장음표시 사용
41쪽
quam quanquaginta annis post venatus explevit otium satis multorum nobilium Romanorum. Res publica penes paucos erat, ita ut copia otii et inopia publicorum munerum negotiorumque multos viros alia et privata negotia quaerere cogeret Non omnium animi erant satis mobiles, ut ipsi libros scriptos proferrent aut saltem legendo delectarentur. Siquis minore indole praeditus erat, agris suis colendis et pecoribus ruri alendi otium egit. Alius venatum cole
bat, quod studium Horatius illustri laudo sublimo opus extulit. Antequam de Horatio ipso et eius aetate fusius
agatur, restat, ut paullum regrediens quantum per materiem fieri potest continue explicem, quibus ex populis studium venandi nobile Romam sit importatum, Vel rectius, quibus ex terris Romani ipsi studium venandi
Supra commemoravi Scipionem Aemilianum olybio
adiuvante factum esse strenuum venatorem. Ad educationem eius arcessitos esse traditur allutarcho '' Graecos non Solum grammaticos sophistas oratores sed etiam artifices fingendi et ingendi artium, servos ad equos et canes curandos, venandi magistros διδάσκαλοι νήρας nominantur). ostea Scipio se in saeptis regum Macedonum per quattuor annos integris studio venandi dedidit. Tamen per se quidem satis dubium est, num alii nobiles iuvenes
Romani exemplum eius imitati sint, id quod Messtingdocto his verbis explicat ' : Di plebejisch-nationes Re- alitio aut allen Gebioton des Lebens deriolitis, te der Sitto und uns schola die Nachahmun verhinder guh en. - Uno tantum loco ex fragmonto quodam Lucili '' nobilis Romani viri studium on detegi posse suspicor. dversum Lucili tum para tum rumices portantur, tragula porro Marc y adnotat versum vix alia ratione OSSe intellegi nisi de muneribus, quae ab hominibus agrestibus patrono venandi studioso dono osterantur. Deinde putat arma venatoria apte tribui Marso clienti auctore Horatio a lesstingi explicato ''. Neque equidem existimo illum hoc suo iure protulisse. Nam aulus ex esto excerpsit Rumex murex Festus et aulus genus teli simile pari Gallici ''). Sparus igitur sive sparum, de genere enim dissentiunt grammatici erat parvi generis iaculum Gallorum, non Marsorum. Itaque valde dubium est num rumices et tragulae Latinorum venabula fuerint. Fortasse ex
Gallia haec venabula erant importata. Nomina eorum minime tango.)Ad arx adnotationem praeterea tria sunt obse vanda. rimum iacula illa gracilia et levia erant, quibus aprum aggredi imprudentis est. Deinde illo venator Horatianus a Marxio laudatus ipse ex Graeca materie desumptus est sicut multa et alia in primo carmine libri primi Marsus autem aper ratione illa nota poetica est additus, quam Romani recipiebant a Graecis poetis novellis, quasi instrumentum artificiale, quo lectoris eruditi animus per nomina geographica et sabulosa ad cogitandum alliceretur δ'εὶ Tertium illi duri venatores Italiae montium, quos Cicero et Vergilius '' laudant, huc non pertinent. Quorum officia erant '' feras captare ex silvis et saltibus Apulia et Lucaniae aut omptinis paludibus ad ludos circenses vel cenam divitum Vel alium usum, praeterea autem feras in saeptis inclusas servare. Quantum talia distant ab hoc Lucili loco, quo levia iacula agrestia patrono dantur dono lVarro quoque, quem supra adversarium novi studii cognovimus, Vocibus spari et tragulae in Meleagris, uti Videtur, est usus. In fragmentis scriptum legimus ' θ: aut ille, cervum qui volatili currens sparo secutus tragulave traiecit . . .
42쪽
Quin Varro hoc loco studium venandi quod illis temporibus vigescebat vituperaverit, non est dubium. Etiam mulieres venando indulsisse fragmento quodam indicari videtur: si non malit vir viracius uxorem habere Ata
Graecam esse talis studii originem, quam opinionem O Weis refellere conatur, alio Varronis fragmento propter Graecam insertam vocem optime demonstratur ' :lepusculi timentis hoc quadrangulum dodit Diana rete nexile, αρκυας, viscum fugarum lineamque compedem. Antequam longius progrediamur, devertamur ad provinciam Hispaniam, quae quamvis diu provincia Romana sit nominata, postquam Carthaginiensibus est erepta, Caesaribus demum Romanis parebat. e duo saecula a. h. n. semper fere exercitus Romani in Hispania versabantur. Cum provincia feris abundaret, videlicet milites cervorum leporumque carne Vescebantur, quotienscumque iniquitate loci aut insidiis incolarum commeatu intercludebantur. Iam vero Messiing in excursu de Hispanico venandi studio dixit Romanos milites in obsidione urbis Intercatiae δ' aegros esse facto ex ferarum came, cui RSSSueti non fuissent yyy . Qua ex ro conclusit Romanis civibus fuisse Venatum hoc tempore inusitatum. Contra hanc interpretationem dicere opus est lesstinium verba Appiani χωρὶς αλον neglexisse. Itaque corrigendus est sensus hoc modo non caro ferarum Romanis legionariis erat perniciosa, sed salis inopia. Quamquam igitur ex hoc loco decerni non potest num cives Romani in Italia venatui se dediderint, tamen milites Romanos sive copia ferarum commotos sive inopia pecoris coactos in Hispania famem
carne cerVorum et leporum satiavisse apparet. Ante portas latercalia idem Scipio Aemilianus confecit foedus quoddam, quem supra adulescentem in Macedoniae saeptis regiis summo venandi studio inflagratum vidimus momeeum in Hispania voluptati suae indulsisse valde est verisimilo 3 Septuaginta fere annis post Sertorius y ' Hispaniam
sub dicionem suam redegit. Qui vir, postquam Romani amici eum defecerunt, magis Hispaniensis quam Romanus animos Lusitanorum sibi plane conciliavit moribus suis,
quos miro modo ad Hispanorum consuetudines adaptaverat. His continebatur venatus quoque, quem Sertorius corporis causa libenter exercebat. Diana ipsa venatrix, summa Hispanorum dea, ei iussa per cervam albam misit. Hoc enim modo superstitio Hispaniae gentium callide in consiliorum Sertori usum erat conversa - Forsitan etiam
illi filii nobilium Hispanorum, qui Sertorio auctore Oscae
erudiebantur, cum adulti Romam venissent, secum importaverunt studium venandi Hispanicum. Nam Romae saepe nobiles externi vivere coacti sunt. Eorum qui postea Romam venerunt ex ispania, sufficit nonnulla nomina proferre velut orcium Latronem qui Seneca auctore erat sollertia venandi praeditus, imperatores Traianum' 'sit Hadrianum 'Τ', utrumque Venatorem nobilem strenuum, Martialem, Senecas, alios, de quibus tessiiugi excursum commendo conserendum. Unum tantum Romanum in
Hispania nominatim addere velim, Tullium Maximum)λβ)aetate adriani legatum, propterea quod in carminibus eius voces Hispanicae sunt receptae paramus pro campo
Ultimis libera rei publicae temporibus, Ciceronee g. puero, Otus fere orbis terrarum Romano iuveni patebat. Iterum iterumque quotannis multi et nobiles adulescentes Romani petebant Graeciam, ex qua praeter litteras consuetudines quoque Graecas Secum reduXerunt, in his etiam venatum iraeter Graeciam visebant Asiam
3I2 cf. Plut Sertor praecipue cap. XIII. 313 Senecae conu. I, praef. 14. 314 Plin. paneg. l. 315 Αel Spartiani cap. 2.
43쪽
Africam Gallias, quae terrae omnes optimas facultates venandi dabant. Commercio et magnis itineribus homines externas res cognoscebant ita ut idem Romanus tum infraecia aut Italia feras sagitta Cretica percutere potuerit, tum in Gallia Cisalpina rumicibus et tragulis et paris. Quis dicere audet, quibus telis Romanus nobilis vir in Hispania cervos venatus sit, utrum Hispanicis an suis ipsius an aliis Quae rerum condicio optime intellegitur ex verbis Vorgili yyy , ubi Gallus, ille elegicus poeta Romanus, inducitur, cum arthenium montem in Arcadia pervagatur et Parthico arcu Creticam sagittam in foras mittit. Hoc ipso Vergili loco Graeciam esse terram, ubi iuvene nobilis Romani studium venandi colere sint soliti, aperte ostenditur. Aliud exemplum apud Propertium invenitur, ubi res vera coniungitur cum lyrica licentia. Propertius, postquam se prope sedem amatae esse moraturum promisit, hoc modo pergit' ': non tamen ut vastos ausim temptare leones aut celer agrestes comminus ire Sues. hae igitur mihi sit lepores audacia molles excipere et stricto figere avem calamo. Hoc significat: non vult perficere periculosum stae aut Africae venatum, ne Graeciae quidem nam in Apennini montibus apros venari est libertinorum et servorum), sed in planitie Clitumni apud Assisium lepores venatur et aucupatur, - vix quo poeta, cui blandimenta amoris plus cordi sint quam saevus venandi ardor, nobili sit Venatu magnarum interdictus ferarum' ' ', sed quia hac in planitio nihil invenitur nisi lepusculi et aves molestis venatus laboribus adulescentes Romani tum abhorrebant, nisi in magnis suis itineribus, quae per provincia Orientales faciebant, novitate rerum incitabantur, ut leones Vel
alias bestias interficerent. Mihi ipsi quidem persuasum est iuvenes Romanos ut in campi Martii ludis inter aequales
ita ad Iepores venandos esse equis Vectos. Tamen aegre fero quod O. Weis in opusculo suo, cum contendit adnotatione quadam Romanos didicisse a Gallicis nobilibus foras in campis apertis agitare celeribus equis vectos, ex Gallia Romanos importavisse canes venaticos et postea falcones δ' , auctorem tacet, ex quo mutuatus sit talem opinionem.
Strabo δὲ quidem tradit o Gallis equitibus hoc ἔστι
'Pωμαιοις τῆς ιππείας αριστη παρα τουτων, Sed eodem modo
elari sunt equi Siciliae, hessaliae, Aetoliae, Acarnaniae, Arcadiae, Epidauri, Africae ispaniaeque, qui omnes praecipue in circo florebant. Niti eis vidotur libri Cynegetici ab Arriano compositi secundo et tertio capitibus, ubi de Gallorum venatu agitur. ericulosum autem esse Gallos inducere neque indicare, utrum Galliae an Asiae incolae nominentur, mihi iam diu persuasum est. Nunc praeterea Radermacher δ' testim0nium huius rotattulit Optime enim demonstravit canes Celticos apud
Grattium Cynegetici illius libri scriptorem postea et
Gallos nominatos non esse Europae sed Galatarum Asiae minoris canes Grattium autem exscripsisse atque id pessimel auctorem lexandrinum ex nominum aliarum gentium compositione apparet. In eundem errorem videtur
incidisse M. Fiem''), qui Arrianum canos Gallicos in libellum inseruisse putat, postquam librum Gratti Romae recognoverit. Solis luce clarius est Arrianum in Asia minore ipsa canes Gallicas venaticas habuisse. Redeamus ad Caesaris Augusti aetatem. Supra Vergilius quasi exemplar fuit illius amplitudinis imperii Romani, qua fit ut vix in poetis discernamus, quid sit Romanum, quid Graecum, quid ex aliis gentibus receptum. Neque igitur prodest locos velut Vergili vidi aliorum,
quibus Venaticae res narrantur vel tanguntur, accumulare et enumerare aut hos poetas inducere testes venatici cuiusdam sermonis Romani. iraecipue Taucherio iam 317 ecl. , 50 318 II, 19, 21.
319 Rothstein in comm ad h. 1.320 O. Weiso Griech Worte in . lat. pr. p. 299. 321 Strab. IV, 196. 322 Mus Rhen. 50 pag. 49. 323 M. Flegi Gratius Faliscus v. s. achahmer Gor 1890.
44쪽
rationem vitio vertere debui. Ut exemplo utar, Laucheria verba discernere conatur inter retia plagas casses, quamquam ei praeter poeticos vix ulli loci praesto sunt. Utilius autem videtur apud poetas quaerere utrum accuratius an neglegentius Graecos auctores transverterint, quam petere testimonia rei venatica Romana ex illis doctis poetis. De consilio autem et ratione, quibus Romani Graecos terminos in usum suum declinaverint, hoc loco explanatius disserere longum est. Descriptiones venaticae hoc tempore sunt in litteras Romana introductae maxime per poetas elegiacos. Meum esse hic non potest quaestiones de Romanae elegiae origine hoc loco retractare. Tamen gaudeo quod viri docti, quid hac materia egerunt' ε), rem Venaticam quoque Observabant. Docti poetae Romani carminibus suis saepe argumenta de Alexandrinis deprompta dederunt. tque in his venatus quoque continetur. Nam ille invenitur apud
Vergilium, apud Propertium, apud Tibulium Ι, Α), apud
Sulpiciam Tib. IV, j. Hoc in carmine inesse Graecum
argumentum, Ernestus Maasa multis verbis assirmavit. Ρlura quae ad nostram rem pertinent invenies apud C. H.
Muellerum, qui de similitudinibus imaginibusque apud
Veteres poetas elegiacos scripsit 'β). Dora oratio. Ultimum inter Romanos locum obtineat oratius,
propterea quod acerrime aetatem suam observavit, quamquam cavendum est, ne in errores deducamur eis locis quibus consulto Graecas res Romanis commiscet. ermagna eius experientia in rebus cynegeticis etiam doctus vir commotus est, ut Horatium ipsum venatorem fuisse probare conatus sit' '. Iam per se risum incitat Horatius ille bene notus poeta, cui quies placebat, in venando Ia-
borans, id quod Gemoli iocosis verbis exprimit his fero:
Semel tantum commemoratur despectus, qui ex alto monte pateat Montem autem conscendit baccha Graeca, non poeta Romanus, qui habitu corporis brevis atque obesus unus ex eis erat, qui montes ab imo inspicere praeoptent. Qui error . . Ho anni ex nimio Dianae amore ortus est. Multa enim et dulcissima lectu quae argumentam. affert ne minimum quidem valent ad Horatium aut alium quendam Romanum comprobandum Venatorem. In his sunt primum descriptiones naturae similiaque, quae Graecis poetis deberi inter omnes constat. Respicio carmina: Vides ut alta Solvitur acris hiems, O fons Bandusiae Miserarum est postremo Callimachum ad verba laudatum. Neque magis nos attinet luxuria cibi ad extremum finem perducta, qua non solum pastus ferarum et tempus capiendi determinabatur, sed etiam fecundae leporis armipetebantur. 0 Venatores, quibus mensae nobilium Romanorum erant curandae, non fuisse nobiles supra affirmavi. Neque Horatius ipse carnem ferinam despexit, sed Numonium alam diligenter rogat in epistula, quam bsurus Veliam praemittit tractus uter plures lepores, uter educet apros . Ρrobare non possum, quod Η versu qui sequitur plane neglecto hunc perperam explicat eo modo: Da e nichtes Wildprothandior dieses Interesse behundet, diirnee vor sic hin epfisso haben: Was Helch W0hi aut Erde dem agervermiigent Sane, Vendere carnem ferinam Horatius noluit, sed edere, quamvis sint lepores illi et apri non ab se, sed a venatoribus interfecti Versum enim abra Omissum legas:
inguis ut inde domum possim haeaxque reverti. Restant autem loci quibus apparet tum opini0nem
Praeterea videtur concedendum esse rusticos illius
aetatis homines venatui se dedidisse, ut sibi hieme cibum
45쪽
delicatum pararent 'δ' aut in leporum venatibus discerent rudibus equis vehi δ' .Romanam vere militiam et Romanis solemne viris opus non immerito oratius venatum nominat)δ . Ut intellegatur cogitemus de Scipione viri Romani praeclaro exemplo. amen multis verbis Horatio opus est, odio
persuadere, ut amicum potentem ad Venandum Sequatur.
Lollius enim et ipse non immerito venatum putabat nugas Romano iuvene indignas. olens autem ille amicus saepe educebat in agros Aetolis nerata plagis iumenta canesque Graecorum iuvenum more. Nobiles adulescentes studium venandi imprimis ex Grascia reportavisse supra dixi. Romae deinde pompa magnificentissima forum transgressi Vix urbem relinquebant ut olim Gargilius, qui mane plagas, Venabula, Servos differtum transire forum populumque iubebat, unus ut e multis populo spectante referret emptum mulus aprum i). Hic quidem non iam venatus nominari potest comparatu cum Strenua corporum exercitatione agrestium hominum, qui hieme apros Venantur et rudibus equis vehentes sectantur lepores. Itaque oratius interitum pristinae virtutis se dolere existimat, cum dicit β θ: nescit equo rudis haerere ingenuus uer venarique timet, ludere doctior . . .
at cum tonantis annus hibernus Iovis imbris nivisque comparat, aut trudit acris hinc et hinc multa cane apros in obstantis plagas, aut amite levi rara tendit retia turdis edacibus dolos, pavidumque leporem et advenam laqueo gruem iucunda captat praemia.
329 sat II, 2 9. 330 epist. I, 18, 40 sqq. 331 epist. I, 6 57. 332 cum III, 24 54.
Graecissanti venationis tum culta rationi libellus do arte venatica respondet, qui his temporibus a Grattio quodam vix iure Falisco cognominato est compositus. Non Diana vitae cotidianae sed studium auctorum Graecorum eum docuit artem Ultimus Radermacher ex certis indiciis cognovit Grattium secutum esse Alexandrinum auctorem, de qua re supra dixi. Neque hanc adermacheri
disputationem esse ultimam de hoc duro poeta puto.
Epilogus. Subsistamus hac in aetate, quem opusculo meo finem constitui. Nam Romana atque Graeca opiniones tum .vix distineri possunt neque hoc tempore luxuriae et effeminationis nobilium hominum inveniri possunt strenui nobiles venatores. Qui postea Romani hac in re laudantur, sunt ex provinciis oriundi praecipue ex Hispania, de qua terra supra verba feci. Imprimis respicio Traianos et Hadrianos. Non vetamur addere cives Romanos ex Galliis, Africa, Asia natos. Quamvis illi sint nomine Romani cives, tamen studium eorum venandi non est Romanum, quod sunt nati ex provinciis et graecissante more educati.
46쪽
Inde scriptorum, qui laudantur.
Aelian de nat. n. IV, 19 et VHI, 1. Aeschines Ι,170 I, 195 III, 355. Aeschylus Ag. 1116 694. 1016. 1018. 1047. 1140. Choeph. 480. Eum. 130 139. 147 228. 246. Prom. 572. 860. 1072. Andocide I, 9.. Anecdota Belikeries, 249 7. Anth. Pal. VI, 34. Rhianus . VI, 13. 35. 110. 188. 263. Leonidas ar. VI, 177. Theocritus). VII, 338. Antiphanes com Athenaeus IV, 130 e. Antiphon V, 29; VI, 18.
Appian Ib. cap. 4. Aristophanes Ach. 18. 73 1006. 1075. Av. 1442. Eccles. 471. Equ. 1192 1383. Lysistr. 785. 1247. Νub. 15. 258. 358. Pac. 1150. 1314. Plui. 158. Vesp. 1203. Aristoteles Ol. I, 3. Rhetor. I, 11. Athenaeus I, 8 a.
V 201 b. XIV, 646 e. XIV, 630 c. Callimachus p. 31 l. A. P. II, 102 .
Cratinus Harpocr. lex rhet. p. 34, 22. Demosthenes I, 18 III, 31 XIII, 45 XVIII, 263. Ps. Dem. XXV, 61. Diogenes Laertius Hipp. VI, 2 7 33. Polem. IV, 16. Ephippus Athen. VIII, 359 a. Eupolis Eustath. d. o. 1555 18. Euripides Bacchae 228. 339. 352 434. 451. 459. 719. 731817 868 977. 1106. 1144. 1174. 1215. Hec. 1056 1172. Hel 49. 1. 62. 154 314. 1169. 1238. Herc. 898. Hipp. 215. Iph. Aul. 568 959. Medea 985. 1278. Orest. 679. 1315. Troad 369. lagg. 431. 437. Herodotus VII, 126.
Homerus Il. III, 17 IV, 105 IX, 29 X, 29 XII, 300;XVII, 61 XVIII, 428 XX, 164.
Od. IV, 519 sqq. Inscriptiones Corp. inscr. Gr. 1106. Dittenbgr. Orient. Gr inscr. I, 20. 99. Wilchen Gr. Ostr. II, 1530. 1545. Isocr. VIII, 34 X, 59. Ps. Isocr. Ι,16. Panathen. 442 11. Lysias VII, 22. XII, 60. Nausicrates Athen. IX, 399 e. Sicostratus com Athen. II, 65 d. Pind. Nem. III, 79 83 VI, 4 XI, 47.
Pyth. III, 23 IV, 90 VIII, 35 X, 12.
lagg. 106. 234. vita Eustath. V. . vita Ambros. l. 7. Plato com Athen. X, 441 e. Plato philos Euthydem. 294. Euthyphron. 13.
47쪽
de rep. 335 b. 373 b. 3754. 451 459. 466 535 d. 822 d. politic. 289.
Plut Aem Paul. cap. 6. Alex. cap. I. Lyc. cap. 12, 5. Sert praee cap. 13. Poss. n. V, 41.
Soph. Ai. 343. 564. 20. 996. Ant. 92 433. U. 1054. O. C. 1026. O. R. 108 221. 275 476. 542. 566. Philoct. 116.165. 609 841 958. 1005 1007. 1146.
Xenoph. anab. 5, 3 7-13. de re Lac. 4, 7.
Ps. Xenoph. cyneg. ib. III, s. 10 IV, 5. 6 V, 14 I9.28; VI, 17, 19, 23 IX, 10. 26.
Aelius Spartianus cap. 2. de Hadriano . Cicero Cato maior et 3.
Columella r. r. 8, 1, 4 9, 1, 3. Corpus inscr. Iat V, 2541. VI, 130. IX. 3169. X, 567I XII, 1590. Dig. 33 7, 12.
Horatius eam. I, 1, 28. carm. III, 24 54. epod. 2, 29. sat II, 2 9. epist. I, 6, 7.
epist. I, 15, 23. epist. I 16, 15. epist. I, 18, 40 sqq. Lucilius sed Mare lag. 1315. Martialis ep. XIII, 99.
sp. XXX, 1. Nonius pag. 224, 3. Paulus ex esto p. 271, 2.
6363626364634767747474M. 74735S
Plautus Anti 57. Capt. 8 et 184. Cas. I et 76.
Men. 35. Mil. l. 268 990. 1388. Ρoen. 647. Rud. 70. Stich. 139. Trin. 236 et 257. Plin. at hist. VIII, 40. Plin. p. I, 6. paneg. 81. Propertius II, 19, 21. Sall. beli Cat. IV, 1.
Statius Achill in initio et II, 397 110 .
Tullius Maximus cf. Ann. d. last arch. XXXVI, 216. Varro r. r. III, 3, 4. III, 12. sat lag. Buecheler Petron. y 293-303. lag. 385. Verg. Aen. VII, 746 cf. scholia. ecl. X, 50.
Cursive indicantur huius opusculi paginarum numeri.)
Baguenauit de Puchesse, De venatione apud Romanos, Paris 1869. F. 59. v. Bissing Jahrb. d. arch. Inst. 13 1898 p. 28 p. S. Boehla Jahrb. d. arch. Inst. 2 1887 p. 48, pag. 191 adn. 30. p. I2.I3. Burger Hermes 38 1903 p. 21. p. 72. Couve, ouis evue archssol. I. T. 32 1898 p. 216 I3. Dilthey, C. Ann. d. Inst. 1876 pag. 305. s. 5. Flegi, M. Gratius Faliscus u seine Nachahmer, Gorg 1890. 4. I. Fossy Revue archsiol. S. 3 . 18 1891 p. 361. s. 5. Frisidiaender Sittengesch. om I p. 350. p. p. FuriWaengle Arch Zig. 188 p. 159 p. 7. Gemmae Om. III p. 50. p. p. o. coli. Sabouro praef. p. 25 et 37. F. 6. Gemoli Die Realien et Horaet Berlin III p. 33. 4. 62. Hartvi Meisterschalen p. LIII. p. 20. Helbi Unterfuehunge uber die campan. Wandmaleret p. 5.
simoires de Idnstitu National de France, Academi des Inscription et Belles-Letues. Iom. XXXVII, I p. 157 Paris I904). Hermes XL p. 105. p. 20.
48쪽
gymn. in asse 1888-1890 F. 3. I. Marquardi rivallebe de Roeme p. 141. F. 62. Marx ad Lucilium comm. p. 421 et p. 75 p. 66. Mayer, Maxim. Jahrb. d. arch. Inst. 7 1892 p. 72. p. 0. Meier, P. I De gladiatura Romana Bonn diss. 1881 p. d. Meyer A. B. Dresden De Zoolog. Garte XLIV No. 3 1903 p. 72 adn. 1. . . m. 6.
Natus sum Ricardus Carolus Augustus Johannes a. d. XVIII. kal. Jul. a. 1883 Dessaviae ha1-tinorum patre Augusto matre Anna e gente Grelim ann, quos superstites esse gaudeo. Fidei addictus sum evangelicae. Postquam pater, praesertim cum ipse magisteresset, me elementa litterarum docuit, per tria semestria progymnasii essaviensis discipulus fui et abis. 1893 pora0vem annos gymnasii patriae meae, quod vocatur ridericianum.
49쪽
Vere secundi h. s. anni in civium academiae hilippinae Marpurgensis numerum receptus sum, ut philologicis studiis me dederem. raeter alios viros doctos audividisserentes Biri ister ithnemann Maas v. Sybel ΤhumhWentgel. Anno post ad Georgiam Augustam Gottingensem migravi, ubi tum quinque semestria continua peregi.
nages alii. Ex quinto . s. anno ad sextum hiemabam Berotini, ubi vitam artes scientias cognoscerem Scholis me docuerunt r. Schmid Guil Schulgo entete v. Wilamowitg-Moellendor neque exercitationes omisi. ostremo Gottingam reversus studia mea academica nunc finienda
Proseminarii regii philologorum Marpurgensis item atque Gottingensis per bina semestria sodalis fui, deinde seminarii, quod nunc primi ordinis dicitur Gottingensis per tria semestria directoribus riderico eo si duardo Schwarig. raeterea ad exercitationes me admiserunt Wachernage grammaticas, Dilthey tulit archaeologicas, Schroede Heyne Germanicas et Gothicas), usseriphilosophicRS.
Grato animo semper omnium quos enumerRV recor
dabor. lurimum autem hoc in opusculo perficiendo debeo Eduardo Schwart et Ernesto Plahi, quorum suis uterque in finibus subvenit studiis meis. Nec minus gratias me habere affirmo eis, qui occasione data urbane consilio materiaque me adiuverunt.