장음표시 사용
11쪽
Ingere speculationum Libro 1 Meteororum. 4. habet speculatio.
, Λ N fluxus S ressureus maris si natu ratis. pagina .3 8.1 An vetitus sit exhalatio, velaer motus. pagina.3 22.3 An et hypho S E ephias fiant ex inhalatione.pagina. 3 et . 4 An fulmen ignis sit de nube descendens pagina.326.
i A N Halo per refractionem radiorum
, Vtium his se realiter aliquid in nube. pagina.33r.3 Ait virgae reparalelii sani ex radiorure seactione pagina. 334. An metalla sani &generentur per natura .pagina. 33 s.
Liber primus,de anima. c. habet specul.
t A N ad physi spectet eonligeratio de
a Ananima sit actus primus substantialis corporis.pagina.343.3 An anima sit numerus se moves.p. 346.4 An sint. s. genera potentiatu. pag. 3 7. y An conuenienter assignetur partes antimae vegetatiuae.pagina.3 7 i. 9 Aii occidens conducat ad cognosce tam substantiam pagina. 3 73
Lib. 2. De anima.9 amplectitur specula.
poris.pagina.38a, s An potentiae animae gistinguantur ab anima.pagina. 3 8 6 An potentiae distinguatur per actus aut per sua obiecta.pagina. as . 7 An praeter potentias interiores & exte riores si assignanda alia quae si appetitus.Pagina.389. 8 Vtrum sint ponendae passiones in anima.pagina.393.
9 An sessus possit decipi eirca sensibile s
Liber. 3. De anima. it consummatur specul. i Λ Nin homine solum si anima intelo lectiva,vel simul cum ea sit senstiua & vegetativa.pagina. 4.a Aia potetie animae sint in anima sicut in subiecto.pagina. o 8. 3 An intellectus potentiast passiva. pagina. ro. 4 An si pooedus intellectus ages.pa.4 2.s An memoria sit poneda potenti, distincta ab ipso intellectvives an si idem qd intellecti lagina. I 8 6 An latio si alia potentia ab intellectu. pagina.4a I. ν An potentiae distinguantur penes obiecta.pagina.388. 8 An volunta, sit aaia potetia δistincta ab intellectu Spraestantior eo. Pagi, et s.s An anima sit immortalis.pag. 38. 1 ci An liberum arbittium sit idem quoil voluntas.pagina. 3 a. i i An intellectus noster res materiales &corporeas intelligat abstiali do a pha. tasmatibus.pagina. 34, 1 a De cognitionis modo animae separatae. pagina. 3s.
omnium,quae in uniuer hoc opere
12쪽
ADMODUM REVERENDI PATRIS FRATRI s
Alphon si Uera cruce,sacri ordinis Eremitarum D. Augustini: bonarum artium,ac Sacrae Theologiae Magistri:& cathedrae primariae moderatoris in inclγta, ac fidelissima Medii cana ciuitate in partibus Indiarum maris Occeani.
mur: hanc Physicam speculationem in publicum ire decrevimus. Siquidem cum illam tam in summulis quas vocant) quam in Dialectica ederemus resolutionem:mente conceperam,si labores illi utiles,& docti, iam ha Phrsica complere. At quia spes mea non ad irritum cecidit,& recte sentietibus,tudici jq; perspicuis,&sapientibus: id gratum suisse intelligensi successivis horis, & quatum ab alijs grauioribus, seriosiq; sus urari datum est, ab instituto non recedentes:
hanc naturalium rerum contigerationem in unum cogessimus: O pC
raepretium existimantes, compendiosam perueniendias arcem viam absoluere: adducendo meliora, quae a maioribus sunt tradita velut apum habet natura gores diuersos seligendo:dulcia conscere: & aliqua noua adducendo, ab illis non excogitata,neque inuenta: inuentione enim crescunt scienti siquidem inter sagrantissimos, simulatq; omni pretio dignissimos physicae disciplinae fructus: spinarum
immixta congeries est quaestionum,argumentorum. colluuies: ut ipsam speciosam rei naturalis scietiam,tanquam denigrauerint, turpemq:,& exosam esse cerint. Garrula illa sophystica,& fucata traditio tantum se se insinuauit,& terminos constitutos tras resa es, ut quae ancillari gebuerat, antistetur. Quis enim non ex animo doleat, quanta iactura temporis quo nihil pretiosius adolescentum q. olei,dc operis omissio sit intractandis, quae de maximo,&minimo naturali multiplicantur argumentis, in illis voluendis, quae a Calculatore dissit se valde tractantur, atque de motuum,& mobilium proportione, &ad inuicem coparatione sophystice proponuntur)Atq: ut unico verbo multa dicam quae de triplici motu ab Aluaro Thoma sunt exco- A gitata
13쪽
ata P*t 'nima vere tales asserere posse affirmoe: per tota octem labo inre; nihil ces sinus 'Libuit et oin tractiostra speculatione, quae videtur utiles, atq; nece satiaue, sic adducere quasliones,quae ad declaranda mentem Arist. eo ducunt ut exercitio detur locus,& legentes in Brevino poenitendum reportent fructu. Medullam totius philosophiae tradidit nobis deuote simul de docte Titet manus Minorita,grauis authoc fecerunt id &alij non contemnendi authores Verum quida breuitati studuerunt:vincc memanerint cxcrciiij, qu bd tyrones plurimum adiuuat: alij vero limbrias dilatant, vi velle videatur consumere tenera ingeni tepuς omne. Nos igitur ab extremis deuiando,medium tenere
simus conati.Asi voti copotes, al1j iudices sunto. Fere in omnibus libris ordinem Aristo principis philosophorum sequuti, menteq. eius quatum pro nostici ingenij tenuitate permissum fuit, ob oculos proposuimus Circa tamen libros de coelo, quia multa difficilia,sitq; no tatructuose ab eo tra3itas luin unum librii apposuimus. Caetera alia, quae ad astiorum peritiam, & omnia quae ab aliquibus sui, t excogit ta,& scha circa itidiciaria Astrologi in proprio tractatu sunt col1 derada.Est enim in animo is dominus dederin superstitionem omnem a fideliumine tibus tollere,& veritatem tam physice, quam Theologice sequelites manifestare in nostris Resolutionibus. Et consulto tademmissum iacimus t tum Atish. tum ut proliaitatem fugeremus:& qui asint no paueiqui id perfecerunt exacto, tum etia, quia in speculationibus non recessimus a senili,dc textu Aristotelicolad duce doriccellasia aliquando in conclusionibus unodo in notabilibus & tandem in argumentorii solutionibus. Quod si fuerit factu satis omnibus, ut artifer intillae speculationes,&c5 duxerint ut desideramus et: stextum cum elucidatione expetitum suetit, paratissimus modὸ simus moniti, id edi plere, et votis omni u satis saceremam recognosco
debitum,quo omnibus debitores sumus,leste Diuo Paulo Et fu huc nostrumllinorem multis placere intellexerim, et adhuc monnulla super addi,tioli soli ex postulauerint,sed importune exto serint: ani mu adiecimus,oppus tercise edere aliqualido locupletius: ha turdu exta integi is speculatio nos opportune in serentes atq; d non sine labore ad iiii insta perduxidius et sub stellte signo super addita ostenduntur;
gr. alias quei Oeo roddamus omnes. Si quae tamen in prius eὰitis, et
imo osi' additis M istii diuo sum offenderisit Militati ingenii tribues,
14쪽
corum, An 'de re naturali sit scietitia
I 1 M O . quaeritur, utrude re naturali stscientia Et videtur φnon. Nullum singui re est scibile sed ore nis
res naturalis est singularis : ergo Dulla res naturalis est scibili x. Et se illi' noeest scietia.' Secudo. Nullu inintelligibile est stibile agi O, sed onae ens naturale est in intelligibile: e ego nulla tale erit stibile. Et sc illi' n5 potistit esse scietia. Maior patet, cu id cuius est scietia, oportet intelligat. Minor probari potest: quia o metale est sensibile,&titillii sensibile est itii diligibile: quia sic alique sensus esset intellectu vel aliqua sensatio in
tellectio,quod esse non potest. . .. e
Tertio. Scietiano nisi de necessarijs,ctin, h. corruptibilibus est,ut eae Arist. costati sed
. nullum naturale ens est necessati una, neq; hi, 1.1 incorruptibiles quia ometale eκ materia, Mil. i. q. & a copositu est, quod in se habet ut1 tui. 3ν. & de corrupi possit, ut docet Aristo sequitro, ergo scietia de re naturali non esse.
i, isti,' 'isa coima est, quia de illo habethh s id A tibi , , tia, de quo dentonstratur propria passio ' sed de re naturali probatur, ut Q sit corruptibilis, quia ex contrariis coposita evel ls,, , homo se res bilis quia est rationalis. viij, ha, et pro solutione oportet notare, i natura litur mi l ledicitur multiplici reciprimo modo capitis nodis pro substitia coposita ex materia,& sorma sicut homo, lapis, lignia,&c.Et isto mo tirot., . capitur ah Aristo. a. physi. eu dieit. Nann. b. . turale est,quod habet materia, ct forma. a 'ISecun Ad modo naturale capitur pro dispositione eo uenieti te alicui. Sie licitur, calor igni est naturalis,d risibilitas homi 3 ni. Tertio modo capitur, ut distinguit ueco tra supernaturale.Et se cie qd ab agete naturali est, naturale erit. Et ite, quod noest in iraculo sim naturale est. Quarto Diodo capitur prout distinguitus eontra liberysicut grauis descensus deorsum, &leuis rursum Et isto modo, quod ab homine libere cotingit, anuis secundu rationem I,4 1 ν iactam,naturale no erit. Quod si quintum O. a. i. modum vis addet erit naturale, quod motui,& trasmutationi subiectum estis de
omnis res que creata est, Daturalis, iritur. Nanulla e Ii, quae aron si subicinini R etias eu materia, ct i inna non sit coposita. s. Is i. a. p 'Sesto modo id dicetur naturale, dixi sti- q.: .ar. I t.
secundo est notandum, , scientia mul- estipliciter sumitur. Primo pro euiuslibet veri notitia, quom go sumit Liconiensis, Limnses; qua lo. 1 .pol Micit. Scire, est cresere st- iter sne haesitation ei, in hoe ita sit os parte iei secuta. o. scietia luna iturinoti l ..ti t. tiaeuiuscunq; veri necessarii Et si e prima principia, di praemissi in dejuonfisatione Ae iiste. 1. sciuntur.Quo sit ait min. i. Dolle. Prae potui. missas magis scimus, qua coclusiones er tatari tib sumit uestientia, pro notitia alii uius ne ς celsi rij habita per de os ratione iis 3 se sciuntur cochisionex, quae habetur per daanostrationei siue si propter quid, sue Aristo, i-quia.Quart5 pho pris stitie capitur pro notatilia habitu pet de philli fario leni propter
qui .pe se loquitur. i. solle. . i. stivit c. 'i prima conclusio Cupicius o fe natu Lud a, Cosus pro eoposito ex materiacit tarma, titi sulti habetur scientia eueraliter, & comviaissi- . .
me,sed prie. Probatur. De homine qui Rario. ex materian Arma eo postus est)non so Miu habetur notita. q, sit, sed habetue ς sit
ais mirativus, ni sit liseiplinabilis, Elei habere proprie scietiania utetia ue habetur,ppri quii do in demostratio a pler cita id, propria passio de subieeto cocluditu ei sedile est de liomine ut ii quis se argumetet
cimne animal rationale est admirati uii:sed homo est animal rationale ergo admiratiuus egit. Et si de homine probet eliu ci Ho situ ex materia di forma, vel e X cotrariis, quia o me qci corrapitur, ex incite in Albrana eo positum est sed homo cori spitur: ergo ex materia dc sormacia impositus est. , 4'l Seetida doctu. Copidi naturale a .m 'ς .do, sere naturali habetur scietia proprie. Patet quia demouirat calore igni, Ss figi. ditate o quae naturaliter eouenncs κ hoi iis bilitatem ivt patet ex prima codusione. ITertia coclu.De omni re narurali, tertionis capi edo, que no cumiraculosa,seidtia , .
15쪽
haberi potest prophie,scut & de naturali,
quo a distinguitur contra liberum. Datet. Ratio. De omni creatura haberi potest scientia:&de omni tali quid competat ei secussum naturam vide graui quod dependat, setit de leui quod ascendat, probatur,& Aemons ratur, ut constatu equitur ergo quod scietia potest haberi.
quia a tiatiuitate est, scientia large haberi potestivi quod homo cum duobus pediabus nascatu S cum duobus brachiis,&c. R. tes quia scientia large suinpta, notitia est allia cuius veri sed talis notitia de tali re naturali habeti potest, ut eonfiat: sequitur ergo quod de tali re naturali potest esse scietia. Ad a , est, . s Ad Primum,negamus singulare no esse scibile, nam se ut est iu thlligibile. erit scibile. Et quisa sit intel igibile patet,ia in in in telles tu speculativo, qua tu in praehico. Et qu/a est iudicium singulare, & intellectus habet notitiam sortis, syllogi Fatur circa ipsum,&concludit illo modo. Omne animal rationale resibile est: sortes est animal ratio ale : ergo risibilis erat. st in prastico.Omnis sortii datio est fugiendar late
'. 8s .art. I. minoris in lingulari oportet sit notitia,&iudiciu &intellectus alias non posset coti, , ἡ,. ludere.Ecce quomodo singulaee intelligiq ι . . . c. si tui, csc Potest sciri.Et ad Arist. diei mucq. io.art. s. eum intritigere dire te; noli intelligi sustu . de aut lar S de per se,s sic neque sculi, eum spe maliti, a. eies iiitelligibilis,qua' abi trala itur a phantasmatibus denudat ut ab hie, & nunc: &14c ab o ni ratione singularis, qua medi te,in intellectu scientia est sed tamen quia in illa uniuersali scabilia Eta virtute continetur singulare, & ognoscitur similiter. A isto. . Et etiam ob aliud, quia ne eesse eu intelli de anima. i. gentem phantasinata specularii S posita M. 3 3. specie ad phantastita, oportet sit couersio,
ipso gulare est,& alicuius singularis. Se quitur u singulare possit intelligi, ct illati, haberi possit scietitiaiat no dire te per propriam speciem intelligibilein singularem:
Arist. i. quia haec non datur.Et inhoe sensu Arist. Phy. t. 4'. dixit, uniuersale secudum rationem est notum,& singulate secundu sensum. De qui-Iosa. 3- ὸς sti, insta in tertio de anima, ubi etiam pro eui, ... babile apparebit posse cognosci etiam saeon elu. . gulare per Propriam speciem. Ad see v. 'l Aa secundum,concedimus maiorem, negatur tamen minor lino omne ens naturale est ititelligibile ut Aictu est &no solum
in uniuet soli segetia in particulari Neqae Atlanti. a. obuat quod sit sensibile imb adi iuuat, eum Deani N. pro isto statu)nihil fit iiij intellectu qui ii textera rasti, sit intellectu ineque sensatio sit intel- s. Th. ν , lectio. Non sequitur inquam 3 quia sunt q. s. at . diuersae potentiae, quae diuersis c intur pe A. 3.EM. nes sua obieeta Dymalia distincta .gi licet sensibile possit intelligi, non tam dii sub ha ait. ι bdem ratione obiectuin est sensu 'intellectus quia erit sensibile seeudum q, in se habet aliqualem ratione formalem illius seu iasti, quo sentitur & si intelligitur, erit in- his. iiii quantum illius est species intelligibilis ab- , stram θ phantasinate: S se non sub eade s .αρ iratione aliquid semiiur,' intelligitur ivn quaeli.)3. de sensus noti est intellechus, neq; sensatio est intelle lio, cum una sit operatio virtutis corporeae, dialia sit a corpore aliena. Et quando argvinetum tenet a coiugatis, es quan io est comparatio superioris, & inserioris: vis quis dicat. Album est coloratu, ergo albego est color seg no valet: album
est erigidum:ergo albedo est frigiaitas. Sic uia in propos tot eu sensibile, & intelligibile
non se habeant vi superius de inserius, nuvalet consequentia nam licet intelligibilest eo mutilas quam sensibile, non tamen est saperius quia non essentialiter praedi-
Aὰ tertium,concedimus ita esse, ut probatur. s.non esse proprie scientiam, nisi de '' perpetuis,&aeternis & sic si de eotius tibilibu , ut sunt tes naturales)datur scientia, . noti est de ipsis inquantum corruptibilia,& ρos,ibilia sunt non ei re, sed inquantum l. ahabet aliquid aeternum, quale in quolibet 4ε, esti, a tali eorruptibili inueniri potest: ut est ho- is.asti laminem esse rationalet aquam esse se i Aa: I ignem esse calidum:omnem rem corruptibilem,eκ materia 'forma como oni. Omquarenia ista sunt perpetua,& necessaria: quarizista 3positio est perpetuae ueritatis . latii, t
est ealidus.In quo sensu dicitur: egentias Ierum perpetuas esse.
latio prooemialis Vtrum corpus mobile sit subiectum rei
16쪽
ς tuta est subiectu a quak Ii tum scientiae naturniis: er
gononetis mobile patet consequentia: quia illi subiecta cida quam unius scientiae non dantur. Pro
satur antecedes, quia illud est subiectumcidaequatus tetiae naturalis quod est principium Aperationum naturalitiised uatuli os t. ra est huiusmo9i,ut patet ex Aristitu isto ,1M.tex, primo Phys corianae sequitur ergo i natus , ia ipsa est subiectum. tame i. 'Secudo.Si corpus mobile esset subiectu huius scientiae,sequeretur quod S corpus estet subiectum huius scientiae sed corpus non est subiectum scientiae: ergo neque corpus mobile. obatur sequeJa quia coepus ouae mobile est:&se si coipus mobile ubiectu est,& corpus subiectu erit Quod
hilatet g. Omne corpus sit mobile,patet ex Arist.6.3 1sic. tes. Physicorum.Sed quod eorpus non si subiectu hutns scientiae,eostat quia se Astrologia esset philosophia naturalis, multae aliae scientiae distinctae ab ista,quae de corpore consigerant:sequitur ergo,quod subiectum huius non est corpus mobile. ktame. . 'Tertio.Nulla scientia suum subiectum
Hilote. r. probat,sea praesupponit illud, de quo pro ι prias passion es demonstrat sed liae estientiatis, , . tia inuestigat naturanam coditionem cor .. i. se poris mobilis: vi patet in libri; de coelo,&saloile. a. mundo:sequitur ergo noese subiectum huius corpus mobile.
in contrarium tamen est.Illud est subiectum alicuius scientiae,quod prinei pariter consideratui in scientia,&ad quoa omnia
alia reductitur di sub cuius ratione omnia: considerantur: se I ens mobile est huius modi: quia omnia quae considerantur in
physea seienti de mobili enti sunt sectavium aliqualem considerationem motus:&est Aristo. 6. Metaphysicae, text. 1 .&ra lib.cap.3.
Res,. i. 'pro solutione qumssionis notandum, mi hiεctum subiectum capitur multis moaisIst quiddnulus mo- subiectu primo,quod omni transmutatio 4it sumitur est sublieitur,vel praesupponitur:Et sic ima. teriasubiectu est formae qui alia generatione praesupponitidiens naturale subiectuariast.pi erit alterationis augmetationis,&c.Et ta- hyae den euiuilibet aeei lentis subiectum dicei tur.Sic Arith. i .physe.
secundo modo subiectum sumitur pro
obiecto quodvitaliter potentiam immu itat Hie Aristotel.in. a. se anima ait ilicolorem esse subiectum visonis. Tertio modo subiectum dicitur pro' , postionis in quo sensu in praedicamenti, loquitur Aristot. quando dicit. Quan itim e.
docunque alterum de oltero praedicatur
ut de subiecto, M.ft primo priorum similiter. subiectu est, te quo aliquid dicitur. Quarto modo subiectum sumitur pro subiecto attributionis sicut quando diciamus , lineam esse subiectum Geometriae, quia omnia quae in Geometria eousderii
tu ad lineam reducuntur Et in Theolo- s.Τhom.p. gia Deus erit subiectu attributionis: quia P si Gai. 3
quae ibi eos serantur,vel de Deo sunt, vel reductione habet ad ipsum.Et de isto sub flectolest in psentiaria questio:vtru corpus incibilla si subiectu Philosophia: naturalis Nolana. Σ. secundis notandum est, quod toto ipsa Philosophia naturalis in octo partesdiui.
di sole iuxta aliam,& aliam rationem motus considerati in tali re naturali Na si cor pus naturale consideretur solum ut inobile est,non ex aliquo speciali motu:sic priama pars est, quae de physeo auditu est, quae per octo libros Γhyscorii pate est.
Coside atur secti s3 corpus naturale, ut 1 mobile est secti tum locum,uel circa locii:&se est sectida pars,que in libris de inclin&mudo: Maei, quatuor libros disseditur. ITertio sese osteri colideratio de corpo ax ut mobile est ad formam :&sie tertia pars sequitur,quae de generatione, dc corruptione per duos libros tractati es quomodo motus non solum sit ad sormam substantialem, qu est per generationem, sed etia ad accidentalem,quod eo tingit in
alteratioe,velata metatione: quapropter
ibi tractatur de alteratioea augmetalloe. Idus αδ Corpus cosideratur,non ut per sectum est,sed imperfectu, quale est rog, pruina ,& extera alia meteorologicar de quibus in quarta parte,quae meteororum est,pee libros tres.s Quinto.Sequitur cosideratio corporis, rmixti quidem,sed inanimatit ut est plumbum,argentum,' aurum & ad hanc spe ctat tractatus mineralium. De quo Arist.
Seκt5 Corpus consideratur ut animatu
est,& se est sextas ars quae de anima est, ubi per tres librosPhilosophus disputat S eptim5.consideratur corpus, anima, I
17쪽
tum quidem sed solum ut habet operati
ne sanimae vegetatiuae, que sunt augmetatio,&nuteitio 3: sic est neptima pars, quae de vegetabilibus,& plantis in titulatur. 3 octauo Et ultim4, consideratur corpus animatum anima senstiua: ct ut tales ba bet operationes,quae sunt videre, audire, ireministi: de sic est ultima pars, quae par uotii natura siti aieitur: ubi de somno,&vigilia, memoria,& reminiscentia agitur. meis opl- Ide ista quaestione variae sunt philosonio photuin opiniones. Quidam enim git ut,
quod corpus naturale sit subiectum. Alij, quod sibilantia sinita. Alii, quod ens mobile.Nos tamen per cones usiones respondentes dicimus. ptima eon- 'prima concluso.Corpus mobile non vi eluso. detur esse subiectum huius scientiae. pro-
, labi batur Illud est subiectum adaequatu sei
xiij. tiae, ad quod omnia reducuntur, qua inscientia tractantur, dc omnia participant de ratione subiecti seAin selestia est eonfideratio de anima, quae no est corpus mobile, ne i ad ici reduci potest, nisi ea ratio ne, qua principium formale corporis ani mali : sequitur ergo quod noeli subie huadaequatum. consuci. ' Secunda concluso. Corpus naturale non uidetur esse subiectum adaequatum huius sciet te. probatur propter rationem
supra dicta in quia ad hane seientiam Phys eam spectat de anima cossideratio , qu
Contia pati tamen corpus naturale non est. Hre pro is au Vetietu. postio est contra nonnullos, qui i scissi
mant in isto libro phyli eoru qui allegant Avicennam pro se. Τὰfisa eriti 'ITertia conclusio. Subiectum adcquatuclusio. philosophiae naturalis est eus mobile.Probatur. Illud est subiectum ad quatum scie, i, ρ , tiae,quod est communissimum in illa sele
s. MEAma ita, di omnia considerata in ea reclueunt
ala... ad illud: sed ens mobile est huiusmodi: erago erit subiectum adequatu. patet, discurrenclo per omnes octo partes numeratas, quae faciunt hanc scientiam totalem rubi de corpore mobili, dc de mobili secundum locum, de ae mobili ad formam,& de mi κtis impersectis, flede vivetibus.Omnia ista se in partihu, seientie cons derata regu cuturi 3cor sinem attributionis habet ad ens mobile quia ipsa c5sideratio de atilina adens mobile reducitur. Na licet non sit corpus, ipsa tamen ens est,& mobile, quandoquidem moueturpei suas quas habet sibi proprias operationes, 3c ad motum eorporis, cuius est forma:sequitur ergo hoc esse subiectum adtqua tu . . Et mobili no sumi . tur ut dicit passionem,ut res bile in hostiune,sed ut dicit lationem Armale, quaens contrahitur afl eons derationem Pnysic ec talis ratio formalis non constituit unuper accidens,sed per se, ut disserentia addita generi. Seeundδ.Illud est subiectum ad qua tu statio. ,.seientiae, de quo demonstrantur propriae passiones in tali scientia sed en , mobile est huiusmodi illi in scientia naturali de ea te mobili proprie passiones probatur ex di- sevisu totius scietie equitur ergo hoe eL se subiectu ad qua tu,&ψ ad hoc tanti ad viii uersale, sit biecta particularia partium huius scientie reducuntur nain quod est corpus mobile,est etiam de ens mobile de
illud quod est mobile se eundii locum, estens mobile, Sc se de omnibus alii; partialibus subie his. Et se uidetur dicedi et quaui, docto elandamentali; AEgidius dicat
esse corpus mobile, etia dicit cotraria opinione hac, et sit ens mobile es e probabile. hi,
' Neq; ob 1iat dicere, quod ly ens si subie obiastietu Metaphysice, de se non debeat esse inferioria. physice. Non obstat inqua) quia ,
nos non ponimus absolute ens subiectum philosophie naturali, sicut absolute in Meiliapbyssea subiectum est, sed cum con notatione, eus mobile.pias in qu ma non absolute, sed prout mobile est.' Quod si quis adhue instet,non posse sta Iata .re: quia mobile quod est,ppria passio subieeti attributionis in seletia hae non demostratur quia mobile,vel motivum demonstrari non potest, cum non sit megiu, per . quoqseobetur, no obstat: quia sufficit qd s.f. , propria passio probetur de subiecto vel de contento sub subiecto, at vero mobile probatur de eontento sub ente mobili vis quis argumentetur. Omne ens est mobilet brutum est ensi ergo brutum est mobile. Ecce quomodo passio illa, mobile, probatur de aliquo colento sub subiecto, puta de bruto, quod continetur sub ente mobili. sic similiter de alijs entibus naturalibus exemplum dari potest. Aduertendum tam cia, quo Adoctor s.in isto lo eo sublesium ponit ens mobile,&tamen in primo coeli dicit esse corpus mobile: quapropter pomponatius putat contradi iionem esse in dieiis Sanctatio m. verus exacta
18쪽
si exacta sat totis teratio diluitur controu cista per hoc, y hic sanct Tho. loquiturge subiee o adequato S iu libris de coelo loquitur de miticipaliter sabiecto consae rato , quia corpus in Dile est huiusmodi, vocat subicitu huius icietiae &pol a hue. efficacissime probari, quod ens mobile se subie et iuni nam idem est subiectum d scientiae Sc proprie dc prime passionis illius scie. tiar, at motus, qui prima passio est , subiectuna ens mobile estina in se ab Arisi definitu si est actus entis e c. 3c non dicit corpo infra. 3 aibrra te s. ι af.4- Ad primum argumentum negamus ira tutam esse subie turn adaequatum tutius scientiae: neq; corpus mobile est subiectu sin. t. h. sedens mobiIς, ut dictum est.Et quando di i f., , cis naturam es subiectum, quia est prancipium operationu,negamus causalem. Naratio subiecti noti est, quia sit priueipi vine lectili uni vel susceptiuuia, sed ideo, quia omnia quae in sesentia considerantur, sub tali ratione considerautur subiecti Et quia scientia naturalis no de natura considerat absolute vel de re aliqua, quia natura est, sed de ipsa, quia ens mobile est. Definitio hia. . o. unam 't patet eX Arist. 6. Topi eo hum. deri l. di. a. primo,&secundo Posteriorum omniumst l. posse. passionum sequentium causa, de principities. Attamen ipsa des uitio no est subiectit passionis r sicut risibilitatis non est subie mim animal rationale, se a l1omo Non ergo e X ratione causae, vel principi j sum ei da est ratio subiecti. M si usi. 'Ad secundum, cocedimus, od nec eorsus, neque corpus mobile,subiectum erit adaequatum, sed soluens mobile si dato concederemus sicut aliqui co cedunt) corpus mobile esse subiectum, argumentum non probare quo A eo esset corpus abso lute. Nam licet omne corpus eo quod corpii, mobile sit aliqua specie motus, non tamen absolute corpus iubiectum est scien
tiae physe quia alia est eonsideratio dely corpus absolute, quam de ly corpus mobile quod res tingitur. 1a. i. ' Ad totium dieendum, ita esse, scietat malistote. i. supponere suum subiectum. ut Aristot. in pali, primo Poster. probat. Quare ens mobile pr supponitur in hac scientia: Spra supposto, probat, Ecdemonstrat aliam Salia assionem competetem huic etiti nobiliti quidem si inquit it de ente mobili, non
inquirit ite ente mobili absolute, sed demo . Prorem talis. 7,
bili vessecundum locum vel ad formam, vel cle aliqua specie uti,fus. Alfilia cra- η fione SasEt.Thom in proicinio Ptiysd xum,probat eos mobile sui te uti,nuia an quatit seienti: probat sium ad equatum ubi emitu, sed praesup 64,it, Aria oti L 1. Poste sed .tamen in . s. vhysis in lipa, infra probatur corpus mobile esse, quia probat
omne mobile, esse corpus,qui .i csi mouet,
partim est inacltu, d partim in potetia, 'id
non nisi corpori conuenη ide lice dimon litigein mobile es cox pus, ct c pus ibosse te esse, tanae umini sequitiis ad alium: quia obilitas norine pugnat corpori, lino conuenit ei. Vnde manet, ens mobile es
subiectum a)a quatum in scientia hac naturas,' non uateria neque Arma Melae aliquos aliud accidetis, quia inocus non competit materiae, nec formae per sei imo no potest materia, neque sorma esse subiectum : quia cns in recto non potest predicari, neque de in ateria, noquc de forma: quia de sola subflantia in retio dieitur. Re Haterialc forma no su nisibila in iaci lima neq; prima,neque secunda, sed sui it pes incipia substantiae. Nicina quo sper se subsistere non Potest, rationem sub si tiae proprie non sortitur e sed uateria per se non
potest esse, cum nuda no reperiatur,ut in- s. 'lao p. p. ferius erit manifes uni.Neque sola fortita, sl O . . or cum Don contingat sormam naturalem nudam absque materia essem is anima ra- ἐξ i. irtionalis, quae non educitur de potCtia ma- 1 1.
tetiae. sed ii solo Deo per creationem est 'i Aduertendun, quod licet de materia,&forma an loco,& tempore,& centro anundi,&polis insidi, corpus retibile in recto non praedicetur, quia de ratione eoru imis ni obilitas esse videtur, tamen adhuc inare, ad seientia Physcam expectant, es de eisens mobile in obliquo praedicatur, quod sufficitis am ct ii matera a, neq; forma non sint ens mobile, sulit tamen principia intrinseca eius, A tempus dolocus lunteius mensura, & centrum d poli sunt sines, ut
19쪽
tia, An quaelibet scietia habeat considerare quod quid est, sui subiecti, vel solum hoe sit
Piluum αγ--sic. Ad quamlibet seid
cipia et causas sui stiliscuntur qofido quod quid est,cognosciturge bimo ergo quaelibet scientia debet id cognoscere Maior patet quia in scientia, passiones deni nutantiae de subiecto quod seri non potest ignoratis principiis cc causseius. Sed principium & eause id quid est subiecti est: nam medium in deia nostratione ipter quid μ potissima est ut flocet Aristo .in primo postdina si his bile ae homine de in onstran/u est se estro cessiis. Omne animal rationale est risiile omnis homo est animal rationale iergo omnis homo est risibilis: ecce quom do quod quid es, biecti scilicet, animal rationale,quod est definitio eius medium est in demonstratione. shhuhati, Secundo, physeus inquirit quid si na-gumenium, tura,quid si motus, quid stantina, & alia huiushio si vi notum erit in procesuhuius physicae disciplinae sed hoc est confiderare cluod quid est,sit iubiecti scilicet entis mobilis, leucorporis mobilis, quomodo si naturale, quomoso sit motus propria passio &c. ergo ad qualibet scientiam expectat cons deratio quod quia est sui suLiecti. In contrarium videtur platio .in. Lmetaphy. teX. i.vhilo ques de alijs scientijs inquit, nec de ipse quod quid est,ulla faciunt
1.Nota iusti ' Primo est notandum , quod quid est, apud physeti, eas gnificatum Aefinitionis,sicut aliud logicum,qui de se eundis in tentionibus tractat, est definitio quidditatiua cuius signiscatum physicus intelligit per quid litatem, vel essentiani, vel substatiaret . t animal rationale, quod quid est, hominis est quia est eius definitio qui/ditativa, &sgitificatum lillius est essentia, substantia 3 quidditas hominis: &quideuod quid est, non potest constitui ex praeicatis pet accidens: qilia a s interrogatione factam quid est homo, ho est re volso quod sit albus,vel dialemeus, quia lasc pre
oicata per accidens ei conueniunt imo ne
que coispotii potest expire dicatis per se secutisso mo lo qualia sunt accissentia propriamon enim quod quid est hominis, estris bile esse, quatiuis risibile sit proprium eius,in est accidens, quod fuit & eo quiatur quod quid est, eiusde hominis nam eo quod animal rationale est habet quoil strisbilis oportet ergo quo g quid est stes
praedicatis,quae per se primo conueniunt, in quo quid ditas et rei essentia manifesta tur: ut contingit per definitionem,ubi g, itu & ei pentialis disserentia ponitur. Securasso etia notandii, quod i quid est, ,.s.α in cocreto, praegicatur de eo cuius est quia id est per quod respondetur ad interrogationem se Etam, quid est ut quid est homo est animal rationale. Dixi in cocreto, quia
in abstracto non est ipsium quod quiΗ est,
neque praedicaturinam liuisanitas n5 pr dicatur de homine in recto, sed habet rationem principii formalia. Tertio est aduertenduim, quod sunt scie ι. u. est quaedam speciales &alia est comunis, scistia & cuni omnes scientis de eo te, quedamae ente considerant , unam partem eius solum, vis de ente nobili sat consileroti scut phys co siderat,&de quatitate continua discreta S de qualitate alia est consideratio ge entem uniuersali,&de illis quae uniuersaliter ei conueniunt,non contrahenso ad aliquam specialeni rationem, sicut metaphysicus considerat sprime illae seientiae, quae de quibusdam in particulari praedicatis entis cotis Aerantur ab Aristot. in. . metaphyam. a . vocantur sciemtiae in parte. 1 . particulares. Ais quaestione.
Prima cocluso. Quaelibet scietia specia piis, o,. lis,specialiter considerat quod quid est, sui diali, subie is liquo ad sua praedicata propria, ut physic' naturalis in seientia ἡe homine eo si ierat genti, S disse sentiam sui subiecti, per quae desili tui quid sitatii, seYplicatur eius essentiam am si non consideriiret, neq; ilesilire liquo is non defui)et sium subiectum neci; propriam passione de eo posset demonstraret eumdefinitio debeat
20쪽
esse medium & eonsequenter si non esset demonstratio non esset scientia: quia per demonstrationem acquiritur. Aaec sunti a. 1.14s notaeX Aristo n. i .poste., compertissima in se. Dixi quo ad propria ita si de homine sciret quod mortale est, quod sebile est,it Og ratiocinatiuum est, set wstibtilissimi tactus sit no eo haberet cognitionem de eius quidditate quia ista non sunt praedicata propria essentialia per se e sediunt quae accidunt ei:& eo modo quo exeptu inscientia de homine, de eius sub tecto inqualibet alta scientia apertissimu est. 1 cocluso ' euhila coclusio. Si e cuiuslibet scienti specialis,est tognostere qdquid est, quoad praedicata specialia essentialia sui subiecti ut eius noti siquo ad praedicata comunissima inqd qitia est.Ρatet,nulla ieientia egreditur limites suos, neq; potest ultra se extendere sed si praeilicata comunissima
consideraret,egre4eretur & excederet.Nascut in arti, ars inferior vise nefactiva, non considerat quod superioris est equae stris,neque equestrisulcitum quae ad apthitectonieam expectant, quo ordinest ad bellum piocedendum,& quomodo millites ad congressum sese habeant iquia litie ad militarem non enim considerat music'ge unitate an ipsa distinguatur ab uno tr scendetaliter, vel sit Hem in quantum est numeri principium quia illud supelioris est.physicus in seientia de homine eosderat genus animal &differetiam rationale, inquantum talis,non superiora gener neque disserentias eorum,quia alterius scientiae iss est eam ad suum qtiod quid est sufficit illa specialis suorum praedicatorum in speciali consideratio. s.collusio. Praedicata communissima quidditatiuaeritis considerare, ad metaphysicam expectat:scilicet,quod ens silvuli, aliquid, res, verum, Lotium quomodo in eo a mis,potetia sit,& caetera huiusmodi haec consideratio entis ad perfectam scietitiam necessaria est,¬i est necessaria in scietiis infe-xioribus sub alternatis quia despeciali subiecto eo tento sub erite senti ergo erit in supi ema S subalternate euius subiectum iii conmani non contractu est sed haee scietia metaphysica est, ergo ipsa est, ad qua, praegicato.um in uniuersali consideratio spectati imo S ipsa est, quae inferiorum eientiarum principia probat,quae in prostia.&iti inseriori non dei strantur,sed supponsitur. I Aὰ primum argumentum solutio eκ xl pilos .conctu patet:squidem in omni seientia requisita est cognitio: quod quid est, subiei stie id sit cognitum in eadem scientia,
scietiae speciales aut aeccipitat qa quid est, manifestum sensu: aut supponiat ipsum.siam probatum in alia scientia. Ob id oportet cosiderare quod nos diximus; cognitione in requisiti quo9 quis est,subie tit shd non Aisimus in eadem scietia em necessa riui a probare,&in hoc setis. Verba philois: sophi sunt interpretatiga. i Ad seeutidum concidimus, quod Physi 11 Euiusd
aena tanqua cle subiecto ad aequato physice quia nullum tale est, A ens mobile, ulldisium est sed ae pes ictis inquirit tanta qua de partibus subtem,sicut S de praedicatis quid statiuis particularibus, quatiuis communia a superiori de sub alternunte habeat, de de subiecti pat te, vel ge subie cto in adaequato non intonuenit inuestigare quid esset: tamen inconueniens de tu edio adaequato, quia praesupponitur, ut dodet philoso in primo posterior .quo supposito, lepraedicatis essentialibus eoi uenieti by inquirim',8 se no obstat dictis ' Ad linum Aristo in cotrarium solutio est,quoa aliae seientiae inferiores sub Me
taphysica de quod quid est,subie hirtio se,
eiulat mentionem,quoad predicata comunissima subiecti, quia iti superioris seletiae;&supreniae est euhoc tame stat,quod empheslam habeant cosderatione de suis particularibus pr dicatis essentialibus, vides
niti otiem habeant sui subiecti propth, per
quam tanquam per messium ors ate procedendo propriam passionem probet co
Petere ei. secundo potest intelligi Philocquoὰ scientiae inferiores,non iaciant mentionem de q, quid est subiectit quia cuin inferiori de substernata scietia sit progressus a communioribus es uniuersalioribus ad particularia:& haec comunia &vniae saliora tradita stit in superiori, in virtute etia videtur tradita illa particularia,que in inferiori probatitur,dc sic insuperiori sciotia videntur tradita qua ppter dici potest, quod nulla inserior seientia considerat qdquid est, e suo subiectoiquia explicite vel implicite st superioritiabet. .