Opera, cum delectu variae lectionis / edidit Th. Ladewig. --

91쪽

Isis ego, qui quondam graeili modulatus avena Carmen, et egressus silvis vicina coegi, Ut quamvis avido parerent arva colono, Gratum opus ag ricolis, at nunc horrentia Martis

Albanique patres atque altae moenia Romae. Musa, mihi caussas memora, quo numine laesa Quidve dolens regina deum tot volvere caSUS Insignem pietate virum, tot adire labores Inpulerit. Τantaene animis caelestibus irae Urbs antiqua fuit, Τyrii tenuere coloni, Karthago, Italiam contra Τiberinaque longe Ostia, dives opum studiisque asperrima belli; Quam Iuno fertur terris magis omnibuS Unam Posthabita coluisse Samo: hic illius arma, Hic currus fuit; hoc regnum dea gentibuS eSSe, Si qua fata sinant, iam tum tenditque so Vetque. Ρrogeniem sed enim Τroiano a sanguine duci Audierat, Tyrias olim quae Verteret arceS;

51015 20

92쪽

P. VERGILI MARONISHinc p0pulum late regem belloque Superbum

Venturum excidio Libyae: sic volvere Parcas. Id metuens veterisque memor Saturnia belli, Prima quod ad Troiam pro caris gesserat Argis - 25 Necdum etiam caussae irarum saevique dolores Exciderant animo; manet alta mente repostum

Iudicium Paridis spretaeque iniuria formae Et genus invisum et rapti Ganymedis honores;

Ilis accensa super iactatos aequore toto

30 Troas, reliquias Danaum atque inmitis Achilli,

Arcebat longe Latio, multosque per ann0SErrabant acti fatis maria omnia circum. Τantae molis erat Romanam condere gentem. Vix e conspectu Siculae telluris in altum 33 Vela dabant laeti et spumas salis aere rueb8nt, Cum Iuno aeternum servans sub pectore volnus Haec secum: Mene incepto desistere victam Nec posse Italia Τeucrorum avertere regem Quippe vetor satis. Pallasne exurere claSSem

40 Argivom atque ipsos potuit submergere ponto Unius ob noxam et furias Aiacis Oilei Ipsa Iovis rapidum iaculata e nubibus ignem

Disiecitque rates evertitque aequora VentiS, Illum exspirantem transfixo pectore flammas

45 Τurbine corripuit scopuloque infixit acuto; Ast ego, quae divom incedo regina, Ι0visque

Et soror et coniunx, una cum gente tot anno SBella gero. Et quisquam numen Iunonis adorat Praeterea, aut Supplex aris inponet honorem 50 Τalia flammato secum dea corde volutans Nimborum in patriam, loca feta furentibus austris, Aeoliam venit. Hic vasto rex Aeolus antro Luctantis ventos tempestateSque S On0ras Imperio premit ac vinclis et carcere frenat. 55 Illi indignantes magno cum murmure montiSCircum claustra fremunt; celsa sedet Aeolus arce Sceptra tenens mollitque animos et temperat iras; Ni faciat, maria ac terras caelumque pr0fundum Quippe ferant rapidi secum Verrantque per auraS.

60 Sed pater omnipotens speluncis abdidit atris Hoc metuens molemque et montis insuper alt0s Inposuit regemque dedit, qui foedere certo Et premere et laxas sciret dare iussus habenas.

93쪽

AENEIDOS LIB. I.

Ad quem tum Iuno supplex his vocibus usa est Aeole, namque tibi divom pater atque hominum rex Et mulcere dedit suctus et tollere Vento, Gens inimica mihi Τyrrhenum navigat aequor Ilium in Italiam portans victosque Penatis: Incute vim ventis Submersasque 0brue puppiS, Aut age diversos et disice corpora ponto. Sunt mihi bis septem praestanti corpore Nymphae, Quarum quae forma pulcherrima Deiopea, Conubio iungam stabili propriamque dicabo, Omnis ut tecum meritis pro talibuS ann0SExigat et pulchra faciat te prole parentem. Aeolus haec contra: Τuus, o regina, quid opteS, Explorare labor; mihi iussa capesSere saS e St. Τu mihi quodcumque hoc regni, tu Sceptra IoVemque Concilias, tu das epulis accumbere divom

Nimborumque facis tempestatumque potentem. Haec ubi dicta, cavum conversa cuspide montem Inpulit in latus: ac venti, velut agmine fact0, Qua data porta, ruunt et terras turbine perstant. Incubuere mari totumque a sedibus imis Una Eurusque Notusque ruunt creberque procellis Africus et vastos volxunt ad litora fluctus. Insequitur clamorque virum Stridorque rudentum. Eripiunt subito nubes caelumque diemque Τeucrorum ex oculis; ponto nox incubat atra. Intonuere poli et crebris micat ignibus aether Praesentemque viris intentant omnia mortem. Extemplo Aeneae solvuntur frigore membra;

Ingemit et duplicis tendens ad sidera palma SΤalia voce refert: O terque quaterque beati, Quis ante ora patrum Troiae sub moenibus altis Contigit oppeteret o Danaum fortissime gentis Τydidei mene Iliacis occumbere campiSNon potuisse tuaque animam hanc essundere dextra Saevus ubi Aeacidae telo iacet Hector, ubi ingens Sarpedon, ubi tot Simois correpta sub undis Scuta virum galeasque et sortia corpora volvit. Τ alia iactanti stridens Aquil0ne procella Velum adversa ferit fluctusque ad sidera tollit. Franguntur remi, tum proram avertit et undis

Aen. I, 70. disiee ς dissice M R. - 104. proram M. prora Servius.

65707580859095100

94쪽

Ρ. VERGILI MARONIS 105 Dat latus, insequitur cumulo praeruptus aquae mons. Hi summo in fluctu pendent; his unda dehiscens Τerram inter fluctus aperit; furit aestus harenis. Τris Notus abreptas in saxa latentia torquet Saxa vocant Itali, mediis quae in fluctibus, Aras, 110 Dorsum inmane mari summo -- tris Eurus ab alto In brevia et syrtis urguet, miSerabile ViSU, Inliditque vadis atque aggere cingit harenae. Unam, quae Lycios fidumque vehebat Oronten, Ipsius ante oculos ingens a Vertice pontus 115 In puppim ferit: excutitur pronusque magister Volvitur in caput; ast illam ter fluctus ibidem

Τorquet agens circum et rapidus Vorat aequore Vortex.

Adparent rari nantes in gurgite Vasto, Arma virum tabulaeque et Τroia gaza per undas. 120 Iam validam Ilionei navem, iam sortis Achatae, Et qua vectus Abas, et qua grandaevus Aletes, Vicit hiemps; laxis laterum conpagibus omneSAccipiunt inimicum imbrem rimisque fatiscunt.

Interea magno misceri murmure pontum 125 Emissamque hiemem sensit Neptunus et imis Stagna refusa vadis graviter commotus, et alto Ρrospiciens summa placidum caput extulit unda. Disiectam Aeneae toto videt aequore claSSem, Fluctibus oppressos Τroas caelique ruina. 130 Nec latuere doli fratrem Iunonis et irae. Eurum ad se Zephyrumque vocat, dehinc talia fatur: Τantane vos generis tenuit fiducia vestri 'Iam caelum terramque meo Sine numine, Venti, Miscere et tantas audetis tollere moles 135 Quos ego -l Sed motos praestat conponere fluctus.

Post mihi non simili poena commissa luetis. Maturate fugam regique haec dicite vestro: Non illi imperium pelagi saevumque tridentem, Sed mihi sorte datum. Τenet ille inmania Saxa, 140 Vestras, Eure, domosi illa se iactet in aula

Aeolus et clauso ventorum carcere regnet.

Sic ait et dicto citius tumida aequora placat Collectasque fugat nubes solemque reducit. Cymothoe simul et I riton adnixus acuto 145 Detrudunt navis scopulo; levat ipse tridenti Et vastas aperit syrtis et temperat aequor Atque rotis summas levibus perlabitur undas.

95쪽

Ac veluti magno in populo cum Saepe coorta est Seditio saevitque animis ignobile volgus; Iamque faces et Saxa volant, furor arma ministrat; Τum, pietate gravem ac meritis Si forte virum quem Conspexere, Silent arrectisque auribus adstant; Ille regit dictis animos et pectora mulcet: Sic cunctus pelagi cecidit fragor, aequora postquam Ρrospiciens genitor caeloque invectus aperto Flectit equos curruque Volans dat lora Secundo. Defessi Aeneadae, quae proxuma litora, curSuContendunt petere et Libyae vertuntur ad oras. Est in secessu longo locus: insula portum Efficit obiectu laterum, quibus omnis ab alto

Frangitur inque sinus Scindit sese unda reducto S. Hinc atque hinc vastae rupes geminique minantur In caelum Sc0puli, quorum sub vertice late Aequ0ra tuta silent; tum silvis scaena coruScis Desuper horrentique atrum nemus imminet umbra; Fronte sub adversa scopulis pendentibus antrum, Intus aquae dulces vivoque sedilia Saxo, Nympharum domus. Hic fessas non vincula navis Ulla tenent, unco non alligat ancora morSU. Huc septem Aeneas collectis navibus omni Ex numero subit; ac magno telluris amore

Egressi optata potiuntur Τroes harena Et sale tabentis artus in litore ponunt. Ac primum silici scintillam excudit Achates Suscepitque ignem foliis atque arida circum Nutrimenta dedit rapuitque in fomite flammam.

Τum Cererem corruptam undis Cerealiaque arma Expediunt fessi rerum frugesque recept3SEt torrere parant flammis et frangere S3X0. Aeneas Scopulum interea conscendit et omnem

Ρrospectum late pelago petit, Anthea Si quem Iactatum vento videat Phrygiasque biremis, Aut Capyn aut celsis in puppibus arma Caici.

Navem in conspectu nullam, tris litore cervo SΡrospicit errantis; hos tota armenta sequuntur A tergo et longum per Vallis p a Scitur 3gmen. Constitit hic arcum que manu celerisque SagittaSC0rripuit, sidus quae tela gerebat Achates,

150155 160 165 170175180185

A en. I, 188. Verba: sidus - Aehates pro tibicine habet Ribbeckius.

96쪽

P. VERGILI MAR0NIs Ductoresque ipsos primum capita alta ferentis 100 Cornibus arboreis sternit, tum volgus et omnem Miscet agens telis nemora inter frondea turbam; Nec prius absistit, quam septem ingentia victor Coi pora sundat humi et numerum cum navibus aequet. Hinc portum petit et socios partitur in omnis.195 Vina bonus quae deinde cadis onerarat Acestes Litore Τrinacrio dederatque abeuntibus heros, Dividit et dictis maerentia pectora mulcet: O socii, - neque enim ignari sumus ante malorum

D passi graviora, dabit deus his qu0que sinem.

200 Vos et Scyllaeam rabiem penitusque Sonantis Accestis scopulos, vos et Cyclopia saxa Experti: revocate animos maestumque timorem Mittite; forsan et haec olim meminisse iuvabit. Per varios casus, per tot discrimina rerum

205 Τendimus in Latium, sedes ubi fata quietas ostendunt; illic fas regna resurgere Τroiae.

Durate et vosmet rebus servate SecundiS.Τalia voce refert curisque ingentibus aeger Spem voltu simulat, premit altum corde dolorem. 210 Illi se praedae accingunt dapibusque futuris: Τergora deripiunt costis et viscera nudant; Pars in frusta secant veribusque trementia figunt, Litore aena locant alii flammasque ministrant. Τum victu revocant viris fusique per herbam 215 Inplentur veteris Bacchi pinguisque ferinae.

Postquam exempta fames epuliS menSaeque remotae, Amissos longo socios Sermone requirunt, Spemque metumque inter dubii, seu Vivere credant, Sive extrema pati nec iam exaudire Vocat0S.

220 Praecipue pius Aeneas nunc acris Oronti, Nunc Amyci casum gemit et crudelia secum Fata Lyci fortemque Gyan fortemque Cloanthum. Et iam sinis erat, cum Iuppiter aethere Summo Despiciens mare velivolum terrasque iacentis 225 Litoraque et latos populos, Sic Vertice caeli Constitit et Libyae defixit lumina regnis. Atque illum talis iactantem pectore cur3SΤristior et lacrimis oculos suffusa nitentis

Adloquitur Venus: O qui res hominumque deumque

97쪽

AENEIDOS LIB. I. Aeternis regis imperiis et fulmine terres, Quid meus Aeneas in te committere tantum, Quid Troes potuere, quibus t0t funera passis Cunctus ob Italiam terrarum clauditur orbis Certe hinc Romanos olim Vol xentibus annis, Hinc lare ductores revocato a Sanguine Τeucri, Qui mare, qui terras omni dicione tenerent, Pollicitus, quae te, genitor, Sententia vertit Hoc equidem occaSum Τroiae tristisque ruinas Solabar satis contraria fata rependens; Nunc eadem fortuna viros tot casibus actos Insequitur. Quem das sinem, rex magne, laborum pAntenor potuit mediis elapsus Achivis Illyricos penetrare sinus atque intima tutus Regna Liburnorum et fontem Superare Timavi,

Unde per ora novem V3Sto cum murmure montis

It mare proruptum et pelago premit arva Sonanti. Hic tamen ille urbem Patavi sedesque locavit Teucrorum et genti nomen dedit armaque fixit Τroia, nunc placida conpostus pace quiescit: Nos, tua progenies, caeli quibus adnuis arcem, Navibus, infandum i amissis unius ob iram Prodimur atque Italis longe disiungimur oris. Hic pietatis honos' sic nos in sceptra reponis Olli subridens hominum sator atque deorum Voltu, quo caelum tempeStateSque Seren3t, Oscula libavit natae, dehinc talia fatur: Parce metu. Cytherea, manent inmota tuorum Fata tibi; cernes urbem et promissa Lavini Moenia sublimemque seres ad sidera caeli

Magnanimum Aenean; neque me sententia Vertit. Hic tibi fabor enim, quando haec te cura remordet, Longius et volvens fatorum arcana m OVebo

Bellum ingens geret Italia populosque serocis

Contundet moresque viris et moenia ponet, Tertia dum Latio regnantem viderit aestas Ternaque transierint Rutulis hiberna subactis. At puer Ascanius, cui nunc cognomen Iulo Additur, - Ilus erat, dum res Stetit Ilia regno -Τriginta magnos volvendis mensibus orbis Imperio explebit regnumque ab sede Lavini Transferet et Longam multa vi muniet Albam. Hic iam ter centum totos regnabitur 3ΠBOS

98쪽

P. VERGILI MAR0NlSGente sub Hectorea, donec regina Sacerdos

Marte gravis geminam partu dabit Ilia prolem. 275 Inde lupae fulvo nutricis tegmine laetus

Romulus excipiet gentem et Mavortia condet Moenia Romanosque suo de nomine dicet. His ego nec metas rerum nec tempora pono; Imperium sine sine dedi. Quin aspera Iuno, 280 Quae mare nunc terrasque metu caelumque fatigat, Consilia in melius referet mecumque fovebit Romanos, rerum domin0S, gentemque togatam.

Sic placitum. Veniet lustris labentibus aetas, Cum domus Assaraci Phthiam clarasque Mycenas 285 Servitio premet ac victis dominabitur Argis. Nascetur pulchra Τroianus origine Caesar, Imperium Oceano, famam qui terminet astris, Iulius, a magno demissum nomen Iulo. Hunc tu olim caelo spoliis Orientis onustum 290 Accipies secura; vocabitur hic quoque Votis. Aspera tum positis mitescent saecula bellis; Cana Fides et Vesta, Remo cum fratre Quirinus Iura dabunt; dirae ferro et compagibus artis

Claudentur Belli portae; Furor inpius intus

295 Saeva sedens super arma et centum vinctuS aeniSPost tergum nodis fremet horridus ore cruento.

Haec ait et Maia genitum demittit ab alto, Ut terrae utque noVae pateant Karthaginis arces Hospitio Τeucris, ne fati nescia Dido 300 Finibus arceret. Volat ille per aera magnum Remigio alarum ac Libyae citus adstitit oris. Et iam iussa facit ponuntque ferocia Poeni Corda volente deo; in primis regina quietum Accipit in Teucros animum mentemque benignam. 305 At pius Aeneas per noctem plurima VolVeDS, Ut primum lux alma data est, exire locoSque

Qui teneant, nam inculta videt, homineSne feraene Quaerere constituit sociisque exacta referre. 310 Classem in convexo nemorum sub rupe cavata Arboribus clausam circum atque horrentibus umbris

Occulit: ipse uno graditur comitatus Achate Bina manu lato crispans hastilia ferro. Cui mater media sese tulit obvia silva 315 Virginis os habitumque gerens et VirginiS arma,

99쪽

AENEIDOS LIB. I.

Spartanae, Vel qualis equos Τhreissa fatigat lHarpalyce volucremque fuga praevertitur Hebrum. Namque umeris de more habilem Suspenderat arcum Venatrix dederatque comam diffundere Ventis, Nuda genu nodoque sinus collecta fluentis. Ac prior, Heus, inquit, iuveneS, m0DStrate, mearum Vidistis si quam hic errantem forte Sororum, Succinctam pharetra et maculosae tegmine lyncis, Aut spumantis apri cursum clamore prementem. Sic Venus; et Veneris contra sic filius orsus: Nulla tuarum audita mihi neque ViSa Sororum, O - quam te memorem, virgo' namque haud tibi voltus Mortalis, nec Vox hominem sonat; ο, dea certe;

An Phoebi soror an Nympharum sanguinis una Sis felix nostrumque leves, quaecumque, laborem Et, quo Sub caelo tandem, quibus orbis in oris Iactemur, doceas; ignari h0minumque locorumque Erramus Vento huc vastis et fluctibus acti: Multa tibi ante aras nostra cadet hostia dextra. Τum Venus: Haud equidem tali me dignor honore: Virginibus Tyriis mos est gestare pharetram

Purpureoque alte suras Vincire cothurno.

Punica regna vides, Τyrios et Agenoris urbem; Sed sines Libyci, genus intractabile bello. Imperium Dido Tyria regit urbe profecta,

Germanum fugiens. Longa est iniuria, longae Ambages; sed summa sequar saStigia rerum. Huic coniunx Sychaeus erat, ditissimus agri Phoenicum, et magno miserae dilectus amore,

Cui pater intactam dederat, primisque iugarat Ominibus. Sed regna Τyri germanus habebat

Pygmali0n, scelere ante alios inmanior OmniS. Quos inter medius venit furor. Ille Sychaeum

Inpius ante aras atque auri caecus amore Clam serro incautum Superat, SecurUS 3m0rum

Germanae; factumque diu celavit et aegram Multa malus simulans vana spe lusit amantem. Ipsa sed in somnis inhumati venit imago Coniugis; ora modis attollens pallida miris Crudelis aras traiectaque pect0ra ferro

Aen. I, 317. Hebrum libri Eurum Rutgersius. - 343. agri libri

320325 330 335340 345350355

100쪽

Ρ. VERGILI MAR0NIS Nudavit caecumque domus scelus omne reteXit. Τum celerare fugam patriaque excedere suadet Auxiliumque viae veteris tellure recludit Thesauros, ignotum argenti pondus et auri. 360 His commota fugam Dido sociosque parabat. Conveniunt, quibus aut odium crudele tyranni

Aut metus acer erat; naVis, quae forte paratae, Corripiunt onerantque auro. Portantur avari

Ρygmalionis opes pelago; dux femina facti.

365 Devenere locos, ubi nunc ingentia cernis Moenia surgentemque novae Karthaginis arcem, Mercatique solum, facti de nomine Byrsam, Taurino quantum possent circumdare tergo

Sed vos qui tandem' quibus aut venistis ab oris 370 Quove tenetis iter Quaerenti talibus ille

Suspirans imoque trahens a pectore Vocem: O dea, si prima repetens ab origine pergam Et vacet annalis nostrorum audire laborum, Ante diem clauso conponet Vesper Olympo. 375 Nos Τroia antiqua, si vestras forte per auriSΤroiae nomen iit, diverSa per aequora Vect0SForte sua Libycis tempestas adpulit oris. Sum pius Aeneas, raptos qui ex hoste Penatis

Classe veho mecum, fama Super aethera notUS.

380 Italiam quaero patriam et genuS ab Ι0Ve Summo. Bis denis Ρhrygium conscendi navibus aequor Matre dea monstrante viam data fata secutus: Vix septem convulsae undis Euroque SuperSunt. Ipse ignotus, egens, Libyae deSerta peragro, 38b Europa atque Asia pulsus. Nec plura querentem Ρassa Venus medio sic intersata dolore est: Quisquis es, haud, credo, invisus caelestibus auras Vitalis carpis, Τyriam qui adveneriS Urbem. Perge modo atque hinc te reginae ad limina perser. 390 Namque tibi reduces socios classemque relatam Nuntio et in tutum versis aquilonibuS actam, Ni frustra augurium vani docuere parenteS. Aspice bis senos laetantis agmine cycno S,

Aetheria quos lapsa plaga Iovis ales aperto 395 Τurbabat caelo; nunc terras ordine longo