Simplicium medicamentorum ex Nouo Orbe delatorum, quorum in medicina vsus ...

31쪽

Medicorum unt de hum morbi causa se origine. Nonnusti ex cibis cor a b in ruptis vccam, melanchosicam ct adustumgenerantibia, morbi Gisi qrii bruansamma rerum inopia exercitus vesci solet, quales' suntplantae luestres, olera , radices, caro omina, equina,

originem sumis isse existimabant. Ali derum Suiti, hio

Murti coniunctionibus accina ferebant eam 1 ob causam varia nominaindiderunt: ti Lepra, Lichenum, Men-tagrae, hacesi, Elephantia sis: iam certam morbi qua-hratem a sequi non possent nouum morbum esse ignorum res adpradicium morborua veteribus descriptorumge nus aliquod reducere conabantur cuiyiea, E TAE R r ut adinstitutum reuertamEr, Guayacan nomen est indicum sed per murr-n orbem conti lignum In tum, tame etiam a nonnullis Lignunn indidum nania

E hoc signo muli multa ripsere . aut enum esse

dicentes, aut Buxis'eciem, aut aliis nomiiurbis appellantes. Sed pinouum arborisgenus est, nec his regionibin , autias aliis toto orbe Veteribus descripto con steri mn , sed in nuper inuentissolummodo sic nobis noxa eris arbor ut visio ' si magna est,sticis magnitudine,ramosa,marfice magna,' -- nigricante, naterie quam Ebramn duriore cortice crasso,

gummo ostupingui;&,cumsecum est lignum facile decia dente foliis exiguus duris fore luteo,quem Ab segetithrstuctus rotundus, obinus,femina insidiotiae HSMessali modo. Frequens inriselasancti Domi ci. Wrio, , V D eiu genus in insist S. Ioannis de ortu diu genus alto tr har vicina, postea reperta est,superioriseres mile , sed - ' Minus omnino, propemodumsne matrice, odorastinis amniinsuperiore , quo relicto, huiu nunc arsis est o bi; huri mirandos est ctus Lignum sanctum nuncupatur, nec ct in alsae, quaandoquidem ipsa experlantia testes asteropra-

32쪽

zurando inorbo Gallico, ue adeo mu que conitinctim uulsiparatimpropinato aqua,cismadmonuiam ducit ii, tu adiutosplerosque hac ratione. Larum minutim concisi , aut scobis pncta duode GV y ride .:in corticis eiusdem mcontusiunctae duae marisus aqua flextariis macerantur fictili nouo aliquantulum capaciore,pi inti quatuor horarumstatio fili bene obturato, tentoo luculanto igne coqEantur, ad duorum aquae extariorum m ustio8em quod inde costigopoterit, dum nimum aquae sextarium infundis, bacillo M altitudinem metim m. Cocta aqua restigeratur, colatur, sciis notio assem satur Statimsupra idem lignum, quod decoctumbuit,rni,ciantur denuo quatuor ali aquasexpiari, coquanturque Munius consumptionem colatur haec aqua, seorsum ad emue sir Sumitur autem hoc modo. IN FI R M v x, purgato corpore ex medici conficio, cu- Decactivo

biculum Lligit apricum, quo nequestigas neque aer pene trare potesta Lectum ingre Om, diluculo, quaprwris catae uncias decemsumat, ct egregie operiatur Pisudare possiduarum horarumstatio deinde udore absterso, in asium calefactunn induat,atque linteamina Mutet: quatuor deinde post horis. Disti dabuntur 9 -ygdala, pari a b coctus, neque o Aenire , nequeparces o de aqua cunda,iιbet quantum satis erit,etia interdiu Octo horispostquam comederit,expriore aqua calente dentio Pncias decem haurier, udabilite Dab horis,ctu Adore,Vri Ur-,Mundabitur: unapssedorem hora, iisdem p is,amygdalis, O pane bi cocto caenubit, ct ex aqua secunda bibet Seruabitur hic ordo quindecim diebus pristibin, nisi vires nu-iam cogasantur,sisaeo casu, etiam praeter supraricta, pustus gailinaceus assus ei concedetur . Inminu robustis, qui extremam illam ictus rationemferre nonpular no-

33쪽

uter concedetur. Si ver aeger adeo tenui est valetudine, rip dictum victus rationem nullo modoferrepost, ab initio putasga a eus exigua liuidabitur, cibi quatitarem

sensim augendo Elapsis quindecim diebus, decimo sexto purgabitur decem drachmis pulpae casita stula per cribrum tro nisse,aut albosimili messiicamento, ct eo die tenuiorem aquam, sue secunda decoctionis bibet Decimo eptimo die adpriorem ordinaredibit,sumeti maneo vesteri aquam prioris decoctionis Audabit, eadem, victus ratione tetur, nisi quodpu loco dimidiam gailinam assam edere poterit, O subfinem diatae, aliquantulum plus eant, Pictus rationem in vigesimum usque diem producet, quo tem repercubiculum vestitas ct bene amictus deambulare poterit..uuibus elapsis denuo purgasitur, per alios quadraginta deses aquam bibet, seidei mam victus rationem obseruando in rebiu non naturalibus,muneribin abstinendo ct vino, cuius locos plicem eiusdem signi aquam, aut, eam astidiet, quam in qua an uni o faeniculum decoctumi bibet,eritque canasobria, ct ne carnibin. Hac est optimasumendae aqua Gusaci ratio, qua

mulla de sterati morbi curantur: atque ea aqrea non spra flantivi pilum remeditis adcuradam luem Veneream, cuiuscumque tandem 'generis: radicitus enim eam ex inpat Go, WE NIT item hydropacta rasthmaticis, epi epticis,morbis peficactrenum, doloribus iuncturarum, omnibus morbis ab humoribus rigidis P au& sprocedentibim diruturnis,apitibus inutilia zerunt ordinaria mericamen ta , praesertims morbum Gacticum subsequantur. PLERLava hoc Igno varia me icamenta factata, ct inter illuserapium, quod anea modum escax est at m o iudicio huius igni Hum nemo piissiorem experietur, quam si erius descripta ratione, ne situs alterius neῶ- sumenti admixtione. Dentes etiam confirmat, ct calati

34쪽

sepiis ea ta uantur Cab in Iccum est in secundo

Nos incommode huc referenda videtur arbor, cuius Theuetus lib. fmgularium cap. so .meminie, Brasilianis Quour e,id est,res rata Hyuourahes

nuncupaca.

est procera,cortice e terna parte argenteo interna sub Hyuourahe rubro,&jam recens aligno detrahitur tacteu humorem eludante, inora gustu talis sed ad glycyrrhia e saporem accedenre fructum fert pruno mediocris magitudinis aequatim,auripiarisrimi colore,nucleiam continentem exiguum, sed suavem admodum o tenellum, aegrisque valde expetitum . illud vero prope incredibile, quod ait alternis solatrimodo quindecim annis fructifcetam esie dc eum qui arborem de monstrabat, ter aut quare dumtaxat fmictum in vita editie. MI R. A facultate praeditus este: us arboris cortex, Guayaco non Hyuourahe inferior pu:atur,ideoque a Christianis tacdegentibus eius loco usur coree Gua-pazur. acan Vices Et vis vero utendi ratio haec est Corticis minutim concisi certa supple: quantitas in aqua d coquitur,trram aut qaatuor horarum spatio,do Praeparandi nec vini rubri dilutioris seu clareticolorem contrahat. Ex eo aecocto, tenati bibunt per ouindecim aut Viginei continuos dies, obsecLata leui di tio. ta uisque venereae dolor: bas ita liberantia . Uertam non modo utile est hoc decoctum in morbo Gallico, ted etiam in reliquis Digidis, pitauitosisque:nam humores Tecnuae inaeia cac, ne i tuearidum est

Clima. Mi uetur si dixero exossidentali India hi Clion Oenam deferri, quandoquidem iugo Lotam ex Orientes δ. India eam adferant. Nam cum ex Hispania ua&PeΠιkr illustris Dominis Franc simi , ndoca Z Lat, magnam quandam radicem talia paruulas mibiosi nes bat, O Wrcontabatur an eas no firmesChinae radi se se, sed admodum remaleso integras res udebam tum AD, Sa ne recentes uni, nam ipse eas in libania noxaso egi, nec

mireris stic Chinam nasci, Maidem breui videbis etiam inde Aramatum abundantiam deferri. Id facile nabi persuasit , postquam vidi cum Rege conuenire de romatam

copia in Hi stanti inducenda,quae iam ipse in Hi stantino

vaferere colere coepisset Vidi Gingrbem atque his radices recenti 'mas inde delatas.

nodosa,

35쪽

nodosa, in taba, interdum rubescens oris rubra. Opes est recens ponderosa oocida, singui non cariosa, sapora

in ip chini ei, As Ci TVR in China Orientalis India prouincia, scythia ut se Sericaniae istima, maintimi locis,arundinis aut vi palustris modo. crini tu, Si Livm radicis est vG a ad Indos, ad curandos dii v-d 04 ficiles morbos,apud quos magno in pretio est. Propinatur eius aqua in miso acutisa; rbis febribus praesertim, et nim satiresprouocat, ct S re gratia nitillisananitar Triginta tint circiter anni,quod Lusitant 'imum in has regio . ne eam iniciterint, praclara de eiusfacultaribus praedicantes adtier, si omnisgeneris morbos, ed=Haxime Luem Vene-ream, in quaMirabiles essectu prae stitit. Eix autem paranda haec e stratio. Peipa and R A DI Chi minuram concisa uncias titi nouo chris x xio imponitis, huic adfinduntur aqua tres exta',maceratur

viginti horammstatio: fctisi obturato, Muitur isto igne ex prunu incensiuatimidias , quod ea ratione deprehendeturquam in Gua coedocui stigescit, colatur arque insciti nouo aseruatur laco aprico, aut iuxta ignem, ut diutius araneat inconupta.

nae sumend aprico , ct conueniente, ieiunus acta aqua calidae decemi Q -- nassiqinet, di horis aut paulo tutius sudabit: sudore deinde absterso indui mo linteamina mundis, ct calefactis Mutabit deinde inlectula duas aut tres horas e durabit postea nitiu calidese in cubiculo continebit,quὸ neque aer neque jus meabit genio indulgens lep dis cossoquiesse oblectans Circiter undecimam, dimidium puta coctum, aut gallina quartam partem cum pauco sale edet, initio prandi cyatho iustus epoto pro bessariucarnes co eoru ad nemur potin mi milis aqua,qram

36쪽

ieiunus sumpsiit, quia decocti tantummodo mumgenus est Isumpto iusculo , uas aridis emandam , autprana pa1sa me 'diculis, panis bene cocti erusta, biscoctumue inim ossederepoterit Si interdiu bibere volat, eadem aqua cum consertia aliqua opinetur. Octo postprandium horisinum dentio in ediatur , alias decem aqua ocias quam depoterit bibis uas hora: adet sudore erso, indu--m et lintea calefacta muret, post horam caneti seruam aliquam, aut parapassaS, aut a gdala, ct aliquantulum bificosti de viem aqua bibat, postremo cotoneorum carne vocatur , potu deinde abstineat . Hac ictus ratio triginta continuis diebis obseruanda, nEDauapurgatione actis G, bdper cubiculam calidum obambulans sese oblectans, ab omnibu abstineat ictantissentire possent purgatio ne absoluta, bona victus ratio eruata est,quadragιnta continuisdiebus, vino abstinendam ct malueribus potus erit Chinaesuperioris, decoctae ct exiccatae in Vmbra, Vncia Una, is tribus aquaeseruariis denuo buctita ad dimidias.

Ar pari' generis morbos prius est haec aqua, luem vene-- Chinae ia-uam ui cumque generis, vulnera ulcera antiqua, tu R; -

s res cirrhosos scutiens,aniculorum dolorem soluens,&q emcumquepodagram,sed coxendices praesertim cI: s. In teratos capitis dolares mitigat, stomachi de amones omnes o Rhetimati mosvit, in colorem comitat, icterumseruit . ouinem hepatis intemperiem emendat, a quam valde celabratur Paralysin omnes Erruorum morbo anat, atque vesicae enterocelisutilis, quia humorem de generantur, absumitu rigidis omnibus morbiso Melancholicis conuenit, ventriculum roborat,o omnes Mm discutit iebribus diuturnis quotidianiso errari pro-

ἐφ sudoris in igni proauutione, qua etiam lapsilentium

37쪽

deprehendere laetex eo quod aqua, cum Gusaci rum arca arilla calefacit o sitim excitat, hac nequestim cie , neque caloris ab in indicium relinquit. Nobile o. culdubio medicamentum quod inpraedictis morbis admo . dum esco expertubsum.

D Exhina Orictitati,quae sane aliter describitur a Gargia lib. rccap. 38.qui plura Volat, cos talar eius Aromarum historiam, quam anxeat, quot annos Latinam fecimus.

Carca-parilla. q, ς σ1ril Pori Tibinavi, arcassarita, cum simiai urbit ex Hispa primum abhinc circiter viginti annis innotescere coepit ex MN QV si stantinouia huc translata est, quoniam ea Indi propra- flanti medicamento erat, a multos vario que morbos. P L A Net multis radicibus nitens , duos cubitos aut eo xilla histo amplissi longis, colore cinereo dilatiore, qua interdum tam alte demittuntar, ut qui integra eruere volet, esprofunda

fossone opus it ramis nodo fiso ignosis, quifacilis defic-

cantur: ore ne aut ructum proferat,ignoramus. ILLA multo meliorem 2 mcaciorem nobis dein pro-

xilla

rilla ex Hon

nerea, nigrior, atque crassor. tire dele DELIGITVR nigrior, recens, non cariosa, rudis NM. contumax, qua, assulatimstangitur,oponderosa nam quae mi stor, dum stangiturpulverulenta est in tui ex . matur. Nomini, i meam H 'an primum viderunt, sar sari nomen indiderunt,propter cognationem, quam cum nostraca avariti qua semilaxa steris habet. Certe nostra-tem expertus rem mili acultate'raditam, cum ea quae exm 'ania noua adfertur, ad quam magis accedit quam ad eam quae in Honoras inuenitur. Gustu in si ido est, ora rimonia, nec eius aqua, hordeacea sapidior est. E alia erat rivinenda ratiocinprimum in mea am

38쪽

med inam recepta est, quam nunc est tum emm Indorum consuetudo obseruabatur, quam in suis morbis curandis tirparesolant, ad quos pro dandos maxinna reperiebatur scari. Verum nostris si delicia in causafuerunt,ut eo item quo Gufactaqua modo nuncpropinetur.

acerabatur em in mortari diu tundebatur nec om- Ο

nino in mucaginem quadam resolueretur, quam deinde o racio.

labant, ct exprimebant. sequoris ita expresssatis capacem tham caudam manehauriebant, deinde stragulis e se regebant, duarum horar Moartosudabant. Quod interdiustis eos prgeret, idem mucor rispotus erat Sub

noctem,alium eius calentis cyathum hauri ant,atque tanon em temporis, ut Mane udabant. Hsic ordo triduo int gro obseruabatur, ut neque aliud ederent ast biberent, pra-ureum lentorem calida expressae Car Garita. rari e praeparatam ego initio phramque propinaui, multo seme-bus curau quam nancsanatur Subsecuta est alia eiu pro uinandae ratio, Video et mi AE tecta cur parita, lotu, confracra se minxtim s rix oncisa an noutim et D Em tribus assia extanta mucro iacto. ruri, O Figinti quamor horar&mspatio macerantur:obtura i ctili, coquunetur lanto igne, prunis cense, ad duorum sextariorum consumptionem, eadem rationen in Guas co diximus refrigeratur,colantur, O f tisi Vi raro recondumor . Eadem deinde carsacido tartita a plano maceri tur, aliquantulum; eruet, ei a colatu is i irrato

V R G A T VI, ut decet, aeger. calido oebi lose *ςndet continens, mane decem uncias prioris arcassari aqua horis sudabit duas horas, udore deterso, indu timolis . reamina mutabit , Ut in Guastasipolrone iactum est Idem

39쪽

prandebit facist postsudorem uua passas a Ualario

panem bificoctam cornabit, desecunda aqua bibet. Ommdecim diebus hunc ordinem obseritabit, nisi imbeciliasuerint Vires , tunc enim conceritur in caratim exiguipusti asti, sensim quantatatem augendo Lectos continebit ad uiniamnum nouem diebus prioribus, reliquis in cubiculo sedebit, aut deambulabit, stigm ct aeremfugiens. Decimoquinto p abitur lenitiaquo medicamento, atque etiam trigefimo die, minia ea obseruando quae in Gasaci decocto sumenta enarrauimus. Sed etiam ' trige mam diem bona victis rationeper quadraginta cites utetur vinoque abstinebit mutierum congressu moest vulgaris aquae cars e-pariatis

menda ratio,icum, praeparanaea modossecretiores etiatusfium,quos his recensere non pigebit, ne quid eorum prae-t mittamm,quae ad cassam-paridampertinet,quandoqui dem medicamentum est, cutis Uinofacultates maxime crie antari

IAM ametus est quintus cirum,quodSympum confeci, non modo in hac be, sed totam pania laudatissmum, ad

morbum Gassicum, atque alios pro Mandos nam neque calfacit neque inflammat, Guyaci videticersccitate te-perata, carsa-pariti calore mitigato hoc modo. saria sym R GAE FAMILLAE ncia duae, Gusari quatuor,

pagsa vigintiquatuor,utraque officulis repurgata. may- retinissemuncia, violarum tantsndem, hor mundia quoryana,tribus aquasextariis lento igne coquuntur ad

oram sextariorum consumptionem chlantur,o decem vim ira hum decoctioriis, a 'rapi violati ad , stetur. Calidissio mane ct steris benia datur, eodem emato ordine quisu a dictis est,s dorem etiam spretio bitum detergendo Concedituras initio ejus pussigustinacei eriui ct relia

40쪽

negenus morbi adici, tum re qui,si os aqua Glisaci, Cria, aut cassuessarilia curari diximuS. io item alim Drapa burti modi caxta pari troclo arcae lyri ymiae costadia i isae, in quartior aquae sexrari: ad trium P -- ῆς - comitum ionem coquesntur, in eo qui upereri sextariosa chari uti a quatum imi tuimur, si1 Drapita , Ut moris est. Eius S rupi tres unciae mane,totidem noci stimuntur,pran-rium esto e cibis bonisucci , coena sobria, potu cies lici

hic Syr in plero quo ex norbis supra enumeraris, sine

molestia. Ex ea etiamstpuluis in hunc modum Neruo tilo into sus pului vinoseu matrice cassavarizae exempto, dani ex . cat, o

tundunt, ct cribrant. Miu pu ueris purgatoprius corpore drachmam mane Dianinsumit, atque plicem praedictam aquam haurit, idem noctufacit dormitarus Cibasse boni ucci , potui ista aquas lex vino abstineat. Vitius est hicpuluis indue venerea, aliisque morbis ab ea oriundu nec non cabiem purulentam saniosa in via ibus etpeta mirifice sanat, hac ratione PVRcATV ager, etiam Mnec iras Prgeat non Pulveris ute- purgatu , puluerem modo praedicto amet, scabiei siti Q mati quam rosa inpliciore dilutam, plamati Enet, deinde emplastrum con Irrcnspannose eo extensum,o-nibus locis qu/bus istiGfuerityublimati aqua, inducet Singulis diebus repetetur, quindecim disrumstat oper*ctissim e curabitur, ita ut iis medicamentis non opussit rabstergit emm, caraemgenerat, ad cicatricemperducit. H tam equens est aqua PT -paridae sitaςar aquae