Opera, cum delectu variae lectionis / edidit Th. Ladewig. --

101쪽

Αut capere aut captas iam despectare videntur: Ut reduces illi ludunt stridentibus alis Et coetu cinxere polum cantuSque dedere, Haud aliter puppesque tuae pubeSque tuorum Aut portum tenet aut pleno subit ostia velo. Perge modo et, qua te ducit via, dirige gressum.

Dixit et avertens rosea cervice refulsit, Ambrosiaeque comae divinum vertice odorem

Spiravere; pedes vestis defluxit ad imos; Et vera incessu patuit dea. Ille ubi matrem Adgnovit, tali fugientem est Voce Secutus: Quid natum totiens, crudelis tu quoque, falsis Ludis imaginibus' cur dextrae iungere dextram

Non datur ac veras audire et reddere voces Talibus incusat gressumque ad moenia tendit. At Venus obscuro gradientis aere saepsit Et multo nebulae circum dea fudit amictu, Cernere ne quis eos neu quis contingere posset Molirive moram aut veniendi poScere c3USS3S.

Ipsa Ρaphum sublimis abit sedesque revisit Laeta suas, ubi templum illi, centumque Sabaeo

Τure calent arae sertisque recentibus halant. Corripuere viam interea, qua Semita mODStrat. Iamque ascendebant collem, qui plurimus urbiImminet adversasque adspectat deSuper arceS. Miratur molem Aeneas, magalia quondam, Miratur portas strepitumque et Strata Fiarum. Instant ardentes Τyrii, pars ducere muro SMolirique arcem et manibus Sub Volvere Saxa, Ρ ars optare locum tecto et concludere sulco; Iura magistratusque legunt sanctumque Senatum JHic portus alii effodiunt; hic alta theatri

Fundamenta locant alii inmanisque columnas Rupibus excidunt, scaenis decora alta futuris. Qualis apes aestate nova per florea rura Exercet sub sole labor, cum gentis adultos Educunt fetus, aut cum liquentia mella Stipant et dulci distendunt nectare cella S, Aut onera accipiunt venientum, aut agmine facto

Aen. I, 396. despeetare MR respeetare P. - 426. damnavit Heynius. - 427. alta MPR lata F - theatri ΜΡη theatris P R. - 428.

400405410415420 425430

102쪽

Ρ. VERGILI MARONIS 43b Ignavum sucos pecus a praeSepibus arcent; Fervet opus redolentque thymo fragrantia mella. O fortunati, quorum iam moenia surgunti Aeneas ait et fastigia suspicit urbis. Infert se saeptus nebula - mirabile dictu - 440 Per medios miscetque viris neque cernitur ulli. Lucus in urbe fuit media, laetissimus umbrae, Quo primum iactati undis et turbine Ρoeni Est odere loco signum, quod regia Iuno MonStrarat, caput acris equi; sic nam fore bello 445 Egregiam et facilem victu per Saecula gentem.

Hic templum Iunoni ingens Sidonia Dido

Condebat, donis opulentum et numine divae, Aerea cui gradibus surgebant limina nixaeque Aere trabes, foribus cardo stridebat aenis. 450 Hoc primum in luco nova res oblata timorem Leniit, hic primum Aeneas sperare Salutem Ausus et adflictis melius considere rebuS. Namque sub ingenti lustrat dum singula templo Reginam opperiens, dum, quae Drtuna Sit urbi, 455 Artificumque manus inter se operumque laborem Miratur, videt Iliacas ex ordine pugnas Bellaque iam fama totum Volgata per orbem, Atridas Priamumque et saevum ambobus Achillen.

Constitit et lacrimans, Quis iam locus, inquit, Achate, 460 Quae regio in terris nostri non plena laboris En Priamus. Sunt hic etiam sua praemia laudi;

Sunt lacrimae rerum et mentem mortalia tangunt.

Solve metus; seret haec aliquam tibi fama salutem. Sic ait atque animum pictura pascit inani 465 Multa gemens largoque humectat flumine Voltum. Namque videbat, uti bellantes Pergama circum Hac fugerent Grai, premeret Τroiana iuventus; Ηac Ρhryges, instaret curru cristatus Achilles. Nec procul hinc Rhesi niveis tentoria velis 470 Adgnoscit lacrimans, primo quae prodita Somno Τydides multa vastabat caede cruentu S, Ardentisque avertit equos in castra, prius quam Ρabula gustassent Τroiae Xanthumque bibissent. Ρarte alia fugiens amissis Τroilus armis,

A en. I, 455. inter se libri intrans Ribbeckius. - 473. 474J 473. 479 82. 474. Ribbeckius.

103쪽

AENEID0S LIB. I.

Infelix puer atque inpar congressus Achilli, Fertur equis curruque haeret resupinus inani, Lora tenens tamen; huic cervixque comaeque trahuntur Per terram et versa pulvis inscribitur hasta. Interea ad templum non aequae Palladis ibant Crinibus Iliades passis peplumque serebant Suppliciter tristes et tunsae pectora palmiS;

Diva solo fixos oculos aversa tenebat. Τer circum Iliacos raptaverat Hectora muros Exanimumque auro corpus Vendebat Achilles. Τum vero ingentem gemitum dat pectore ab imo, Ut spolia, ut currus, utque ipsum corpus amici Τendentemque manus Ρriamum conspexit inermis.

Se quoque principibus permixtum adgnovit Achivis Eoasque acies et nigri Memnonis arma. Ducit Amagonidum lunatis agmina peltis Ρenthesilea furens mediisque in milibus ardet,

Aurea subnectenS exSertae cingula mammae, Bellatrix, audetque viris concurrere Virg0.

Haec dum Dardanio Aeneae miranda Videntur, Dum stupet obtutuque haeret defixus in uno, Regina ad templum. forma pulcherrima Dido, Incessit magna iuvenum Stipante caterV3.

Qualis in Eurotae ripis aut per iuga Cynthi

Exercet Diana choros, quam mille secutae Hinc atque hinc glomerantur oreades; illa pharetram Fert umero gradiensque deas supereminet omnis; Latonae tacitum pertemptant gaudia pectus: Τalis erat Dido, talem se laeta ferebat Per medios instans operi regnisque futuris. Τum foribus divae, media testudine templi, Saepta armis solioque alte subnixa resedit. Iura dabat legesque viris operumque laborem Partibus aequabat iustis aut sorte trahebat: Cum subito Aeneas concursu accedere magno Anthea Sergestumque videt fortemque Cloanthum Teucrorumque alios, ater quos aequore turbo Dispulerat penitusque alias avexerat Or3S. Obstipuit simul ipse, simul percussus AchateSLaetitiaque metuque; avidi coniungere dextras

A en. I, 505. media festudine libri media e testudine Ribbeckius. 512. aveaeerat advexerat M'.

475480485490495500505510

104쪽

P. VERGILI MARONIS 515 Ardebant; sed res animos incognita turbat. Dissimulant et nube cava speculantur amicti, Quae fortuna viris, classem quo litore linquant, Quid veniant cuncti; nam lecti navibus ibant Orantes veniam et templum clamore petebant. 520 Postquam introgressi et coram data copia fandi, Maxumus Ilioneus placido sic pectore coepit: O regina, novam cui condere Iuppiter urbem Iustitiaque dedit gentis frenare SuperbaS,Τroes te miseri, Ventis maria omnia Vecti, 525 Oramus: prohibe infandos a navibus ignis, Parce pio generi et propius reS a Spice no StraS. Non nos aut ferro Libycos populare Ρenatis Venimus aut raptas ad litora vertere praed3S, Non ea vis animo nec tanta superbia victis. 530 Εst locus, Hesperiam Grai cognomine dicunt, Terra antiqua, poten S armis atque ubere glaebae; Oenotri coluere viri; nunc fama, minoreSItaliam dixisse ducis de nomine gentem. Hic cursus fuit: 535 Cum subito adsurgens fluctu nimbosus Orion In vada caeca tulit penitusque procacibus austris Ρerque undas Superante Salo, perque inVia Saxa Dispulit: huc pauci vestris adnavimus Ori S.

Qu0d genus hoc hominum quaeve hunc tam barbara morem 540 Permittit patria ' hospitio prohibemur harenae;

Bella cient primaque vetant consi Stere terra. Si genus humanum et mortalia temnitis arma, fit sperate deos memores fandi atque nefandi. Rex erat Aeneas nobis, quo iustior alter 545 Nec pietate fuit, nec bello maior et armis. Quem si fata virum servant, Si veScitur aura Aetheria neque adhuc crudelibus occubat umbris, Non metus, officio ne te certasSe priorem Poeniteat. Sunt et Siculis regionibus urbes 550 Arvaque, Τroianoque a Sanguine clarus ΛceSteS. Quassatam ventis liceat subducere classem Et silvis aptare trabes et stringere remo S,

Si datur Italiam sociis et rege recept0Τendere, ut Italiam laeti Latiumque petamus;

A en. I, 518. euneti ΜΡ'R eunetis Pi. - 548. ne ς nee MPR. 550. arvaque u armaque R.

105쪽

AENEIDOS LIB. I.

Sin absumpta salus et te, pater optume Teucrum, Pontus habet Libyae nec spes iam restat Iuli, At laeta Sicaniae saltem SedeSque par3t3S, Unde huc advecti, regemque petamuS AceSten. Τalibus Ilioneus; cuncti simul ore fremebant Dardanid3e.Τum breviter Dido voltum demissa profatur: Solvite corde metum, d eucri, Secludite curaS. Res dura et regni novitas me talia cogunt Moliri et late sinis custode tueri. Quis genus Aeneadum, quis Τroiae nesciat Urbem, Virtutesque virosque aut tanti incendia belli Non obtunsa adeo gestamuS pectora Ρ0eni, Nec tam aversus equos Tyria Sol iungit ab urbe. Seu vos Hesperiam magnam Saturniaque arva Sive Erycis finis regemque optatiS AceSten, Auxilio tutos dimittam opibusque iuvabo. Voltis et his mecum pariter considere regniS Urbem quam Statuo, Vestra est; Subducite naviS;Τros Tyriusque mihi nullo discrimipe agetur. Atque utinam rex ipse noto conpulSus eodem Adforet Aeneast Equidem per litora certos Dimittam et Libyae lustrare extrema iubebo, Si quibus eiectus silvis aut urbibus errat. His animum arrecti dictis et fortis Achates Et pater Aeneas iamdudum erumpere DUbem Ardebant. Prior Aenean conpellat Achates: Nate dea, quae nunc animo sententia surgit

Omnia tuta vides, classem S0ci0SqUe recept0S.

Unus abest, medio in fluctu quem vidimus ipsi

Submersum; dictis respondent cetera matriS. Vix ea fatus erat, cum circumfusa repente

Scindit se nubes et in aethera purgat apertum. Restitit Aeneas claraque in luce refulsitos umerosque deo similis; namque ipsa decoram Caesariem nato genetrix lumenque iuventae Ρurpureum et laetos oculis adflarat honores: Quale inaniis addunt ebori decus, aut ubi flavo Argentum Pariusve lapis circumdatur 3Uro. Tum sic reginam adloquitur cunctisque repente Inprovisus ait: Coram, quem quaeritiS, ad Sum, Τr0ius Aeneas, Libycis ereptus ab undis. O sola infandos Τroiae miserata laboreS,

Vergilius. 2

555560 565570575580585590595

106쪽

Ρ. VERGILI MAR0NIS uae nos, reliquias Danaum, terraeque marisque omnibus exhaustos iam casibuS, omnium egeno S, 600 Urbe, domo socias, grate8 persolvere dignas Non opis est nostrae, Dido, nec quidquid ubique est Gentis Dardaniae, magnum quae SparSa per orbem. Di tibi, si qua pi0s respectant numina, Si quid Usquam iustitia est et mens sibi conscia recit, 605 Praemia digna ferant. Quae te tam laeta tulerunt Saecula qui tanti talem genuere parentes In freta dum fluvii current, dum montibus umbrae Lustrabunt convexa, p0lus dum Sidera paScet, Semper honos nomenque tuum laudeSque manebunt,6l0 Quae me cumque vocant terrae. Sic fatus amicum Ilionea petit dextra, laevaque SereStum, Post ali 0s, fortemque Gyan fortemque Cloanthum. Obstipuit primo aspectu Sidonia Dido, Casu deinde viri tanto, et sic ore locuta eSt: 6lo Quis te, nate dea, per tanta pericula c3SUS Insequitur quae vis inmanibus adplicat oris Tune ille Aeneas, quem Dardanio Anchisae Alma Venus Ρhrygii genuit Simoentis ad undam Atque equidem I eucrum memini Sidona venire 620 Finibus expulsum patriis, nova regna petentem Auxilio Beli; genitor tum Belus opimam Vastabat Cyprum et victor dicione tenebat. Tempore iam ex illo casus mihi cognitus urbis Τroianae nomenque tuum regesque Ι'elasgi. 625 Ipse hostis Teucros insigni laude ferebat Seque ortum antiqua I eucrorum ab Stirpe Volebat. Quare agite, o tectis, iuvenes, Succedite DoStris. Me qu0que per multos similis fortuna labores Iactatam hac demum voluit consistere terra. 630 Non ignara mali miseris succurrere di Sco. Sic memorat; simul Aenean in regia ducit Τecta, simul divom templis indicit honorem. Nec minus interea sociis ad litora mittit Viginti tauros, magnorum horrentia centUm635 Τerga suum, pinguis centum cum matribuS agnos, Munera laetitiamque dii. At domus interior regali splendida luxu

107쪽

AENEIDOS LIB. I.

Instruitur, mediisque parant c0nvivia tectis :Arte laboratae vestes o Str0qUe Superbo, IngenS argentum men Sis, caelataque in auro Fortia facta patrum, series longiSSima rerum Ρer tot ducta viros antiquae ab origine gentis. Aenea S - neque enim patriUS conSistere mentem Passus amor - rapidum ad navis praemittit Achaten, Ascanio ferat haec ipsumque ad moenia ducat: Omnis in Ascanio cari Stat cura parenti S. Munera praeterea Iliacis erepta ruinis Ferre iubet, pallam Signis auroque rigentem Et circumtextum croceo Velamen a Cantho, Ornatus Argivae Helenae, quos illa Mycenis, Ρergama cum peteret inconceSSOSque hΙmenaeos, Extulerat, matris Ledae mirabile donum; Ρraeterea sceptrum, Ilione qu0d ge8Serat olim, Maxuma natarum Priami, colloque monile Bacatum et duplicem gemmiS auroque coronam. Haec celerans iter ad navis tendebat Achates. At Cytherea novaS artes, noVa pect0re VerSat Consilia, ut faciem mutatus et ora Cupido Pro dulci Ascanio veniat donisque furentem Incendat reginam atque ossibus inplicet ignem;

Quippe domum timet ambiguam Tyri 0sque bilinguis;

Urit atrox Iuno et sub noctem cura recurSat. Ergo his aligerum dictis adlatur Amorem: Nate, meae VireS, mea magna p0tentia Solus, Nate, patris summi qui tela Τyphoia temnis, Ad te confugio et supplex tua numina poSco. Frater ut Aeneas pelago tuus omnia circum Litora iactetur odiis Iunonis iniquae, Nota tibi, et nostro doluisti saepe dolore. Hunc Phoenissa tenet Dido blandisque moratur Vocibus; et vereor, quo se Iunonia vertant Hospitia; haud tanto cessabit cardine rerum. Quocirca capere ante dolis et cingere flamma Reginam meditor, ne quo Se numine mutet, Sed magno Aeneae mecum teneatur 3more. Qua facere id possis, nostram nunc accipe mentem: Regius accitu cari genitoris ad urbem

640645650655660665670675

108쪽

P. VERGILI MARONIS Sidoniam puer ire parat, mea maxuma cura, Dona ferens pelago et flammis restantia Τroiae; 680 Hunc ego sopitum 80mno Super alta Cythera

Aut super Idalium Sacrata Sede recondam, Ne qua scire dolos mediusve occurrere possit. Τu faciem illius noctem non amplius unam

Falle dolo et notos pueri puer indue Voltus, 685 Ut, cum te gremio accipiet laetissima Dido Regalis inter mensas laticemque Lyaeum, Cum dabit amplexus atque oscula dulcia 1iget, Occultum inspires ignem falla Sque Veneno. Paret Amor dictis carae genetricis et alas 690 Exuit et gressu gaudens incedit Iuli. At Venus Ascanio placidam per membra quietem Inrigat et latum gremio dea tollit in altos Idaliae lucos, ubi mullis amaracus illum Floribus et dulci adspirans conplectitur Umbra. 695 Iamque ibat dicto parens et dona Cupido Regia portabat Tyriis duce laetus Achate.

Cum venit, aulaeis iam se regina superbis Aurea conposuit sponda mediamque locavit; Iam pater Aeneas et iam Τroiana iuventus 700 Conveniunt, stratoque Super discumbitur o Stro. Dant manibus famuli lymphas Cereremque canistris Expediunt tonsisque serunt mantelia villis. Quinquaginta intus famulae, quibus ordine longam Cura penum struere et flammis adolere Penatis; 705 Centum aliae totidemque pares aetate ministri, Qui dapibus mensas onerent et pocula ponant. Nec non et Tyrii per limina laeta frequentes Convenere toris iussi discumbere pictis. Mirantur dona Aeneae, mirantur Iulum 710 Flagrantisque dei voltus simulataque verba

Pallamque et pictum croceo Velamen acantho.

Ρraecipue infelix, pesti devota futurae, Expleri mentem nequit ardescitque tuendo Ρhoenissa et pariter puero doni Sque m0vetur. 715 Ille ubi conplexu Aeneae c0lloque pependit Et magnum falsi inplevit genitoris amorem, Reginam petit. Haec oculis, haec pectore toto

A en. I, famuli R iamulas ΜΡη. - 704. longam P longo M R. 711. damnavit Ribbeckius.

109쪽

AENEIDOS LIB. I.

Haeret et interdum gremio fovet, inscia Dido, Insidat quantus miserae deus. At memor ille Matris Acidaliae paulatim abolere Sychaeum

Incipit et vivo temptat praevertere amore Iam pridem resides animos deSuetaque corda. Postquam prima quieS epulis menS3eque remotae, Crateras magnos Statuunt et Vina coronant. Fit strepitus tectis vocemque per ampla Volutant

Atria; dependent lychni laquearibus aureis

Incensi et noctem sammis funalia vincunt. Hic regina gravem gemmis auroque popo Scit Inplevitque mero pateram, quam Belus et omnes

Α Belo soliti; tum facta silentia tectis: Iuppiter, h0spitibus nam te dare iura loquuntur, Hunc laetum Τyriisque diem Τroiaque profectis

Esse velis, n0Strosque huius meminisSe minoreS.

Adsit laetitiae Bacchus dator et bona Iuno; Et VOS, O, coetum, Τyrii, celebrate faventes. Dixit et in mensam laticum libavit honorem Primaque, libat0, Summo tenus attigit ore;

Τum Bitiae dedit increpitans; ille inpiger hausit

Spumantem pateram et pleno se proluit auro; Post alii proceres. Cithara crinitus Ι0pas Ρersonat aurata, docuit quem maxumus Atlas. Hic canit errantem lunam solisque labores; Unde hominum genus et pecudes; unde imber et ignes; Arcturum pluviasque Hyadas geminosque Τriones; Quid tantum Oceano properent se tinguere SoleSHiberni, vel quae tardis mora noctibus obstet. In geminant plausu Τyrii, I roesque SequUntur.

Nec non et Vario noctem sermone trahebat

Infelix Dido longumque bibebat amorem Multa super Ι'riamo rogitans, Super Hectore multa; Nunc, quibus Aurorae venisset silius armis, Nunc, quales Di 0medis equi, nunc, quantus Achilles. Immo age et a prima dic, hospes, origine n0bis Insidias, inquit, Danaum, caSUSque tuorum

Erroresque 'tuos; nam te iam Septima portat Omnibus errantem terris et fluctibus aestaS.

110쪽

LIBER SECUNDUS.

sonticuere omnes intentique ora tenebant. Inde toro pater Aeneas sic orsus ab alto: Infandum, regina, iubes renovare dolorem. Τroianas ut opes et lamentabile regnum

5 Eruerint Danai, quaeque ipse miserrima vidi Et quorum pars magna fui - quis talia fando Myrmid0num D0lopumve aut duri miles Ulixit emperet a laprimis' et iam nox humida caelo

Ρraecipitat suadentque cadentia Sidera Somno S. 10 Sed si tantus amor casus cogno Scere nOStro S Et breviter Troiae supremum audire laborem, Quamquam animus meminisse horret luctuque refugit, Incipiam.

Fracti bello satisque repulsi

Ductores Danaum tot iam labentibus annis 15 Instar montis equum divina Palladis arte Λedificant sectaque intexunt abiete costas; Votum pro reditu simulant; ea fama Vagatur. Huc delecta virum sortiti c0rpora furtim Includunt caeco lateri penituSque cavernas 20 Ingentis uterumque armato milite conplent. Est in conspectu I enedos, notissima fama Insula, dives opum, Priami dum regna manebant, Nunc tantum sinus et statio male sida carinis; Huc Se provecti deserto in litore condunt. 25 Nos abiisse rati et vento petiisse Mycena S. Ergo omnis longo solvit se Τeucria luctu. Panduntur portae; iuvat ire et Dorica castra