthematu aut ut ipse dicit allium ere capiten antiquis collocatu assirmat.In qua re id mihi in primis peccasse uidetur,quddneglectis his que in eo sunt precipua, id est articuloru doloribus, duris ita moribus, tilceribusq: pessimis, cutis defcedatione talummodo considerauit.Uerii hic error illi comunis cum multis, quoru opiniones peculiari tractatu late c5futauimus. Ille uero simonis proprius, et O quod aut propositi im non manifestat, aut a tieritatς ipsa uiscordat. Si enim ide penitus per anthemata S pustulas intelligit, quod& Costantinus,&alius Hippocratis interpres sensiisse uidentiir, dum aphorismu illum sextae particulae uertentes, ναῶπα τι apro anthematis pustillas reddidere, no satis explicat quod intendit. Non enim ad certam specie,prefinitiiq; catur quod propositio eius uidetur profiteri morbum hunc redigit,cu nomen pustularii late pateat,& uarias sub se species compraehedat. Sin aute Celsum sequutus,peculiarem qiranda pustularii speciem intellexit, a uero l5ge seiungitur: siquide nihil simile in hoc morbo bis pustulis uisitur, 3 Q quae ex urtica uel sudore nascutur, qualia esse anthemata quae dicuntur, Celsus definiuit. Si Paulu Aeginetam non minus errat definiuit enim exanthcinata ulcerationes nuperficiales, subrubras & asperas, quales in hoc morbo non semper reperiri, quiuis potest agnoscere. Nec illum a primo errore reletiat, quod non simpliciter anthemata, sedcu adiectione epidentialis dixerit: quandoquidem ipse sibi hane excit fatione ademit, tum multos morbos fieri posse epidem tales affirmatiit. Non maior fit igitur ad certam specie limitatio, quando anthemata dicimus epidemialia,quam si animal album diceremus. Taceat igitur Simon, nec pergat Leonicenum accusare. tanquam non 6o definientem quid sit morbus iste. quem nec ipse multo plus declarati ii, quam si epidemialem simplici & absoluta ratione rixisset. Hactenus de concilisione. Ad corollaria accedamus, in quorum primo iniuria te accusat Simon, quasi improprie loquutum . quando pestem hanc κακοειν nominadas. Ea enim uox, tametsi saepe m la qilaedam ulcera Graecis medicis significare uideatur, si tamen ad Latinum transferatur sermonem, malignum, uel mali moris significat. quidem nomenclatura, nidam huic morbo dari posseb decen