Simplicium medicamentorum ex Nouo Orbe delatorum, quorum in medicina vsus ...

41쪽

in de urionibus,saribus, uterique morbisfrigidis, fue His buscumqtie modia non int acuti, aut iis febris accesserit:

ideoque non minore copia mulsis locis a seruatur decoctum Quibus non lax arsae parilia, qtaamaqaa VulgarA. Certum est rastita, . ut m , isqMcabra, hepatis prae sertim, intemperie laborvat, usu, non conuenire et nimium etenim eos excalfacit sed ventriculos rigidosfouet, flatu miri ce discutit. IDd autem Mimaduertendum est ira tres aquas non nisi AutΠmno, aut Vere propinandas esse Calida est O sicca in secundo fere adu.sarςa pari Nim C exprosimcia Osito coepit inferri cars pariti L μ'r' a , copiose nascens vicini Urbicusaquil locis, adsumen

uayaquil eiusdem nominis Maximesm, quod ex montibus Persianis originem timens, ab Oriente in Occidentem vergit 9 in Oceanum quem det Sur vocant circa Portum peterem latitur Guanc Ilcas, vocantu eiu regionis incola, Grintuli sunt, quoniam pro more habent vi*i dentes exi mant , quos uis idolis o seruat, Grata optima quaeque eis erri debere, hominem auten hispraestantitas , nihil metu necessarium dentibus habere.

ά Et Vs flaminis aqua admodum salabris, o multos

brii morbos curare dicitur, mi ob causam, pla quam sexcenti miliaribus ad eam concurritur ab Indis ct abiis nis, qui multoties ea aqua se ablaendo, ct magnam eius quati- ratem Iapius hauriendo manae, phin m Vrinae excernunt, ct valde udunt, o consequenter Ibis liberant r, eodem fere-o ei aqua utentes,scsti in balneis Luce'ibus. teolanis, O fonte ita celebri apud Leolossierisolet./ κω cua quaputent ab huiu an is aquaia: amvse T infacultates uas mutuari. Ea est olore excinereo nigrit cante, aetordini crassior Metti cibus constat, quam ea qui ex Mndura adfertur atque interdum tam longis,

42쪽

D, P La x ver. eius exhibendae ratio apud eos ob er V yς h uatur. Carsa-parata radicis,quot op ta erat, sumetes,neruo ratio. in interiore repurgant, corticem eum, sc sint radices, macerant onec molles at virides maceratione non egent)deinde minutim concidunt, ct ad suta aqua contumesunt, t uccin extrahipost viscidino muscosius, ctim mane eam quantitatem uniunt, quam uno haustisau pluribus bibere

ssunt; lectum deinde ingressi, plurimum sudant; postea

mutatis linteis, pudum euunt, ct corticis illi succum hauriunt, in prandio, in coena qua leuis erit atque interdiu: deligendus est tamen locus ab Aeno rigore liber Eacra-Πone, O Uu conseruarum, necessariorumque aletquor ructuum*catomni permisso, octo aut nouem dierum statio, omnibus morbis liberantur, quos cars arisia curaresolet: tatim autem ct robustis viribus eum esse opo)rtet, qui hac

norem, me manifesto Vita ei crimine, Ierrepulent cam altera. Varisia neruosuo liberatae,&,pt superiin, maceratae, se castininde contusa,quatuor VWiae,pluresue ampauciores num in nudus ponderis aut mensurae in in quatuor aqua extariis ad dimidia decoq ntur, ex ea aqua quantum pisunt semel auipluries bibant in lectulo dein sese compontint,adjudorein prouocandim,qui tametsia bie hemensvions visuperiora ous tamen est mutata ve fle,putam edunt, Deadem QEalaam uxo iure coctura absumittir sum inpranso,tum in carnassiis portis est ab aereo rigore se cauent repetitzm per quindesita aut viginti

dies hoc medicamentum,omnes morbos anat, non ne magna omnium admiratione , praeter febrem, ax morbos ac

43쪽

tur, quatizatum decorim pro arbitrio exhibem. ILL o vero ob eruatione dignum est in hac curatio-ns,qub solas radicis cortex neruo exenripto in is est. Ideo que nunc eorum exen tum secutus, solo cortice in hunc modum ytisoleo. Oκχαρ , corticis arcae arita otae uncias iupar Ainuo a Lesextariis vigintiquatuor horarumspatio ma

melao , hordei mundati dimidiam unctam inter decoque dum adlicio, ct in magno calore, vulgaris aquae loco, Icho

m stillaticiuin liquorem cum hordeo subsitsuo. Hac aqua remperatissma est, ct a iurandos eius ectvi inmisis

pertus stim. . O Bri Erus A luem rem est,ut qaatapo fit quantitate ager hoc quam uti retulimus, bibat, sine nolo'

omesuridus, quia magnam quantitatem biiando plus sudabit iritu certinuisanabitur. Itaque hanc nouam sumendae cars parilia rationem maxime tuemfore puto, faciliu queo breuiore tempore curandos agros.

I vis quae ad fluuium Guaiaquil, in Pana insula nascitur ar-ςae parillae mentionem facit Petrus Cieqa parte prima Chronici Pe-ἔuani, cap. 4. alterique nascenti plerisque Indiae regionibus praeferta meminit item cap. superiore de illa ratione dentes in sacrificiis osse. rensii. eatadioli, M addi Fragosus eius praeparandae rationem quae est: is eale, argae aridae libra una bis lota,bene concusa, Si minutim concisa in

octo aquae sextariis toto triduo maceratur, deinde lento igne coquitur si te ad integram fere consumptionem , hoc est, ut acetabulum seu catella eius decocti solum remaneat sarμ statim exempta praelo imponitur succusque exprimitur adincras Quatuor aut eo amplius, et am lex zonai superfuit decocto quantitas augeri debe t. Lent0 ignomponicur ubi feruere coeperiet,pumeris aloes optimae unciae duae,n y rhae eiectae,nucis ponticae ni agnitudine, croci momentum sunt

qui Ligni aloes pusill m addant capitis roborandi causa iniiciuntur

ac conem. e agitantur,donec amyli rassietiem contrahant ex ea mas

sa catapota formantiar Ex his duo singulis decem prioribus diebus deuoranda dantur. . singula reliquis viginti,sub horam undecimanet

44쪽

rem prioribus diebus,bina subsequepribus decem singula reisquis su

mi poterant. Dimidia gallina elixa in aqua ocul salis S croci momentum, Maliquot ciceris grana iniec ta sine meridie datur edenda, reliqua pars in coen . Potos rit aqua Sarsae iamplex Surgant hor decima,cubicum aiat ante solis occaium . ILiis catapotiis grau ssimos dolores ac brachiorum cruriamque paralyses curari experientia se sonsccu um scribit.

SassastaS. LIG, I quoddamgenis ex Fhrida novi orbis' i cia,qua a F. graduum IIttissime polam habet, nunc recens in i stantam inuehitur, cuius ante paucos annos notritam

Gadus quidam mihi dediit, eiusfacultates mirum in modum praescam, adversm varios morbos, ut ipsiectat Gassiem pertierant, ab eius regionis incolis edocti. UR ULIG ΑΤ Is ex ea regione Gallis nostri stant infimilis morbos incidere coeperunt, obpramsucci a- timenta , Munum cruda violationem, subdis do mitiones ata quibusdam qui remanserant Gallu, delatius tignifMultis; immorari,ωψμnt, osanitati restit . Di ca v hac Arbor Indis Pavame , Gata quos auarie se

imitatisunt m stanto nescio quam ob causam, Sassuras . fasiactas. ARBOR est magna, Animediocre m. iam Pauam forma tametsi minores inueniatur prico trunconati, ru- ut '

mis in cacumine expasis, ut Pinin repurgata, conice,quem integitmuis cinerda quaedam pessis, ex cinereo nigricante, gustu aliquarulum acri,sedaaromatico, nihil adfoeniculis sem tendente,Odorata, ita ripaucae solita cubi lunnsuo odore impleat materis truncio ramorum alba ad cineream colorem tendente non adeo aromaticis oris,

ct odoris ti cortex:foseos lara in tres angulos de mense, nouello priro foho pyrifotam aemulante sed quod pestigia angularum habeas, semper virente, hoc est fociis nouellis semper ei quia deciduntsuccedentibin eosire viridi obstustriore,odorato,praesertim Acumsuu an tirem ructumve fertitu-Numur cibin aum crasiis, nanct Iesus no

45쪽

arborum magnitudine ratibuό, sed non adeo uti ligni rmamos terra ce stites expano,pis ac Duelpo, ici, quod fere commune est omnibus arboribus Indisin imo referum H, stani sarbores eo delatas, teri esse in sim juste cie

terrae plantentur cortex radici prmius inhaeret cinereus, ipsi que arboris cortice magis aroniaticus, ideoqsie adlicis decoctum odoratias ct praestantii est, ab Hi stanis istic psurpatur. λψμM . A cITVR in maritimis, o locis temperatis, hoc est neque nimium ccu, neque nimium humidis,Vt in pompubm S. Helenae, S*atthia nam ubiper uniuersam

Florida hau ucile inuenias istic ver,sum integra laa, qua si suaui quem pirant odorem,ab Hi stanis prurnum eo*e-ntibus, arborum Cane, esse existimabam ruri, nec immeriru; madeo odoratu esto acrishmin ar-aboris atque Cane cortex, ct eosdem essec I et diu ricoctum quos Candilue Desinas. O, Ni V M optima si radix, deinde rami aeritu truncus, sed cortex omniis p fertur. Tempera ARBORIS O ramorum temperamentum calidum

-- . inum est in secundo iam cρrtex aliquan:o calidior, ad initium tert3gradus in caloreo ccitate accedes Pinbusdam callidus in ne primi sc in is terriogradu IDI ET Conicis o Lignipsus dumtaxat in medicina rece sit, Indi tamen re con socia trita tibi UM ponunt, O cca in alios medi I Uberuant paeultate, E decoctumio mendatur in omni morborum ge- nere , praseritim vero in obstructionibus, o partivi inter- -roborandis,aduri asofebres anἰiquas CVmmode exsacchata prvinarur desinione laborantibus, asthmate, periri vitiis ex rigidisneprouenientabinis consequenter doloribvi nephriticis renum,e quium calcitam circit, ct . . Miscutit, quam et iisίassam uriniaca pii

46쪽

-s parat,o menses ouocat.Vomitin coh get, Moctionem iuuat, buumquesubducit. ILLI v istamentum a daegestareo odorari maximeprodot,adae rupestiscontagia rasertim non negi Malin remediis. Denique ob ingentemsiccitatem&moderatum calarem, est remedium excessem ad omnisgeneris defluxiones,quoniam eas ab amit sediis qui extenuatis to imbecilies, non conuerat. D Et ocre per seu aqua praepara ad luc est rario. Decocti pa- Radicis cum uo cortice assulatim constactae pncia dimidia, 'μ' in tribus aqua extaris fictili nouo duodecim horis Macerarer lento igne ad duorum extariorum con emptionem decoquitur colatum, in ictili vitrato adseruatur Plia modumsupra earie agmenta,rant&ndem aquae sive

funditur ecoquitura inmidi' sextari co tu inptionem Eaestsecunda aqtia, quae orinnari, por taloco erit. ILIV vero0bserua13dum est plus aut mussi unudecoctione ninuci, viribus 9 temperamento agror&m con fideratis: eterum minore quantitare o minusc D propinatur tac aqua, bitiro fis, qua latuito is Sed vulgariter quartasextari pars aqua tepidasumitur mane einde sedatur, o vestis mutatur nec qui quam oram; qui hoc medicamentumsumpstr:t,lecto e cominere cogi Ar. ΡTan-citum it mediagastina assa maliquot puis P ,ctam 'salis, O auellanis tostis cana te confierim conuenienti lata morbo qui curatur,potus cunda aqua gulari experimento didici hoc decoctan: ut dixi, propinatum , lib*mum liuefuisse , quipedes 9 manus ex podagras contor' tos habebant,ut iis uti non possent. Adlciem item a ream non minus viris quam aqua Gusaci aut Chinae Igni'agmentum praemansum eo dente Di dolet is isti retentum, doloremsidat.

47쪽

Natales.

xia alia. Molle vinu. accitates.

aquam ,plicem hac ratisne decoquant. Ligni assulatim

constrinsemuncta,plasiueatituamus o conditionibus iam enumeratis, in tribis aqua sextariis ad dimidia coquitur, ea aqua diu prendum cum in prandio, tum in coena ct in

terdiu. Qui vino inere non norimi, ea aqua diluere poterunt, Gemm a risis odoris gratiam ino concilitabit.

Donati latrius his diebus fragmento huius ligni a Francisco Zen.

nig Pharmacopola Bluxellenti diligentissimo, aliique amicIssimo, quod odore dc'iapore foeniculum quidem referebari sed tamen gustatum plantae ilicis C porem magis reddere videbatur, quae Vulgo Dra. Co riona Ullis Tharcodicctur,acetariis ait Eliarta, di cortex eius mulco magis Lagnum cum suo cortice adeo amarici imile est, vinii odo Stapoc Ob tarent, pro eo accipi po corde inzeriore patre quali .gGO adna rei nigricante, S laeui, exceriore agoia, .c cinere rabe

CAEΥERVM odor fi2niculi mihi in memoriam reuocat arborem in Pera nascentem , Molle vocane, alias ego purina duas plan-zas,e semiae nata, vidi ante aliquot annos Maz: limae in horto plendid. Imo illustris Viri Da.Ioannis de Brancion, sed quae certio anno perierunc hiemis iniuria. E a cinae autem eae arbusculae trunco Quia tenellae ex viridi nigricante, multis conspersio veluti maculis cinereis,folia pennata ut fraxini sed uiro minota ex vir di nigricantia ,serrata oc sub extremum angustiora,quae ab arbu1calis reuulsa lacteo succo, eoque lento SPYiscido, de odorato manabant, oc ipsa folia trita sceniculi odorem reddebant, gustata aastringentis faciatiaris nonnihil hanere videbantur. Tructas ex quo natae sunt, piperis fere magaitudine, oleaginosus, jAlicula rabescente tectus, racematim cohaere S, Vt ex eius icone, quam ad viuum depingi tum temporis curauimus , con prcere licet iorem quem habeat ignoramus ted quibusdam a ctoribus miniatus est, viti similis. H AE c arbor abundanter nascitur in convallibus .locis pianis Peruariae regionis ut referant omnes qui Occidentes: um Indiarum descripcionem dederunt sed Petrus lega maxime qui eius descriptionem hoc modo cap. I 12 prina ae parsis Chronici Cat. , o hoc tracta conspiciuntur magnae quaedam , dia etiani par uae arbores quas Molles appellant inco ae folia habent manula, odore sceniculi,cottice adeo commendax , Ut eius decocto crurum dolores 3c inflationes summa cum utilitate foueantu : ex ramuLs fiunt dentiscalpia latissima. Ex huius fructu cum qia decocto pro coisturae modo , fit aut vinum , siue potio ad inodum bona, aut acet' m , aut mel tantoque in pretio apud Indos stant hae arbores, ut quibusdam locis eas consecratas suis Idolis habeant. Addunt nonnulli eius arboris Oliorum decoctum, doloribus ex frigida causa ortis auxilio esse. gummi Vero eius quod Manda modo candidum est, lacte dissolutam caliginea: ocul nam abstergere.

Lignum

49쪽

Li,nu , cum Sulphure insta describendo hi ostendit Ligni cum fronraxicum dammmentum, Ligno tincto feresimila, civilin corticiso rosam adeo aromaticin ns est, ut macis, aut nucem rUticam longe superet,imo Canellam odoris suauitate. piper a rimonia. M huim ligni quantitas in mont quodam M'su fuerat, is in naud seu Liburnicam delata, igni struen- .di causa. nde persticere licet, quam multae arbores, ct alia plantae in nostris Indiis inueniuntur insignifa Attaleprae ta, quadoquidem igni rurnigratia odoratis D aroma . ticis arbor uviuntur, quarum cortice pulaerem redacto, coro ventriculus roborari, reliqua, membra foueri

possent, ct Aromatum ex Maluccis insulis, Arabicique, Per de quepetitorum icessupplere. Sed nos accusandi sumus,qui ea diligentius non inquirim2s inuestigamus, quandoquidem 'onte montibas locis hincultis nascuntur. Lignum ad renum affectiones

urinae incommoda.

o Bari etiam mittit noua libama Ligni quoddam

=eceptusfuit in his regionibDs,ad renum vitia pris edi fcultates incommoda Postea expertum est,eius aquam in Iecoriso Laenis obstructionrbin ptilem esse Fit autem

hac ratione.

Aqui ligni LIS N V M assulatim o minutim concisum in optima nephriuci limpidissma aquasentana maceratur, atque i. eare' linquitur, donec aqua a bibentibu absumpta sit Dimidia harapost iniectum lignum, aqua caeruleum Atlatiorem com lorem contrahit,quisensim intenditurpro temporis diutumnitate , tames lignum candidum At cara m ideo dico, quoniam

50쪽

quoniam adulteratur alio ligno muli , quod aquam croceo colore inficit, ne qui fallat&r. z. H A C aqua Nidue utuntur, ea vintim diluunt, O mirabiis experiuntur ectus , ne PDitimorum commorione,neque enim opin est alia pictis ratione quam temperata: siquidem aquas ox non magis immutara ligni dictione,

quam si pura esset, O inihil in ea maceratum Calidum siccum est in 'imogradu.Lapis NephriticuS.L A pari hi in Sephriride maxime laudatvi ex noua Nephriticus

Hispania etiam defertur. Prasso lapidi mitis,scia pin u

iam colorem iacteopermixtum tendit, prodito Vmesor. pia EvM gestant raritasoringestigiarum, ut antiquid Asso. Nephtati ilasant Indi, aliospisciumforma alias aestu, cubit bis,alios 'Uttaci rostrissimiles, nonnustos rotundolphexulartim modo, atqud omne perforatos, quoniam radi eos appensosy- resolebant, aduersu Nephrisidis, alit ua hi dolores, Facultates. in quibus morbis valde com Datur Sed zaspraecipua laus V ad phriticos doloreso ad calculam expedendam, o

tu eiectio, interdum e m rporat, His uino amplim cali iam tacit. dcum dolore: premit, encio eumgestat, statim leuatur aut mirivitur dolor Altaror arentilarum, atque etiam calculorum expulsone.Ea etiam occultasacuia tale aditus est , ut ab eiu modi dolore praeseruetrastatus, renum calorem mitigando. Caria A eja ter breui temporis interualla Ne

phritici desoribus Q icta, amillam ex eo lapide bico GYit, quam perpetuo gestat, ex eo tempore quod cenam Hermio dolore inquam pexata est.