장음표시 사용
11쪽
iut Tuo nomine scribis; aut Regio Epistolas;
vel Decreta: in quibus optime ostendis eximiam tuam prudentiam , sapientiamque: quae Tute praeclarissimae Virtutes cum mirabili probitate atque vitae integritate conjunctae, jam diu cognitae , & spectatae sunt: tum in Hispania apud
Supremum Justitiae Senatum : tum Romae, Velut in omnium Nationum Theatro : immo &ubique Terrarum ob munus Tuum, quo fungeris , fideliter & feliciter expediens universa Negotia Regiae Gratiae, & Justitiae. Praetereo caeteras Virtutes Tuas, eximiam in voluptatibus contemnendis honestatem , raram in gratiosissinio
munere exercendo abstinentiam, firmam in ne
cessariis laboribus perferendis constantiam , inve .cibilem fortitudinem in summis periculis, murabilem in despiciendis inimicis magnanimitatem, Christianam in tantis Virtutibus modestiam. Accipe igitur, Vir Amplissime , haec munuscula literaria, quae jure Tuo Tibi debeo : Deoque, &Regi nostro amabilissimo semper Carus, pristi
nam Tuam erga me Voluntatem pro Tua benignitate conserva. Valentiae Edetanorum, V. Eidus Septembres, Anno Servatoris MDCC. LXMV.
12쪽
EN consormidad de Ia Carta Acordia a dei Consejode vein te i quatro de Marzo det ano mit selectentos sesenta i ocho, en que se concede aI Senor Don Gregorio Mayans i Siscar deI Consejo de su Magestad , Iiu Alcalde Honorario de Casa, i Corte, la Licencia necessaria para imprimit sus Libros, parectendome a mique son dignos de la luκ publica ; he leido et in titula-do, organo Oratorio, I Rhetorico , compuesto dei Arte Rhetoriea dei Maestro Lebrija, con Notas de dicho M-nor Mayans; i de las Instituetones Oratorias de Pedro Juan Nuiaea, eon Notas de este mismo : anadidas unas Tabias Rhetorieas: una Quesion sobre la manera de componer las Cartas de Gracias, i una Oraelonesila dei mis mo Autor: Todo aumentado con n Vos, i oportunos
Indices, para su mas facit uso : i me parece que puede imprimirse por ser las referidas Obras, las unas de estre. mada rarem ; las Otras, ineditas 3 i todas ellas mul utiles 3 porque facilitan Ia importante doctrina det Arte de decir con la mayor perfeccion. En ellas no se hallacosa alguna contraria a Ias Regalias i Pragmaticas desu Maginad. Ualencia, i Julio a zo. de ITTq. Don Franciso Peren Mesa. GRE
13쪽
ΗΙSPANAE IUVENTUTI ELOQUENTIAE STUDIOSAE. γ, I a Ristoteles Stagirita , summi ingenii vir, primus' i. Omnium, utilissima & sparsa Rhetoricae Artis r u IL Praecepta diligentissime collegit, plurima alia ex assidua , & intentissima lectione , & conquisitione, observavit , annotavitque 3 quidquid ad persuadendum idoneum sibi visum fuit, adjunxit; & in novum Ordinem industria mirabili digessit. Hunc Rhetorici Graeci & Latini sequuti sunt: & inter hos praecipue M. Tullius Cicero, di M. Fabius Quinctilianus, optimi Rhetoricae Magistri, di praeterea eloquentissimi. a Cum haec optime sciret Elius Antonius Nebrissensis , immortale decus literarum , Artem Rbetoricam scripturus, sibi proposinit Aristotelis docteinam renovare, utendo ipsissimis verbis, quibus eam promulgarunt Cicero,& Quinctilianus , & Auctor ad Herennium quem multi
C. tempore cum Cicerone confundebant. -
. 3 Eo consillio Antonius Nebrissensis dictavit Artem
etoricam. Postea, cum ageret de illa edenda , nonnulla resecavit, alia immutavit, alia adjecit. Operarii Typogr .phici non ita erant periti, & accurati, ut passim non offenderint, . ut ipse Auctor admonuit post excusium opus. Possem ego minutissime indicare unde singulas quaiaque Sententias desumserit Antonius. Verum noc super vacui laboris esset, & minime necessarii. Praecipua vero In marginibus designare , & praesertim ea, quae continuo filo dei cripta sunt ex Cicerone , Cornificio, & Quinctiliano, operae pretium duxi: non autem desumta ex Aristotele , cujus doctrinam potius, quam verba, secutus fuit
Si quis vero contulerit, quae Ipse Nebrissensis, cum λ iis
14쪽
IIs quae Cicero , Cornificius, & QuinctilIanus dixerunt;
nullo negotio obsetvabit , pleraque Antonium descripsisse ad literam secundum exempla quae illo tempore circumferebantur : in quibus propter codicum manuscriptorum diversitatem multa aliter ac nunc legebantur. o vero, nisi ubi post tot collationes, & animadversiones ab eruditis factas , evidenter apparebat lecturae vitium 3 nihil emendavi. Praeterea ipse Nebrissensis aliquoties multa Cicer nis , dc Quinctiliani in compendium redegit: alia, ut suae docendi.methodo inserviret, immutavit. Quae cum ego animadvertissem 3 existimavi me non debere velle Videri nimis ingeniosum in opere alieno, restituendo illis Auctoribus iptissimas Sententias , aut Verba, quae ultro
6 Sed ad propositum accedamus. AElius Antonius N . brissensis, si proprie loqui volumus, scripsit Artem Ora toriam, qua intelligitur Vis dicendi explicatrix orationis perpetuae ad persuadendum accommodatae , ut eam defioivit Cicero Aeademieorum Lib. I. eap. 8. eoque sensu Quinctilianus Institutiones suas Inscripsit Oratorias. a.
Sed cum Nebrissensis conssilium esset praecipue smi qui Aristotelem , qui primo Rhetorico scripsit, Rhetori eam esse Faeultatem pereipiendi quidquid in quaque re em cogitari potes idoneum ad persuadendum, id enim nulla es Ars alia qua praeset 3 nam aliarum quaeque ad docendum ad persuadendum idonea es eo tantum in pnere in quoi a ver fatu , ut Medicina in eo quod falore , quodque , morbosum est 3 Geometria in iis , quae magnitudinibus aer
dunt ; Arithmetiea in numero 3 itidemque eatera Artes ac Scientiae 3 Rhetoriea autem de qualibet prope' dixerim repropossa videtur perspicere posse quid in ea insit aptum M per ad ndum a circumscripsit se doctissimus i Nebris lis limitibus Artis persuadendi: nec ulterius progredi voluit ad Artem ornandi orationem Tropis, & Figuris Sententiarum Verborumque s licet haec in Rhetorι- Libris docuisset Auctor ad Herennium , sive Corinnificius, eumque sequutus Quinctilianus noster, , ne lon gus
15쪽
pus sim In aliis Rhetoribus enumerandis. Nimirum cum Aristoteles suos Rhetorieos scripsit, hujusmodi puerilis Tractatus de Tropis , & Figuris , licet in singulis suis partibus separatim notus esset eruditis ; nondum Artificiose coaptatus fuerat: quod alii post Aristotelem egregie Ptae stiterunt: atque haec Rhetoricae, sive Oratoriae Pars ad- Ventitia vel potius adminiculum , quod Aristoteles in suis Rhetoricis . praeteriit, & Antonius Nebrissensis , ut ipse admonuit extremo capite vigesimo septimo , ut Pa temi apud Grammaticos protritam, omisit, adeo, placuit recentibus Rhetoribus, qui sese Adolescentium cap- tui accommodare studebant, ut propter summam ejus facilitatem plerique illorum contenti fuerint Discipulis suis eam solum tradere, neglecta priori, & praestantiori Paree Praeceptorum pertinentium ad persuadendum. I. Non ita se gessit praeclarissimus ille Magisternis doctrinae Rationalis , sive literarum Humaniorum , Perrus Joannes Nunnesius, qui utrumque Rhetorum munus exsequutus' est, & docendi optima idonea ad per .
uadendum, i& ad ornandam etiam orationem.'
Primum illud egregie praestitit editis In sitisionum' metoricarum Libris quinque ex Graecis, & praecipue Her smogenis P Aphthonii, ac Theonis sontibus; sed selectis
ex Tullianis operibus exemplis , quorum Librorum 2- cundam ω tertiam editionem habeo 3 alteram vulgatam
Barcinone ex Typographia Jacobi Sendrat, Ann. 138 s. 'alteram in eadem Civitate ex Typographia Sebastiani Co mellas , M. II93. Utraque editio in lucem prodiit multo corrisior , & locupletior , quam prima , exemplis, di indicibus', &- nova accessione Artificii, quo possit Ars copiosius, & utilius exerceri. Consistebat autem , ut putiis , illud Artificiuis in Tabulis Institutionum Rhetorie , aquas habeo editas . Barcinone apud Jacobum Sm- drat, Anno Domini 1378: quae Tabuia sum rarisiisnae: quia
eo tempore Adolescentulorum manibus terebantum, qui 'facillime quos contrectant , Libros corrumpunt. Sed Reipublicae Literarita interest eas conservarib ad secile animo
16쪽
eomprehendendam integram omnium & singularum Com..positionum Rhetoricarum Ideam 3 & ad formandum judi, cium de iis, cum per illas 2 abuta, apertissime appareas quia iunicuique Compositioni, aut: desit aut sipet Quoli non est cujusvis judicare. ito De his Tabulis hoc judicium fecit Ipse Nunnesius
in . suis Insitutionibas Rhetoricis , eap. M. de Exercitationa Rhetoνiea. Exercitationis igitur Rhetorica, qua nobis hoc tempore proposta es , haec ratio primum ineunda , ut quemadmodum in Logisteis Mensam , ut meant , Pythagora , t neat quirique memoriter oportet ad expedite numerandum;. se in bis, eum Artem semel didicerit, i 2 promptu habeat GH las totius Artis , Pas separatim edendas curaυimus, i γε , brevi totius Artis speciem, ocum menti subjici/nt. Ulum earundem Tabularum qui mirifice utilis est , idem.Vird summus praeclarissime docuit in eodem eruditissimo
Exercitatione cRhetorica. bes 11 Secundum, scilicet id quod attinet ad orationis ot natum, idem Nunnesius eximie priniterat editistionibus Oratoriis, eolle iis methodiem ex ossit ut o ψαν priore: risus ridomari Talai , Valentiae per Ioam emi MN Ha
. Ia i Nunnesius in his Institutionibus, quas oratoriast nuncupavit , inutilia resecavit., exempla selegit, & plera . que eorum ex Cicerone desumsit, nonpulia ex. Virgilio, stro omnia . jam probata Quinctiliano., mare . modestiae lcausta Audomarum Talarum sicut Turn bum, elim . que Ramum & Carpentariam, Parisiis annum inteΠum 1 audierat Talaeum, inquam, ut insignem in Rhetoricis Pr eptorem suum animo gratissimo commendaVix,: Iaud ito illo in ipso Titulo Oratoriarum Distitutionum 3 etiamsi ira aeanas emondanda, ornando, & melius digerendo,sias i fecisset:: quod quilibet fatebitur, si Talaeum consu ibanxiqucia Latinos Rhetoras, in. quorum Lirit4 eadem P-- , modum leguntur Troporum, diffigurarum exemplAtticet , docendi metnodusNunnesiana multo subtilior,&accuratior isit, ut sita inruua illius Vidi acuuissimi, & judicistin imba Haec
17쪽
13 Haec eum sta se habeant fi res potius, quam Verba conliderare velimus , concedere debe;nus , esse unam A teni, quae perspiciat quidquid idoneum sit ad perluadendum alteram, quidquid idoneum sit ad Ornandam ora-1tionem. Has si nominibus distinguere volumus , priorem appellemus Oratoriam 9 Posteriorem , Rbetoricam. Ses , si haec ivimina late accipere volumus; dicamus utriusque significantiam eme eandem : & tam Rhetoricam, quam Oratorum agere de persuadendi Arte, & de Orationis ornatu,qlii gratiorem facit Persuastionem. Λ in. I Propterea ego facturus rem utilissimam, Adolescentibus Eloquentiae studiosis, cogitavi pubIici juris facerenoetu in Rhetoricum , & oratorium con positum ex Arte Rbetorica AElii Antonii Nebrissensis cum Notationibus meis indicantibus ex quibus Auctoribus Praecepta sua desumsit Nebrissensis : & es Institutionibus Oratoris, Petris Ioarmis Nannesii, Valentini, cum ejusdem Auctoris Adnotationi-tibus ineditis , quibus accedunt ipsi met Nunnesii Tabula Iris sturioninn Rbetoricarum , ne, temporis injuria pereant, a que ita illis aIiquando adjungi possint item Quaestis Memnponmdis Epistolis , is, quibus de G aliarum Actione dis patetur et & eidem vindicata Oratisincula in Scholis ree,' tari solita , -qullio annis 163 3. exeusam Observavi cum Proin i gymnasinatis. Petri i Joannisi Nunnesii editis Valentiae a Lancisco Novella, apud Hieronymum Vilagrasa. t S 11 Postremo suis in locis Reyum Verborumque memorabulam Indieas adjeci in Lectorum gratiam. t. i , . .i Duemus igitur his duobus literatissimis Viris AEli, Antonio Nebrissensi , & Petro Joanne Nunnesio , Vale 'tino, summis bonarum Artium instauratoribus, facillimo negotio Eloquentiae Studiosi perdiscenr Artem oraturiam integram,&.omnibus. suis partibus absolutam perfectamque i ι&, si in Scholis, In quibus Rhetoricae inmemores: non erunt, Grammaticae Magistri curaverint ut Discipuli εsui Oeianum hoc patria lingua interpretentur, & memoriae γsuae mandent quod propter operum brevitatem non diffit Multet assequentur γ de Grammaticis fimi Rhetores. Jι - i
18쪽
-I7 Hujus orgami praestantiam, si 'aratim ejus Partes
consideremus, optime agnovit Gens illa , quae sibi praeter caeteros Mortales egregiam Sapientiae famam irrogabat: ideoque Doctor Cyprianus Suarea Ocanni InsiS, qui anno aetatis suae vigesimo octavo eorum iustitutum profiteri coe pii , edidit anno Is 68 De Arte Rhetoriea Libros tres , ex
A Wotele , Cicerone , ct Quinctiliano praecipue depromptos Quam ego proviineiam inquit ille in Praefatione iba adori aoum Lectorem eum ' eorum voluntate fuscepissem, quibus libenter vita meae Wationem eommisi, his tribus Libris dicendi praerepta, quantum exiguae ingen ii meI vires efflcere, consequi potuι. unt, complexus fum , ut iuvarem ad
sescentes ad legendos Aristotelis , Ciceronis ,-Quinctiliari doctissimos Libros , quibus eloquentLe fontes tantinenturi Titula, iIta alliciente Lectores Nebrissensem Imitarim Cyprianus Suarea, ne a tanti Praeceptoris doctrinae, & a cendi methodo Hispanis gratissima discedere Videretur;. si utque ipse satis institutus a praestantissimis sui temporis Magistris Antonii/discipulis:& sectatoribus , Artem tuam Metoricam suorum praepotentia adjutus, in Scholas His . Paniae iatroducere coepit. Sed cum brevi tenipordi stirdissis exempla non suppererent', eorum egestari succursum est uti legitur In privilegio dato Marrici die a mensis Se itembris, anno a s68. atque Ars illa suareEii denuo excusafuit Hispali apud Almonsum Escrivanum, anno 3 69 quadruplicatae chart&, Censore Didaeo Gratiano, disertissi inoviro , Librum illum comprobante ut Hevem Tympe
Sebolo pietes edi endam. God attente ohservandam' est: - , 18 . Editionem, illam Hispalensem sequuta fuit altera. inopensis quadrupIlcata charta , anno Iue 7 . quam ceu ssitae sua confirmavit M. Hieronymus Higaeras Mantum Carpetanotum in Collegio suorum sociorum o Kal. Sex illis. ejusdem anni I Ty. a
Successit ari: Hispania aIta editio , quam sitifrago
19쪽
suo comprobavit Rodericus GomaleE Mantuae Carpetanorum in Collegio Societatis 6. Kal. Sextilis, anno IF 77,ao i Aliam confirmavit Gregori Fuentes ejusdem ocietatis , Caesaraugustae 6. Kal. Martii Is 8 I. quam editioneri ego 'haseo & plurimi aestimo: nam, in ea repetitae sunt omnes memoratae Censurae proeuldubio studiose collectae, atque propositiae Auctoritatis conciliandae gratia , tot multiplicatis editionibus in tam brevi tempore Miror autem inter praedictas non commemorari editionem Venetam anni is 63 quam refert Alphonsus Ciaco, inius Ordinis Praedicatorum in Bibliotheca, sua: quaeque, ut mihi videtur, prima fuit. Omitto alias posteriores ad propositum nostrum non facientes, excepta illa , quae Mari
triti facta fuit peri Franciscum Sanctium octu plicata charrita anno I 83. impensis Blasii a Robles Bibliopolae, , ubi it res suaiezii Libit ab Auctore recogniti , multis ii IQcis locupletati dicuntur: simulque Tabula excusae, suo
runt. Ad propositum redeo. γ ζ
ax Animadvertit Gens illa perpicacissima, Alphon-- sum T0rreleum alio nomine Turriculanum , hoc est, de ingenuarum Artium , & Philosophiae Μagistrum, & Primarium: Eloquentiae Prosetarem in Academia Complutensi . doctum , & elegantem Grammaticum , & Rherit rem , sequutum viam illam compendiariam docendi per Tabulas , quani praeter caeteros Parisiis promoverat Petrus Ramus , in Hispania ejus discipulus, Petrus Joannes.
Nu esus, olphonsum inquam de Torres edidisse Comet
pluti apud Ioannem iniguea a Laquerica, anno 1 79-.bulas breves , ct eompendiarias in duos Tomos Rhe orica a se Timebant Socii ne . Rhetorica illa Μagna ut conjectari possumus, Antonianae simillima prodiret in lucet' 3 neve 69sdem Tabula a Rhetoricae Studiosis probarentur : ideoque, in tanti Viri aemulationem novae Du perbe *ν compositae fuerunt, ut tribus Suarerit Librisi totidem Tabulae responderent, qua Sebola tot eis: ,
cerent: quod attente observandum ,, & animadverIendum:
est.. anno id factum. fuit, incertum est miri. g
20쪽
verti editas fuisse Venetiis , ex officina Damiani Zenarii anno i 89. digestas a Ludovico Carbone; & eodem anno etiam Ueronte eadem 'forma , cum Commentario Federis Ceruti Ueronensis. Praeterea habeo has Lugduni exculas apud Abraham Cloquemin, sedecies Octuplicata charta, anno I616. cujus titulo haec labiecta sunt. Nune demum hae posxema editione aucta. Sed varias earum Tabularum editiones si inter se conseras, observabis quantum discrepant aliae ab aliis pro illarum editorum libitu. . ' ici sta, Atque hae sunt Tabulae, quibus illius temporis Studiosi operam dare coeperunt maximo doctrinae dispendio : quod ego ipse expertus confirmare possem e nam' Tabulas inas saepissime recoctas , quibus Artis nomen d 'derunt, memoriae mandare iussus fui cum essem puer: 'utinamque ulterius non progressus fu1ssem discendo quam plurimas ineptias : nam etiam memoriae meae committere coactus fui integram Francisci Pomey Rhetorisam, cujus 'felicissime oblitus sum postea quam operam dare coepi. Rhetoricis Libris Ciceronis, Cornificii, Quinctillani, caeterorumque minorum Rhetorum Latinorum ., iremque Ari aestotelis, Demetrii Phalerit . Longinio Hermogenis, cu 'jus Rhetorici Libri a Nunnessio amplificati , illustrarique , sunt opus persectissimum 3 sed quod, nisi docente
eminentistimo Magistro , est supra captum Vulgarem , ut ejus Tabulae demonstrant provectioribus solum utilissimae,bin quorum gratiam eas evulgavi, & maxime ut Lect rum animos excitem ad legendos Rhetoricos Nunnesil
23 'Interea vero intendamus mentem ad ea quae nunc scire oportet. Si Suarezium cum 2Elio Antonio compo- :namus, Dareta cum Entellos utriusque' operis Titulus unus idemque est opera vero inter se multum his re-'pantia. Alterum , ad unguem factum , & persectissimum, iexquisita doctrina plenissimum , brevissimumque : praeterea eius dictio , Ciceroniana, & Fabiana : qua nulla alia limatior , nulla nitidior inveniri potesto Alterum , popus lare,