장음표시 사용
71쪽
.8 IO. MANARDI EP Is T. MEDICIN.
Illius e lentis premitur radicibus humor, Dulcia cui nequeunt succo cotendere mella. Et Sosinus in India nasci quasdam ait canas, e quarum radicibus ad suauitate mellis
succus exprimitur. Quorum sententius consentire uidetur Galenus lib. .de limplicibus medicamentis, molles radices calamorum,maxime Aegyptiorum,dulces esse dicens. Verum no ex radicibus, 1ed ex ipsis arsidinaceis medullis, quas cannas mellis uocant Siculi, nostrum hoc saccharsi exprimitur, ut propterea aliam rem illos intellexisse credi possit. Ex utrisq; tamen, radicibus scilicet & cannis meI fieri Strabo c6memorat. Sed& Statius quodam loco nostrum 2uc charum agnouisse uidetur, licet nomen tacuerit, quando inquit, Et quas praecoquit Aebusita cannas. Fuit tamen hic Dioscoride& Plinio iunior.Postremo etiam Serapion Arabs,onanibus his posterior,interqitatuorq ii inqileue genera capite proprio enumerata, huius nostri non meminit. iocliti de argumento esse potest, medicis istis quos ipse citat, illud fuisse incognitis. Si cui auteres incrededa uideatur, de re tam nobili antiquos medicos non scripsisse, consideret quam multa sint nostro aeuo prς-ciosissima,antiquitati penitus ignota, ueluti moschus, iubetum,am-bra,camphora, aliaq; non parti milia. Haec sunt quae ad hospitium reuerso, longe tamen a mea bibliotheca, pro dogmatis propositi defensione scribeda occurrere.quae si a te probata tuerin i,in luce prodire no formidabiit: sin minus, in tenebris perpetud latitabui. Vale.
Viennae Panoniae ex hospitio nostro,quinto Non. Sexti. anno Is I s.
EP IS T. III. Caelio Calcagnino uiro δε-
I OMACHVS non ibium uulgo, sed Plinio qlioq;.& interdum Celsis, necnon plerisq; Graecis,quoris in uariis suarum comentation si locis meminit Galenus, 3 oea corporis cauitate significat, in qua cibus recipitur,& prima cococtio celebratur. Galeno aute,& Graecis qui post Aristotelis aetate,ad Galent usq; tepora scripserunt,meati illii indicauit qui fauces & os uentriculi interiacet, per que cibus &potus ad superius memorata inanitate, cui comittitur, deglutiendo deducitur. que meatum Aristot & ueteres Graeci omnes Latini gula, Arabes & nostrates Arabu imitatores merin nuncupauere.Nec defuere ex antiquioribus, qui ipsius uentriculi os,stomachuquoq; nucupauerint.NO merito igitur reprςhedi debet,quisquis cibum in stomacho cocoqui asseruerit,sicuti neq; qui per stia machum uel appetentia fieri dixerit,uel deglutione. Qui uero stomachia non cibi,sed spiritus gratia fama purat,is meo iudicio excusari nullo modo potest, quonia & antiquoru autoritate,& rei ipsius fide conuincitur.Na ut medicos praetermitta, qui ad unu in hoc coueni ut, ut duas esse in collo semitas ueluti canaliculos dic. at,altera p qua spiritus defertur,qua guttur,siue aspera arteria: altera per qua cibus & potus.
questoniacuum&isophagum,& gula nuncupant. Pride enim & ab Arist.
72쪽
Aristotele,& a medicis explosa est illoru sententia,qui per hanc cibit, per illam potum trasire credideriit. Aristoteles ipse primo lib. de animaliu historia, per arteria, quae cartilaginea est,& priore partem colli occii pat, uoce tra sinitti & halitu docet per posteriore,qtiae spinae in iacet.& carnea est cibit. Qua sentetia libro tertio de partibus animaliu fusius declarauit licet non ulla uerba inibi legantur quae si seorsum considerentur,susipicione aliqua facere possint quiued gula. instrumentu spiritus putauerit.Ea sunt huiusmodi: Cu igitur in strii metu spirationi accomodati im longitudine habeat necesse sit, gula inter os & uentre haberi necesse est. Qirae tamen uerba, si tot a caput legatur,eu sensum habere no possunt, sed ita audieta sunt, ut docere per ea uoluerit Aristoteles,liis animalibus gula inter os & uentriculii esse,at'; ut seques est, obloga, quibus guttur adest: logii enim hoc necessario est gula non necessario, sed in multis non manifesta, quibus uidelicet' uentriculus ori proxime adhaeret: quae cum pulmo nem non habeant, gutture & collo carent, ut genus omne piscium. Quibus uero puliso, bis & collum & guttur adest, gulaq:
non solum longa, sed & gutture longior: quoniam uentriculus ad uem tendit, ceu ignobilior, inferiorem sedem pulmone & core postidet,a quibus etia per transuersum uocatii septu, dispescitur, per quod transire gula oportet,si portare cibu ad uentriculii debeti Liquet igitur ex Aristotelis sentetia,gula no spiritus,sed escae uiam existere. Cui & Galenus 8. lib. de usu particularii, cap.primo, ubi utilitate colli explicat,apertissime cosentit. Quod cuidelia quoq; ipsius rei apertissime demosti at, nec tantu in homine, sed in uniuersis etiaanimalibus, quae gula habent.Eam enim est uidere, non ad loca spiritus cor uidelicet & pulmones, sed ultra ut superius dimi est)trai uersum septu in uetriculii desinere.Haec habui docti Sime Caeli quae i. hae cotrouersia scribere, non quide ut te docere sus Minerua, sed ut sentetia mea, qPOptare uidebaris,aperire. Vale,& me quasi ueterno obsitu inter hosce Scythas, aliqua lo similibus qu stionibus experstencies. Iterum ac semper uale. Budae,Nonis Ian. M. D. XVI ILI.
EPIS T. L. D. Moardus D. Pacto medico Mantuano de alui lumbricis.
OsrvLΑsrra me Pacte eruditissime, ut quae
ex Paulo Aegineta in meum Avicenna transcripta,
de lumbricis alui,& signa. & remedia, dum i ieessem perlegeras ad te transmitterem,adderemq;, si qua essent per me longo usu comperta. Ego u ro, qui tantum tibi debeo, ut grandi etiam alieno aere conflato,dire portiunculam rationis possim ex
73쪽
pungere,arrepto calamo,statim amicos,hoc est, libros,& opistora phaccepi consulere, in quibus quid inuenerim, pro tempore accipe. Leges enim non solum quae petiuisti, sed & nonnulla ueluti alia riu quodda superaddita.Lumbricorii tria genera tradit Paulus, Ga-Lum testi vim lenum, ut assetet, sequutus: rothidos latos,& ascarides. Hippocrates triare . Celsiusq; duo: ille enim latos,hic ascarides siletio pertransiuit.Galeno reliqui medicinae autores,tam Graeci quam barbari aperte cosentiunt, uno Auicenna excepto, qui adeo ut solet confuse scripsit, ut nec quid scripserit nec quid senserit,licui id possit intelligi. In quibusdam enim exemplaribus tres, in quibusdam qtiatuor species proponunturi in omnibus uero ita obuolutae, ut non sit facile eas extri care: si quis tame diligenter introspiciat,tres quoq;,no quiluor ut eius narratores puta bab eo positas animaduertet, licet pluridus uerbis expressas.Per longos enim unam,per latot & rotundos altera, per ascarides & paruos tertia intellexit: ita ut probanda sint ea exe-plaria in quibus tres, no in quibus quatuor in capitis titulo initio proponuntur. Quod certe costare potest,consideranti ea uerba quae statim ab ipsom et Avicenna subnectuntur,in quibus cu uellet eorsidisserentias tum ex loco,tum ex materia generationis inuenire,no nisi triti meminit differentiarii. Sed&sequenti capite, in quo de si- φgnis agitur,no nisi trili generii indiciaco scribuntur.In utroq; enim Ioco per latos &rotianaos eos intellexit, quos latos Galenus Paulusq; appellarunt. Na quae secudo capite de latis & roludis dirutur. Q ueluti paniculo quo da integatur, ex Paulo, ut mihi uidetur de Iatis loquete desumpta sunt,licet barbarie, ut feri 1blet,obfuscata. Sie enim sicribit Paulus: Lati sunt mutatio ut ita dixerim intraneae intestinorum membranulae ad animalis corpus,quae quandoq; per partes, plerunq; pota simul excernitur,incredibilem se eciem magnitudinis praebens. Actius quoq; eadem fere scribit ad hunc modii: Latus lumbricus est ut quispiam dixerit trasmutatio membranulae tenuia intestina introrsum subcingentis ad animale quoddam corpus.Videntur autem utriq; autore libri de morbis sequiiti, siue ille Hippocrates, siue alius fuerit.Hos ego lumbricos bis terue in tota uita se' raecipue magnitudinis Miradulae cospexi, nec sine magna spectatili admiratione. Indicia quoq; latoru & rotundoria, cap.qia ar- . to recitata,quae & ipsa ex Paulo desumpta sunt, clare ostediit, eosdeesse qui apud Auicennam lati & rotundi,& qui apud Paulli lati absolute vicuntur. Sed priusqua indicia scribamus, aliud quoq; circa Auicennae Beeses notadum uidetur: ne forte nomenclatura ipsa impo- sturam faciat,eos uidelicet, quos Avicenna longos uocauit, Hippo Aocratem & Graecos omnes uor rar, de Celsum teretes appellasse, passim in regionibus nostris apparentes,no absim les vermibus in foetianticetis nascentibus,quos Graeci ag δαγῆr,onisculos uulgὁ uocamus. His ueluti in parerga praelibatis, ad ea accedam ut quae desid Teres: lumbr
. . ras . Rotundos significant. inquit Paulus, uentris & intestinorum' morsiis, exigua & arida tussis, sed molesta.Non ullis & singultus ad sunt,dormientes latiunt,& absq; ratione eleuatur. Aliqui clamita losur
74쪽
l l Drpsit,aeriarsus cocidunt. Arteriae inaequaliter pulsant.Febres absq; ordine cu extremoru frigore, ter quaterue noctu,aiit interdiu sine iratione inuadsit. Pueri superuacue mandunt,&lingua exeritiat, deti- :bus strident, coniuem oculis, taciturnitate diligitiat, excitantibus irascuntur,inatae per exigua in tertialla modo rubent, modo liuent. Si uero ad uentriciatu procurrunt, nauseain, morsus,& inappetentia fa
ciunt:&si cibum capere patientes cogantur,uix deglutivi,& si quid
acceperint, euomunt: multas quoq; uenter corruptiones ciborii e cernit fle instar tympani inflatur: reliquum corpus non ex rationemacrescit. Haec sui3t rotundoru indicia, quae tamen non in omnibus
omnia quaerenda, sed quaedam&potiora. Accidunt aut inllaec tum ab animalibuslipsis in intestinis obuolutis, ac moritim inserentibus, i. tum ex febrili calore malos uapores ad cerebru eleuante,ac coacer- uata in uetre putrida luimiditate. Haec Paulus de roti indis: qitae si his quae ab Avicenna de longis recitatur, fuerint collata, non erit dubita ieosde esse,qui ab eo longi.& qui a Paulo rotundi nominantur. Delatis ita scribit Paulus: Abundant interdum in no febrientibus inter Latorum tua dum febrietibus in longis morbis sty erueniunr, morsus stomacho cia. t inserentes appetitusq: ad cibum thieperatos .Eucam enim ita detio . rant, ut alia opus sit: quae nisi praesto adsit, moisus uehementes infe-l t unt: tenuitas corporis cu imbecillitate,Quadamq; inaeqiralitate contingit. In fallacissim si uero indiciu est,quod cui alui excrementis,cori Duscula quaedam cucurbitae seminibus similia excernutur. Haec Pau, Ius delatis:a quo Auicenna ea accepit, quae delatis & rotundis scrip
sit.Potera his indiciis esse c5tentus, sed adi scienda nonnulla ex Ae- tio dux quo loci pleti iis tibi satisfacere: ia 6 quae ille scripsit omnia. M sed quae Paulus praetermisit. Pulsus, ait, sit inaequalis, imbecillis,defi- ciens ac recurrens. Pucris dum dormiunt, os adsimilitudinElacten- tium figuratur: nonmilli&desides&absq; pullia fiunt,frigescunt,&l. 3o tenue quid ac frigidum exii dant: desipiunt aliqui,&aliena per som-l flos loquuntur. Nij figuras decubitus assidue tralmutant,ae seipsos proiicientes, locum ex loco demutant: loquuntur nonnulli, multi
inuocales omnino persistunt. Qua in Oreuetriculili imbricos habet, mygna cx parte eos euomunt. qu in intestinis, per inseriora excernunt. Praecedens quoq; ilichus ratio lumbricorum tibi praesciitiam demonstrabit: si crassior copiosior,dii ficilis concoctionis sucrit, si frumentacea plurima esitaverint, balneisque post cibum sint ussi Omnes enim lumbrici generari ex multis ciuorum differentiis con sue uere, praecipue circa pomorum tempus.
De lato cadem fere quae Paulus, nisi suod quos uentriculo insert
morsus, dicit esse continuos,atq; appetitum ad escam inexplebilem. δ' & quod cibaria assumpta celeriter in excrementa comulantur. Haec de indiciis suis sint. In curatione,ait Paulus,interdu sebri & lubricis aequaliter occurrendum est, interdum exiguam febris rationem habentes,ad extrahendos a corpore sestinabimus.Pleriq; enim negligentes, ab ipsis comesti, nuulsi interiere.Nec desunt,qui exesites per inguina se
75쪽
31 I O. M A NARDI EPIST. MEDICIN.
uidisse attestatur.Expelles ubi interfeceris,interficies rebus amaris. - ' Comunis enim febris, lubricorumq; curatio est, ut chamaemeli de-Aρ. okia rauca coctum,&myxarioru quae uulgὁ sebestem uocant, praebibatiir u lmvxaria ipsa cocta maducetur,& shiccus sereos, aut coriadri seme micalida contritu,aut oxycrato aut myotidos hoc est herbae quae auri. eula muris dicitur, aut rameta cornu ceruini aut miltos nitidissima, tua & Avicena sub nomine macrae multu comendauit.Vbi uero uicera in teta sint.& phlegmone patiatur, utendit cataplasmate ex lini semine lupinorii farina,absinthio.& radice bryoniae cit hydromeli-te,aut oleo chamaemeli cu absinthio& aloe. At ubi febris non adsit, seriphum, quae est ueluti absinthii species ut alio loco inquit Paulus:
pleris, id est,flix: cardamomu A uicena cordum eni uocat ac sandonicu, absinthiu marinii uocat Dioscorides, Avicena stra, uulgo apud nos nuc sanctu lina uocatu puto, cuius semen ante corallinae uocatae usum,in magna erat celebritate.Vtendu aloe, Fer seipsam,& cii in abrotono pitulis factis ex melle,& extrorsum cu melino & uino: na& appetitu excitat, cui rei maxime studendii. Miscendii aliquando &absinthium. Impleatur umbilicus felle tauri,& aliquo ex his amaris quae dicta sunt.Iuuat& melathio curo iaceo aut seriphi decocto ac medulla cerui, umbilico, pectini, ac lubis in udia.yngendu& saepe ex oleo rhododaphnes.Cofert coagulsi sic ,& metha. Cataplasma satser omen lysin ,hoc est, ordei farinam, ptereon,absinthium, farinam
upinorum, fandonicum,abrotonum , sydia,bal austio,acacia,&mllam. Cerote ex aloe, absinthio, farina lupinorum, seripho melanthio,ana vox. ααα scrupulos nostri uocat sex, cera uncia semis. chamaemelino quatum sit fuerit,his quae sicca sunt, cum felle contritis. Akarides in infantibus euacitantur balanis ex melle cu modicis salibus, iel nitro. In adultioribus,ex acri muria. Ei uero clysmati ab Avicenna recitato, in quo centauri u recipitur, addit Paulus nitrum
ac mei:& reliqua quae adduntur, non copulatiue, sed per disiunctionem a Paulo 1cribuntur -
In medicinis quoq: interficientibus,numerat ablinthiu chamaeleonta, anchuam,pulesu, calamintham, lupinu. Ad latos confert comestio aliij decoctio ptereos,aut centaurij pota. uel deuorata: similiter calaminthe, dictamnum , puleium. Composita demum duo describit, quae sunt pen ultima ab Avicenna, cap. s. recitata, uae danda dieit modo febris non adsit, eiq; quod baccas lauri recipit,addi iubet aequale nitrum si quaeris ut sit efficacius. Eodem etiam capite ubi legitur, mediatim te en dii ex Paulo,anagramaria3. Sed quoniam castigare Avicennam hoc loco coepimus,nosiubescebo & alium locu qui castigatione, uel certe declaratione eget. Capite sequeti,id est, sexto,laudantur pili animalis uorati Alcastim legendum autem Ichneumonis. Sic enim scribit Paulus:In uni uersum omnes a lumbricis aegrotantes Ichneumonos pili iuuant suffiti. De Theriace quoque ita scribit Paulus de latis loquens: Ad perfectam morbi amotionem, da theriacen . nisi fortis uetat febris. Medicame quoq; de Inula, ultimo loco eiusdem cap. descriptum.. aliter
76쪽
aliter scribit Paulus ad hune uidelicet modum: Helenis,ammoniaci, piperis, uel ut in alio ptereos ana uncias quinq; , cum oxymelite calido:& intermittentes bibant euphorbi j drachmam unam , uel duas. Aliiid Ptereos oxibaphon, nitri drachmas duas, da in aquς cotyla, ei qui fuerit antea uacuatus.Melius autem est, exaguam capiat
Aliud: Corticis radicum punies acidi, extima semota parte, drachmas quatuor, piperis drachmas quatuor, cardamomi drachmas duas, prasis drachmas duas, da cum melle ei qui antea allia esitaverit. Haec sunt sere quae a Paulo collegi.Non tacebo tamen & miram
ut Paulus appellat)methodum, per quam & aloe pueris,& sorbitiones interdum per os ini jciuntur.
Instrum Etum quodda coquinarium,quod uocant, supinis ipsis deletis ori imponitur,& per clysteridion fortem habentem illiscon, inuitis aloe, quanto plus fieri potest, intimius ore eoru distento impellitur. De uictus ratione siescribit Paulus: Escae patientiu lubricos, sint
boni succi,quae facile diducantur, atq; admcbra transeant, nec causam folleat, nec uires minuant. Quam ob rem uinii cocedimus aquosum, cibumq: crebro exhibemus,tum propter id,tum etiam ne ilibri ei morsus inferant. Si adsit uentris profliuitum, indicio est, multos gigni cibo non distributo. nuicen q; eo casu sent sorbitionibus uel pira, uel cotonza.
At libet quoq; nonnulla remedia ex Aetio colligere,quo tibi plenius subseruia.Vbi inquit ille ambigua sit affectio, mitioribus ute-du acrioribus enim remediis bris exacuitur. si falsam ceperis suspicionem, stabili uero dignotione existente teporibus morbi attenuendii. Circa primos enim dies, multoq; magis iam inclinate mombo si apparuerint,acrioribus insiliuilia remedijs, circa colistedi uigorem mitioribus:& tu praecipue cu uiscerti inflammatio, tentio ueco- currit.Vtendum igitur cataplasmate ex lini semine,& lupinorii fariana. Bibereq; debent ante omne esca pueri quidem cremore myxoru& methae perfecti , absinthij & abrotoni.Perfectis uero infantibusq; etiam si trimestres fuerint, febrierintq; tuid potui dabis terrae intestina id est, uermes terrestres, de quibus supra etia mentio facta est. eum hepsemate, id est musto cocto, si tolerant: si minus, cum hydro- metite,aut ut uoluerint, nihil ueritus: neq; uilitatς eorum parui pendens.dabis autem septem. Datur & chamaemeli decoctu exiguo curos aceo,& efficaciter operatur. Iuuat & erigeros, id est, senecion. Nec est carduus benedicta, ut putauit Genuesis,sed herba apud nos. passim nascens, uel mulierculis cognita,quam, quoniam in petris fere inueniunt, Petrellam uocat Educit absq; molestia Stragoponos,
hoc est,hirci barbula, uulgo&ipsa cognita, olus uidelicet Uluestre, barbam petrae dicunt, uel m, uel aliam multum similem .uis qui indeclinationibus sunt febrium, sorbitionibus multum mellis immi tendum,& ptisanae plurimum oleum omphacinum concoquendit. Haec Qui quae ex Paulo& Actio collegi: quibus quoniam uis mec uelu
77쪽
ueluti coruum olores interstrepere,adijciam duo simplicia per me obseruata,& meam quandam coinpositionem. Simplicia sunt duo olea,thuris & atramenti, quod nunc uitrioluuocat,per eam uidelicet arte facta, qua chymicen dicunt. Ex horum priore lenter inungatur sed in secundo ualde cauto agedum, ne locus exulceretur, si intro sumatur. Sunt tame qui ausint citis guttulana potui dare cu melicrato. I'orro nostra copolitio capit,corticis rhetuel barbaricii uel pulici,coriandrorum praeparatoria, eminis OVini. seminis a noglossi, sydiae id est, corticum mali punici, careos, id est, carui, thia, id est, sumach, ana drachma una: seminis cardui, qua Bene Iodictam uocant,ramentoria cornu ceruini & eboris ana uncia semis, corticum radicum mori, seminis brassicae, seminu in citri, corticum salicis,ana drachmas tres, seminis portulacae,dictamni,ana scrupulos duos. margaritarum,coralliorum rubrorum ana scrupulum unum Fiat puluis, de quo detur drachma una uel duς, cum uino hyenae, uel non febrientibus:ςum oxicrato aestate, uel sebricntibus. vale.
EPIS T. IL IO. Georgio Tristino procuratione Incubi.
. ,,-Sfiduae lucubrationes, indcsessaq; studia, ut animutuurn hMI' silpra modii excoluerui, ita corpori no ςxigua in tui dissu rem re dispendia. Eam enim affectione incurristi, quam sere Graeci omnes medici uocat.Dioscorides par ἐφ λτων Themison nominauit: ex nostris uero Plinius modo suppressiones, modo noctis ludibria: ' .rMub; morbi recentioru turba incubum uocat. Dissicilis motus cu tremore stupi Tmaia. quidam sensus,inuocalitas, cu clamadi desiderio, imaginabudar su eatio ueluti reqindagraui opprimete, doliam spiritus praecludete,hunc affectu comitantur. Quae licet grauia, non tametam pro- 3 prio aio molesta fere enim noni si in io inni initio infestant q mgrauiores affectus, comitialem uidelicet & attonitu, sed & maniam quoque minitatur: uel his praesertim veredos, oui literarum stud ijs incumbut, ut per quos animi capientiaeq; secundum Platone & Galenum sedes hoc est cerebrum ipsum potissimum labefactetur. Enitedum igitur,ut quanto Ocyus fieri potest maligna illa affecti' elida,
tum hoc fieti si causam aputauerim': ea enim temota, dispositio quoq; ipse,a qua ea quae enumerauimus symptomata pedent, pariter pretcidetur. Cauca, ut ex colloquio tecti habito collegi,sunt uaperes mali.qui ex sanguine plus quam modo coueniat atrae bilis hanete, exursentes.& in somni initio cerebri cauernas opplentes,transitumq: lierit 'iritui animali ad propria perageta munera excurreti praecludentes, inodo omnia,modo quaeda eorum quae enumerauimus, pariunt detrimenta.Est igitur uapor ille causa, obstructio morbus, incubus symptoma.Eritq; primus curationis uel potius praeseruationis scopus. prohibere ne huiusmodi uapores cerebri meatus occupent. Hoc fiet,si eos humores abstulerimus,a quibus sustolluntur: eaputq; o
78쪽
piatq; roborauerimus ne recipiat: de si qui in eo sint c6sistetes,discutiatur, uel distrahatiar.Praesentissimu igitur auxiliu multas intentiones simul exples, esset irenae praecisio: anguine enim mici, & materia amputaretur,& uapores distraheretur. Sed quoniam Sirii ardor nos absterret, experiri sorte hoc tepore tutius fuerit cucurbitulas. Admoueatur igitur duae cucurbitulae clite praecisa, prima supra ratu. altera sub poplite, dextra utraq; parte & interiore:& si per has malui non leuatur, duas quoq; sublato spatularii osi utile erit admouisse. Per has enim,ni malit altas nimis fixerit radices, adhibito conueniero ii uictu uel totum eruetur, uel magna ex parte. Porro cogruus uictus est, ut parce semper,parcissime in coena es-bus sumatur,qui & boni succi sit, no inflet, facile concoquatur, modice alat, nec uapores multos in caput mittat. Et iit ad particularia descedamus, panis sit ex bono tritico, betae coctus, modiceq; & salitus& fermetatus.Vinum album claria, lene,subacerbit,dilutum, moderate sumptum, ita ne cibus innatet. Caro sit auium potius et quadria pedum,& siluestrium masis quam urbanarum, modo aquaticae n5
sint, ceu pulli gallinacei uel columbini, turturis uituli, hoedi, phasianorum, perdicu,atricularum, leporum,& aprorii: haeq: potissimu pario eligatur, quae prae ali3s mouentiar,&pinguedine carent. Oua Pallinaru recentia, rbilia uel tremula,non dura,nec assa uel trixa. Appares oxymel ite coditi utiliter in coenae initio comeduntur. Pisces nisi saxatiles,&hiqiiidein non nisi raro glistentur. Fructus omnes, praeter pistacia, pastulas,& pineos nucleos interdicuntur: ex adstringentibus tamen ut piris,cotoneis, quid in secunda mensa, post alium uidelicet qtie uis cibis aut potu sumi potest. Non secus & uniuersa olera, praeter eniculta, anethum, buglossum.Ruta uero tantu abest ut it oceat, ut etiam summe conducat: uerum medicamentis potiusquam cibis est connumeranda, sicut& l uuia,& iampsychus, nysso ε30 pus, acros marinus. Fugere odortet sole, frigus, tientia,igne,iumu,Venere,balnea, lassitudinem, solicitudines,nego eia, omne ingente, omneniq; assidua circa rem quavis meditatione,& praesertim duabus horis a cibo, u hementes strepitus, praecipitis loci, rei uelocissime motae ,magnaeq: lucis conspectum eximios uel bonos uel malos odores. meridianit
somnum, im ὀ omnem nanum longum, longasq; uigilias. Exercitia ante cibum oderato utedii, sed quo inseriora potius qmperiora inebra fatigetur.Post cibii uera animi & corporis quieti indulgendu .Frictione utedii multa&uehemeti, quae ab humeris &Αo pectore incipies sensim ad crura usq; descedat. ita sinita caput quoq; ipsum S perfricandu erit,& pectendit. Glycysidos, id est,paeoniae radix reces collo suspes ageratur: uapores enim ab ea surgetes, cerebrumq; petetes, alienos excludunt,& cerebra roborat. Eugeda
autem in hoc mas, quae solio nucis regalis csistat,radice alba, digitali crassitudine, longitudine palmi,&gultu adstringit. Myrobalanu
quoq; quam chebulam uocant, sacellaro condita,quotidie mane comes cerebrum aure corroborabiti
79쪽
Quὁd si per haec malum no tollitur,aut masna ex parte leuatur. sortiora aggredi remedia necesse erit. Secada igitur exterior cubiti dextri ueπ& aufereda. si ater fluxerit, sanguinis semilibra. Hympus deinde herba,&passulaeta diu inpluuiali aqua coqueda sunt, donec dimidiu excoquas decoctiq: tres unciae, cu sesqui uncia Oximelitis scillitici per octo cotinuos dies in aurora bibedae .Post quos potus puruanda aluus per obolos quatuor Armeni lapidis, toties aqua pluuiali abluti, ut eius nec odor nec lapor Sustata aqua sentiatur: qyfere post quinquaginta ablutiones fieri coiueuiti post quas iterii terrosacea aqua abluatur. est autem cum melicrato bibedus. Proderit IoR per interualla semuncia, uel unciam integram herbae, quam senam uocant, cum pari bis ossi mensura perpetuam noctem aqua calefacta mader*sinere,& mane quod excolatum fuerit, bibere. Corpore bene purgato,caput quoq; ipsum uacuandii: uod optime consequemur gargarizacio eande potionem qua supra descripsimus. quae uidelicet ex hyssopo, passulis,& OUmelite componitur. Vel si pastilli masticetur qui habent pulei uncia una,caricas pingues septe piperis longi drachma integram, pyrethri mediam. Semina nigra paeoniae quindecim,si cum melicrato bibantur, miro uapores ex Cluaunt,&cerebro robur impontini.Pyrethri etiam radix instar Σin xogiberis condita frigoris tempore multum conducet. ' At si neq: his in totu malu cesserit,irauacta bona autuni parte,ite rum sangvis mittendus,&per Oxymel Iuliani purgatio facienda, aehieram diacolocynthidos,aliquos inter uenae secti'nem unamq; de alteram purgatione intermittetes dies, quibus & uires recreetur, de natura per seipsam agere permittatur.Per gargarismata quoq;,masti Cationes,ac naritiua caput bene purgandu.Deinde cuctirbitulae praecordiis & dorso admouendae, coem scarificatione. Danda Mithridatis antidotus mane de sero, auellanae magnitudine,& quibus da interpositis diebus, iterii per hiera diacolocyrithidos purgandu. Cucurbi 3 tulae collo &capiti admouendae.Calidis fomentis, demumq; sinapi-smo in uertice utedu,& si opus fuerit, tande cadentibus ferramelis, ulcus cosueto capitis loco supra caluariae suturas excitandu . Sperandum tame, ut non sit necesse ad haec ardua uenire, sed obseruata uictus ratione, qua supra monstrauimus per faciliora auxilia cito optata incolumitas expectada. Quod ille nobis donare dignetur qui est uera salus Christus dominus, cui laus & gloria. Vale. Feriariae, ex aedibus nostris, 2o. Iuliis I Iz. .
EPIST. III. D. Mariae Pacto med. Matuam, indefensionem praecedentu epi loti,de curritione Incubt.
--- E R I uesperi dum uix sacru soluissem ieiuniit, redditae mihi fuerunt literae illae tuae magnae,& a me magnopere desideratae. Qiras dii legessi auidus refero, inuenio
ia materia agentes uideo Epistolam enim quandam mea,non ad i ita
80쪽
sed ad Ioannem Georgissi Trisinu in datam, uirum non minus literarum peritia,& morum grauitate,quam generis nobilitate praecipuiri sub lima ducis, fere, tota atteris. Quatuor aute sunt praecipua quae non probas: qudd uenae sectione impere,quod uentre ante uel pὀst non lenia: quod nulla alia pr eunte, oxymeliten potione scilliticam eum hyssopo dem: quod lapidem Armenu,rem aut ignota, aut certe ambiguam, pro pursatorio exhibea. Ego mi Pacte,licet non disputa di gratia ea coscripterim, sed probi uiri, & amici saluti consulturus, ut tame tibi more gera, id enim optare per hanc tua epistolam uidero ris, redda consiliorsi meoru ratione,&tuas aduersum ea argumeta
tiones,quantu in me erit,& quam breuissime potero conabor refellere. Magnitudo morbi,& uirtutis robur,uel solae, uel primae phlebotomiae secundu Galeni doctrina in ictiones,ad secanda uena metrahebat. Magnus enim erat morbus qui aderat,maiores loge quos
formidabamus: adeo, ut si n6 magna quoque plenitudine fuissemus
adesse suspicati,auxilium tame hoc tam necestariu non eramus praetermis luri,praesertim quonia clarissimus ille uir, aliquado attonito morbo fuerat uexatus, cuius & uestigia secta assidue deportat, sinistro crure claudicans. Subobscurus tam e rubor & ictio uenaria,anteactaq; uictus ratio,plethoram mihi significabat. Unde uero coiecerim atra bile cu sanguine esse morbi causam, multa fuere, sed inter caetera species illae imaginu, qtiae & in ipsa nocturna suppressione,&in reliquis etia somnis,imo & interdili uigilanti occurrebant. Ex his autem quae te ad alia trahunt sententiam, urinam quidem & prae- incipietem causam parui facio:alterius enim inter tot proprio commentario de phlebotomia indicia, nunquam meminit Galenus.Nullam uero causarum praeincipientiu ostendere curatione, scripsit ideautor quinto libro artis curatiuae. Verum nec qger Tse quod tu contendere uideris asterebat, se nunq hac passione afflictum, nisi quan30 do post coena legisset: sed sa enumero, ubi nec post coena, nec antὁ Iegerat, offen letum: alioquin neq; ratio conuincit, ut uapores cibi male concocti sint passionis caula,sino patiatur nisi post coena legerit. potest enim illa lectio, ueluti praeincipiens causa, alia in corpore causam mouere praecedentem, aqua, non ab ipsa praeinsiente, sit curationis methodus accipienda. od uero a discis, posse & hoc cotingere a cerebro, proprium nutrimetum no bene cocoquete,& absq; stomachi uitio: non tollit, quin sanguis atrae bilis natura habens, is esse possit.Licet enim cerebrum sanguine proprie pituitoso nutriatur, ubi tamen hic desit, alio quouis praesente nutritur. Hem si non O uis dicere atrae bilis naturae esse, plus quamIar sit eius secum hab
re concedas. Huic tame sententiae nequaqua mo adhaeserim,ut ex reliquijs uidelicet nutrimenti,male a cerebro cococti, ea fiat nocumeta: illo enim modo solent tumores praeter naturam in membris fi
ri,assidueq; oporteret aliquis ex his quae per interualla malis patitur in cerebro persentiri,nec in somni tantum principio, sed distributo potius iam sanguine per secundam concoctionem genito. Subdis praeterea,consentire quidem missioni sanguinis temperaturam, sed