장음표시 사용
21쪽
Osti, Theophile, nullum entium assit mari de alio ente, sed singula negari de singulisse quae veris affirmantur de
entibus non sunt entia , sed habitudines, quae intercedunt entia: Ego enim illa duntaxat nuncupaui entia, quae
per at quam potentiam possunt esse, bc intelligi, seorsum
ab omni alio ente. Harum habitudinum, ut docui, aliae sunt identitatis essentiae, ut Petrus est Petrus. Aliae identitatis rationis, ut Petrus est Paulo idem in ratione naturae humanae. Demum aliae sunt esse aut principium , aut terminum alicuius motus, ut Petrus generat, Paulus generatur. Ex quibus duntaxat potest demonstra rivi existentia,& natura entium. Verum non sunt negligendae reliquae ille, enim, quae referunt identitatem essentiae siue assirmatam, siue negatam, inuoluunt Frequenter motum nostrae rationis cognitione imperfecta, ad perfectionem: v. ghuius propositionis, Homo est animal rationale. praedicatum,licet sit identi eum subie isto,ipsum tamen explicat distinctius. Quae autem consistunt in dentitate rationis, siue assirmata, si uenegata,co ordinant cognosci mentum, praedicamenta, in omni dictione,iudicio, ac ratiocmatione praetendunt terminos, qui ab dentitate rationis, communi pluribus entibus denominantur,niuersales. Et licet eiusmodi identitates rationis non inserantur syllogismo, sed cognoscantur sola collatione, seu comparatione terminorum, cognitorum aut immediate. aut mediante illationes tamen hae habitudinestum subeunt illationem,cum ex identitate rationis assirmata, aut negata de duobus principi j salicuius motus, infertur proportionalis identitas rationis,inter terminos illorum motuum v. g. Quae est ratio entitatis inter Petrum, Paulum, ea est ter filios Petri, Pauli. Quoniam vero in primo libro de per se notis, per dictionem connexam ordinaui in cognosci mento,& praedicamentis entia per se nota: coordinationem graduum entitatis, nomino cognosci mentum,
22쪽
per iudicium connexum exhibui in lauta distinctas omnes entium per se notorum praecipuos motus per se notos , quorum illos, quo aquisque conscit in se , en narraui satis accurate, in libro de mei con scientia superest, ad complementum apparatus Philosophici exhibe re illas proposui ones, quarum vetitas non dependeat abentium existentia eda ratione aetern , mincommutabili cuiusmodi debent esse illae, quae in syllogismo denominant ut maiores Minores enim per se notae propolitiones, exaratae in tractatu de per se notis, habent veritatem pendulam ab existetrii Encium; v. g. Luna mouetur, quae, si corrumpatur, inducit Falsitatem illius propositionis, At vero haec: id, quod mouetur nec ellarib mouetur ab alio est vera, tametsi corrum- para cur omnia mouentiai mobilia. Harum vero propositionum incommutabilium sunt innumerari neque est ullaifferentia motus, quae non sibi vendicet pro pilas veritare, commutabiles puta has. id, quod Loco- mouetur, necessitib Loco mouetur abalio: Id, quod alteratur, necessiarib alteratur ab alio sit, quod generatur, neces lata O generatur ab alio. Verum hae omnes derivant ibi incommutabilitatem ab hac: id quod mouetur, necessario mouetur ab alio, oportet ergo congerere in unum tractatum illa sim mutabilium, quas nulla specialis pars Philosophiae pertractat, quatenus, ubi v. g. ventum sit ad tractatum degeneratione. Haec, d, quod gela eratur, necessario generatur ab alio demonstratur per hanc : id, quod mouetur, nec est.uid mouetur ab alio quae supponatur dc monstratim ipso vestibulo Philosophiae, ita ut non fit opus in ullo ratiocisne repetere de moniliationem factam. Hic ergo tractatus complectitur has propositiones aeternas, commutabiles. in quas necessario resoluantur omnes illationes quas
habebit, habere potest niuersa philosophia las nuncupaui Axio. mala, licnisset denominare Maximas, velut quae influant vim illatiuam propositionibus maioribus. Exordior autem tracstatum ab habitudinibus demitatis essentiae, deinde prosequar illas, quae sunt esse i incipium terminum motus,
eas vero, quae sunt ex identitate rationis,postremo loco commemorabo nimiium illas, quae asticiunt motum: motum, inquam, realem ex quo duntaxat argumentor entium existentia si naturas.
Sed vetitus, ne meus stylus tibi sque qua Ne probetur, volo prius . excusare illa quae fortassis existimabiano farii congrua fiat, iue in te lo obiicitur primo loco obscuritas, qu C superet Vulgarem conditioncm
23쪽
Axiomata ne in philosophantium. Respondeo, quod obscuratas obuenit vel ab Obiecto, vel a stylo scribentis. Meum stylum audacter dico tam arum quam qui esse possit riatio enim scribendi cum claritate est mihi S co pertissima,&familiaris. caeterum gratulor philosophis obscuritatem ab obiecto, quae arceat plerosque ab hoc studio, qui Reipublica utilius
Opera, aetate impendent in agro, in mechanicis, in bello limitibus, Laudatur passim traditio doctrinae per quaestiones, quae nouentur de suo iecto alicuius scientiae,placetque numerata partitio earum. Hanc methodum resolutiva mago non adhibeo, sed compositivam: Haec enim exorditur a notas limis.&, praetendens lucem eatenus partam, re uelat semper obscurioraci qui verbmouet quaestionem, ob ij cit tenebras, quas submoueat, soluendo quaestionem propositam. Illi, qui per quaestiones tradunt scientiam, ducunt argumenta ex Om nibus locis dialecticis: Ego prosequor lineam motus, unde dunta Xat infero entium existentias, Ac naturas, ijs argumentis, quariola possunt esse demonstrativa,quaeue, adnumerata Dialecticis, dignitatem propriam pessundant emineris vero, Theophile, argumentum, quod inihi est demonstrativum alicui fortassis vixerit probabile: sunt enim plerique, quibus opus su pharmaco magis. quam syllogismo.
Quoniam vero moti sunt sub ordinati , demonstrationes antecedentes nanciscuntur, maiorem certitudinem , euidentiam a lubse-Cuentibus: scilicet, existentia, natura primi mouentis confirmatur
secundis, alijsque subsequentibus. Haec conditio ratiocinantis ex motu, est opposta illi, quae ducitur ex natura Quanti discreti , dc continui , nam in Mathematicis vix aliqua demonstrationum antecedentium pendet a subsequentibus
Tibi ver b legenti meos tractatus , occurent frequenter nonnulla a me neglecta , hic tuo iudicio debuissent dici; sed scuo me horrere confusionem, vel minimam, materia sum, quas suis locis destinaui tractandas Adeb Licet sciam multum lucis accessurum rei, quam expo Do. si eo loci cognoscatur aliquid, alio loco rese tua tum , tamen id sepono, praestolos loco congruo doctrinam,qua no debet anticipari. Nil porto molestius obueniet tibi ut in ea Philosophia quam quod sepono obiectiones manifestas, ductas ab existentia reru contra conclusonias illatas rationibus arternis, v. g. infero mouentem non posse quiescete in termino raseunte. qui sit sibi AEqualis in entitate. Cui co
24쪽
4 V striam Magni.tura; sed si perpendas solutiones eiusmodi obiectionum, facile intelli 'ges eas; si anteuertantur , necessatio sus deque conuersuras uniuersam Philosophiam, sine quae lita evidentia Porios vim a. gument con clusionis illatae assequans facile intelliges rerum existencias, naturas dependere ratione aeterna,allium pia in syllogismo &suppones latero aliquid in entibus concretis, unde captas occasionem errorIs. Consulto abstineo quam plurimis, quae alio qum magna contentione controuertuntur inter Philosophos , si tamen haec negligentia non detrahat scientia quam praetendo Commemoro ad exemplis mdifferentiam inter distinctiones formalem rationis ratiocinatae, domodalem. Eiusmodi enim contenrion eripluribus seculis agitatae non habent momentum ad veritatem quaesuam, quod poscat disputationern
Non infero ex conclusionibus primo illatis, reliquas omnes, quae in f rri possunt sed illas duntaxat, quae exponunt natura mentis, quod subiicitur ratiocinio Gimmo pleraque transilio , quae ex demonstratis
non obicine prodeunt in lucem. Nemum noueris me non docere res per vocabula, sed res consueta oratione declaratas, significo per ocabula usitata,u appetant, vel adhibeo alia ad placitum meum-CApvT IL Axiomata ex identitate eqsentiali. HIs autem praemissis aggredior habitudines identitatis essentiri. x sed debeo praus assignare rationem communem omnibus enti' laus quatenus haec doctrina sit uniuersalissima. Nosti Theophile, specierum,quas cognoscitur adhibemus , si csse sensibiles a ias imaginabiles alias intelligibiles ensibiles ref
aliquod sensibile non solum quod actu existat sed 'ubd si
tissimum sentienti At vero imaginabiles , intellist biles r- ri, nutum imagmantis&intelligetriis non solumentia uexistem praesentia,sed absentia, praeterita,futura possibilia, ac demum absti, Explicaturus ergo Rationem, communem omnibus entibus rem assignare debeo, quae assirmetur deentibus praesentibus assiim L
de praeteri affirmabitur defuturis, assirmaretur de possibTu, a
25쪽
Axiomata svenirent ad actum,quaeue assirmatur de his, quae intelliguntur, abstrahendo abi meatione praeteritorum, praesentium, futurorum, ac possi
Dico igitur Ens esse id, quod exercet actum essendi, ut . amans est id quod exercet actum amandi Cium cogito Theophilum , Og I id quod exercet actum estendi Theophilum: Leo exercet actum ei sendi Leonem:& quodlibet entium exercet actum essendi se ipsum, se cundum praecisam entitatem uniuscuiusque, ita ut Ego, qui non sum Theophilus, non possim exercere actum essendi Theophilum nec Leo potest exercere actum essendi hominem. Quapropter ratio , commu'nis omnibus entibus, abstrahit ab omni speciali exercitio entitatis ita ut nulla sit, aut possit intelligi communis omnibus entibus, quam quoan Huraliter concipuur ab omnibus, quaeue habetur in ipso communi
vocabulo. Ens: nimirum .idi quod actum essendi aut exercet, aut exer
cuit, aut exercebit, aut potet exercere, concipitur ut Ens, quod aut est, aut fuit, aut erat, aut esse poteli. Seclusa citra negationem j omni praecisa ratione entitatis vllius. Itaque id quod non exercet actum essendi, non est Ens. Pr terita non sunt. sed fuerunt entia. Futura non sunt sederunt emia.
possibilia non sunt sed possunt esse entia, consequente i horum estens. En vero abstractum ab intentione praesentis, praeteriti futuri, cpossibilis, denotat praedicata essentialia Entis, m ter quae nil essentialius ipso exercitio essendi. Porro Enti opponitur Non Ens,quod est in intelligibile non com-tellecto Ente qui enim dormiens nil omnium cogitat, non ideo intelligit Non Ens, quia nil enti tam intelligat. in autem, intellec sto Ente, intelligit nil esse iesidui, flens cessiet ab actu essendi , is demum
intelbgit, seu cogitat Non-Ens. Quapropter dico, Rationem, communem omnibus entibus, elle Rationem Non Entis,sia politiva intellectione, intelligatur sublata: scilicet Non Ens est cras coguatum, ut cessauit ab actu essendi vel qua tenus non venit adactum existendi. Verum Non-ens habet suas dit ferentias, quidem plures has per ordinem narrabo exorsus a m lmina Non entitate usque ad maximam. Lapis,expeis caloris, non est calidus, at potest calere, eatenus di
citur calidiis in potentia. Esse ens in potentia est minimus gradus
26쪽
Non-zntitatis: nam id, de quo negatur calor,estens, tametsi On c 'lor sit Non Ens: non tamen lapidi est metum Non-Ens, quando qui dem lapis potest esse calidus. Lapis non est visi utas colorati, nec potest esse uisitius Non esse visitium, nec posse esse visi utam, est Non Ens a vero haec negatio Osen' itiae vi suae est de lapide, qui est ρns ita ut lapidem non esse vasuum,
non sic merum Non-Ens. Socrates certo certius generabit filium; qui filius est Non- homo: non tamen est sic Non homo. ut sunt Non-homines illi, qui non erunt: sed est homo futurus: At vero sunt alse reste possunt, nec tamen erunt quot sunt animantium, quot ex hominibus, qui possent e nerare filios, nec tamen generablint Haec non unientia fututa, sed de nominantur possibilia, quae magis recedunt ab entitate, quam quae sunt futura.
Entibus possibilibus proxime accedunt entia praeterita haec enim se non sunt, ut nequeant esses nec tamen deficiunt ab omni entitate, quandoquidem fuerunt aliquando. Denique illa quae neque sunt, neque erunt neque suerunt, nec esse possiant, videntur esse mera Non entia. puta corpus rectilineum blangula te: id enim impossibile est esse, fuisse,aut fore. Non-entium autem quaedam intelliguntur opposita negative alie uienti praeciso,ac signato. Vnicum vero Non-Ens intelligitur oppositum negative omnibus entibus absolute consideratis Si tibi oppono negative Non-Ens,id Non entitatis, nuncupatur Non- Theophilus Cuiusmodi sunt Non-Petius, Non-hic Leo Malia innumera Non-Lns autem,oppostulatu omnibus e nribus absolute consideratis nuncupatur Nihil. Porro intelligere aut considerare praefata Non intia est cautela a multiplicibus, grauissmisquet erroribus, prouenientibus ex confusa subiectione, i dicatione huiuscemodi Non-Encisi
a quibus tibi cavebis haud difficulter, si notaueris accuratὰ duae sub
Vix est aliqua ditatentia Non entitatis , quam non soleamus aut
. Lapis non est, sed potest esse calidus, id nuncupaturius in poten
27쪽
Axioniata Antichristus est futurus, dicitur Ens suturum. Filius linem non cognitur Mulierem, dicitur ens possibile. Abraham fuit horo dicitur Ens praeteritum Corpus rectilineumbi angulare dicitur Ens absolute impossibile Non- Theoph. ius dicitur Negatio unius entis. Nihil dicitur, Negatio omnium entium. Porro nil horum potest esse aut subiectum aut praedicatum reale, si excipias Ens in notentia , in impossibile secundum quid:lapis enim, quia stirmatur calidus inpotentia, quiue absolute negatur visi-
Celetum nil entis L quod ubi jcias reliquis Non-entibus, quod
per singula exempla demonstro. Antichristus est futurus. Antichristus stat Loco subiecti , qui in eadem propositione supponitur Non ens, cum Teratur futurus quocirca subiectum illius pru- positionis non est ens. Eadem est conditio huius. Filius Petri, non cognitur mulierem, est possibilis. Scilicet subiectum illius propositionis non est ens , sed potest esse ens, ut supponitur, haec etiam: Abraham fuit Homo: Habet subiectum, quod supponitur non esse , sed suisse Ens demum ista: Corpus rectilineum biangulare est impossibili, non subi jcit en cum in ipsa propositione asseratur non solum Non ens,le de esse impossibile, quo diu ens: Cavebis ergo tibi a multiplici errore, si lupra dictum consuetum modum enuntiandi adli: beas conicius,ennumerata subiecta dictarum propositionum non esse entia. His ergo eatenus explicatis . statuo primas propositiones uniuersalissimas formatas ex Ente&Non ente, abstractas ab omni disterentia entitatis.
Video te cheophilum,&tu accurate inspectus enuntias .gde Cipso quod si coloratus,quod sis certa figura determinatus, quae propcisiniones non sum illatae. tamen dependent a te, ut a termino simpliciter dicto. qui accurare inspectus de se nuntiar praerata, Malia eiusmodi Verum hoc loco non considero habitud me , quae inter-eedunt terminos realiter distinctos, sed ea duntaxat, quas nos comminiscimur interens , relatum ad emetipsum ad Non ens, cum enim primum , quod obiective cadit in menter nostram,
28쪽
Valeriani agmstans, si id simpliciter dictum se apprehensum, reseratur ad semet' ipsum , sese pertinacissime enuntiat, ac repetit Ens unde habemui
hanc propositionem. Ens esten S. Quae est prima omnium per se notarum incommutabilium , non solum quia non sit illata sed etiam quia non sit enuntiata , aut exarata ab alio termino simpliciore, a nobis accurate inspecto. Ex hac pro 'positione habetur haec: Non Ens est Non-ens. Quae est notissima, citra ullam illationem ignorarem tamen illam, si nescirem hanc Ens est ens. Porro quod ens sit ens, Equipollere videtur huic. Ens est seipsum. Hinc vero subinfero alias propositiones: Vnam ex eo, quod ens estens: in numeras ex eo, quod ens sit se ipsum:sic ergo argumentor: Hoc ens est ens. Ens vero est impossibile, si Non-ens: Ergo hoc ens non est Non ens. Hoc Ens est se ipsum: Id autem, quod est se ipsum impossibile est si ullum aliorum entiu Ergo hoc ens non est ullum aliorum entium, scilicet Hoc ens non est ens, nuncupatum' neque ens nuncupatum B, neque ullum aliud, ex omnibus, quae existunt. Quoniam vero enti, uniuersalissime cons derato , licet subsumere quotquot sunt entium existentium ac exinde formare propositiones, di illationes, praefatis analogas, uno exemplo commonstro, ut id fiat.
Theophilus est Theophilus. Theophilus est se ipsum, Hinc sic argumentor Theophilus est Theophilus. Id quod est Theophilus impossibile est, sit simul non Theophilus. Ergo heophilus non est simul Non-Theophilus. Theophilus est se ipsum. Id quod est se ipsum; impossibile est, si ullum aliorum cntium. Ergo Theophilus non est ullum aliorum entium. Scilicet Theophilus non citractius non hic Leo, non hic lapis, non
Quod dixi de Theophilo, id verificatur de quocunque alio ente,
29쪽
.quomodo libet considermo. v. g. ens actu esten aetii est se ipsum: Eo m polenta a, est ens in potentia, citae ipsum. Urrens est currens est se ipsum.
Quin immo ausim dicere Non ens est nos ens .est se ipsum. Sic enim argumentor Nonans est non-ens At Non-cns cst impostibile su Ens Ergo Non ens non est Ens. Non-Theophilus est non theophilus. At non Theophilus est impossibile quod sit non ens, aliud a non theophilo Ergo Non Theophilus non est no 1a-ens, aliud a non- Iheophilo. Neque existimes harum propositionum uillum esse usum in Philosophi . tu pie experieris sequentissimum, eximiumque solatium ex euidentissima incommutabituate huiusmodi propositionum saepius enim infertur conclusio tam recondita, tantique momenti in Philosophia, ut trepidi exhibeamus nostrum a Cnsum. Verum coniecti in eam necessitatem, quae nos compellat, aut assentiri illatae conclusi ni, aut negare ens esse se ipsum, intrepidi assentimur illatae conclusioni. Nulla enim est illatio, quae vim illativam non sibi derivet ab hac pro
Id, quod loco mouetur, necessarib loco-rno iretur ab alio: Ergo luna Loco mouetur ab alio. Quod Loco- moueatur, cernis oculo corporali, quod vero Enslo-cO- motum incommutabit uer moueatur ab alio .cernis oculo mentali.ltaque praebueris assensum duabus illis praemissis, tamen trepides ause situ conclusioni, cogeris praebere a sensum, si animaduertas, ex negata concititione, S concessis praemissis necessario sequi,Lunam simul moueriin non moueri. Quod moueatur supponitur in minore quod loco motum necessario moueatur ab alio, conceditur in maiore. At
impossibile est unam moueri Localiter,& non moueri locabiliter, si non sit possibile, Ens simul esse ens, LNon ens id vero est impossibile cum ens necessario sit ens.
Haec confirmatio cuiuscunque illationis dicitur a Philosophis probatio pei impossi te Itaque ens quodcunque simpliciter dictum , sese exerit in propositionem hanc identicam.
30쪽
Ex quibus citra illationem, habemus has. Non-Ens est Non Ens Non-Ens est se ipsum I x quibus' a litescunquere ratiocinando habemus has, Ens non est Nonans Non Ens non et ens Habes ergo Theophile ex ratione, communi omnibus entibus , nam primam, nivei salissimamque propolirionem , incommutabilem, per se notam, ex qua ratiocinando intuli alias. At vero nullae earum illationum surar reales, quandoquidem habitudo, aut affirmata, aut negata, non est realis : Negata non est realis , quia non negatur habitudo ulla, sed ipsum Ens de alio entes Habitudo autem non est Assismata non est realis . nam termini non sunt realiter distin
cii pra alae enim habitudines assirmatae sunt habitudines identitatis, in quibus ens, ut subi jcitur, non diuersificatur a se , ut praedicatur. Illae enim propolationes, quas in Logica denominaui identicas, non sui ibi ales, immo nec sunt propositones, sed ductiones. Vt enirn is, qui dicit, secernit ens dictum a resi quis Entibus, sic qui statuit illud ipsum Ense is seipsum,& non esse ullum aliorum entium , concipit Ens eatenus cognitum , velut sit in diuisum in se,& diu sum ab alijs id vero nolle de aliquo ente est dicere ens illud. Non tamen inuoluo dictioni rudicium, sed aio, iudicium de illis propositionibus non esia se reale; ecquidem scio eiusmodi assirmationes, negationes ei te notitias intellectuales entium cognitorum infra intellectionem Ad hane distinctionem rei eruo in alium locum. CApv III.
9dsit unum O multa. OVoniam vero Ens, cum sit in diuisum in se secretum a quoliab et alio ente, necessario intelligitur unum , tametsi entia simul accepta ,sint multa, opportune hoc loco considero unitatem, ut titudinem. Vnitas est duplex: una est illa, quam tribuo singulis entibus quae est principium numeri: v-g. trium hominum singuli sunt unus ho mo, simul vero sunt una multitudo. Alteia nitaSeli ratio communi