장음표시 사용
191쪽
dentis partes questu semidiameter eclipticς c sh.octaus sphae
rae subiicitur looooooo. At eisdem partibus i 3y zγq. per cassdem rechoru sinitu tabulas competunt gradus vii. minuta prisma xl vii. secunda x.igitur f h. segmentu ecliptics octaue sphssrae existit gra. vii. primoN minutoue κl Vii.secrandorum x. Et clatanta quoq; squalio motus octaus spherae in Alsonsi tabulis squalionii iuxta gradus lx.motus accessus &reces,s scribitur ergo id maximis est argumentu quod squationes octauae sphνrs quas suis Alsonsus tabulis inseruerat, segmenta sint eclipsticq octauae sphqrs 8c neutiqua eclipticae nons sphqrs,uti Georgius Peurbachius suis inseruerat theoricis,cuius mentione sesgmentu a b. ecliptics nonς sphs s esset squalio octaus sph G sed non est ita. Nam segmentu a b. maius est f h. segmento. Est enim per secundum libru quem scripsi de sphsricis triangulis, velut rectus sinus ipsius a d. segmenti ad reetiim sinu d h. sin, menti, ita sinus rectus ipsius a b. segmenti ad rectum sinum sesgmenti fli. igitur a b. segmentum maius est ipsos h. segmento. Iuxta eundem aute librum secundum de sphqricis triangulis, sinus rectus segmeti a b.existit partium igitur per lashulas rectorν sinuu prςdictas segmentu ab. erit graduum vii. primoue minuto' xlviii.secundorsi xxxvii.dabitur etiam a l segmentum eorundem graduu sitian. xxix. s. x. Data ita sunt a b. 5 fh segmenta. Igitur Geomius Peurbachius in suis theis oricis non rite definiuit squatione instaus sphse iuxta Alfonsi opinionem arcum escte eclipticς notae sph ae. Idem denim re eodem modo demonstrabimus parui circuli segmento fidi quas locum dato. Corolarium. Ex iam ostensis liquet aequatione octauae sph ς iuxta Aufonsi opinionem esse segmentum eclipticae octaus sphers duactus magnis comprehensum orbibus,per polos eclipticae nos nae sphys meantibus quorum alter per caput arietis eclipticae nonae,alter per caput arietis ecliptius sphaere octaus scribitur.
De octaus sphri motu finis libri secundi.
192쪽
. SUMMARIA ENARRATIO THEORICAE
motus octauae sphaerae ex traditione Ioannis Versneri Nurembergen. loatiae sphaerae quattuor insunt mot',unus a supre Ima illa sphqra quae primu appellatur mobile,quod
i die ac nocte idest in xxiiii. horis ec quiladecima pars
- Ll se unius super polis mundi unam ab oriente in occidentem perficit reuolutionem. Secundus motus qui octauae competit sphaerae fit super polis suae eclipticae iuxta signorum ordinem ab occidente in orientem contra motu primu regulas
iis existens oc aequalis ita ut in quibus* cetum annis aegyptiis idest in quibus 36mo. diebus gradum Vnum progrediatur, attin annis 36ooo. aegyptiis unam perficiat integra reuolutisonem,qui quide motus,in tractatu primo motus octauae sphesrae aequalis motus appellatur stellaru fixam, longitudinum. longiora re propioru solae ct quino planetarii. Idemo motus velut iam memini,fit super polis eclipticae sp hqrs octauae,cui' quidem ecliptics planu idem est plano eclipticae notas sphs ae. Quapropter utriusin sphqre octauae videlicet re nolis ide axis iidem* poli necessario existunt.Octava denim sphaera in conseauitate nonae sphaerae aequaliter mouetur ita ut quilibet pians ctus eclipticae octauae eiusde sphaers a capite cam nonae sphssrae recedens squales semper conficiat motus sicut aequalibus temporibus squas eclipticae nonae sph ae circumferentias prς tereati Tertium motu qui sphaerae octaus accidit, imitatione alioru qui de motu octauae sphaerae tractarunt libuit nominare prima trepidatione seu accestum 5c recessum prima sphaers oetauae hic motus trepidationis fit super paruis circulis in concauitate decimae sph ae scriptis atq; per mundi diametru oppost iis,quom alter polum quidem habet in capite cacri, alter aute
pro polo suo caput capricorni decims sphares possidet, Et hos
paruos circulos initia cancri ec capricorni nonae sphaere aequasii regulari sua circuitione super dictis polis idest capitissius cancri ec capricorni decimae sphaerae coniiciunt. istant denim
193쪽
circumferentiae paruoN circulorum a polis suis grad.iii.mae iis primis xxiii. fere. Initia etiam cancri re capricorni. nonae sphsrs periferias suorum paruosv circulorum, elut dixi,squas liter circumgyrant sicut initium cancri nonae sphqrs dum coris
sistit in comuni sectione parui sui circuli ecliptice decims sphe.rae occidentali, principium capricorni eiusdem nonae sphaeret
in sectione sui circuli parui eiusdemque eclipticae decinas sphetrae pariter constituetur occidentali. Inde ipsis recedentibus casput cancri non sphqrae mouetur per medietatem sui parui circuli superiorem iuxta signiferi successionem, caput autem cas pricorni eiusdem sphaers per inferiorem sui parui medietatem circuli mouebitur iuxta eiusdem signiferi ordinem,donec 'trius signi huius initiu seu caput can. 5 ca. perueniat ad sectiosnem sui parui circuli eclipticq* decimae sphqrae orientalem. . Inde caput quidem cancri per medietatem lui parui circuli insferiorem,oc initium capricorni per medietatem sui parui clasculi inferiorem, nitium capricorni per medietate sui parui circuli superiorem contram signorum ordinem mouebitur quovsin virtuso huius signi principium redierit ad sui parui circus It eclipticae decimae sphaerς reliquam sectione. Atm postlisccircuitionis huius prior dispositio reucrietur.Huius deni*tres pidationis non sphsrs super dictis paruis circulis unam intes gram perficit reuolutionem tiromanis annis 3os8. diebus xv. horis ii.minutis primis xxxviii. secundis luit. fere. Insuper quando principia cancri Sc capricorni nonae sphsrae eonstiteorint super sectionibus suorum paruorum circuloru ecliptics decimae sphqrs,tres eclipticae videlicet octauae, nonae oc decismae sphaers in eodem constituentur plano earumque poli sub eisdem firmamenti punctis constituentur, earum deni. Vnus comunis erit axis. At eisdem cancri capricorniin principiis inde abeuntibus,poli quos eclipticae nonae sphqrae continue recedunt a polis eclipticae sphqrς decims donec capita seu principia cancri capricornique nonae sp hqrς constiterint super cosi ctibus suae eclipticae suorumque paruorum circulorum, Et
tunς ecliptica nonae sphaerae maxime declinat ab ecliptica dei.
194쪽
rimae sphcrae earundem denique eclipticarum pest tunc plurismum distabunt. At eisdem cancri capricomissi principiis reccidentibus a contactibus suae eclipticae suorumque paruorum circulorum declinatio duarum eclipticarum nonae videlicet decimeque sphqre ait polorum diuersitas paulatim diminus untur donec principia cancri capricornim nonae sphers ad ab teras suorum paruolv circulorum ecliptic in decimae sphaerae sectiones perueniant. Hinc eorundem polorum & ecliptiearunonae 8c decims sphqrs prior reuertetur dispositio. Motus aecessus oc recessus primus seu trepidatio prima sphaers octauae est segmentum septemtrionalis parui circuli incipiens a sectisone eius 8c ecliptics decimae sph rs occidentali ait in capite cancri none sph ae desinens. Aequatio seu differentia squa. Iis diuersique motus o statis sphqr , est segmentum eclipticae sph ae decimae dicta sectione parui circuli occidentali magno Q comprςhensum circulo per polos eiusdem ecliptics sphqrs
decimae ec per idem cancri caput nonae sphaerae scripto. Veo rus motus o statis sphers pro datorum duorum interuallo temιporum conflabitur si aequali octaus sphaers motui,qui dato deshetur interuallo squatio octaus sphqrs posteriori congruens tempori congregatur,huicin collectioni squalio priori compestem tempori subtrahatur,quod ex hac subtractione reliquum est. verus erit motus octauae sphaerς pro datorum duorum insteruallo temporum. Ostentum deniq; suit in primo tractata de motu o statis splis seu capitibus cancri 8c capricorni nonae sphsrae constitutis prope sectiones paruorum suorum circus lorum 8c decimae sphsrae motum octauae sphaerae esse tardum. Eisdem deinde capitibus collocatis iuxta contactus seu sumomitates paruorum circulorum,motum octauae sphaerae esse velocem. quo ad progressionem seu auctionem quidem capite cancri collocato prope summitatem sui parui circuli septem; trionalem, velocem autem pro regressione seu diminutione,
si idem caput cancri meridionalem sui parui circuli summitas rem possederin
195쪽
Quartus motus octauae accidens sphaerae secunda existit trepidatio seu accesssius ec recessius secundus , capitu cancri re caspricorni decimae sphaerς comparatione capitu cancri capricors nim primi mobilis,sicut cacri capricorniin capita decimae sphsrae ad capita cancri ec capricorni primi mobilis quando accedant ab eisin interdum recedat. Tales autem accessus 8c recesssus fiunt rei peetii duorum paruomcirculo super initiis cameri re capricorni primi mobilis descriptorum. Segmentoru desnil eclipticae primi mobilis utrum p eoru,quae principiis canscri capricornissatin paruorum circulo circumferentiis com
praehenduntur existit velut in primis paruis circulis grad. iii. primON minutorum xxiii. Verum capita cancri capricorni decimae sphaers super his paruis circulis non mouentur, sed in magno circulo per polos oc capita cancri 5c capricorni primi mobilis eunte ad eadem capita vel accedunt, vel ab eis reces dunt tali videlicet ratione.Primum itam imaginemur ecliptics
decimae sphaers planum in plano eclipticae primi mobilis consstitui.quare tunc poli utriusin eclipticae iide erunt. Deinde plasnum ecliptics decimae sphyae in parte signi cacri declinare inscipiat a plano eclipticae primi mobilis austrum versus. Quadere fiet ut duae laetiones ecliptics decimς sphaers parui* circuli septemtrionalis quidem paulatim descendant versus austrum, alterius vero parui circuli re eiusdem eclipticae sectiones asscendant versus septemtrionem ec caput cancri decimς sph aedescendit a capite cancri primi mobilis similiter versus austruEt caput capricorni decimae sphqrs recedit a capite capricorni primi mobilis in septemtrione pari ratione poli decims sphaesrae a polis primi mobilis elongantur, & he recesssiones seu res motiones prςdi 's continue fiunt donec capita cancri & capricorni decimς sphsrs constituuntur in contactibus sus eclipti
re suorum paruorum circulorum. atq; tuc existunt in maximo eorum recessu a capitibus cancri oc capricorni primi mobilis
ec poli ecliptics decims sphaers in sui maxima sunt remotionea polis primi mobilis. Geinde caput cancri decims sphaerae in
196쪽
dicto magno circulo ascendit versus caput cancri primi mobtiis,oc caput capricorni decimae sphaers descendit ad caput caspricorni primi mobilis.atq; poli ecliptic decimς sphqrs accesdunt ad polos eclipticae primi mobilis .Et hae accessiones contis
nue fiunt donec ecliptics decims sphqrs planum in plano priumi mobilis collocabitur. Quadere capita cancri 6c capricorni
sphers decims sub capitibus eaneri oc capricorni primi mobis lis constituetur,atm poli ecliptics decims sphqrs erunt sub postis ecliptics primi mobilis. hinc caput cancri decimae sphers recedit a capite cancri primi mobilis versus septemtrionem occaput capricorni decimae sphqrs a capricorni capite primi mobilis recedit ad austrum.& poli eclipticae decims sphaers a postis ecliptics primi mobilis similiter remouentur donec ecliptuca decim sph existat incontactu paruo circulo . quamobrem capita cacri oc capricorni decimς sphqrs iterum sunt in maximo recessis a capite cancri di capricorni primi mobilis, Nec liptica atin poli decimς splisrs in maxima declinatione ab ecliptica re polis primi mobilis. Post lisc capita cancri 8c caspricorni at poli eclipticς decims sph s accedunt rursus ad
capita cacri re capricorni aup polos primi mobilis, donec cclis plica decimς sphqrs constituetur in plano ecliptics primi mos hilis.Et tandem huius secundi recemis θc accessus prior redishit dispositio.Ex his liquet Q interea dum caput cancri decimq*hqrae recedit a contactu sui parui circuli meridionali ascens dens ad contactum eiusdem parui circuli septetrionalem, atin inde rursus regrediens ad dictum contactum meridionalem, utram duarum se 'ionuecliptics decimq*hers paruit circuli utriusin totam sui parui circuli periferia pergyrat. Talis autegyratio dictarum se monii coplebitur.in annis aegyptiis 3I88.
diebus xxxvii. hora o.minutis primis xxii. secundis XXXii.seu
in annis tiromanis 3 l8s. diebus 336.hora o. 8c reliqua ut supra. Motus huius secundς trepidationis octavcsphqrs, qui per c sinonem primi tractatus de motu octaus sphsrs colligit,est segs mentum parui circuli borealis ab occidentali eiusheclipticaeta iu
197쪽
primi mobilis sectione per austrinam medietatem secundum per borealem autem contra signiferi successione v scp ad alte ram duarum sectionu ecliptics decimae sphaers, at dicti parui
circuli borealis numeratum. Huius deniss trepidationis secutis dae nouissima reuolutio ante Christi saluatoris natiuitate facta fuit annis solaribus seu hromanis xxvii. diebus 133. fere completis. Manifestum itaq; est Q haec secunda trepidatio prims
in motu suo contrariam obseruat ratione. Nam prima octauae
sphaerae trepidatio per medietatem sui parui horealism circuli
septetrionalem iuxta signiferi successione mouetur. secunda autem trepidatio per septetrionalem horealis sui parui circuli medietate contra signorum ordinem defertur, re cotra. ut dum illa regreditur,haec progreditur.Hanc etiam secunda trepidatisonem octauae sphaerae constat nece Tario subiicienda est..Nam velut ex primo tractatu motus octauae sphaerae patuit, artatio maximae declinationis solis non poterit alioqui saluari. Perspiscuum ital est eandem maxima solis declinatione a tempore obseruationis Ptolemsi v sin ad hanc nostram aetatem scilicet annos domini is ι . minorem indies aceuratis inspectionibus fuisse compertam. Qualiter denim eandem solis' declinatione pro quovis tempore dato calculare oporteat in primo tractata 1 phaerae octauae satis superin fuit enarratum. Quid demum altansinae tabulae de motu octauae sphaerae subiiciat a Georgio Peurbachio tam vere cb abunde fuerat explicatum praeter n5 nulla quae in secundo meo tractatu de eiusdem octauae sphaeret motu perperam tradidisse a me notatur.
per Fridericum Peypusam pensis Lucae Alantsee Ciuis,Bibliopolae Visennen. Anno M. D. XXII. Hromanis imperante inuictissimo Carolo Hispaniam rege.