Simplicium medicamentorum ex Nouo Orbe delatorum, quorum in medicina vsus ...

21쪽

inferiorepriis inuncto oleo lucernarum , O foliis sub me .ribus calefactis altero ventriculi regioni, altero teriori qua ventriculumstectat, postis,eas cocoquunt,ct aluum emotibant siquoties opus erit renouentur Iara, ct tires n- tris tineas expellitfoliorum succus cum saccharo coctin, o depuratus , patre quantitate semptus: mbilico tanen

etiam imponendumsonum itin W, ct aluus deinde cluim

Nephritidi Ni mini Trinari dolori folia bis cineribus tante calefacta, ct quam calideseri pote st adpo sita, magnum adferunt leuame, idem remedium quom opinetit repetendo Commode etiam cst steribui iniicientur,ari e etiamf mentatio,ibus, ct emplastris admi fiebantur uiati' ' INI ocationibus uteri oliaprobe calefacta imbiliaco, plerique regioni imposia , praesens adferum medium:

quous risi interdum animi deliquium si quatur,sse

mus illorum naribus obiiciatur, ilico libertatur: quod rium Indisi mulieribus adeo vulgareest ut ea de causa Ta- bacifolia diligenter ad eruento magni faciant Eaηt eis qui odorata umbilico pri mouent, deindefolium.Maxin

me autem conferant aut Tacamarica, aut oleu de liqui amba autBal amum,aut Carana,aut ex his omnibuSempla strum constans O in umbilico Noegestatum. Articulo ARTrcvvo Ru doloribus modo humoresfigict - έ9 3 sint, vel altem non nimium calidi ocacissmefolia cauda actilentur aureorum fuccopannus hineus intinctus etenim humores Goluinto digerunt , ideoque etiam rumoribus ne maioris foliorum succo Obdo prius elatu piit me imponuntur PERN1ONEs sanare,ster aut quater huiusplanta. foliisficentur, inde pedes 9 manus aqua cauda cum suis

Y aeoale abluantur,experientia docuit.

22쪽

suas istas nunt, resistere, paucis abhinc annis expertihunt nonnusti nam ante, sublimatum Pulaeribu in stergere sitiebant Toxiciautem viro instingere hac ratione sciuerunt Hispani Com Tio i ut quidam O ibal insuis Ombis ad ecasio e I Ioannem deporturivire natiuarent,redom,atqueetiam qy-ςI-τ- MFanors siquos reperisent Cel Iuuνen natis conscien sus venena.dorum casa. Eo appellentes , Indoso nonnullos His nos sciant,plerosque autem vulnerant:cum perosublimato carerent, a quodam Indo edocti unt,Vt Tabacisuccum ex

pressum suis vulneribus imponerent, ct ipsa deinde fila truasedatisunt ilico dolores, ct asymptomata quae huiusmodi venena ubsequisolent,venenumsuperatum, vulnera de rara. Ex eo, foliis huiuspiata aduersus venena uti caeptum est. Rex ipsi Catholicus, eius vires expmri volens, canivulnus misi tinguitare,ctroxico,quo venatores

rata est canis non e omnium admiratione. Soma, modo venenatis pestiferi inbunculis im Carbueulis. p ta crusta inducunt, deinde curationem adferunt: ct ad rius m in1Mirutatoruanumata Verissunt remessium. E cim i v vulneribus imposta,ilicosanguinem Reeentibus fistunt,ea glutinant:qu. mala tisint, ino prim 'α ς b intuentur, se aliis vulaerum cooiunctis, succusso rum im'ergetur, seipsasoba trita ora pulmus astigabuntur po- diere uisuesu equentibus diebui idem ordoseruabitur,m si ratio necesria. VETAE R Aruera, et nasuesuccus inflictatus, si Manis. fila tritaimposita detergent, r-t,ctiackaetricem per ducor, purgato Micranii corpore ex medici confisio, remigion etiamsanguinis fractisanast,facta deinde inseruata qua conuenit vid in ratione.

23쪽

Apimalium PORRO non modo hominibvium modi ulcera ca- , ys rare sed etiam in animalibiti ipse experientia docuit: nam 'λerviuuersam Indiam requenetia ulcera vaccas, bo es, aba animalia infestant, quaesecue ob regionis ramiditatem extremamputrescisto vermibruscatent quities solebant bergere ab matum, Melioribus remem destituti esse cana magno istic veneat, plerumque qxod ulceribus ile gnatur pluris constabat, qua taximai quod curabaturis simaripotuist Ita e Tabaci faciestates in homimbi experti, i ius etiam usum taputrida, faetida, vermibu Fescarentia animalium Pera trans errat arq rati, om- rerimi, ac naeius instigat , non modo permes necare, sed etiam ulcera mundare, deinde adcicatricem perducere nodest etiam is entor in exulae tiombus, ideoque Indi Tabaci pulverem emper circumferunt. . yolypQ . QV a 4 - novi nurigvlaere laborantem, quos in manabat, non ne contagio besisve meo con siti om-βDwtfolioru Tabacisuccum,a ci da instigatione alti permes exciderunt,deindepauciores, ct post aliquot die a natu filam ed quae erasa erant,non restauta.Istius etiam foliis i erigi nes, ct capista abies utiliterconfricantur. ΥΣbaei se e est celabrata in Indicuscerdotibinplanta, qua

. 2:' tisokbant ad responsa danda . Ei enim apud Indos moru

erat Sacerdotes debellarum entu, alii A magni momenti negotiu confusere. Confluctus seerdos stius planta folio ca rebat 4 eorumfumum tubulo seu cannuti quadaminoseaecipiebat , inde quasi in extam quandam raptus, cadebat , omni motu priuatus scri permanebat aliquamdiu Discus9 eiusfumifacultare,adse redibat, referebis Aenegotium cum timone contuli se, ct restonsa dabat ambigua, H,Vtcumque euenis accederent,idisfacilepersuadereris epraedixisse eoi modo barbarasitis homines m e re decipiebant.

24쪽

y quis dormiturus edat, omnia excitari iucunda suauia: ntra RQ aniesu,grauia turbulenta . scripteris Raphanus eae aliis

GARCIA aborta refert Ban eplantasu cum aliis Bangue a Mixtum,moris alienationem facere, insomnia excitaυ, ct Omnisollicittidine liberare,persiti etiam Opim,quod O-- Opiunt.

Nentalibu Indis admodum umiliare est. Si es nostri Indi, oneribus ferendis taliis laboriabus defatigati, hacifumum hauriunt, O liko,qua si me te a nati, reuunt:excitari pero,resocidatos eosomno, orires recuperatassentiunt Eorum exemplum sectili Aethi pes pro mancipiis eo deducti, n:mis freqx ter eum ha riunt ,quost,ut eorum domini egregie eos castigent, illorum Tabaco exurant, quq id is ansa auferunt apius itanendi. Vs ses etiam abaci apud Indos famis lis j se Pitula fa

ta gratia hoc modo Conchylita quaedam cochlearum TO

uiatilium prunt, deinde atterunt calcas modos huius o fo-borum Talia quas possumunt, mandanti, donec ex

25쪽

Facturi iterper deserta, bimque cibum, neque potum inuenturos se flutant, easpi Elisecum deserimi, exu uvam inter labrum inferius is dentes reponentes eiin liquorema fidaesorbent, ea absumpta, aliam reyomini, atquc item aliam donecperegrinationema oluant, triduanam interdum, aut quatriduanam atque ea rarione toto eo rempora

neque amemybi molestam esse,nequestim a ferunt caius causim essento, qt serientes astae pilatis ins etiam

humores 'tuitosos e cerebro elicini, qui deglutiri oris pen--Elum demis naturalam erus calarem humectant se ab eo tandem ab nuntur, aliorum ciborum defectu istiumultis animalibus o servareucet,quae tota hieme insui lo-tibulisse continent sine alicuius alimenticivia, quia calor naturalis occupatus est inpinguedine absumenda, quam a

tutem congerunt.

HAEc fiunt quae de celeberrima hac planta Tabaco eri quefacultatibus colligere potui.

BRASIO AN IS a quibus semen primum in Lusitaniam d latum,hςc plane diciis Petum Galli,quod D. Ioannes Nicotius,R gius aliquando in Lusitania Orator, eius semen primus ad Regiciam Nicotiana matrem deruierit, illiusque faculiares docueric Nicotianam o Her- .Herba Re am Reginae ominarunt. Alij Herbam sanctam ob tisignes eius vi ginae. Lutes nuncuparunt. Ouiecus lib. Hista; cap. v. in Hipaniola insul cHerba san Vbi copio e um temporis Aascebatur, Perebe nucvocari trasit: mihicta cum Hyoscyami nigri descriptione plurimum conuenire videtur Perebee ero ea planta trium aut quatuor cubitorum alijtudine, in nuc tera amamplior, multis alis crastisque ramis coucaua, Oza numer Petum hi a ampla densa seu carnosa, pingiata, graui odore,fervido lacri gustoria stu Flos extremis ram: nasciza copiosus ex albo purpurascens oblongus S tubae in moduci concacitas eXtrema parte laetus 3 penta ronus, cuius color frigoribus magis intena solet.Huic succedunt si,quae Digitali fere similes,sem in plenae exram nigricaace, oui illo, Papau

rumuiro minore. duo sunt genera Nam unum amplo latoque est 6olio interdum cubitali longitudine, pedat que alitudine sine pediculo.c lam amplectente. d altius assurgit. Hos ordine per ramulorum lan-girudinem illi nascitar,dilutior aliquantulum Alterum paulo minoceest folio,Solano, quod Bellam donam vulgo vocant, simili sed.α tiore longoque pediculo ramis inhaerens flores huic veluti pervmbeu' 'aid tui iuratiores aliquanto.Vinusque radix bmosa est re

28쪽

HERBA IOANNIS IN ANTIS. ar

calidioribus regionibus Iunio: o, semen Septembri matureicit vidi in Lusitam tora hieme florenteis at hic a tiren se Augusto in hiemem siue florer,d subinde semen pcofert de:nde primo gelu flaccescit, pera que Coracineque hieme atteruari potest,n si admodum didiculaer vel in fictilibus aut capsis ligneis N Ascrae v omni solo I se zel Ca, semenque ad matutita- Natales tem p exducens Mipsam deinde seriI,nec optas habet alia arione sita- men serenda erit, Augusto aur septembriad nat quos, iam semen exi . tuum diutissime sub erra latet antea uaa germinet S Martio aue Vere lata primum Augusto geraunar. v nos diligenter colitur , non tam matus gratia, quam ob mi; gnes facultates , praesertim a nobi bus quibustam matronis rei herbaliae studiosas quae foliis eius recentibias,auc in Vmbra sic ais, stillaticio illorum Iiquore Vizreis Organis extra sto, frequenter utuntur acui e ad ulcera antiqua,piatrida, maligna, gangraenas, scabiem, impetigines, lichenes, oculorum nebulas Muci cum succcs U; mulcisqiis naisens ru-

sticis auxilio sunt . s qui eius folia singulis diebus manea ieiunis mand: iubent.

ut podagrat; betetur, quoniam utram Pituitam in os attrahar eam sue in partes inferiores deflu re prohibeat. Rotvo Stephanus in praedio rustico Gallico lib. 2. p. s. experienti comprobktum eiu scribit, eius folia strumis utilite illini. eiusque stillaticium liquorem asthmaricis auxilio esse. In summa,Panacea quaedam est ad Q.:nis generis morbos. eius genus,per Omnia minus, folio rotundiore, nec hir Petum tex- suto pingurue, licet succulento fore minore, S per extremum rotun tium. do palle lacte. ante viginti annos Europa in Rotuit,Dodon. Hvos a mum luteum nuncupauir Ad pleraque o ferre etiam existimatur. . verum superiore longe imbecillius.

Herba Ioannis Infant1S HI C praetermittenda non videtur ea planta qua di Urba imαβηti qui H sanis nouam nobre aperuerunt, mearundis valneribus. Cum otia primus ostendit Indus quidam Hi

stantia iis, nomine Ioansis Infantis, alao lucplanta denominata est. Ex is v A est planta, foliis. Oxaudis, ali annesum Sus histo-

VIRID: praemans aut trita, PElneribus, impos: Faculta es.

rasan unem int, icon minat. Nemorum ala a se partium vulnera digerit,o mi dat, O demum adclarar cemperducit. I de viribus posset sca in postinem reducta.

Radices venenis aduersanteS.

Ex Charcis 'ouincia emana, radices quaedam ad- 'tata

fiebantur

29쪽

uehuntur Iritis radisibus valde similes,st minores, iaculaei soli odore.

H 4 p A, I Indias inhabitantes Contrayema ap- pellant, quasi dicas alexipharmacum,quoniam earum pEl- uu ex albopinosumptus, aduer in omns venenum, cuius curaque tandem rigenem, praesentissmum est remedium, 'nosublimato excepto, quo sola lactis potione extinguitur vomitione Hadrancere Mos, aut per sud ores eu cuans. Sed O amatoria pocula, eopuIuerelasto,reiicis uerunt. Ventris etiam animalia pectit. avria A in radix , aromaticum quiddamsapit cum acriminia comunctum: quare cauda videtvrsecundogradu.

ra 1 ex occidentab Indiaci derunturhodis toto orbe celebratissma,quorum in Medicinafacultates adeo insi, gnes repertaesunt,ut numquam auditumsit. mincurabiles morbos vilis asiis medicamentissanatosfus; nempe Iignum quod Gua cum vocat, Radix China, Sars arita. De Chini, qua a Lusitanis ex India orientali adferrip ratur, uo loco dicemus Austicatim itaque a Gua cox luti primo inessica ero ex Indiis delato, ct omnium optimo, ut ipsa experientia iustor annorum sucomprobatum est. GuAYAc AN, a nostris lignum Indicum iactum, abundanterna clam in Insula S. Domini Asuafuitprima nosti orbis absistanis occupata: cuilua Uinprimis hac rotione nobis motuit. M A G, i sciolamus morbi Gasci quem ab Inda muritiere nactus erat vii stanus quidam torquebatur, esus fam mulus D dus in ea prouincia Medicum agens,aquam Gaaraci isti propinauit sua non olum ma uidis cruciatibus hiarauit sed pristinasanitati eum restituit eius exemplo,

plurimi vi Histam brassi morbo insecti iurati unt. Eius

30쪽

-rbi curaesistatistatim mulgata est,as iis qui ex ea ins

Disierunt,iuinc per totum H 'aniam, ct indeper unitiersum orbem, quem haec stabiles occuparat. Et certe in hoc 1-rbo curando, nutam est messicamentum eo priatam aut cerim nams videcet,procedat curatio Osego repore ista aqua propinetur, certi mum est, tintanosanitatem persestam adferri, nec rectasiuam eum pati qui tali morbo laborabat,anodo in idem coenam nonse prouoluat dena. Sici Deo visium est,ut unde manavit morbus , inde adfer retur remetu nam ex Occidentali Indiaprimum huc er- lata est eius morbi cingo, prae enim autem ex insula S.Dominici,ubi hic morbus adeo familiaris est pelati nobis uni papulastu morbissi,neque eius contagium magnopen q-qram reformidat.In huc auum modum propagatufertis. 9, o alatis humana I 3 ρ. eo bellarizod Neapoli turi veri gestum est a Rege Catholico aduersius Gallia Regem Caro maEuropam iam cognomine magno a re, Christophorus Colonus, ex

'malila profectione, quam nori orbis conquirendi causa susceperat,rediit in inuentu S. Dominicialiti, instilis, inde lueapolim ubi tum Rex Catholicus erat pace cum Galla facta 'viro ct mucteres deduxit Commeansibus vltro curro, exercitibin, Hilbani primis,n cum Indicis mulieribus, ct Indi cum Histunt con uetudinem habuerunt deinde in I aloso Germanos serps hoc malum,postrenno etiam ad Gados, ic per uniuersennorbem. INHI Io diuersa nomina nitum est. Bilhani existimantes a Gadis contagiam veni se morbum Gallicum nun Motbelagia cuparan ; Gadi contra, Vobse consecutos e separantes, i 'με Neapolitanum vocarunt Germani exHrstanorum contum Neapolitabernio hanc scabiem ad se manase videntes, Scabiem Hi ψ-stanicam pessarunt; ali Serpiginem lassicam ea sere spari 2 risiimo nomine, cum indeprima it huius mali origo. Inter pigo i primarios tamen eius Matis Meducos , paria opiniones fuerant