장음표시 사용
551쪽
ne ; retenta saltem distinctione hereditatis de bonorum
possessionis 'Lua est mixta, scit. G iure ciuili O pratorio, hereditatis pstilio is quomodo definitur tha. Querela inofficiosi testamenti; de qua supra actum cum sit titulo speciali, Obiter modo agemus.
ae. Requisita iuxta propositionem sunt manifesta: Dicit enim Actor se contra officium pietatis esse exheredatum, vel praeteritum. 2. Institurum Vero heredem ex testamento hereditatem adiisse: Petere itaque se rescindi tabulas, illisque rescissis omnia simul rescindi eo contenta, non modo institutionem, sed & legata, fideicommissa, aliaque sium quidem veteri) vel solam instituIionem, iure nouo Actio Negotiorμm gestorum zuid es odiis negotior m sessorum 3M. Quomodo ex gestione negotiorum duplex nascatur*ctio, supra explicarum, S utraque definita; adeo ut hiputriusque requisira, de quomodo proponantur, restet expis,
Lua sun= requisita huius assionis 3 R. I. In directa quidem Vt absentis negotia sint gesta. Et sponte quidem, Ut directa detur, quod alias si vel ne cessitate, vel eius suspicione, gesta sint, utilis modo actio locum habeat, t.2.f.hic.ussione Uως. 3.Vt negotium gestum/d Actorem aliquo modo pertineat; hoc est aut gestu ipso, put cura, aut rati habitione, Bre . his. In contrari/ Vero, I. Vt ne otia absentis sint Sesta per Actorem absque mandato. a, Non cadat in speciale nomen contractus, vel quasi Sit gestum utiliter, vel inceptum respectu domini, licet
effectum non habuerit, Brad. hic. aeuomodo proponitur utraque 3
M. in dire t a dicit Actor, se rebus suis ita exigentibus nuper aliquamdiu abfuisse ; Interim Reum sine ulla naan-dρxo negotia sin Actorii administrami Male vero gessisse, i S ' vol
552쪽
vel administrando centum aureis negotium deterius feci1- se: Petere itaque se, ipsum Reum condemnati ac legitime compelli, ut reddita ratione negotiorum gestorum, restituat, quicquid apud se habet reliquum ad Actorem quoquo modo pertinens, di ideo centum aureos nomino damni soluat . In contraria dicit Actor; Se nuper Titi j negotia gessisse cum domus eius ruinam minabatur: Se Actorem .nnpendisse de suo aere in pnedicta negotia aureos decem: Reum vero,quamuis multoties admonitum,dictoS aureos ei soluere obstinate recusare aut obligatione Actorem liberare : Sumptus vero praedictos, se ita diario suo descripsisse, cuius tenorem in caussae progrestu edet: Ad c se pro pP-cunia in res Titi j impensa usuras soluisse ; Petere itaque se Reum condemnati in dictae pecuniae, una cum usuris solutionem, vel ut Obligatione ob res gestas cum Reo contracta ipse liberetur, ac vi ne officium ei non sis damnosum , Reus omnibus modis praestet.
aera est actia tutela ' Et ipsam esse duplicem; unam directam quae datur pupillo contra tutorem, iterum contrariam quaeiutori datur contra pupillum, supra dictum, Tis. de O.lig. qua ex quasi contraii. cum utram' te supra, Titulis de .Tutelis a nobis tractatam putaremus; nunc sciendum, pupillo aduersus tutores duplicem dari actionem, ungm tutelae, alteram de rationibus distrahendis vocatam
es actio tuteia directa rnu. Eit actio personalis quae finita tutela pupillo datur ut actus sui & administrationis reddat rationem, L Itris pro
8 . Quia absurdum videri possit rationes administratio-ia is ab eo desiderari qui adhuc administrat, I nisi ita. lisi
rutori. f.ρbsurdum. de tit.Θ νat. distr. Hodie put singulis annuco stri potes υr rationes reddat, sicut oe quilibet adminiserator
553쪽
ex constit. Caroli V. in ber Policeia otbnung in comitin Augu sanis. Is 68. repetita a Rodolpho. II HS 77. Vult.Comans.hic.. Cui aduersus quem datur O ad quid R. Pupi lio N eius heredi aduersus tu orem qlialem n- qu C, eiusque .successores , Uves par de tit. Θ rat. disse. Qui si plures is soluendo sinoe, prout quidem tales sunt, in partes virilesis a. Contra fidemsbres defeniores , curatores bonorum &nominatores, i. . f. de fideiusf. is nominat. 9 her. tur. 9 curat. LI. C. eod. Bred. hic. I. Ad reddendas a tutore actus sui S administrationis rationes. 2. restituendas res minoris
quas adhuc penes se habet. 3. Ad eius quod dolo vel culpa tutoris abest commodi, vel adest damni praestationem.
e 3 actio de rationibus disrahendis Eit actio sex lege duodecim tabul. descendens, tum data eum datur actio tuteti) competens pupillo aduersus tutorem
de iis rebus quas ex bonis pupilli durante tutela abstulit, t. I. 6. pen. . eod. Uvef. par. eod. Et datur quidem propter furti nec manifesti speciem, quam factum habet, in duplum. Nec transit, quia paenalis est, in heredes. De distrahendis hieram disractis, conturbatis ex Ditis dicta, Cui ae. ad Paul. lib. 2. iit. F. Qua es actio tutela contraria 'N. Quae datur tutori contra pupillum de his quae ei per
tutelam absunt, quatenns exossiciinsumtus fecit, vel oblia gatus sit, Treui. tDe . di p. de reliquo iure tutela, oec. Cui, qυando, aduersuo quem, ad quid datur flR . Non solum tutori, sed S utiliter prolutori, thoc es oleu 3 cum non esset, tamen quasitutor negotia pupilli gessit.9 dccuratori cut O prior directa utiliter datur minoribus' Itidem finito tutoris officio, sed eadem e tala9 adue sus pupillum , vel adolescentem, ad ea consequenda quae propter tutelamat sint, Mummodo bona fide is ex cleio facti sint sumtus, ct suscepta obligationes) licet contrarium habuerint exitum, UvQ.
par. de contr. tutela edi vitia actione. Qua sunt requisita utriusque actionis directa ct contrariae
M. Directa tria. i. Quod tutor pupilli bona administrauerit. a. Qilod in administratione dolum seu . culpam insa- .ciendo
554쪽
ciendo vel non laciendo commiserit, sEd pro ratione insit rueiada a Dionis. Temptis administrandae tutelae sit finitum,sro ratione iuri Romani. Bred. hic. Contrariae, requisita sunt.
i administi tu i ira eue pupi l si a tutore. 1. ex ea admini stratione ob sumtus ex officio iactos, vel obliga toneu lusceptam quid tutori abesse .
Quo Aodo utraque proponitur )R. in directa actione dicit Actor pupillus, Titium inisese tutorem statim, S tutorio nomine per decem annOS ne gotia tui Actoris gessisse, i initam nunc es tutelam put secundum ius Romanum) Ideoque se autoritate iuri curatotis agere ut rationes suae administrationis tutor Titius reddat, S de male N non ex bona fide gestis damnum resarciat . Petere itaque se cum condemnari ut reddita ratione tute gestae & omisi e reliqua praestet,& omnia bona pro adminia itiatione tutelae tacite sibi obligata restituat,&c. Bred hic. in contraria Actor dicit se tutelam Semproni j gessisse, In eius vero administratione ob caussas enarrandas ) plurimum quod ct ipsum ponendum j cxpendisse: Se vero tu selae mun re , quod pubertatis aetatem attigerit pupillus , liberatum; non peti a Sempronio ab Actore rationes: ibi tu quod plus expensum sciat quam ei absit: Pctere itaque se Sempronium iudicio compelli ad exaudiendas rat:ones & sumtuu ex ossicio & bona fide factorum restitutionem. Reliquas for
Ruid est actio pignoratilia 'N. Ea quomodo duplex st, 'na directa, altera contratia, iam ante, cum de pignore ageremus , c&slicatum S Vir que definita. Cui, aduersius quem, se ad qtiid datur miraque 'φ. Directa datur debitori pignoris recipiendi caussa, vel eius preti j, aut eius quod litterest, L3et. .de neg. s. pe . . de pigu. a f. aduersus creditorem Cum quo contractum est, aut eius heredem non aduersus tortium possessorem , iure qui dem GAili. ViiD. com. Ins. hic. 2 Contraria datur creditori
555쪽
duersus debitorem ad id quod ei pignoris caussa probabiis iter abest; puta ad necessarios stinatus Rimpensas in rem pignoratam tactos,&in id quod interest, puta si forte debitor sciens aes pro auro,vel rem alienam,aur alteri ante obligatam oppignoraueris, i. I .ium l. I 6.9 contra. f.h.t. Vei gene raliter si in pignore male sit versatus, Ly. f. h. t. Ruando haca tio detis f0ra expositum; puta exoluto debito , quod maxim veri rumin directa, in contraria aliquando secus, Vult eod. tmemo o utraque propouitur '
su. I. In directa dicit Actor rem sibi filisse oppignora
Iam. 2. debitum pro quo suis Oppignorata esse solutum vel lcaussam debiti sublatam, quoquo modo id voluerit creditor, licet non sit solutum sputa si forte fideiussoribui sibi caueri voluit, is c. in Restitutionem pignoris a creditore sine caussa negati: Petere itaque se Reum condemnari, S. compellivi pena nexu pignoris liberatam , S quidem integram, nec deteriorem factam restituat, una cum refusione usu rarum, fructuum, perceptorum N percipiendorum, vel eo quod in-r resti&c. In contraria squam vel ultro in tuere, vel intentata direct a per reconuentionem potest dicit Aetor se Reo tot aureos mutuo dedissse, ipsum vero eam ob rem sibi Actori equum sinim pignoris caussa Obligasse: Istum vero se Aetorem proprijs expensis gluisse S pauisse. Reum autem debi tum quidem exoluere, seque Actorem pipiatis restituere paratum esse: At sui ratus in alendo & pascendo equo Oppignoraxo refundere Reum recusare: Petere itaque se ipsum
condemnari ut pecuniam mutuo datam,Vna cum sumtibus impentis restituat & exsoluat. Ared. eod. vide old. Clas et . Aof
Arbitraria actiones an tertiam actionum se ciem ratione qualitatis faciunt 'Non; sed sui natura sunt stricti iuris, a quo actionum genere ab accidenti modo distinguiuatur, concelso eX eo audici arbitrio,ex quo dependent, s. 31. hrc. Pere Od. Luatcnus ergo disserunt a frieti iuris itidicidis p.: N. Q latenus cum in strictis Ridicljs praecise sequamur
556쪽
, id quod siue lege, siue conuentione partium definitum es laic pra ter naturam actionis propc ina puta prvter contu- inaciam Rei creditori ηou Dluentis larSius iudici sit arbitriuini Quod in eiusmodi actionibus tere incertum quid petatur, aut ae limatio incerta, vel Actoris in litem rureiurando, vel arbitrio iudicis comi ista, d., si Peredeoή,
Cur igitur dicuntur arbitraria 'Quia iudex in illis actionibus antequam totam cat sana definiat, quomodo Actori satis1aeta debeat prius arbi tra ur , eo effectu ut soluens intra tempora definita S poeianam euit et & rem solam praeutet , alias rigide in id quod Actoris interest , ct in quantum ab eo uaratum ReuS COndemnatur , l. Ih f. I .s .de dolo l.68. f.derei viud heres.hic. iLuisi disserunt aut iones bona Dei re arbitraria 'M. I. in bonae fidei actionibus potestas libera quantum Acto ri restitui debeat ex bono S aequo aestimandi iudici ex causa acti nis competit: In arbitrarijs id non inde,sed a tuis dicis arbitrio dependet: & ita quidem, Ut non sic quem-
gdmodum in bonae fidei iudio js potestas sit libera: sed, conditione hac; s NISI REVS IVSS VI IV DDCIS IUSTE LOQUENTIS PARETO depe
deat, a. Actiones Omnes bonae fidei sunt in personam praeter haereditatis petitionem. Quaedam arbitrariae etiam in irem . 3. Bonae fidei actiones ex contractibus innominatis descendunt; Arbitrariae quςdam quidem CX contractu, aliae Vero ex nuda conuentione, vel ex quasi delicto, item ex possessione, vel quasi . o 9 31 .hic.Pereῆ.eod.
Lua Exempla arbitrariarum actiontim recenset Imperator ἐ. Enumerat quidem aliquas,puta Publicianam,Seruia nam , & qua si Seruianam seu hypothecariam; omnes inrem; Preterea quod metus causa,de dolo, de eo quod certo loco S ad exhibendum actiones Omnes in personam . Plures tamen sunt, siue in rem, siue in personam, ut rei vindicatio, confestoria,' negatoria, item Pauliana in rem: sic &Fauiana,seu Calvisiana, S redhibitoria, rcrum amorarum
557쪽
R . Quia in illas omnibus actionibus habet locum i Lex aequo & bono secundum cuiusque rei de qua actum est
naturam aestimatio,quemadmodum Actori satisfieri opo
Ostende hoc in singulis actionibus ρPubliciana cit arditraria; quia in hac iudex rem iubes restitin, si restituatur, absoluit Reum : sin minus, ut in rei vindicatione, sic N hic manu militari eam auferri iubet i sirem dolo de si jt possidere, eam quanti Achor in litem iurauerit & ipse ordinauerit iudex condemnat. Menoch o Coras. Servianain quasi seu hypothecarias Quia ilic si possesctor Reus iussiis rem restituere pareat, soluta ctiam Actoti pecunia eum iudex absoluit; syn minus,lcni militari manu aufert; redolo desinens possidere ac uidicis piaeceptu illudens,quanti in litem ab Actore iuratum condemnatur, arbitrio iudi cis iuramentum Actoris moderante. Li6 fiurri. q. g. . U.de in lit.tur.Ruod metus causa; quia si rem ablatam arbitrio nidicis non restituit, quam euitare posset, restituendo, quadrupli poenam sustinet, L i q. quod onet. Causs. Actio de dolo; quia S hic dolosus arbitrio rudicis rem non restituens ,& quanti res ea erit, seu quanti interest deceptum non esse, cum nota infamiae condemnatur. Quam poenam, facta ante condemnationem restitutione euitat, i. I 8. .da dolo malo. De eo quod certo loco s quia qui certo loco se soluturum constituit, alibi quidem conueniri potest,sed iudex arbitra ibitur quanti interest Rei in loco conuentionis potius, quam in eo ubi Actor experitur, soluere . l. 2 F. de eo quod certo loco. Ad exhibendum quia haec datur si rem exhiberi Actoris intersit eo euentu, ut si id probauerit, Reus ad exhi-hendum condemnetur ; Vel non obtemperans iudiciis quantum in litem iuratum, I. 3. 6.1.bfἰ.4. C exhibendum.
In caeteris actionibus ab Imperatore non recensitis eum simile sit Iudicis arιitrium, simili etiam ratione considerandums puta itas quod Reus non parens iudicio ex inobedientia grauius sententia iudicis
In Hsce, is bona fidei actionibus qualem sentritam fert iudex
M. Cirrabit ut quantum fieri potest certana, id est, rei cetriae pecuniaeve licet de incerta quantitate, verbi gratia,
558쪽
act ira fi) sententiam ferat: Incerta enim pronunciatio rei rudicata vim obtinere non potest. 33- . hic. aeuomodo feret certam sententiam 'N. bi talem serat ex qua apparet quid, quale,& quantumst id in quod Reum condemnat . arg.l. certum. 6. Usi certum. pet. siue res aut quantitas certa verbis sit expressa, siue certitudo haberi possit per relationem ad aliud, puta ad acta, . testamenta, codicillo S,S c. I .ait praetor.*. I. .de re imiJ. C de sent.qδ sine certa quaviros i li. com .Ins ad *.cti rare hic. Nempe sententia libello is actis debet esse conformis, ct ipse libestus, quoad
rem petitam, causam oe actionem certus.
Loid si libellus ipse sit incertus 'p . Conliderandum, an actio sit uniuersalis, hoc est quae
de sui natura multa uniuersaliter in se continet, ut petitio hereditatis, adllofamilia erei secunda , &c. an generalis , hoc es , ad id quod non quidem ius uniuersum, plura ramen capitula subsecontinet competen*, eae gr. negotiorum gestorum, tutela , pro se cio, ictc. An particularis, vel singularis, hoc est, se ad res partieulares datur. I. In duabus prioribus admittitur incertus libellus : In bosterioribus minime, nisi res talis debeatur aliternariue, utpote quo casu electio generaliter spectat ad debitorem. et .vel genus suta equns, & debitor nondum declarauit quam speciem, pota equum, dare velit. 3. vel dubium sit an res exi ter, quo easu vel res,vel asimationis admirritur petitio . q. Vel facium ab aliquo prie standum petitur, utpote quo casu vel Dictiprasatio, vel si non fiat, interesse recte petitur. S. Vel interesse, siue principaliter petatur, 1iue accestarie. 6. Fructus percepti S percipiendi, cum expensis factis e& faciendis, Sc. Vide
Schneid. hic ct vota. I . ob ineercum libellum non υitiari processum insparte opponente. 2. ipsum vero Actorem pendente iudicio declarare erim debere, Schneid. eod
Cum senteutia debeat conformis esse libesso, quid iuris si Actoreost complexus plus quam sibi debetur 'R. Olim cati illa cadebat, siue in personam, siue in rem ageret; nec facile restituebatur; nisi vel aetatis lubrico; vel tali errore lapsus esset, qui & iam in constantissimum cade- Icr. HGdie aliud ius obtinet. J.3 3.hic. Nisa, de Voerda bic. Luot modis plus petitur '
559쪽
Quatuor. I. Re, quando maior quantitas petitur quatit obli patione continetur ; puta 2O. cum IO. modo debentur.
l. Tempore, quando pure petitiir, id est confidat in solueniadum,quod modo ira dies&sub coriditione debetur. Loco, quando quid certo loco soliti aut dari debet ; alio loco pure, mentione loci ita stipulationem deducti omissa , petituri causά,quando quod in genere vel alternatiὐe modo debetur,petit tur in specie certa: atque ita in debito generali & alternatiuo debitori competentem sibi arrogat electionem
Die quid hodie iuris circa plus petitionem p
R. Ex constitutione Zenonis plus tempore petetis inducias Reo debitas cogitur duplicare ;& cum unum tantum deberet, duos menses, cogitur exspectare, refusis insuper Reo litis expesis. Iustinianus suas lege eu qui re,caussa, loco plus petit, damnorum , qli e sportularum nomine ex hac caussa acciderint, in triplum iubet condemnare. 5. 33. hic.9
it. C. de plus petit. Pere hic. Luid si Actor minus sua intentione complexus fuerit quamoi debeatur pht. Talis sine periculo, t est sine usio incommodo,agit, ut nec totum,nec partem debiti amittar: imo vero liberia ei est re liquum in eodem,vel alio iudicio persequi non obstante ei, de alia re agenti,rei iudicatae exceptione, Quid si aliud pro alio petatur ab Actore pht. Et hoc nihil ei periculi afferre placitit, sed permitti- tur ex diuerso ut in eodem iudicio errorem conamissiuri corrigar. f. 37. hic. Pere . hic. An ergo permi is es libelli emendatio is quousque ria. Si ita emendatur libellus ut eius mutetur subita intiata.& relicta priore altera eligatur actio, usque ad litis Conte- stationem ex comuniore sententia; aut, si probabilis Aetoris sit error, refusis protelati processiis expensis, iti ReO post
editam aetionem nouam dato deliberandi spatio , etiam post eam ex aliorum sententia: Si absque stibstanti e naut tione eadem manente sententia obscura modo declarelatur,aliquid addatur vel declareturiusque ad sententiam ad naititur. Eoab. prax. ciuili, Tit. 34. ἡ-.2J. 9ser. 43 Au
560쪽
bellum censetur reformasse.Rosb. eod. I.Si una actione intentata aliae perimantur, vel unius electioiae altera tollatur. 1. Si 3
sententia iri ptiore lata parit rei iudicate exceptio irem in al- tera. q. vel solutio unius alterius parit liberationem; eae. gr.
misa actio tollit rei persecutorium, cum ea concurrat, Quia A for per misam actionem iam ante rem es consecutus, i. qui
debitum persequimur, & consequimur, & eas per quaS mi llatis pectequimur quam nobis debetur, h. 36. hic. Potest v ro hic etiam petitio fieri in solidum, licet cxecutio non fiat Nin solidiim, ted in id quantum Reus facere potest . . d
Luae exempla talium actionum hic recenset Imperator d
- 7 φ. Actionem I .de perulis aduersus partem vel dominuiti qcompetcntem . a. de dote , competentem peculiari, vel a eius heredibus soluto matrimonio ad eius repetitionem. 3. AActionem emancipato filio, adue tis parentem, vel alique eg qascendentibus competentem , Vel liberto adue us patro- linum. q. Quando focis3 cum socio agit iudicio societatis. s. a Item quando donatarius, agit ex Caussa donationis.6.Quado condemnatio est ex caussa oppositae compensationis N ad-
iT issa . Quando agitur cu eo qui bonis cesnt. g. 3 si os hic in