장음표시 사용
561쪽
Ostende haM omnes actiones non esse in solidum y N. I. Actio de peculio, aduersus par in vel dominum
competens non est in solidum; quia, licet solidum aduersus patrem vel dominum persequi possimus, tamen pater Vel dominus non tenetur nisi peculio tenus.; ut condemnari non possunt,nisi quatenus in peculio est,ut si in eo minus sit, ultra vires peculi j non teneantur, 'c. anne dora. Θ 36 E. 2. Actio de dole, non est in solidum ; quia licet maritus stricto iure ictaeatur ad solidam dotis restitutionem , tamen ex aequitate placuit maritum eatenus tantum condeum i debere, quatenus iacere potest,id est quatenus facultates eius patiun sur: vr catenus tantum vel in solidum , vel in minus damnetur: Item quia propter retentionem dotis ob impensis in eam i ichas marito concessam ipso iure dos naianuitur ; quatenus in quantitate consistit; Quatenus vero in specie consistit,eam maritus retinet donec impensas iactas recuperauerit. g. 37. hic. 3. Aetio qua parens a filio eman cipato conuenitur non est in solidum ; quia & hic tantum in quantum facere potest tenetur, & quidem non modo ex aequitate, ted & necessitate, quia excussos plane parentes Miffistere cogerenturisimiliter patronus liberto non Vltra quam facere potest, tenetur ; quod π omnibus quibus honos debetur eo cessum, *.38Rq.SOcio cum socio agente iudicio societatis siue socii sint uniuersorum bonorum , siue certae negotiati nis , idem ius est, ex fraternatrie que inter ipsos contractaccoletur; nisi quis se focium esse negauerit, aut ex caussa doli sit
obligatus. g. eou. s. Donatori ex caussa donationis coquento a d .
naiario, id Cm ius est, ne ad inopiam stia liberalitate dedi cat ur:Posse autem facere intelligitur non nisi deducto omni aro alie no, ,. rad. 6. Compensatio admissa huc quoque refertur, quarenus eo laeto Reus non in solidum, sed eatenus tantum
quatenus summa petita excedit id quod ipsi Reo debetur,
Condemnatur, k39. .Actio contra eum qui bonis cessit huc refc tur, quatenus.talis,llcct cessione facta, non plane liberetura creditoribus, sed a js adhuc maneat Obligatus; ita ut is ad pinguiorem fortunam rediens latas lacere teneatur: tamen in tantum modo damnandus sit, quantum facere potest . debs ita ne degraudetur alimentis quotidianis : Idque humanitatis
562쪽
ratione, quae non pati videtur in solidum damnari & excuti sortunis suis priuatum, j. O. In omnibus Schneid.o Pere .hic.
Ruot resonis bonorum sunt species 'N. Duae:Vna,cum quis bona sua habet pro derelicto: Altera de qua hic tantum agim D ) cum quis debitor bona sua , sponte dimittit S creditoribus concedit .aeuale rus haec cessio es N. Est iuris potius beneficium, siue remedium miserabile debitori ad euitandos carcere S concessum. ergo huius cessionis es υtilitas f
i . Quod bonis cedens , sut dictum J carceres euitat; Vel ab ijs liberatur, idque siue ipsa ante, siue poli senten
tiam fiat. 2. Quod, cum cessio non liberet cedentem a debito, si post factam celsionem ad pinguiorem redeat sortunam, non teneatur, hie docet Imperator9nisi in quantum facere pCtest; id est ne egeat deducto. Text. hic. Schneid. ζ'd. Qui possunt bonis cedere 3M Omnes debitores, siue patres: siue filijsem. IV.C quibon. eod. ivg. quia hi bona habere pessunt qsia patri nωi quKruntur , etiam Leminae, d.l.7. etsi nihil in bonis habeam, modo habere & possidere possint, Syntum. Tholos Eb. 22. cap.
9. num. q. Puta qui bona neque habitu, neque potentia habent, hoc es nec possident propria , nae possidere possunt bonis cedere nou possurat, ex gracclesiaste; regulares quibus bona separatim hahere inhibitum. TLol eod.
An in distincte verum, debitores e3dere bonis posse'Imo vero ut quidam vi cedant bonis cogi non posisunt, puta ij qui tantum tenentur,m id quod facere postular, ut milites,&c.ita alij etsi velint cedere bonis no postulat. PU- ., ta I .qui bona sua in fraude creditorum alienarunt. 2.Qin spe suturae successionis contraxerunt. 3.qui sorD cedunt, .Pl O digi. J.Spoliatores.6.deportalia.banniti. 8.diues qui soluendo est.9. qui cum contrahit, scit se non esse soluendo. io der bitor ad nici collectas, seu tributa Obligatus. II. ad iactum .
praecise obligatus, I 2. Obli attis ex delicto , vel quasi.
563쪽
438 IN S TIT V TIO N. LIB. IV.
i Ii quibus lex municipalis hoc priuilegium negat; ut ita Gallia alienigenae,in Belgio indigeriae, nisi impetrata , Ptin
cipe vcrea. Tholos eod. cap. 9. Ο ΙΟ. per totum. Bruno de cest. bon. diuersas quassones. Pro qualibus ergo debitis admittitur cesso bonorum Z31. Pro debitis ciuilibus ; non pro mulcta ex crimine debita, nec pro debito fiscala ,saoia pro oneribus S munetibus
fiscalibtis, Tholo feod. es c . per totum . .
Ωuomodo sit eessio bonorum R . De ime ciuili absque aliqua solennitate , sola volunatatis professione, etiam per nuntium & epistolam, i in omni. , l. . C. qui bon. pesi. Debet tamen cedens I. debitum agnoscere. t. pen.ΘD. C.eod. a. Se Omnia sua bona usque ad quadrantem indicare , gl. in dI.su. Quia subtrahens quippiam neganti similis est. M item cauere de soluendo , si redeat ad pinguiorem fortunam . siue per fideiussorem , si eum inuenire potest, siue iurato. Bruno. eod. quo I. princ. num. 9. q. Debitores instare debent & petere debitum . Quia bene rium hoc est necessitatis caussa concessum. Schn. hic. num. I f. Pro diuersis tamen populorum statutis S moribus aliae atque
aliae sunt solennitates , Tholo C eod. cap. II. Lua tu Batauia no frasint vid. Inserua. Curia Hosi. ari. 227.
Luis es essectus cessionis is quos tangit fM. Eise stus est liberare debitorem a carcere, & ab alijsi iniurijs creditorum, non a debito, I. I. I. cum is sit amicΩui bon. ced. ρ4s. Puta non tollit subflautiam obligationis, sed effectum eius durante inopia, impedit. Tholos eod. cap. 1 1 . num. I.
Et quidem respectit creditotum tempore cessionis prIO-rum, Non eo posteriorum, nisi de nouo bonis debitores cedant , Bruno eod. q s. princ. Io. num.1. Nec respectu fideius.1Orum, 6.4. Insi. de replic. hic.
An qui ad cessionem bonorum admitti non debene non habens aliud medium quo iuuentur flN. Licet creditores per quinquennalem dilationem oblatam debitoribus cessione bonorum uti volentibus obesse non possint, Bruno- eo . quas.2I. debitores tamen qui adccssionem bonorum admitti non debent, quinquennali acreditoribus cocelsa uti possulit, amno.epc quKAz6. Sed qui
564쪽
quiquennalem obtinet, etiam Virtute noui rescripti ad ces.sionis beneficium non admittitur, nisitu eo sit apposita elai
fuld non obstante quinquennali ante impetrat . Bruno. eod. q. 7.
Quod cum eo qui in aliena potenate est negotium geItum esse dicatur.
AN omnes actiones competunt tantum ex eo quod quis contra Actu proprio, vel per se gessi 'R. Imo vero quaedam actiones oriuntur ex contractii alieno, quae quidem iuxta Pacium Epitonae hic thesi.9ἡ non tam 1lint actionum verae species, quani qualitates de adiection S. Cur ergo separatim proponuntur 'M. Quatenus cum in aliis actionibus tantum sit simplexpetitio in cum qui contraxit, hic ipplex datur actio ex contractu contrahenti, t. aduersus Cum ipsum, Cum quo contraxit , modo cum eo iure agi possit, di aduersus eum cui Contrahens est deuinctus. Adiectiones vero dicuntur, tum
quod ad ijciantur condictionibus quae inter ipsos cotrahentes simpliciter dantur itum quod in ijs adijciatur caussa ex qua appareat cur in cum actio detur aduersus quem insi
aeuotuplex es illa caussa' Uuplex ; una communis ex contractibus eorum qui sunt sui iur1s,vel alieni: Altera ex contractibias eorum dun taxat qui sunt alieni iuris, Et illa quidem est pnepositio,haec iussus, tributium, peculium , de in rem verso. Vult. eod.
talium actionum hic recensentur Uecies 'M. D QUOdiustu. 2. Exercitoria. 3. Institoria 4. Tribi toria, F. De peculio. 6. De in rem verso.
Explica propius caussam Larum actionum sM. Ea est. I. iii ad sint praetoriae ex aqtlitate introductae, ne quis in contractii suo falsatur. 1. Quod cmur omnibus qui ex quouis contractu agere post unt. In patrem, do- . minum etiam eum qui vice domini cit, v in quemvis praepo
565쪽
nentem , licet neque pater , neqze dominus sit. I. Quod det ir in solidum in id quod ex contractu debetur ; cot aliquando euentus non respondeat, id est Actor non consequatur solidum; ted vel tantum quantum in peculio est , ut in actione tributoria ct de teculios aut quatenus in rem versum probatur, ut in actione de in rem υerso. s. Quod amnes sint haeactiones Se tape concurrant deoque cum ex diuersis caus sis fluant, unius electione altera non consumatur. Prudens tamen actor esse debet ne omissa a Ilione qua facillime solidum consequi possit, eam instituat qua probandi onus suscipiat, ct eius d fectu solidum non consequatur s puta in actione de in rem verso sede peculio. g. catorum hic. Schneid. hic.
Qua est actio quod iussu 'M. Actio quod iussit, sic dicta ex initiatibus verbis edicti
quo concepta es , actio praetoria personalis quae datur ei, qui cum filio aut seruo contraxit, aduersus patrem dominumve cuius iussu contractus celebratu S est, quatenus ius sum est, Par. Epitome hic duod fidem pa/ris vel domini is qui contraxit secutus videatur, l. I. pr. F. g. I. hic. l.3. Τ eod. Iussu, autem ratthabitio comparatur, rues par. hic.Ωui si supra id quod iussum es contractum sit 'N. Eius nomine non actione quod iussu, sed actione depeculio, vel alia experiundum, Uuis. Iuri pr.T. eod. num. IREx qua caussa datur actio quod iussu, quibus is in quantum f, . I. Ex omnibus quidem contractibus, etiam mutuo iussu patris accepto; siquod ex SC. Macedoniano non aliter m
tuum accipiatmus mo 2. Ex delictis; si quidem id pater luseserit vel dominus, aut non prohibuerit; quod ex eo ipsideantur deliquisse , Schneid. hic. num. 8. In solidum , sed ita ut solidum sit non quatenus ex contractu debetur,sed quatenus iussum est r l. 3 F eod. Scisti . eod. Ultra quod iubentemo ligari tot quum videtur aeuomodo proponitur hac actio 'R L Allegatur N probatur catusa agendi, nempe iussum esse; S quideri in eam rem de qua agitur :& eius quod aetum, seu quod contractum est petitiiu solutio. ι.3. t.
566쪽
Est actio qu e datur iri exercitorem ex Contractu ma gistri vel pro magistri nauis, ob id, seu ex ea causia Ob quam naui praepositus est inito. Treui. disp. de commodato. eho I . Ωtia est aerio institoria M. Elt Actio quae datur ei qui curri itistitore de negoti js ad sp lliis negociationem pertinentibus contraxit; Aduersus eum qui eum Issa posuit, ut conlequatur di tanti damnetu2praeponens ; quod institorem eo nomine facere Oporteret,
si cum eo ciuiliter ageretur. Treue eod. thst I I. 6. coil. hit. hic dicitur institor , pr ouens , exercitor , v viser
M. Institor dicitur qui negotiationi terrestri praepositus est; se dictus quod negbti,s gerendιs instet. Praeponens , dicitur dominus, vel alius quilibet qui eum negotio pr epositit, i.3ιθ. 18. F. de inst. act. Nec refert an institor sit noris vel femina , liber vel seruui , proprius tet alienus . Vt ncc refert quis vel quo preposueri . Exercitor dicitur is ad quena quaestus quotiUM-nus S lucrum nauis spectat, siue dominus nauis sit ipse, si ue conductor .. Magiser nauis is dicitur qui ab exercitore naui est: praepotitus, totius nauis cura ei demandata, j. I iri tu l. - *.f. ad i. Roκ. Perea . hic
Actio exercitoria ex quibus caussis, contra quem , o ad quid datur fl
M. Datur ex omnibus contractibiis secundutia lege ili praepositionis, non cum nautis squanquam ex eorum delictis νιιam in exercitorem actio detur. l. i. naur. cap. sab. sed cum magistro nauis initis: Et quidem iri exercitores; si plu-rcs sint, aduersus unum in .solidum r quod is qui contraxis
non tam eius cum quo tontraxit, id es magistri, quam erui enius
negotium gerit , id es exercitoris, fidem secutus ωidentvr ij Ad id Consequendum quod ipsi ex contractii magistri dubetur, Sipse magister conuentus elui liter soluere teneretur. 9.za hic. V vj . pur. hic. Ex quidius caussis datur institoria ududrseus quos , ct ad quia fDatur ex qualibet negotiatione terrestri, aduersus obines qui institorem praeposuerunt, aut quorum nomineptiepositio laeta .etiam in muliere, i. 7 φ. ε . νοή. pupillum, si tutoria authoritate praepositio iacta est, Iθε
567쪽
l.91.eo . vel si pNeponenti successetit, i. 17.f. 2L.est . Et quietdem in mlidum, etsi plures siue qui proposuerint, LJ.prisc.I. II, 9. .cumisHF.F.t.M id quod ex contractu institoris Actori debetur, & ipse insititor conuentus ciuiliter soluerC igne,
retur. Lex contractibus. C. O A. vlt.hic.
Au ergo hae actiones in multis conueniunt '
N. ImQ & I. quidem in eo quod utraque detur in soli , dum. 2. Quod detur confra singulos quMRuina aut taberrinam exercent. 3. Vtraque ad contractus Omnes di qualia- .cunquc Mebotia reseratur. q. Vtraque sit perpetua, id est tam heredi quam in heredem detur. Si Vtraque in praepore titione findata non obliget eum qui pr posuit, ni si in eo quod contractum est , eius rei gratia cui praepositus erat
An non datur hac actio Utraque etiam ei qui praeposuit aduersus eos cum quibus insitores, vel exercitores contraxerunI 'N. Minime : quia non indigetpratorio auxilio, sed temediis le- .aitimis securin es, quibin propositos conuenire potest,aut sibi acquisitis actionibu , si institor in eius sit potesate,aut elisu. Ι . de inst.act. I. 1. de exerci f. princ. Nisi rem aliter seruare neqUeat, d.l. I, ie inst.act infine. Puta cum insitoncedere actiones non potes. Vim, e quo casu necessit s es praponenti utiles dare actiones, perinde ac si ipse eontraxsse . Minime vero si fluendo non sit , modo cedere actiones possit. Uvespar.de I .act. . . Iu quibus disserunt ha actiones 3 R. Ratione persona obligata ex contractu inito. I. in eQ quod exercitor non tantum CX contractu magistri, Verum etiam submagistri tenetur; pr*ponens non nisi ex conta ac ti Q litis institoris tenetur. a. Ratione eius quod in actionem levit .
quod in exercitoria pater ex contractu si iij, vel niagistri alitio squi voluntate patris exercuit praepositi teneatur in solidum : in institoria minime , si eo volente filius peculia
res merces exercuit et sed in tributum una cum creditoribus
E si actio praetoria personalis, qua petitur Vt paterv ςl domjngis cuius filius seruusve cuni alijs contraXerunt,
568쪽
TIT. VII. QUOD CUM EO QUI IN ALIEN.&c. 63
merces peculiares cum alijs creditoribus aequaliter diuidat.
S.introduxit. hic.Ωuomodo sit inter dominum, patrem, oe creditores hec distributio 'N. Pro rata debiti: Puta si merx peculiatis sit 3O.in quam pater vel dominus I, . contulerint, duo extranei singuli in dominus, vel pater tributoria conuenti sibi IO. accipient, di singulis creditoribus io.tribuent. l de tribui.act. istam vero distributionem praetor ei permittit. Sin vero dominus crediderit duntaxat IO. Extraneorum qiusque Viginti, in merce autem peculiari suit 3O. accipiet tantum si di do minus, 6. creditotibus singulis I 2. conseret. Quo facto
totius mercis completa a stimatione, nullus creditorum alio erit potior, damno inter coi .rqualiter comunicato, quamvis nullus debitum consequatur. Perm .hic. Tributoria actio in quo difra ab exercitoria re institoria e I. Materia: Quod tributoria sit de merce peculiari: 'caeterae duae actiones de merce cui praepositus est magister Vel Institor. 2. Ratione obligationis : Idque i. quod ex institoria vel exercitotia teneatur qui naui vel tabernae contrahentem praeposuit ; cx tributoria qui sciuit S passus cst seruum vel filium negotiari. a. quod pater vel dominus non tantum obligetur, qui seruum vel filium; sed & qui liberum hominem vel seruum alienum praeposui jt: in Iribu-totia vero tantum teneatur is qui sciuit seruum proprium Vel filium negotiari. 3. Ex illis actionibus is qui proposuit in Adtim, Tributoria pater vel dominu S pro rata conuenitur, si in distributione plus quam par est deduxerit,
Ωua es actio de peculio p De hac actum supra tit.6. inter actiones praetorias
N. Est actio praetoria personalisquete ex coptractu fili j- fami l. vel serui datur ijs qui cum filio, vel seruo contraxerunt, in patrem,vel dominum do eo quod in patrimonium eius redactum est, & quidem quatenus redactum est.9.' ἀ-
569쪽
Luid Hriatigitur tu rem versum Isu. Omne id quod in rem patris , vel domini a filio, vel tuo bona fide necessario Rutiliter impensum est; l. 3 9. I. lo seq. f. hic. il f praterea. hic. Et procedit quident hac adtic etiam infeliciter factis.citra culpam serui expensis : Voluptuari, autem d
Muid si tu rem nihil st,temum pNon huic, scd de peculio actioni locus ersi,&pta stabitur quantum in peculio est; in quo si nihil si t, nihil cre
ditor consequetur. Pere . hic. Ex regula, quod Vnusquisque antequam contrahat debet scire conditronem eius cum quo contra- ahira quam sinon explorauerit, sibi imputare debet damun m quod 'propria culpa sentit. l. I9.1f.de R . in ergo haec actio depeculio, de in rem verso aliqua ratione '
conueniunt ' i'. Imo vero una hic esse dicitur amor sed LM ratione quod insit actioni de peculio, ct in peculio computetur id quod iurem versum es. Diuerta ramen utriusqne est condemnatio.
De pectilio puta insitura acitone non damnatur dominus nisi quarenus in peculio est 3 De tu rem versio vero insituta , damnatur in asolidum, nec admittatur compensatio. vers licet enim hic. f. . hic. t. I.* fu l. I. EN a T. f. .de in rem vers. Pere hic. Gum inter has actiones tanta sit conuenientia nec mino' dia Messas, an non actori qua velit agere electio datur '
m Omnino , sed eliget comodissimam & plenissimam; I
-Vna autem electa non dartir ad aliam regressus i Unde male sibi tonsulet si a ctione quod i fu, exercitoria oe in Fitoria praeteratis, agat actione de pectilio, vel in rem verso t Quod illa faciles prob riones iram pariant condemnationem: in his vero dissiciliores sine probationes, quautum puta sit in peculio, vel in rem versum: Quod es pecutiares, aut quod creditum in viilitatem domini sit et emum non ita notum sit extraneis. 6.caterum. s. hic. Per .eod. Dixisti quatenus ex contra tu silν , vel serui obligari dominur , vel pater possit, an id perpetuum es '
In seruo quidem ; non itidem in filiosam.Cum seruus
se contractu suo naturaliter tantum , non etiam citiiliter oblige- rur ;*m amri vero utroque iure, j.6 hic. l. I ff.de O. A .qq.
570쪽
beat obligatos, filium fana in solidum,& patrem peculio te
in cauila mutui ; Pueta quod ex iso SC. pe cua except/oue tu rus est pater aduerse eos qui ex contractu mutua re sitio mil. iniri contra ipseum actionem mouere velint s aec minus ipse stius ex contractu proprro conuentus Adudimus contiemeuiem tutus est. b. I. kic. Vide supra tit. quibus modM re contrahitur oblig. Fecisi quidem seupra huius SC. mentionem, sed hic quia eius facit Imperator mentionem, plenius id explicandum: Dic ergo qr
Prohibet mutuas dare pecunias eis,qui sunt in potestate parentum, N ei qui crediderit denegat actionem tam aduersus ipsum filium filiamve, nepotem neptemvo: de quidem siue adhuc sint in potestate, siue parentis morte vel cmancipatione suae potestatis esse coeperunt quam a. Uersus patrem auumve, siue eos habeat in potestate, siue
I. Vt dictaim, S patet ex textu, ram patri S auo, quam filiosa mil. &filiae anai l. conuentis; nec interest culus fuerit dignitatis, dummodo creditor sciuerit , vel serre potuerit, o debuerit eum sub potesare esse,i.peu .h.t. a. Frliotam. fideius- .soribus & manda ribus , modo non donandi animo, nec voluntate patrisfidciusserint, L9. 9. non solum .eod. 3.Heredibus & successoribus qualibuscunque, l. 7.f. I .f.eod. Ad ueri S I. creditore S murtiae pecuniae qualescunque, etiam ciuitatem, i .i L . eod. siue ipsi mutuum dederint, siue alio da inc sint stipulati, l.7. 9.7.1eod. r. socios, d.l . 6.proinde. . heredes &successiores qualescunque,d.l. 7.9. non Hlum. etiacessionarium. Non tame eum cui delegatio 1acta ex caussa nerosa, Cap.rn *.non solum.nec contra pupillum, quod eoruignorantia caeculatur, 3. f. 2 MUaec contra minor dedcaussa cognita, si patuerit eum curatorem habuis e , aut n-lijsa m. conditionem scire non potuisse,d.l 3 9.2. Schneid.hic. Luatenus subuenitur ex hoc SC. dictis personis , qua in re, O quare '