장음표시 사용
571쪽
quidem habet, suo perie dirccto sub v suris quis mutuo dccierit, sine per alium in directo, siue sine usuris, Schneid. eod. num . . EO effictu, non ut obligatio etiam hCc ca1u ex mutuo non oriatur nec piti sic , sed ax hoc Sc . elidi cxceptione ea pollir, quae non modo ante iudicium, sed N post condemnationem detur, Schneid.eod.num.7. Vves eod.par.νu.9. Et quidem in Odium fameratorum filmssam. deglubentium . I .F. h.t.Quod hi spe onerat3 are alieno creditarum pecuniaram quas luxurIose consumφbant, vita parentum infidiabantur . Text. hic. Vnde is ei in odium Macedonis faeneratoras nomen , nec filius hale SC .renuntiare potest, Gome .lom.2. cap. 6. Pere . hic.
AN tantum ex contractu seruorum is filiorumfam, datur
actio 'lu. imo vero S ex noxia delicto a seruo commissa ii dominum datur actio noxatis,a noxa hoc est male cio sc ui,seu noxia dicta, cum metonymi re ipse seruus,seu colpus scru i quod nocuit etiam nCXa dicatur, j. I. hic.Au. lib. q. MV.S contra Vastam .6. elegant. cap.36. Analect. Marp ic. Ruomodo domini ex dolictis feruorum obligantur 'ae. Vt cxcoliti actu scini datur actio Ue peculio indo- alnim , sta datur in eum actio ex delicto tertii priuatim commi sim, licet ignorante, vel prohibere domin se non valente ; aeua actio noxalis dicitur; sed ita ut ei damnato liceatvcl litis aestimationem soluere, vel noxae seruum dedere,
R. Vt adiectio potius sin I quarii species actionis separa
572쪽
TIT VIII. DE NOXA LIB. ACTIO N. 6
ta ; puta dicimus actio noxalis freti, legis Aquilia, iniuriari:m, Vikouorum raptorum, Pac. eod.the 3O. Quatenus non dire ora sunt, nec in authorem malefici, daatur; sed utiles in eum qui non deliquerit , puta dominum is quidem non pure, sed alternalize concepia :nempe Ut dominus aut damnum praestet, aut usum hominem nocentem noxa dedat. Schneid. hι . num. S. Cui ergo datur nox alis actio, ex qua caussa, is ad quid rM. Datur omnibus, quibus a seruo siue dolo, litie culpa damnum illatum est; totait.hic. Θ .eod. In dominum serui; Ob hanc caussam ; quod cum seruus non possit conueniri, nec unde damnum repare habeat , aequum tamen ullum ex eius delicto dominum obligari; illo cum tempei amen to ut dedendo seruum liberetur, si litis aemmationem ma
lit cultarc, Ratione aquissima i ue malitia seruorum ultra ipsorum cortara dominis si damnosa, *.2.έιc. Pere . hic.. An in omni delicto serui , etiam volente domino commisso actio locum habet 'M. Non. I .in delicto publico; utpote quod ipse suo comipore seruus sustinere cogitur; Cam iniquum sit in corpore, alieno nomine,quem assisti. La a.de accus Uvespar.hic. 2. Iia dclicto priuato a seruo commisso seruum noxae dedendi faculta tem dominus per uir, siue delictum mandauerit, siue cuiri sciret, non prohibuςrit; & ad integram litis aestimationem perinde tenetur, ac si iussisset, Lil. seq.ha. aeuam diu datur actio noxalis tu dominum ti he. Quam diu dominus in potestate seruum retinet:Vt in eum non detur qui tempore iudici j dominus non est, licet fuerit delicti tempore: quia dedendi Ierui n- habet facultatem . Similiter seruo manumisso, ex noxali actione in dominum competente, fit actio directa in ipsum delinquentem; vipe id fui iuris factum. 'Ruid si seruus noxa deditus ipse q sita pecunia damnutriis sarcierit' . - -
Fauore libertatis, non priori domino, quia seruum Obiecit; nec postericii , quia resarcito damno nihil habet quod desideret,addicitur; sed in a nu in i ii iti ire a uxilli , P to- .
Laid si seruus domino noxam commι feriI r. .
573쪽
m. Nulla actio dari potest , quia inter seminum is seruum
nulla datur obligatio , quod dominus ipse secrem litigare non possit. O seruus rure Ciuiti pro mortuto habeatur , nec in iudicio flandi habeat per Onam. 6. 6. hic. Ao ex delicao fili fam. in patrem datur noxalis actio 'hit. Olim is necis is alleuationis patri in filium potestas concederetur, dabatur nox alis actio, ut dedendo filium noxae liberaretur.Qua asperitate hodie sublata, humanioribusque introduci is legibus,slijsam.ipsi tam ex suis delictis, quam contractibus conueniuntur, & post eorum condem nationem datur in patrem actio de peculio . Nox ales Vero actiones in seruos tantum proponuntur. 3. . hic. aeuotuplices sunt noxales actiones tN. Ratione originis suris alia actiones) sunt aliae legitimae , seu ciuiles; υt actio furti nec manifesti in duplum ex lege . xi j. Tabb. damni iniuria ex lege Aquiliae Aliae praetoriar; υt actio
noxalis furti manifesti in quadruplum, iniuriarum, vi bonorum raptorum. Schneιd. hic. . . '
Si quadrupes pauperiem fecisse dicatur.
Qi iurii si non seruus , sed animal, seeu iumentum damnum inferat t' R. ieruorum & itimentorum in materia noxa li eadem omnino est ratio . Vt ex horum quoque ictato damno aotio comperat in dominum. Idque ex lege xii.Tabbs qu drupes pauperiem,isc. alias de pauperie dicta. Princ. texta. I. sffeod. Quid vocas pauperiem is cur 'Pauperies vocatur damnum sine iniuria facientis datum , a damno iniuria dato distinctum appellatione, quod a brutis proficiscat ire proposito nocendi carentibus .
Ωuoruplex es actio de pauperie f . Duplex: vel directa , cum quadi upes pauperiem secit , tanquam ex ipsius legis verbis data; vel utilis, si aliud animal, puta serum, ut canis, bipes, piscis, Sc. nocuit.
574쪽
suo casu 'eciatim datur hac actioῖ
R . Tum , si animal proprio motu citra naturalem tei ita tem sui generis, aut hominis culpam, lasciuia, seruore, aut feritate,quae preter naturam sit, damnum dedit.Schneid.eod , Cui datur, aduersus quem,is ad quid ' M. Datur cuilibet damnum passo, I.I . q. passim ha. siue is sit dominus, ut in lege Aquilia: siue alius; modo eiu S Inter sit,pura commodatario Schnei d.nu.6. Aduersu S quadi pedis dominum, cum , qui temporc quo de damno quaeritur noxiae quadrupedis sit dominus, d. l.1. g. cum hic. bl plurium sit animal, aduersus singulos in 1 olidum , d. l. I. g.noxa autem. Aduersus successores eo iure quo domini sunt , a. ι I.* et t. Vt aut noxa circiatur,aut quadrupe S nΟXae dedatur . l. I. 1f hie. Uvef. par. eod. Fit tamen in nonnulli S casibus condemnatio in solidam damni aestimationem: puta si dominus quadrupedem suam esse negauerit, d. Auth. qu
contra C de non num.pec. Aut alternarive condemnatu S,si neutriim pricitans ex iudicato conueniatur,l. 29.6.S .de herediet. 6. f. de re iud. Hodie damnum modo aestimatur iudicis arbitrio, Uves hic. num .6. Θ ex ordin. imperiali, cap. 13O. Treutia Diss.de lege Aquilia. thesi. 2. Au non aliquibus casibus eessat hae actio '
. N. Omnino. 1.si alius animal instigauerit, Ruo casu ex Lege Aquiita in facium actio datur. d. l. I. g. 47.in animal pluS aequo onerat Um Onus auerterit o 3. si alienam segetem d pascatur; aeno easus dominus eam emisit,ex lege Aquilias alias in facium actio datur . o. F. ad L Aquit. lsit. C. eod. q. Si animaIeustodia elapsum naturali seritate damnum dederit; Secursi noeuerit dum esset in custodia. l. I .F. de prascript. Verb. F. dent quc si arietes, vel boues ad pugnam se commiserint, Saggressor luerit occisus: Datur autem actio eo occiso quI non.
prouocauit,*.I.h.t. Percy. hic. . . . Luid iuris si quis canem . verrem , aus aliud animal noxisinae
ibi habeat quia vulgo iter fir p . N. Si a tali animali nocitum fit libero homini ,. ex edi Et aedilitio prodria est actio noxalis in dominum quadrupedri, qua condemnatur in id quod quum bonii iudici viψebitur, cum libori corporis non se a stimatis occiso libero homine
575쪽
datur condemnatio ad ducentos aureos. In ali js rebus aestinantio duplum damiai dati6.3.hicI. a 2 f eaedit edict.Sed is
prater has edititiiss actio de pauperie locum habet , quia nunquam an actionibus paenalibus de eadem re, quando quidem plura sunt de-ticia. 9 fu .hic: concurrentibus una alia eonsumit. l. I 3. U. de R. I. Puta ne unum delicium per alterum maneat impunitum, Text.hica
De iis per quos agere possumus.
Eaepositis actionibus agendum es de ijs q- iudicium steactant, explica quid sit iudicium t . . Iudicium eli legitima rei controuersae inter litigantes apud iudicem disceptatio. Uves par. hic. Quotuplices personae in iudicio tonsiderantur 'φ. Duplices; principales & accessotiae: Et principales quidem sunt iudex,Actor, Reus,puta ludex& persdine litigari res. Accesra quae ad principales accedunt: vel commodius tractandae controuersiae caussa; ut Assessores seu IConsulti, iudici in iudicio cognoscendae & recte iudicandae caussae gratia assidentes. Vel causis instritendae gratia accedentes; vi I.Tabellionem,seu scribae praepositii is scribendis & diriget dis quae in iudicio proptinunturiqui Secretarij N Notarij vocatur. 2. Viatores, seu iudiciorum nunci, Ea deiuriaciantes liti gantibus, quae in iudicio commissione iit licis fieri debent Internenteutes, id est ij qui cum ipsi caussam in iudicium non deduxerunt, ei deducte quantum sua intersit accedunt. q.
Patrocinando accedentCS, aduocati I procuratores. Uult. Iuris'. lib. 2. cap. I. Maevi dicuntur adtiocatis
v. Patroni caussarum qui litigantes consili 3s suis iuuant, merita controuersiς pandunt,& caussam istiudicium deductam , pro eiusdem ratione, argumentis neces arijs instruunt. Vulter. eodem . Vmmius disputat. do insessor. ιθ Advocat.2ui sunν procuratores Sunt
576쪽
R. bunt patroni alienam litem ex mandato domini m
Rt. imo vi rori Cum olim id n , D licti crii, ob actiones in in i cmaitate ; i uti ageretur pro pCpulo, sicut agit syndicus: seu pro iure publico, aut pro liberiale, aut pro tilicia: hodie tamen .i licuo nomine agere licet; se quidem quod id υisum ad lia
Quis hoe loto speciatim dici potes procurator 'Iu. Cui permissa est aliena: rei vel aetio, vel de sensio ; Deiudiciali enim hie sermo, non extraluditiali, Treui. disp. deiprocur. thes 2. Iit. a. A defensore speciatim diuincim, quod se dicatur qui
sentis caussam . vel etiam prasentis defensionem ultro suscipit Trent. eodUve sed ,. .hic. . . Eui Procuratorem dare possunt Z. M. Omnes qui non prohibenῖur. Prohibentur autem 1. a tura Qui quid agatur non intelligunt, nec ipsi ullum no-gotium expedire positant, ut furiosus , mente captus, natura munis surdus, Luia obligarionem contrahere non possunt cunilrocuratore. 2.Lege, serui, I. 3.pr hic. deportati, qui eis assimulantur excommunicati, banniti, capti ab hostibus, & in genere ij qui vel domini non siliar, ut Syndicus uniuersitatiς,
tutor, curator ante litem xontestatam, i. q. hic. i. II. 23 c. eod. vel domini duidem sunt, non tamen absoliato sui iuris, ut filiussam . ns talis sit a citio qua ipse experiri post.Confer. i. 8. hie l. IV. de reb. cred. minor. pupillus. l. II. C. hic. Treue. dissutat. eodem thes, 1. Lui tamen si de facto procuratorem dederint , ct pro eo fuerit pronuntiatum . rata datio habetur in eorum fauorem , Treuiter. eod. thera. 3. Procurator constitutus ante litem contes aram prohibetur alium substitue- te, l. 8. II. 2 g. C. hic. nisi in rem suam sit datus, vel potestate sub siluendi ei a domino data. I. 1. er de proturat. q. Omnis no ad caussam agendam datu substituere in causa appellari Onas alsum potest, arg. l. si actor. C. de appel. nisi ab inter locutoria sit spedarum . Em. Soar lit. b. Treut . eadothesi. 3. '
577쪽
Qui possunt procuratores consiluir Simaliter qui non prohibentur. Prohibentur autem quidam itire ipso, ita ut si de facto admittantur semper iudicium
retro sit nullum ut natura rursus , furioscis . mrere captus, mutus surdus. Lege, ob modo expositam rationem , prodigus, minor c. S.de procvr.in 6. pupillus seruus, Ly3 c. deportatus, quia non habet ruris ciuilis communionem. Quidam ut tantuna
per exceptionem a iudicio repellantur, f. vlt. inst. de excem multes, miles, I.quia. 23. C hic. potentioreS, I. C.ue lit. p tent. FiscuS, Respub. tot. tit. C. ne fisc. , resp. Reus criminis constitutus, i. 6. C. hie. Reip. caussa obiens futurus, aut perpetuo morbo laborans, t. q. ct ibi Gi u. hic. Ummius. dinde procur. thesi. 4. quibus causis admittitur procurator pM. I. In ciuilibus, tam pecuniarijs, I. I. C. quam liberalibus caussis. l. seruum. 33. 1M-ha. eod. l. I. l. U.hic.2. Non in criminalibus in quibus paena supra relegationem imponitur. l. 3. C.de ijs qui acq. pGC. Marant. q. Num.M. nisi ex crimine agatur ciuiliteri l. G.quand. Guia. a t. pr ud. crim. nisi suam suorumque iniuriam quis prosequatur,
Marant. eod. num. 3T. Vel absentiae tantum caussas quis alleget. l.absens.=hic.Rosb. cap.de procur.Θ Ummius. eod.theo. Quomodo consitur tur procurator fm. Omni modo solo consensu, & mandato, I. IV camnexpresso , tum tacito. suod consensus etiam tacitus rn mandato obligationem inducat , quando actus cum sciente is non repugnante gerιtur , l. qui tacet. V. de R. I. patientia praesentip pro consensu, i qui patitur. Τ eod. rati habitione squam subscriptio, I. 3. 6. quod cum eo qui in alien. ct sigillum operantur, gl. in I. 2. conquisita C.de reb. non alien .) pro mandato, I. ratthasitionem. ιle R. I. rn 6. habita. g. r. 2. Vel in iudicio ; idque vel apud acta, vel coram iudice insinuato mandato, vel decla rata rati habitione, & nersona confirmata, f. sin autem Infdefati .l prorsthie et extra iudicium, vel praesens coram Notario, S testibus, vel absens per mandatum procurat rium, scripturam epistolam vel nuntium, i. I.9 2. R. V hic. 3 Pure , vel sub conditione, ex dic, ad diem, vel sine tempo
ris definitione, t. 3 a. hic. q. Cum libera potestate agendi &faciendi
578쪽
TIT. X. DE IIS PER QU. AGER. POSS. 473
iaciendi omnia que dominus pr2sens agere pollet,Vei uriu'tata, l.maudat. t. pro .st . hic. S . VCi Seneraliter ad OmneS, vel ad unam caussam, eamque vel totam, Vel emS parcem, I.38. f. hic. Cum cautione de rato ; quando an mandatum suificiens sit dubitatur, glos imi.39. ,.qu. at Meoo Verri debet.
g. 3. hic. Rosb. eod. An semper opus est mandato ad legitimam procuratoris consitutionem is quali 33 . Omnino in procuratore semper, t. i.C.hic. msi sit persona colundia domino,nec eius Voluntas aduerscrur, Cau
dam possessionem is agere deieetus Velle, qui alieno nona:- ne possidebat, i. r. olor Par.Cuia . C.si per vim. υel a ro modo. vel magi stratus agit pro tua cluitate , gl. m 9. Au autem , in f de satis. Non amicus pro amico; et si caueat de rato, Agjud. g. . autem Treui. eod. Mandatum autem elui modi est e dcbet, ut exinde reuera conitare possi I in illo contineri caussam cuius procuratio suscipitur, idque siue in genere ad omnes , siue in specie ad unam caussam detur procurator . Licet vero genus omnes species comprehcndat, bis totum par res omnes similiter , ut de omnibus caussis maudatum habens ad Autilas habere videatur, Sunt tameo casus inquιbus generato mandatum non suscit , sed speciale requiritur, Ex. gr. in caussu resilutionis in integrum, iuramento in animam alterιus prasan do, quarta dilatione eiusque prorogatiove 3mstetrarada Gol. I.obf83.num. I. MIus 2. obf 26. lιβlud de quib. Doct. vulgo. c. .de proc.tu6. Treat. eod. rhe SAn defensione mandatu non sena . per requiritur, l. 33.S. publice. Dr procur. Uvurm rit. Io. obf 3. num. I. Omnino in caudis famosis , l. non solum.*. υis. De procur. Ne defensor male agendo existimationem defensi laaeat . Ummius.disp.eod.thes.6 um.36. Luatenus mandato tenetur procurator r
'. Quomodo mandatarius fines mandati secundu substantiam& qualitates exacte custodue eosque non excedere dcbcar. ita tamen ut eiusdem explicatiouo tenendum sit, omnia ea mauuato comprehensa constri siue quibus mandatarius exe-
sui mandatum non potes. 9 iup. a dictam: siis. do mandato)
579쪽
datus ad agendum censettir ad defcndendum daIus ,-ώI Meu dum in peritorio datus tensetur datus ad remet dum in pis siora ei Secundtim ante d cra . , Quamdiu durat mandarum
P . 1 . Donec reuocetur, l.6. g.insu. R cuccatur auterriante litem contestatam quouis modo , I.6. h. hodie tamen propter domini satis dationem etiam tum non admitritur simplex reuocatio, sed ad exonerandum protelsus est , Mynf. I . obfa4. Gazyc. II. Ob q6. Uult. 2. Iuris'. nmn.J I.) post n n ni si causta cognita, i. i Θ seqq. g. eodem. 2. Mone alica inritas, sec. ea qua ab iit. de manEaio supra. nisii ignorante mandatario a me litem contestatam dominus decesicrit, r. eod. Post litem conicitatam procuratori nouo heredum mandato opus non est, Luia dominus Ufactus litis. I. ntilia. C. hic. An is quatenus tenetur domino procurator damnatus iudicar actione' Non tenetur, nisi cum aut in rem suam est darii ,aut i ii se obtulit cum sciret caurum non esse, I 6 I. U. hir. Ne gligentia vero procuratoris domino quoad aduersarium,ὶ. Io. C. hie. quidem, non quoad procuratorem nocet, it qui actione mandati domino tenetur ad inreresse. d. l. Io.
Dic quale est munus adnocatorum' R. Est munus publicum, ciuile, viris non mulieribus co petens, dignitate S priuilegijs Ornatum , Vrde. tot. tit. C. de aduocat. diue . iudic.Ωua requiruntur in Aduoeato me obire munus postulandi
' iv. I. Vt non sit ex perionis prohibitis. Prohibenturor . alij in uniuersum sue pro se, siue pro alijs postulare ut Minores. X VII. antris, i. i. 6s.st .de postulat. 2. Surdu' ne qui iussum magistratus exaudire non potest, d. l. I. A li j pro alijs tantum abs ute; S quidem, ut seminae, caeci, in signi quadam turpitudine notati , d. l. I. 9. secundo loco. a. Alij non in totum pro alijs prohibentur postulatu , Ut
580쪽
quibus permissum postulare pro parente , Patrono , patrona , fratre, socero, genero, nura, nouerca 3 priuignos priuigna, ali jsque usque ad quartum gradum coniunctis. Item pro personis quorum tutelam S curam gerunt. Uves par. hἔP. Num. Iq. q. Alij contra certas personas postulare prohibentur, eX. gr. decurio contra patriam; praeterquam si patris, fili j, aut pupilli caussam defendat, I. Io. 6. I. hic. l. r.
C. de aduocat. aduocatus fisci contra fiscum , d. l. I. pr. Vasallus contra dominum, Specul. de aduoc. g. I . num. 3P. Cle GCus contra Ecclesiam. e. D. exl. de postul. II. Vt sit ad postulandum habilis, hoc est. 1. Christianus, i. vlt.ibi Bart. 9 Dd. C. de postulando. r. facundus , j. illud vero , in prooem. Digest. 3. Iuris peritus, i. a. C. eod. Ee catero C. de aduoc. q. legitime examinatus,cum apud IC .ut constet de elus pCritia, l. II. g. non diiter C. de adtioe. tum apud Rectorem Pro uinciae, vel eo absente , apud defensorem cituitatis, Vl efactis publicis constet virum sit subieetiis vitae cohortisi mecne . Ωuod dignitas aduocatorum non paritur ut 1n eam recuta tur qui antea fuit osscialis vel vilioris tonditionis, i 8.eod. In qua Camera Imperialis inquirat. vide Denais. tit. de iuνι i constituisist aduocatos quot y a .
N. I. Vel ipsi litigatores S Clientes, ut eorum nomine. postulent, i. Die bale. C. de aduoe. Eiue . tua. 2. Vel iudex qui iurisdretioni praeest petentibus litigatoribus, ne caussa ipsorum relinquatur indefensa, l. r. f. ait Prator. 9 ibi gl. f deposui. sumptibus tamen petentium, l. . 6. si ferb. tuis sumpl. F. de edend. ve t pauperibus ut gratis inseruiat MFnM.' .
32. qui id in Camera obseruari te statur. Nempe dum sit, eistus munus,eogi ad id Adtidcatu pote f. ubi Dee. J. de R. In quo consistit Advocati munus'
ducat, & stam ad optatum finem deducat, i. o. go por-rioni. C. de iud. sed a quitate nitenti, non malae a Us Iniquae,
ι. rem nouam 12. l. pen. C: de rudit. Qualem ut defendat', an-
νς θ mature quidem cum cliente suo deliberabit, nec nisi ante de