De Pseudo-Turpino

61쪽

ctier de cers l). Talia certe inter monstra litteraria numeranda Sanctonensibus tamen haud inutilia historicis vel geographis, et quae ab eruditis hominibus istius provinciae non frustra investigarentur. Repetit tandem translatio illa mira textum latinum ineunte capitulo XI, et abhinc

non multum ab eo aberrat.

Codex 5714 codici 124 anterior videtur. Hic enim praeter Turpinum brevo Chronicum Regum Francorum continet de quo vide Hismire litteraire de la France, XXI, 741), cujus auctor verisimiliter idem ac Turpini interpolator suit. Fontes enim e quibus hausit sermo iisdsm additamentis adulteravit atque Turpinum, quamvis paulo moderantius lingua eadem complures nominantur qui et in Turpini translatione occurrunt denique in ambobus, inter Caroli agni commilitones, quidam numeratur Taillefer de Leon, Oms An ut me, qui, aliunde plane ignotus, patrius heros, Vel populo Sanctonensi celebratus, vel ab auctore creatus, haberi debet. Scriptor ergo Chronici Turpinum interpolavit, et codex 24 post codicem 5714 aut illius auctorem descriptus est. Ceterum codex 124 Sanctonicae dialecti paulo

obscuriora vestigia assert; verba suetiore modo scribun-

62쪽

tur littera a exempli gratia, in verborum sine non, ut in codice 5714 cum littera e contendit. Sanctonensis certe non fuit ille qui Turpinum, jubente Volande et marito eius Hugone in gallicum transtulit. Codex 5714, in fine, clausulam quam supra retulimus sic habet: ii est fenia festoira Des Ont a con ad Sami Po tu, qui last metria de lati en romana

don grant Dia ensemblia, eis icholas de Saλι-lus, cui prant henor doni Ihesia Crist. Amen. Iaint-Lis in medio aevo pro Sentis saepe scribitur Silva nectensis ergo Nicolaus erat. Nequit igitur hoc nomen interpolatoris esse, qui Sanctonensis erat, sed translatoris, quod interpolator e codice non interpolato descripsit. Non ergo amplius auctor Chronici Regum Francorum, quod in codico 5714 continetur, haberi debet leolaus Silvanectensis, sed anonrmus Nicolaus autem, anno circiter CC, Pseudo-Turpinum Gallicum fecit, quem, non multo post l), miro modo Sanctonensis anonrmus Chronici auctor, interpotaVit. Haec translatio anno MDXXVII, Parisiis typis mandata fuit, quanquam saepe dictum est in illa editione translationem Roberti Gaguini exstare, usi minime Verum esse

monstravit . C. Bruns in libro cui titulus Bibliopolae Enchiridion 2). Recte quoque dicit idem scriptor hoc

i Ante MCCL seripti videntur ambo eodices. I In novissima editione, t. V, p. 81.

63쪽

quisoni de cecitore μα--abieroman de cheualeris. BHabuit nempe editor sexti decimi saeculi prae se codicem plano iisdem interpolationibus laborantem atque ambo quos supra descripsi, Sanctonicoquo restitui monacho eum tamen, paulum quidem, coarctavit, et linguam saeculo suo accommodavit Hujus renovatoris prologum operae pretium Videtur transcribere, quum et eum antiquo libro usum esse testetur, et temporis hujus, quo omnes nuper recuperatam antiquitatem ut pueri imitabantur, ingenium redoleat postquam enim Franciscum regem sic allocutus fuerit tres excerunt, superillustre et tres serratie m de France Fran is ρremis deis nom, emtout Obedience et humbi re-- rence, salut et feliciae, cita incipi noster Dem trius Phalereus amis de mustume amat que tes-

molne Plutarche admonester Ptolemee, omissemie, a ce tril eust les lire quere estolent escriptes esurioires et bearata Dicta des Obles et cillanta princes, temps -- η quem sustus et Historias et Caroli agni laudes evolventem non sequemur Rodit

64쪽

iant mon ignorunce Carioriginal et emem ais au- quelis me minae reduri rassit sifori Nisi et assiare qua ρeinein te pomis turre et en elice et extraire bon senset congru. e congnois qui n'eae digne ne sus antis Ous estne resente attendia L posse mur re dulanguige eu elegant. Mais oras sumorterea Pindia Dite et imperfectio en celant les fatille sotiba lese et ardon de ostre mansuetiade et humain: ben uolence. Ex illis Verbis posset quidem credi vetustissimum librii latinum significari sed in milegio regis aperte dicitur de bibliopola Reginaldo Chauidiore:

Depuis nagueres si a fuit translater et es ψre ases demens en langue moderne fran is uniliore ameligrhistoire u DF Chariems e , ONos ρα α ---sque Ἀγλ, qui ramis escr*t e mauti is langue antique non intelligibis ne lisabis a lusistim amicaulem sermo antiquus Sanctonici auctoris erat, qui XIII saeculo, ut vidimus, icolaum Silvanectensem in

terpolavit s)

2 Iohannis. Sic designanda videtur translatio quae vulgo Michaeli Harnesio, sine ulla ratione, tribuitur. Hanc continent sex codices Bibliothecae imperialis se. 573,

834, 06, 444, 1621, 2464), quorum antiquissimus 2464 haec in prologo resert cum illo congruit codex

i) uet de roberville, in Dissertatione Sur detixurere amelis Chrenique de Turpin Orieans, 1755 . oeuit anno DCLXXXIII sub hoe titulo lihrum editum fuisse, qui nullo modo Pseudo-Turpini translationem continet. Recte monet runet t. l. et ipse videram, illum nihil aliud esse ae fabulam ceterum non ignotam Trapemunism

66쪽

Constat igitur Reginaldum Bononiae comitem, anno MCCVI, translationis autorem fuisse, et translatorem illius gratia laboravisse. Translationis exscribendae licentiam et cupivi habero et impetravit Michaeliarn Sius, vir nobilis et potens, de quo historia temporis illius non silet 3). Michaelis autem scriba eius nomen in prOlogo Reginaldi nomini substituit, lassus tamen Odicem inter libros Reginaldi repertum, sed et seipsum, ut Michaeli placeret, transtulisse assectans, et librum mulio labore quaesitum s actitans, quum ejus inventio Vero translatori ortasse non nihil illi autem minime laboriosa suisset certe hac in remichael Harnesius nullis aliis partibus unctus est ac Maecenatis immerito igitur compluries translator ipse nuncupatus est M. Codex pessimus 921 sic desinit faul et feni Pistoire de artematne que maistre Iehan translatastis Quamquam isti codici non sit magna fides habenda, videtur tamen hoc nomen, quum aliud desideretur, adoptan

codex 162 hanc translationem continet, sed coarctatam, renovatam ei, praesertim in fine, longis stag-

67쪽

mentis, ex unioribus Cantile es landi reconsionibus excerptis, interpolatam. Desunt in prologo nomina. In codic083 translatio Iohannis legitur cum versionemneris Coroli Magni ad Ierusalem si implexa, cujus versionis se Petrus quidam declarat auctorem, his verbis praemissis En res qui parolent des rors de France

68쪽

en romana l). v Haec Volandis illa est verisimiliter cui circa annum CC Nicolaus Silvanoctonsis Turpinum translatum offerebat; ipsa, duodecim post annis, Petrumuiracula sancti Iacobi gallice exprimere jubebat Νoverat ergo Petrus, procul dubio, ambas Turpini transi tiones, Nicolai et Iohannis posteriorem praetulit, nobis male si enim Nicolaum exscripsisset, comparare liceret ejus versionem cum interpolatis in Sanctonica provincia codicibus. Fidelis satis videtur Iohannis translatio; nonnulli codices brevem interpolationem praebent, de Anaegiso dicto Carthaginiens quam et prior translatio habuit; nullo tamen in codice latino eam vidisse memini. 3' non l. Plano aliam, nec ambabus prioribus longe posteriorem vorsionem asser codo 1850. Huic stylus brevis, nec sine lepore antiquo latinu textum satis bene sequitur. Crediderim in Campania vel Francia in viginti prioribus annis tertii decimi saeculi lactam

suisse. Prologo caret. 4' non l. Desunt quoque prologus et clausula in codico 2137, qui quartam translationem urpini, Vergonis, ut Opinor, saeculo ortio decimo conscriptam continet Sermo prolixior Notandum in ea capitulum inveniri, de nomine a reorum, quod latinum multi

habent codices 2), gallicum nullus praeter illum, quem Iohannis translationis pessimum textum continere dixiamus 906 xiv saeculi codicis ergo 906 scriptor praese habere debuit duas translationes, Iohannis et hanc

69쪽

anonymi; nam in plerisque cum Iohanne, in hoc ullum capitulo cum anonymo conVenit. 5 Guillelmi de Briane. Hanc translationem, in britannico musaeo Londini, existentem, non Vidi prinlogum exscripsit nuper et mecum communicavit amicus Paulus Meyer. Quis si auctor vel ejus patronus non invenire potui videtur circa medium saeculum III scripsisse dialecium anglo-normannicam quam hic profert prologus, Scribae potius ac auctori imputandam judicarim.

70쪽

Ex illa, nondum antea lacta, translationum recensione discimus quo in favore, ineunte saeculo XIlI, Turpini liber fuerit. Intra paucos annos tres fiunt translationes, duo in septentrionalibus, tertia in regalibus provinciis Lillarum prior cito in occidentales regiones transfertur ibique interpolatur. Miramur nullum inter illos tres aequales translatores, opus aliorum cognoVisse,

quod iterum doce quam difficulter et lente thri, his Saeculis, divulgarentur. Hoc etiam ostendunt duo prologi et prologus Petri in iter Hierosostmitanum, qui longas et vanas disquisitiones insperatamque tandem libri in-

Ventionem in armario abbatiae cujusdam narrant. Hi

ivcod. Gute eum linea transversa supercit.