장음표시 사용
31쪽
hengi,sed a se cito setist infinit', infinita in natura notum quia mimis ge cognosci notitias ipsum coprehendit S cognoscit. bilitate,ct minus de entitatehabet, cum Ad . . Adseco tu sortitio es cli ctis in .q.patet: sintvniuersiliores causae. At si coinitione quia singulare,&particulare intelligit Ari distincta &non eonta cognoscatur,ptibricit.non induti sun specie; uni, clipes spe res sunt natura,vt lictum est. . , pinh. . s. cialissimas:&istaesunt minus notae nobis, 'I Neque exhoe sequitus quoq in/iui &magis notae natumo,&tantὴ quantis con dua specierum snt magis nota,quamspe susoea,&uniuersaliora primo sese osserui. cies, quia species non per se reperiuntur,
si tamen de singulari pro indiuiduo sume nisi in ipsis indiuiduis r quia natura non .so esset sermo non a magis notis nobis ad pro lucit speciem, nisingilii uti Non magis nota , innaturae uel progressus: si sequitur inquam quia natura non intenabuniueis aliolibus a stistulatimquia talia illinis peipetuare specie,& qa indiuidua ingularia miti nota natura acgitur,&ma in quibus perpetuatur species sint eorrigio nota nobis disic potius esset proce len ptibilia, ite peraecidens intendit in liui- hi tue sit ob ipsis indiuidui; & siti uJatibus nobis duum,nde in perpetuis non producit ni magis notis &miniis secundu natura ad ip s solum vinum indiuiditu ut in eoeli, &sas species,Mid uniuersalia quae sunt m, sole apparet De quibus suos oeo dieendugis nota in natura,lieet nobis minus. erit, sc diximus in Dialectica. .
- JH Ad tertium putet es dictis solutio.Etes M Hie potest esse dubium,an possit esse 'considerandum,quhil Atis .non ponit re- modus procedendi per regressum,scilicet, gula quod omniailla quae sunt notiora na- a caiisaas effectum,s rursus ab essectuciatura,sint nobis minus nota,&econtra, sed causam,vt hic Arist. videtur insinuate, o ponit solum negatiue,quod non omnia ilia si e idem esset minus notum 3c magis notulla, quae sunt nobis notiora ,sunt notiora Da quod Aristot. i. 'oste.reprobat. Dicenduturae,&ecoluier extamen cum hoc stat, Ais ingendo quoil talis regressus tripliciter quod aliqua sint Doliis aeque nota,&natu- potest fieri Primo quudo ab effectu ag caur ut supra dictum est de eotore respectu iam est procesu; & eeontra demonstra- speciei:quia est nobis notior quam species: tione uniformi. Secungo inqdo,demonstra quia sensibilis,& non spe etesi&est naturae tione dis emi,ut ab essectu ad causam de- etiam:quiacausa magis nota secundum na mons ratio quia, si δ a causa abessectuturam,quam effectus:vt cosum est magis pro pter quid.& potissima. Tertius moynotum quam insuetitia sed tamen est qua est, quando i eausa ag egemina ct econtra sint notiora in natura, quae nobis mirasis iio , sea a noto uno moclo ad ignotu,&rurnota sunt, ut furit subsicitiar immateriales: sus a noto a s id quod cognoscebatur, sea quae cum sint spirituales, sunt magis i)o- vi melius si notum.Primus modus repro is . . . ita in natura,sed nobis minus quia per sen hatur . Secundus ct tertiit; modus voste. ki. sun habet ortum cognitio nostra. sed da est utili quo Aristot.essulas. 1.coeli. tex. eo. a. ' to in natura illa uniuersaliora,&confusio- 3 .vbi probat dextru creti esse in oriente,
ra ut argumentum probat) sint priora quia inde incipit motus deinde probat
ut quod embrio vivat prius vita planim coclum moueri ab oriente, quia in oriente non sequitur quod illa sint magis nota in est dextrum Et a .coeli temue s. probat stet Natura natura quia natura,sicut priusintendit to- a s sphaericas, quia sunt immobiles per se
h, i ,. t ii' physicu P, quam Partes,cum tamen ipsas,&probat esse immobiles, iaspi,hii riui bb., prici lant partes,se & primo intendit spm eae,&hie regetatis non est inutili, quod,
ciem quam genus: non enim saceret anti docet S.Tho a .coeli,leEtio. 1 5. Aesendendomat,aut corpus,auisubstantiam, nisi quia Alexandrum eontra sniplicium. At que intendi certam facere speciem. Et sicaato de eognitione uniueis situ quomodo prio-prilis si Vita plciutae in embrione quamvi- ra dicatur, vide.S.Th.p.p.q. 8 s.art.3. ad. I. ta rationalis, non sequitur quod illud unitauersale,s commune sit in natura notius: sp pCVLATIO SEpTI-
quia id quod persectum, Nid quo lactu, . - γ
cli Datura notius, ct quod impetictum, & ma Procoma ala s . Vitum toin potentia, tu tuis prius vici generationis, tum si suae partes. est ' osterius via persection in sc mitius .
32쪽
34ht .sex, idem quod suae parte
' N. 1eκ essent bis triae secl e est eontra Aristo
sextiora sunt bis tria. pl. 7.Metaphy.tex.6o ait.Syllaba non est elemento,puta literae ex quibus constat:veba,non est .La.stlib. 8.tex. i s.Totuno est partium coaceruatior ut aceruus, secl ali
quid praeter partes. . secundo arguitur, δc est docto sub. Si
α totum eoinpositum ex materia, Ssorma ,.q., non distingueretur a suis partibus, seque retus nullam esse disserentiam inter totum,quod est per se unum: ut animal, aufhomo, & totum quod est per accidens v num:Vt aceruus lapidum consequens est iso. . contra Aristo.qui. . taphyaem clo. &νeta, texi in.8.temi ue ponit disserentiam.Et quod se ' quatur pateti nam sietit aceruus est multi . ti lapide, simul ita &homo suae partes. 1 uinu. 3. 'ITertio.. Quando duobus datig, unum corrumpitur,alio manente incorrupto,oportet ponere di sim ctionem inter ea, alem ponimus inter animam rationalem, Scorpus: quia corrupto corpore, anima. rationalis manet immortalisveileontingit totum corrumpi,quando partes non corrumpuntur : vi patet in domo,&patet stia in in Christo iii illo triduo mortis,quariclo fuit totum corruptui quia nora man
votia r sit homo quicquid dicat Μagister sent: dc
sinitia, a, Hugo)&tamen partes manserunt luco rupta, ia anima rationalis nullam passa Damascin corruptione neq; datum est corpophii.3.ea.dis It corrumperetur, iuxta illud psalmi. , 3. Non dabis sanctum tuu videre corruptioneni.Et argumentum posset esse,quia totum generatur,quando tamen partes non generantumui patet in compositione domus exlignis S lapiclibus. hi in Christi resurreetione it homo,& tamen partes nosuerunt de nouo. Intosita. In cotrariu est et ait Arist.luetex. i .&Aristat 1 1.vbi Cometator ait, bdlicetquaelibet pars est aliud a toto , omnes partes simul sumptae aliud a toto non positant Alei. Nota. 'l Pro solutione est eonfideeandii, totu ili viva vM i mi illi modi . Et quis paulus Venetus inlibiis physicotu supcom. 17 . notabili.
a ponat. 8.modos,ad pauciores tamen re
duci possunt ut totum sit uniuersale,quod est genus respectuspeeterum quae species partes sublestiuae voeaturi quia genus, seu uniuersallade eis praedicatur, ei subijciuntur: vi leo,& homo, Sasialis,de animali,sicut docet.Porphyrius.Et eo modo species respectu suorum iudiuiduorum totum
Totu potetiale est vi anima totum est, dc partes eius potentia ivt intelle 'Volutas memoria.Et sensitiva, qhabet suas. Totu essentiale est, ψ ex partibus essen 3. tiatibus c5stat Quod&duplex est,physacti,&Metaphysicu.Physcum est compositum ex materia, desomia .Et Metaphysicum,eκ gener 3c differentia. 'l Totum integrale ψ es suis partibus inte 4.grantibus e5stati est duplex,Homogeneo, qu od ex suis partibus eiusdem rationis. stero geneum,quod diuerss eouat. Est Echotum per accides, ale aceruus, sodomus.Non ergo quaestio est in praesentiarum ti omnibus toti ,an I suis partibus distinguantur quia destimo in Dialectieatrachatur,quontogo rationis suis partibus
distinguatur.lage toto potentiali,& Me taphysico alibi.Nune de toto physeo, &όntegrali tam de per se, quam de per accidens sermo est. vi
' De quaestiorie variae sunt opiniones. In primi, se se os et Doctor sub. qui tenet, totum distingui a sui; partibus etiam contuitistis,loquendo de toto Physico, . integrali.De toto tamen per accidens ut est Maha. . aeetuus) δicit non Aistinguia is parti- j.mesa. q.
bus. Subscribit Doe oti b. Capreo. eam et .artic. I dem.d.& nonnulli alij ex omissis, cre- s.Th. io. 341dentes eadem esse sententiam sanctatio. da.a.vi. qui Hvidetur affirmare in. . s. a. 1.M. 3. artiς 3 Et quesiuncula. i.ait de Christo loquetis, Adin eo fuit anima,&corpus,&vlteri is forma totius resultans ex coniunctione v-triusque, quae dicitur humanitas Et quae stiuncula.3.dicit,quod totum proprie loquelago non est suae partes, si Alij sunt, qui putant in homogeneis r. sinio noti esse distinctionem inter totum , de partes,sed bene in ether geneis, se Pa tu, Venetusiti loco citato dicit:seeungum Venetus. aliquos, totum distinguitur a suis partibus , ct secundum aliquos non distinguitur. Contea oeinio.Doctor. b. est arguine Argum eorum satis efficax:quia alias sequaeretur eo tras ci
tra Damascenum , quod id quod Chri s 3 tus
33쪽
stus semei assumpstidinii sita citet: iacis sumpsit totum,id est,esse hominem,quod reliqui finpas,ioue 4 ct illud gissilictum a su4spartibus es . Solutio. Hoc argumentum soluitiae ab opinantibus contrarium,per hoci qubd Damasce nus solum cle partihus essentialibus1it intestigendus,quas nunquam limisit. . - α Anurn ξ. Sed fortius. si totum distingueterue a suis partibus,sequeretue quod naturaliter corruptum idem numero polletredire,c
tradoctrinani philas lilitium.patet. Sit
vas aqua plenu,& auseratur aqua,quae Se sciuetur ruxsus apponatur in vaseaea Qem numero aqua totu illud quod tio est suae partessuit eorruptum, ' rursus ident numero redit:quia sicut idelitas totius eo surgit eκ coformitate partium eodem modo iehabentiuini sie ct identitas numerica erit partibus eoilem modo se habentibus ergo idem esse tesurgit. Nam saliud nu-ra ero , oportetsi ex partibus alio mota dispositis sed suppono in hoc nullam sociata variationem. confirma. ηConfirmatur: quia illa entitas,vel substatia,vel accidens eu,sed neq; est substantia quia non dantur partes ex quibus coponatur,neq; est accides: a noti videt tale θari. ctines. . quaesticia eiu ergo sit conclusio.Omsie Coinde. ns totum egistiale Physcum,&integra 1hi.iex. 1 lx,homogeneum, & et erogeneu, sue sit. sic idi, totum per aecidetis , est suae partes simul 1bi te, i7,st stitiiptae.Hoc probatur ex Aris qui lucid. b his assir at,&clarius in .Et sic Themistius sol.L,ν. &ali Et Auic. 3.Meta. .aisit. Homo esta a. anima,&corpus,&Deutrum per se. Neq; Ilieuistius valet hiiiii odi dicta in causati exponere Auicon, sensu ut contrarium opinantes 9icuti Partes sunt totum,id est,causant totum: nam sic,eadem ratione possent dicere hane esse causalem,homo est sapiens.s Thom.p. 'I Haec conclu.in Doct.S.qui ait de parti Phy.le'. 4. b' msuntvtiti in actu,&multa in potetis. Dp q, x Ilitiain probatur ex modo concipiendi, o dcinodo loquendit nam bis ter, nihil a liud intelligimus, quam senarium ipsum. Et ligno,& lapides hc eoiuncta non aliud, unam domum ipsam.Et lapides se coge gatos non nisi aceruum Ergo simili modo, . materia,S corpus non nisi animal, aut homo:neque aliud ipse homo, quam anima Scorpii se coniuncta. a. ilo. secundum est argumentur quia si to.
tum aliqua entitas est quae non sit partes sie iunctat, posset Deus talem entitatem separare,manentibus partibus se uniti, tili εnulla est tepugnantia,illa quae adinvicem sedistinguiatur separare posset ergo esse quod putes egent iunEhae,& quo totum
hon est eis hoc contradictionem implicat,cum non sit aliud partes coiiangi, qua totum tonstitueremeque sit aliud totuna constitutum,quam partes colunctas esse. Et de toto integrali etiam probari potest si enim domuioddas aliquam partem minimam,quam primo auseras, non ob id domux dicitiis corrupta,&de nouo generata, inagis ira si amari guttam aque abstrahas , &rursus superinfundas. Si tamen alita est esse totius abesse partium cum partes varientur etiam in minimo, oportet hc variati totum. Sta tamen quia partes se manentes , subtracta aliqua parte, totum sunt,& constituunt, non1it variatio in toto, quae necessario essetititelligenda,ii aliud esse totius esse quam partium . Hanc conclusiotiem probat, es tenet Marsi. tertio physicorum quaestio.9.de Albertus de Saxonia primo phy ,sicorum quaestio. .dc esu opinio nomina itum. Hic tamen aduertendum est, non tam coas4e proprias esse huiusmodi loquutiones: Pattes suntlaum totum , & totum est suae partes, sicut sunt hae: totum resultat ex suis partibus i partes constituunt totum. Quod notat. Diuus Thom. &ratio est: , quia partes sunt totum, &non explicant i . coire postionem,qua faciunt totum: Nam Mitii. t doeet Aristotel .in. 1.1ibriphysico.im. 3 i. partes Omneshabent se ut subiectum S materia, respectu totius: S totum velutforma est respectu partium,tam de partibus integralibus, quam de essetitialibus loquendo:nam quantiis soritia substantia iis respectu materiar forma dicatur, quia informat, Sactuat eam: tamen ipsa soriama respe totius,habet se velut materia, ct quid imperfectum, Stotum velut forma esistens in utroque scilicet, in materia, & forma: sicut domus est una forma existens in suis partibuar ob id Aristo tel.quarto physico. text.23. dixit totum esse in partibus:vndo licet totum &partes iunetae sint issem propter modum iognificandi diuersum terna norum i quia partes ut causa,& totum ut effectus:Mnificantius,&proprius icitur totum copo i
34쪽
nitur ex partibus,quam partes sunt totu., i h. 'i Adpti inum ar3umentum,dicimus pιon obi, esset quod ex Aristotel. nani dicit, quod se u non sunt bis tria ted semel sex. Dotest etia dici quod bis triano sunt sex,
eodem modo quia bis tria sunt partes, flos totum. Vel alitet quia de numeris possumuς loqui materialiter,uel formaliter.Formaliter loquendo , prout quilibet numerus suam constituit speciem,se est, phis tria non sunt. 6.magis quam duo homito Meta. nes,&vnus Angelus,vtintelligamus quanieli doquidean species sicut numeri se habent quod humana,sit vitertiarius, &Angelica species sit senarius . si tamen intelligatur materialiter ullo modo negare potest Ari sto. in bis tria sunt. Anam bis tria continet.s. itate que numerum senarium costituunt,3cadaequant.' Et ad id quod ex. .Metap.teX.6G.quod sa.non est. b.a.intelligit, quod no est sicut cumulus,aut aceruus.No enim syllaba est
inter totum per se,& totum per accidens, non per hoc quod totum per se sit suae partes,& totum per acci lens non si, vel e con, ah t aude odisserentia, dcclistinctio: quialb,6h. 4, totum peT se conssiluitur eκ suis pallibus, 4:.ό3. Ater inatur ad esse essentitis αδ labstat tiale:quia sorma non habet per se esse substantialet neque materia sola absque sorma, de simul iunctae constituunt via D to tum substantiale,& essentiale quia non assuenit esse totius,enti completo sed in toto per accidens ut est in domo,velin lapidum aceruomam esse huius totius,aduenit iam completo,dcesistentu dc sc est alia ratio totius in isto toto quoa est essentiale de per se,&in illo quca de per accidens Hanc distis. .rae serentiam ponit Aristot. iapi, t. s. 'I Ad tertium,concedimus sc esse, ut pro-i sq, is battis , quod distinetio si ponenda inter
duo, orum haec eli conditio, ut uno in corrupto manente aliud corrumpatur. st
quando probatu quod totum corrumpitur, partibus ipsis remanentibus, primum posset diei se esse, quiaAato esse totius sit esse partium,&quo ad hoc non si distinctio,est tamen in hoc,quodpalles consti
tra,partes ex toto r de ob id potest intelligi id quod prius absque posteriori,non tame
s seeundo gici potest, toto corrupto per , . solutio. partium daeblutionem:& partes corrumpi, non quidem inquantum esse habebant alias ante compositionem dc eonstitutionein toti is, sed in quantum erant Partes s Tlio. i. a. unitae , hc ordinatae , quae constitu q. .arties bant totum i quia non manent unitae, sucudv.
rupto toto constituto , dc eorrumpuntur constituentia r quia non erat aliud esse, constituti, dc esse constituentium: quod se e licari potest. Certum es , quod non eo quod corpus, neque eo quod antima , totum hominem aut animal consti tuunt, sed eo quod sic adiuuicem conti niunt,dcvniutur. Si ergo ista unione facta, totum quod constituitur,corrumpatur,dc desinat esse,&partes dici possunt corrumpi,pro quanto non habentesationem com ponentis,aut constituentis , dissolutione facta dein morte hominis corrumpiturinateriai quia non informatin forma illa, de corrumpitur rimat quia non informat materiam illamede corrupto toto,corrumpuntur &partes, in hoc sensu , in quo emet verum direre . in morte Christi in illo triduo, quod gesinente esse toto, id est homine, di corrupta humanitate per
veram reortem in Christo, de partes sunt corruptae,non in se quidem:quia alii ima immortalis,dc coipus mansit incorruptum,
de utrumque Quinitati coniunctum , sed mitia i inquantum erant partes constituentest sic cho hominem Chrisum, eorrupto homici di s.Τtio 3. cuntur de partes corrumpi:quia esse toti', quaest. 1 o. non est ese partium obsolute: quia etiams partes essent seiunctae, constituerent to- tu quod est sal vised eo dicitur esse par tium esse,em totius,dc esse totius esse, esse partiu: et quato ad inuice partes iant eosiictae, dcconueniunt in unum in constitutione totius: δe esse totius, quod est partium unitarum,non manet ipsis partibus separatis. Aliter potest diei:quando aliqua sunt 3.solutio Dum,non potest unum manere, alio non manente,distinguendum est. Veliant iliata unum omnib' modis,dc uno corrupto, aliud noti manebit. Velnon sunt unum omnibus modis:&se non inc5uenit quodvno ablato,aliud maneat.Eκemplum est. Species humana in petro,idem est cum indiuiduo,& esse unum est,he non duo: nam
35쪽
non uno esse habes quod si homo,&, alio, quod sit Petrustalicisduo ese simpliciter,&substantialiter essent in eo:sed qina non, onmibus modissentvnure,abstras aspe-icie manet trigilii tu unx Abitram inquan per intellectum Lic suppositum, natuta sunt unum in Deo re r. sed quia aliquo nodo vivi potest intelligisne alio, eon .ceditur, quod Deus generetaeuhi istinens etho . negetur, es lentia generat. partium esse Qq. 3ρ art. . . Stotius, est uniun, sed non omni pino-oc. s. dis unum sed partes ut constituentes, totum ut constitutum: unum vi materia,
aluidvisomia inpotes intelligiv maeorium, quando alata manet integrum. :noiuilia ratione in quaconueniuiit, sed in is tu in qua differunt Et partes manere posis sunt corrupto toto pro quantos intellia
quomodo eo ituebant totum a Fere itast a solatio coincissit cum prima,sed gecia ratamplius rem. Neque eri hoc sequitur, quod partes causent ei pia cum causent esse compositi vel geniti, quod non est .aaliud quam . e partium,sed solhm sequitur quod componunt totum quodi ps sunt,quod ex earum coniunctione resutitit quia terminus illius eo stitutionis mel unctationismihil est aliud,quam ex conia runctione illarum partium fiat unum to .ium,quoa antencinerat, quia aute soniurion erant.st quantiis esse pallium sit esse totius compositi, licitur causare nouu uerquia hoc esse, quod est partium comiunctarum, ante. coituitutionem totius
Uariaretus. triteneret opila Scoti ut d seindiciartaretusin. r.ph .Pars lio. 3.)respoude rei ad argumenta,qu. e sunt contra, ut ipse iυdem respondet.illud Damasceni in 1 telligi quantum is partes essentiales,quas cuili Christus Himipsit unquam dimia sit,uti hi dictum est Adsecundum posset esse solutiomega do quo)ide innumero riadat: nam Aatoe11ὰ totiug est sit alipilab esse partium, posito corrumpatur per additionem, aut diaminutionem aut partium transmutati
netius post pars illa addatur,vel partes rursus coniunguntur eodem modo viante,erit aliud esse numero pro luetum per aliam numero . Partium coniun
quaeritur , utrima rerumi noturalitiin, principia sῖ-lum sint duo ut plura. Videtur, a ὀasiati sine guo principia. i.artum Illud dicitur principii, rei naturalis, quod intrabeius compolitionem, ' essentiam sed solii in materia & forma substantiali sunt huius, logi, ut docet Arist. in illo. 4. Α, ehi., libr. ergo notis uni nisi sol na auo' prin. rijs a Leipia. 'l Eteos, mari potes eu Aesnitione pffli caesima. cipiorum posita ab Aristote.quae talis est.
Quae non fiunt ex aliis, neque alter tris,sed omiafiuntes eis: sed materia, dc forma sunt tutiusmoὰi: laniateria non
sit eu alia materiau sic ira ipsa sit ingene. rabili ,&incorruptibilis ut infra probast Specu. .
tur Nec forma similiter generatur, neque corrumpitur,sed totum,est quod generatur,vel corrumpitur. Neque materia ex materia eque ma ex formame*- materia eκ forma,neq; e contra.Et Omnia sunt . .ev istis, quia nulla res naturalis est,qugno coissi et oκ materia &forma, equitur ergo
quod solsi sunt duo principia rei naturalis. 'l Probo qu5a snt./.principia.Illud diei argam . tur esse principium rei naturalis, quod est eausa sed causu sunt. .&non solum duae, sellieetfinaris, efficiens, formalis, Amat
rialis ergo tot eruait princpia rerum natu- eis.1 .irratiummon ergo solum sint duo. &t Meu.
Tertio . is oti sunt sol , triaprincipia tarerum naturalium. Patet . Si essent soalum tria,eset materia,&forma, & priuatior sed priuatio non potes: esse princi. pium.patet Illud dicitur esse principium, quod dat esse, aut causa principiati est&compositionem intrat sed priuatio no datella,neque intrat compostionem rei quia esse solum potest dare, quod actu est quia s. ib. ., omne quod agit in tantum agit, inquan- quaa. . tuiti actu est sed priuatio actu non esse imo actupriuat, , nihil dieit, stat tenebrae dicunt absentia lucis ergonei intrat compositioneau:quia quodnon est, pars
36쪽
Specula. i. prooemialis. i it .
auume probo quod principia rerum naturali unon sint contratia. Quia s contraria, vel Iesse quia materia, & forma sunt princi pia vel quia materiansbema,& priuatio 'led nullo modo illorum potest intelligi co
trarietas nam si materia, & sotina intellii. gantur principia cum maneant in eodem 1ubiecto:contraria ipsis inanetibuς simulo constituerentrem naturalem: quogrepurit .gnat.Item:quia materiaenulla forma cuti traria est,cu ipsa susceptiua dicatur este euiuslibet formae. eque potest intelligi eo trarietas materiae. ad priuationem, nequo forma ad priuationem:quia contrarietas. interpositiva est: sed priuatio postiuum non emergo non potest esse contrarietas. 1. 4 i , 'lan contrarium est quod ait Aristo.qtio latia. d. i. principia dicenda sutat quo gammodo xt pli,si.t.c . duo,& quodammodo vitria, ct quoqam- 'Modo ut contraria. 'Nota quod ' Pro solutione notandum primo, quod iniunt usu non est idem texere,iquot sunt rerum ' principia,& quod sunt retum causae: nam Iti's 'μ' lioea I. 1Thyse.&illud ad primum.Principium enim dieit ordinem: causa tamen ultra hoe & ingusum ostendit. Et quam uis principii nomen a i causam se extedat omnem luctamen sollim ail partes rei en sentiales,unde principiumotus.Qitapropter cum Deus, sc intelligentiae,&set eause dieatitur rerum:iti praesentiarum principium non dicuntur. .
Noui.1. 'Secundo, consideranda venit principii Aiδ.ι ,. definitio, quam Aristo subistis ponit ver-a.n1L bis .Principia sunt, aeneq; sunt ex alijs, nequeo alterutris sed omnia fiunt ex ilialis ubi ly,eX,quanuis soleat dicere princi pium causalitatis in omni causarum gene
re, hic tamen specialiter de essentialibus principiis intelligitur,aut termini a quo. cinii, , 'ita ista definitione sequitur, quod ele B isti hi nactata non sunt principia prima,quia ipsa
est pilaei eX alijs tanquam ex principijs essentialia ruptima. bus,scilicet,ex materia ,&forma fiunt,eκ quibus quodlibet elementorum constat.1tem: quia mixtum cum fiat ex elemeniatis non sit ex ipsis sevi eκ partibus esseniatialibus vi inserius in libiis de generatione erit disserendum,licet ex eorum actio ne mutua mistum consurgat per generationem. Maturis ergo principium erit, quia non ali inquarneκ parte emittish cx forma siuiliter non exalta:tamen me omnias into 'ss..ci sequituescundo,non rhpugnare natu Cofessa. I.
rae principioru primori revierie, inlijs sit 1,ex, sicat pri piae malterius muste ab iegontialit quia os hst ex materiatat qua ex stibiinomam Educitur depol n ilia materiae, & ateriis leκEoxima, paei, quato actuatur;& perficiturperformam, cuin non possit esse naturaliter sine sos
Tertio, sequitur lion repugnare quod:Corolla. 34.
ipse principia stima snt composita: ex. isuis partibus intescantibus nam partes ina
intellexit eo modo Ussides toties ob qd. com ' - . eam in generabilem, & ineoriuptibileni
STertio notantium,quos cotrarietas da Notan. 3.
phelter Miutu scilice c5 muniter,& proprie.Communiter ciliovum est , quae non possunt simul denominares sem feti bene successive & scisisAristo. q. physi quhil, s-
motu, en de contrario inc Mirarium,in- , itelligitus contrarietas inter albedinciri ut , - . . s.&albeclinem ut g.quando motus cleatibationis ab albe ine, ut 4. ad albedincna vi. s.fieret. Et illo modo priuatiue oppo- . . sita contraria dicuntur: est conte letoriasmiliteitui videns,&caecus:albuin,&non
f Secun o modo,cotrarietassuinitur pro prie quando est oppositio mauime Ainati. tiuua in suo genere hon potentium,simul denominare igem sed bene successivet ut albedo ,&nigrodo caliditas,& si igiditas, de quibus iatia. Quarto notandum, quod priuatio d. Notati. pliciter dieitur. Droprie , ct improprie. Proprie est illa,qube carentiam dicit,uul. iam per se habentem entitatem e ut caeci tas, es tenebrae 1 licet sitiaeetum aptum nutu dieant: sicut loquitur in. i. Phys. de A ia. ἡ ν, 1. Metaphysc. Improprie priuatio est. physi. .,
forma positiva ad persee iorem comparari N. s. Meta. iiii ot loquitur Commentat. 3. cle anima, tex. 16.qnod in fesso est albedinis priuatio:&sii Comenta. giditas ealiditatis. His dictis, sebc conelii sionibus respondetur. . j ζη so,
37쪽
i. Coclusi. 'Prima codus o principia prima rerum Rutio, s. naturalium non sim: infinita. pateti quia ', ' b ,i; prancipa a non essent cognoscibilia, culmini.ki. ., finitum non sJt cogasaeibile, quod si tibii
essent cognita, neque res naturalis cognosci posset: neque scientia naturalis esset. Ratio 1. Secundo. Frustra per plura sunt , quae ,
possunt seri per saucior, i & a sortiori trussici per infinita,quae per finita, sed res naturalis sieri potest, ct essentialiter consare ex sint is, & numero paucis princiupijs primis ergo non sunt ponenda instit- ha principia: Aristoduc., destis. Secunda conclusio. Principium rei na , .Ratio. turalis primum non solum est unum. Ρ tet principia rei naturalis prina a, sunt contraria, ut probabitura at contrarietas in
no non reperitur, cum sibi ipsi nihil con-δ 11. iris eae traximn sit: sequitur ergo quod non est si .eap. g. unum soluan principium. Quod pyincipia snt contraria constabit infra. Ratio. Secundo, incipia rei naturalis prima, illa sunt, in quibus constat res estentialiter: sed non eκ uno constat solum a quia noeX materia solum, neq; eκ forma sola, neq; ex priuatione larergo nu Ilo modo unum soluin principium rei naturalis est. Ibidem Aristo. 3 coclusio a Tettia eonclusio. Principia rei naturalis pilisa, essentialiter corastituentia rem natura tim,dc intrantia eius compost et .Ratio. Dem,sunt solum duo Iatet. Illa solu sunt principia rei naturalis, quae costituunt renaturalem,&dani esse sit butitiale sed lite soluiti sunt duo,scilicet, materia, de sor a substantialis: ergo solii sunt ista duo principia.
, xiit, 'Secundo.si essent plura quam ista duo
vel esse quia intraret rei compositionetia, egentialem aliud a forma substantiali, de materia: vel quia solum esset Musa ab eκ-tra rei naturalis: si primum datur: vel illud est seima, vel materiar si forma: ergo vel informans materiam, vel non si in sormans, & smul eum alia forma , ianires naturalis ex duabus sordiis substanta italibus esset composita, & esset in duabus speciebus, ct esset una res, duae. Quods solitia alia sit ibi S nota informat, non intrat compositione in & substantiam eius,neque sorina rei dicenda est. Et de materia alia, si ibi disset similiter, quia velin- formata,vel non si formata: vel ab una eadem sorm qua aliam informat materiam. Et quidem non potest stare, quod una forma duas immediate differetes in
formet materias,maxime cum vna sit re rum omnium licet Sanct. Tlio. aliter seim s. o r. .
tiat. Quod si di ea, hoc alii A non esse sol
naam, neque moteriam ,& intrare conssi Abules. sit
tutionem essentialem rei naturalis, iam sequeretur, hAmateria dc formano sus fieerent ad constituendum, quod repu gnans est. Neq; potest diei quod sit aliud I te ριε. principium per hoc ab extra. Ratio est: gidius.is i.
quia lila solum de planei piis tritiinsedi, die, ii.
est sermo. De alijs autem acciὀentalibus principiis,quae essu dant accidentale, non est eurae in praesentiarum, quanilo ge re rum constitutione, qu5s adessentiam earum loquimur. Dixi, principium consti-t D sintrinsece: pro quo sit. Quarta conclusio. Principia rei natura cod. s. lis intrinse ea sunt tria, materia, forma, dc priuatio. Probatur. Principia intrinseca 3 via rei naturalis sunt materia,& forma,ut supra dicta. 3 . concluso probati sed ultra etiam priuatio est principium intrinsecurei naturalis . patet: impossibile est aliquid naturaliter transmutari, nisi concurrat priuatio sormae acquisitae , vel geperditae quia in acquistiua qualis generatio est)priuatio intelligitur terminus a quo, ut principium intrinsectimi nam si ibi in materia illa, quae subiectum est trans aut tioni, intrinsece piluatio non esset sor-naae generandae, nunquam esset transmutatio, unde res naturalis non fieret. Qua- s II, 3 propter coelum non generatur,nec trans se an I.
mutatur: quia huius ino si principium intrinsecum deest. Et si ex albo fiat album , priuatio intelligitur in terminoa quoi quod si si cleperditiua transnutatio, etiam ibi priuatio intelligenda intermino ad quem l nam si non intelligeretur priuatio formae prae exissentis, nunquam esset transmutatio per acquistione
ali Aduerte Platonem in Timeo tria posuisse peincipia vi docet Aristo. at non ea Aemi ille enim materiam ideam & Deum posuit, hic tamen una teria formam & pii-tiationem platonis sensus eκ sequetibus
Quinta coneluso. Dicta priuatio licet s. cod. . dicatur principium in t secunt,ut docet sciuiu, Venetus in stia mi alib. i. capit venetu Kconcluso. 1 .non tamen debet diei principium
38쪽
Speculatio. t. De principijs reru natu
cisium constitutionis: quia talis priuatio licet sit intrinseca)non constituit rem natiualem, neque in transmutatione acqui .stiua,neque in deperditiuases solum constituitus intrinsece res naturalis es maioria, dc sorma i ut in quarta conclusione dieiuni est i& i leo nulla est repugnantia ister. α; conclusio ob quod ii 5 esset , absur luna sicere priuationem ipsam principium quidem esse rei naturalis, eκttin secum tamen n hoe sensu quia non cor stituit sed tamen aliter extrinsece qua causa efficiens dicitur, ut constat,eo quod pris isto .hie uatio in subiecto est:&ob id Aristo. priuale tionem principium per acciὰens dicit.
- Et potest dici principiti per se quo ad fie
ri rei naturalis se non primo:principium in quam per se, quia praecedit priuatio ipsum serit 3: est necessario eoiunctum sub. letho priueipali ipsius fieri quia si materia non esset priuata Armaret producendae,no sequeretur productio: dc quia materia est primum subiectum per se.priuatio se cundo dicitur principium, & Aristotel. vocavit principium per accissens,quia solum ex proposito principia rei naturalis essendi inquirit, Sino fiedi, id est in primo
modo perseitatis,quia priuatio est de ratatione motus,&fieri nam omne qd mouetur, &st, ideo mouetur fle fit, quia tendit ad aliquetia terminum quo erat priuatum, ante motum di produitionem: ut si ex tio albo fiat album, δα. .c auso 'ISeXta conclusio.Principia rei naturari, sunt ut duo sunt ut tria:sunt ut contraria. Prima,&secunda pars probata est. Nam sunt ut duo: quia materia & sorma, tum sunt quae intrinsece , dcessentialiter conastitiunt re naturalem, ut. . probat con cluso.
seeunda pars quoA sunt ut tricl patet quia priuatio est etiam prinuptum intrinsecuin rei maturalis, licet non constituat.
Intelligitenim ipsa priuatio in omni transmutatione,ut docet. s.concluso.'ITettia pars est quod ipsa sint contraria, quae modo probanda venit.in omni generatione concurrunt aliqua principia con- Ratio. traria quia ut ait Commentatoc nihil ge- curetni uerat Misivbi aliud contrarium corrumpitur. Item Cuiuslibet transmutationis principium intrinsecticosideratur rina,&Pria. at d. vatio sed ista contrariasunt contrarietatu
minare non possunt sequitur ergo contraria est e principia Maior probatur: quia si non esset fornaae priuatio, de fornia adac-niens,nunquam esset trans ianitatio,vt probatum est.Et minor ex notabilibus constat quia non uatit simul priuatio albedinis tu proesentia nigredinis,& albedo ipso.
Diκi,priuationem esse contrariam formae, non tamen intelligas quamlibet, sed proNimam : quia no ex quolibet si quodlibet. Si enim priuationem intelligamus
in generatione alicuius formae substantia .lis, de in transmutatione actissentali soriamae accidentalis, oportet promimam colis ierare, velut necessarium prineipium, de per se 1equisium: ut equus Don est immediate eu ligno,seil essemine, Deque eu semine immediate di quia multae me diant solitiae ante introductionem soriamae equi. Si ergo dicimus, quod equus.st eκ non equo intelligas es non equo proNime, puta ex embrione: alias si non ite intelligamus pesuationem proximam, equus esset ex lignor quia noti equus lignum est, ct eu lapide r quia non equus lapis est. Et sic diei solet, quod Doncia uus, dc non albus possunt capi velit initanter, pro quocunque quod non est
tur priuatiue , pro illo sibiecto , quod est aptum proxima dispositione ad soriamam.hi isto modo accipitur priuatio ab Aiistotel. quando dicit ea n esie Principium rerum naturalium. Dicitque quod 1 ja. priuatio, deforma sunt guo contraria ne- γι,a . cessaria ad generationem: ergo ipsa principia generationis contraria, dicuntur es se requisita iusseri, de non in Q ho emet quia cum res facta est , iani non manet priuatio eiusdem rei, quae fuit principium illius generationis di ut si ignis generetur, Oportet si priuatio in subiecto, scilicet, non ignis i 3: si non emet talia priuatio, nunquam in carbonibus generabilite i is: sed ipso igne genito,iam non est amplius priuatio non ignis, quia iam est actu ignis forma. Diuit m concluso ex ipso. Aristo .ipsa tria principia rei naturalis esse velut tria,
ct contraria' quia contrarietas non est propria inter sormam,dc priuationem,quam ponit Aristotes .nam non est contrarietas in transmutatione naturali inter formas
39쪽
substantiales,ne , inter accidentales: sed inter formam,&priuationem ponit huiusmo/i coti arietatem: iam ipsa forma quar mi pellitur inquatum est quid posti utilia, non l1abet rationem principii in generatione, cum potius corrumpatur, tanquam
generationi obvians. Sed quia de ratione generationis est nouum esse acquirere, optime dicitur priuationem formae prae cedentem,esa principium tanquam ter minus necessarius a quo, in ordine gent-
rationis.s Atque cum sabstantia nil fit contraria teste Ahiaot.inprdi dicamento substan-Mhtap. e. t. tiar)hὶc ponit contrarietatem inter formaC6trarietas ct priuationem: sia tamen est contrarie interserina tas, communis, de impropria: quia contraria proprie sunt guo extrema, contra
se posita, quar non sunt nisi respectu alleuius certae latitudinisi ut albedo, &nigredo in latitudine eo lorum: 8c calor sumus, 3e summuin frigus in alteratione: dc comtraria proprie sunt, quae mauime distant, Duo est , dc quae Pei se ipsa mutuo se expellunt, ob i, rosunt quod in eo de subiectono possunt esse iii essὰ timui, sin gradibus remissis simul, ut viati possit remis in cotra aliud prquatere ex nigro per mediu
dieamentis sola qualitas recipit magis, &minus, lumisi proprie contrarietas: cae terum substantia pro toto non recipit, &Dh, s. isti sc nulli erit contraria. Et cum forma sub subactisus k sontialis 'um etiam dici potest sit, statiis noti possunt tia) non sit intensibilis, & remissibilis, nee esse simul. se eo patitur in eodem subiee o simul cualia forma substantiali sequiturqubd nopoterit proprie habere contrarium: ob id contrarietatem dicimus esse improprie inter foemam ipsani substantialem, Spriuationem formae, te quisus inses latius. Ad artum. Ad ptimum patet solutio ex dictis in quaestione siquidem ita est, quod principia intrinseca constituentiarem natur iem solum materia, ct forma sunt: quia o eis tanquam ex nautis constati sesquia priuatio intelligitur principium intrinsecum in re, ratione cuius fiunt natu, rates tras nutationes,non solum sunt guo Aegidius. t. principa. se a triar nam ut ait AEgidius --ἡu. 3, Romanus exponens quomodo album fit eu nigro) si albeso nunquam separaretura subiecto, nunquam generaretur album: quia si generaretur, vel esset ex nigredine, vel educeretur de potentia silbiecti, quod esset potentia album .pX negredi ne enim generari non posset: quia est per se contrarium. Nec ex potentia subiecti essu ei posset. Hae e AEgis ius. Ecce quo modo requisita est priuatio , ut principium 4 & ob id vi diuimus in coelo non
est naturalis trans nutatio : quia forma non separantur a subiecto, neque est pii ' φ. .' Ad constinationem etiam patet re- Adeonii. sponso nam lie et ad eonstitutionem sus sciens sit materia, &forma: tamen ad huiusmogi naturalem transi nutationem, re qui stam ante rei naturalis constitutione, oportet intelligere priuationem. Ad id autem quod tangitur in argumento, quod forma substantialis non generatur, sed totum, infra respondebitur, quia erit locus proprius: Aemus nunc sic esse e semper i meta manet verum priuationem esset etia . principium smul cum materia r & soria Ias M. t.
Ad se eundum eκ ptimo notabili resp5- 14 tu,sgetur. Non enim idem est principium, Scausa hier quia principium dicit rationem prioris, &intrinseci , es non influxum i&quia causa efficiens, &stialis die utit iussu Num,S non quid intrinsecum,non habet quod tales causae hie nomen principii sor
Ad tertium gieendum, priuationem e utilati se principium intrinsecum, ut probatum est: δ: in tantum est verum, quod ea lectu si, non esset transmutatio:non tamen constituit, quia non manet facta trasnutatio, ne. Et non dicitur principium priuatio quia agit, cum materia sit plincipium rei nati talis,tamen non agit, sed potius patitur i sed dicitur principium, quia presup ponitur priuatio,& absque ea non euet naturalis transnutatio.
qis Ad quartui dicendum, quoil princi- 11 quilii
pia rerum naturalium dicuntur elle conbtratia, non quia materia formae, vel materia priuationi opponatur, ut bene probat argumentum, sed quia forma priuationi contraria est. Et dato contrarietas proprie di Sta in qualitatibus postilii; in ueniatur sed lame, Scommuniter quando duo mutuo se eκpellunt,rationem habent contrariorum: se serma, &priuatio contrariantur: quia album ex non aubo st,tanquam extermino a quo:&quando est albi forma,ia in no album quo erat albi pri
40쪽
albi pirituatio non mancissit Aristote. non dixit absolute, huiusmo si phineipia esie
1 sta. bi contraria,sed ut contraria Et quduis duae L . . Arrae substantiales diuersae diecitui, quia non simul se compatiuntur in subiecto, sed no contrarie, uiasubstantiae nihil est cotrarium,neque priuare substantiae: quia non recipitur in subiectoraee formaesubsantiali,quia non intensbiliri& iemis sibi haad. g. lis,sed indivisibiliter est quia seu inumeri,
M. a. lexti se habent formae speeiscae tamen Arma, iam asi &priuatio cottalia dieuntur in isto sensti quia agens peractionem contrariorum accidentium, expellens Armam diuersam, expellit priuationem,intro succando propriam formam ad moilum contrariorum:
ut si in ligno sit pritiatio formie ignis,ignis
per calorem eupet usso sotniam ligni introducit Armam propriam, S priuatio nem formae ignis aufert,ad modum quo contrarium expellit contrarium.
'Quia de principiis sermo est in ista spe
culatione,paucis dicemus,quae late Alist. de prineipiis adducitcontra philosophos, qui varie ge rerum naturalium principiis sunt loquutia, . sin P 'IDuodeeimsuere piniones. sex ponentprincipi 3 tium Vnicum principium, & trcs ponet titi insilata plineipia. Et isti opinantes fuerunt in extremis. Alii tres fuerotin medio, i posuerunt Don unum: ut illi qui primo sunt opinati, neque institia, ut illi
phimo. 4 primo sese ossert Melisus, qui unicum assus posuit piincipium inlinitum, & immobile, qui nullam posuit contrarietatem in principiis, 2 secunda opinio fuit Parmenidis, qui
'irmem, unicum ponens principium, secundum rationem dixit esse finitum istia dona apparentiam posuit contrarietatem calidi,&siigidi,quam appellauit ignem, &terram , male . 'ITertia fuit Thaletis, qui aquam solum Siogenes posuit principium.
Quintasuit Heracliti qui posuit ignem. 1 Seuta fuit illorum,qui ponebant unum
principium sed medium inter aquata, es aerem et aerem,& ignem. Omnes unum solum posuerunt princi pium rerum naturaliu Cotra quos Arist. late in isto. i. ysicoriun ad nauseam di
sputat,atquae sine fluctu. Nune huiusnocli opiniones non est qui in aliquo putet habere apparentiam1 lieet tempore ipsorum philosophorum fuerint alicuius momenti: ut videtur ex vehementia, qua impugnat Aristo eas.' Anaximbaei . . & Aeinde Ana Nagoras os uti maprincipia posuit infinita sinthiria in Unaquaq; specie,vilia snitas particulas carnis infinitas particulas ossis, Sc. que separatq:b uno Chao,ubi oes ab initio siertit permiκtar.sed A Ximander putauit Chaos
Rime principium primum similarium particularium.
Octaua suit Anasagorae qui putabat ilia a. Asmag las partes similates utili es ritieipiti acies
illius Et noli ponebat principia contraria quia ponebat quodlibet latiscite in quoliabet actu, quoa est contra naturam con
'INono loco se offert Democritus qui in s.Democii. finitas ponebat atomos, omocs omnium
rerum eiusdem speciei essentialis, sed sola politione Silagura disserebant vi in text. 1.Aesisto. Et isti tresi fuerunt in alio eκ- tremo, ponentes principia infinita. Declinam opinionem habuit picto, & iti a sum. est media inter exleemas, ut posuit prin-eipia sinita,& contra tu eΚ parte materie: magnum,dc paruum. Et principium sor- male ponebat ideam eui ulcunque species. De quo MXtu. 3 a. 7 Pythagoras ponebat principia corat G H.pyestititia, par, c ire par.De quo teX. s. 'Duodecima dcvltima,que prodiima veta QTmpcd.
ossilit Empedoclis,qui posuit rerum principia. .elei uenta,in quibus est contrarietas,m quorum mutua actione miκta ge- :
. Isti thes vltimi contraria ponebant principia sed post omnes philosophorii princeps Aristo.rerumque merito naturalium indagator exactissimus,&velut inonstruinuatura ut ait Hierony.) posuit lyncei; oculis contemplans res naturales phinei Hieronym cipia,sinita quidem,&non unum,seg tria, ct haec contraria, materiam, scilicet, sormam ,& priuationem, ut declaratum est. Hane omnes postea philosophantessunt ampleuati sententiam, tanquam veram, omnibus estis longe tergo relictis. ω Et Aristo.temso.de principijs loquus ait, semper manere in hoc sensu, quia prima materia non est ex alia materia,neque prima forma ex mori, neque prima pxLuatio