Commentarivs in epistolam Pavli ad Colossenses, scriptvs a Nicolao Hemmingio

141쪽

iudi , ii neat cordib. uelims,ad quam Mn diis etiam uocati estis in uno corpOM yy ii ii re, S orati estote.

ρῖ lse iiii iusti: Prolepsis est, qua anticipat Omnia, quae ad dissidias odia pertrahere possent, quibus omnibus opponendam pacem .ii j suadet, quam vult palmam obtinere, 9 ' i ne dissidiis, odijs, simultatibus Vincamur. latii uinci Vocat autem pacem Dei concordiam,

quam Deus vult nos seuere, propterea quod eiusdem corporis sumus membra, uot ori de ad hanc fouendam mutuo vocati suco US. Ideo enim Deo patri per Christum rutua, quaa reconciliati sumus, ut Inter nos colamusi est dissi concordiam,qua mutuo coalescamus.Hu tiusti ruont M. Pacis fructum addit: Et grati graece uitia*litia te, Pisol, id est, gratiosi,amabitis de comes 1 8 uilisthinx Vos mutuo estote.

29 Sermo Christi habitet in uos

spati vhit bis abunde,in omni sapientia.

M, se Commendat Colossensibus studium la*ρῖς Euangeli j, ut in eo indies proficiani, quo plenam sapientiam salutis consequantur.

palsis pugnant cum Papisiarum decretis,

142쪽

EPIST. PAVOquibus ipsi conantur hominekarcere a te ctione sacrae scripturae, tanqUam re perniciosa. Sed Paulus hac non tantum doctores Ecclesiae Colossensium, sed omnes promiscue ad studium doctrinae Christi hontatur, Sc obseruandum est verbum habitandi, quo notat fidem Euangelii debere esse in nobis firmam de radicatam.

Docentes Madmonentes u0sanuicem Psalmis & Hymnis' odis spiritualibus, cum gratia canentes in corde uestro Donabno. Vsus sermonis Christi exprimitu Vinon solum ipsi, quod rectum est, sciamus, verum etiam vinos mutuo doceamus, stadmoneamus Psalmis, Hymnis odis de rebus spiritualibus compositis Obseruamdus inprimis hic locus est contra phanasi cos spiritus, qui ministerium ci hi abole re conantur. Quorum delirium hic locus Pauli aperte confutar. Porro canere in celade Domino, est ex fide cancre in Deilaindem, Ut nos inuicem edificemus in Domi

143쪽

canatis P AD COLos s. no. Discrimen inter Psalmum, Hymnum odam in Epistola ad Ephes declaratum est caP: s. Porro hic locus monet, ut nonnihil dicamus de Hymnis S Psalmis, qui intemplis cani solent, ne Monachi de sacrificuli suum boatum hic commendari eri stiment, qui fumum cum auro commu

tant, sibi ciuis emtoribus in exitium, nisi mature resipiscant. Omnis actio ratione operis licita vel praecepta, laudabilis fit, modo regatur a vera S hona causa, ct respiciat bonum legitimum finem. Contra vero in vi cio est , si vel vera causa desi ituatur,vel ab erret a legitimo fine. Eleemosynam dare ii cita in se actio, immo praecepta est,ac fit laudabilis, quando vera causa regitur, vi delicet mandato Dei, 8 fide in Christum, d respicit gloriam Dei di subleuationem egentis proximi. Contra vero, Si hypocri s regitur de tendit ad sanctimoniae laudemqti serendam inter homines, in minimo est victo, apud Deum res summe abominabilis Alcipita in aliis causa dc finis qualitatem actionum mutant.

144쪽

EPIs T. PAVLI Si quis in choro canit Psalmos,Hymnos Scidas pietate vera adductus, spectans gloriam Dei δε mutuam aedificationem in Domino, laudabilis S pia est cantio, quae nobis hic a Paulo commendatur. Verum si auaritia impellitur quis, aut taperstitione 5 non spectat gloriam Dei

mutuam aedificationem,sed lucrum poerius, quo fraudaretur, si non in choro caneret, Mineritum, quod X Operae pera-IO,Vt vocant, captar, S Opus supererogattionis, quod aliis applicat. Huius cantio impia est,ct in Deum contumeliosa, secunda leoe Decalogi seuere interdicta. Huiusmodi est cantio Monachorum S sacrificulorum, qui traditiones humanas anteponunt praeceptis Dei.

Ex his non est difficile iudicare de choradia, quae apud nostros Canonicos in usu est. Adserant pium pectus, cor fide purificatum Spectent gloriam Dei, ct

mutuam aedificationem in Domino. Atintendant non tam clamori, quam spiritui verborum. Sint verba duces animorum ad Deum . Locum faciant concionibus publicis,is illis tribuant priores partes, Vt

quae Pluribus serviant. Adhibeantur istis psal

145쪽

ut gloria:

AD OLos s. psalmodiis, quorum aetas xvaletudo non est apta aliis muneribus in Ecclesia dc re publica. Nam rempub:3c Ecclesiam negligere, Sc totum tempus vitae cantibus co sumere in templis non laudo. Optarem Mne istud munus tantum committi illis,qui iam confecti etate, Sc exhausti laboribus in Ecclesia dc Republica, otium iuste petunt. Siquidem alios seruire singulos silo loco Republicae Sc Ecclesiae par esse iudico. Qui autem prorsus ignaui fiunt S imperiti, ut illorum opera non videatur utilis Ecclesiae 5 Reipublicae, vivant aliundet non ex honis Ecclesiasticis, ut fuci in alveario. His commendatum volo versiculum Phocylidis, ou δε δακκε, v ,σκά πίοι το φικ.έAdis. Si intra hos limites mans rint choradi nostri, non improbandum est eorum studium. At si Monachorum sacrificulorum sectantur superstitionem dc impietatem, dico eos contra secundam Decalogi legem grauissime impingere.

Et quicquid egeritis mois

ne aut facto, omnia in nomine

domini Iesu facite.

146쪽

EPIST. PAVLI Regulam reneralem omnibus dictis εἰ lactis nostris praescribit, Nimirum ut in nomine Domini Iesu faciamus omnia, quam regulam tum demum obseruabimus, si ab inuocatione nominis ipsius incipientes, omnia ipsius laudi de gloriae destinamuS.

Gratias agentes Deo &Pa tri per illum.

Hac gratiarum a Rione primum λgnificat nullum laboribus nostris fore successum prosperum, nisi diuinitus lutiemur. Deinde monet, tum demum placere orariarum actionem, ubi per Christum fiat, hoc est, quando ipso mediante agnosci- mus Deum nobis benefacere. Praeterea, ut o Dei maiestatis diuinae Ita Patris Vocabulum paterni fauoris nOS admone-hit. Vnde facultatem Deo ad iuuandum,ac voluntatem promtam esse coli,

Uxores subdita estote proi

Hic Oeconomiam personalibus seu Particularibus praeceptis instruit, de quare plui

147쪽

AD COLOS s. re plura petantur ad Ephess. 6. I. Pet, 2. St. Se id Tit: a. Incipit autem a primo oeconomiae iugo, nempe a coniugum mutuis ossichS.

Vt decet in Domino.

Argumentum ab honesto, Sc simul re gulam obedientis praescribit. In Domi no, hoc est,iuxta ordinationem De Nihil enim contra Deum in ullius gratiam faciendum est. Subiectio ergo piae foeminae gratus Deo cultus fit, quando ipsa mandatum Dei de subiectione sui meditatur, de ex fide in gloriam Dei, dc in obsequium mariti officium facit. Hinc di consolatio nem petet, si quando a duriori marito indignius tractetur.

Mariti, diligite uxores,d ne sitis amari erga illaS.

Requirit a maritis dilectionem Sc humanitatem, di prohibet duram conuersa tionem di asperam tractationem Debet. n. PiUS maritus cogitare, quod mulier sit sibi a Deo data, non vi sit scabellum pedum ipsius,sed potius Cοκθορ μεσεως Mutin ρψας, vi Clearens loquitur.

148쪽

EPIST PAULI

Liberi obedite parentibus in

omniburi

Obediencla liberorum erga parentes di promtitudinem animi, de alacritatem in exequendis iussis parentum compleo itur,d est pars honoris, quem postulat qua tum praeceptum, quo honore omne genus pietatis filiorum erga parentes intelligitur. Porro,cum Apostolus addit, In omnibus, intelligendum est de licitis tantum, Ut particula omnis distribuat non totum g nus, sed unam anthim speciem, quasi dicat, in omnibus licitis fili sparentibus obtemperent, vixit dura esse videantur, quae Parentes imperant. Nam si liberi parcntibus obedientiam debent propter man datum Dei,profectis obediendum non est, si quid contra Dominum impii parentes imperauerint. Verum laudandi sunt potrius pq, qui recusant obedire parentibus in rebus impiis Pie igitur Sc sancte fecit Catharina martyr, quae potius ceruicem carnifici praebuit, quam ad iustum impii patris Christum negare voluit. Sit ergo li- heroria obedientia erga parentesimi sata, Si pugnet cum obedientia Deo debita. Hoc

ad ocul

149쪽

a specten, qui illi partalltii

Hoc enim placet Deo.

Argumentum ab honesto. Turpiter enim iaciunt, qui praeteritis Sc negleetis parentibus, alicui vitae generi se dedunt, aut negocia aggrediuntur. Non enim quales, sed quod parentes sint, spectandum est.

Patres, ne prouocetis liberos uestros, ut non pusillo animo fi

anti Liberalem tractationem liberorum a parentibus requirit. Plurimum enim valet ingenua educatio, cum contra aspora, dura morosa saepissime facit, ut in genui alioqui pueri animos magis demi tant, quasi languidiores socordes reddantur.

Serui,obedite per omnia do minis carnalibus, non obsequiis ad oculum exhibitis, tanquana hominibus placentes,sed in simis plicia

150쪽

plicitate cordis, timete Deum, 8 quicquid feceritis, ex animo facite, tanquam Domino, non hom1nibuS.

Prolixius Clitistianos seruos instruit Apostolus, ut sciant suum ministerium, modo rite fiat, Christo gratissimum cultum esse. Habet autem haec instructio Plures ParteS. Primo loco requirit obedientiam ediga terrenos dominos, videlicet ut in omnibus,scilicet licitis per legem Dei donaturae obediant carnalibus dominis. Secundo, vult abesse 'c φθάλμο δ ουλεμ olla, hoc est, obsequium ad oculum exhibi tum,hoc est, vult Christianos seruos sitata seruorum vitia fugere Solent enim ab sentibus dominis ne lioentiores est. Vnde nata sunt haec dicta, Prodigium seruus

grande fidelis erit. Oculus domini pascit equum lina δόλω iniας os cruorag. Tertio, requirit simplicitatem cor' di , qua nequitia, Panurgia seruilis, Orh

s ii reli

tell