장음표시 사용
131쪽
Tacitus: Cum Tentum in aciem tu e Principi Tirtute vinci , turpe comitatui mirtutem 'Principis non adaequare. Jam vero infame in omnem Titam ac probrosiim , supersitem 'Principi suo ex acie recessi se .... Principes pro victoria pugnant, Comites pro Principe. Comitum erga Principem suum hujuscemodi ex ercitum munus pulchre describit Ammianus Marcellinus I de Rege Alamannorum verba faciens: suibus ityis compulsus ad ultimos metus ultro se dedit solus egressus; comitesque ejus ducenti numero, O ires amici junfiissimi, satiatium arbitrati fost Regem mivere , vel pro Rege non mori , si ita tulerit caseus, tradidere se Minciendos. Hisce autem fere consonant , quae in Libro Consuetudinum Imperii Roma.niae atque in Assisiis Regni Hierosolymitani 24 leguntur de oneribus eorum,
qui ho madum praestitere et, cum homo teneatur se obsidem dare , ut trahat a captivitate Seniorem suum; eidem auxilium ferre pro viribus, armis aut equo inter hostes egenti, seu morte, aut captivitate periclitanti; equum etiam proprium ipsi praebere dum opus fuerit; uno verbo omnia , quantum fieri potest , implere, ut Senioris personam tueatur. orationem de Comitibus prosequitur Tacitus: Si Civitas, in qua orti sunt, longa pace o otio torpeat, plerique nobilium adolescentium petunt Nitro eas nationes,
qua tum bellum aliquod gerunt. Innuere videtur, Comites de quibus hic sermonem agit) ita uni Principi addictos suisse, ut alteri quoque Principi adjici voluissent: veluti ex supra allegatis codicibus 3 quis potest pluribus Senioribus hamagium praebere , eorumque homo constitui , dummodo in posteriore homagio excipiatur is , cui prius homagium praestitum suerat , aut a priore
Comites item, Tacito referente , exigunt Principis sui liberalitate illum bel- Iatorem equum, illam cruentam Tifctricemque frameam. Nam epula, O quamquam inconasti, largi tamen apparatus, pro stipendio cedunt. Hic autem exemplar ςernimuς seudi Cane vae, quo vasi allo ex cellario Domini praebetur annona. Hoc mihi in memoriam redigit peculiarem quam dam speciem seudi a Patriarcha Aquil ejense quondam concessi. Inter recognitiones laudates triplex ex manu scriptis mihi sese obtulit recognitio Dynastarum de Ra oonea. - Prima ad annum MCC. Dominus Franciscus de Eagoneacon eius fuit habere in pbeudum rectum O legale ab Ecclesia Aquilegiensi, in priami, scutellam de mensa Domini Patriarchae , cum omnibus cibariis , quae intus essent, qui umque i se esset in Curia ejusdem Domini Patriarcbae, O alius mel alii de domo is casata sua non essent ibi eo majores ac seniores. - Secunda ad annum MCCLX V. Marquardus de Ragonea recognovit habere in gheudum ab Ecclesia Aquilegiensi . . . . tinam par idem cum quolibet ferculo apposito accipere
in mensa Domini Patriarcbae, O Sp. Marquardus sit praesens, A non snt ibi majores eadem domo Ragoneae. - Tertia ad annum MCCC. Bernardus ex Tec Mnus fratres de Ragonea recognomerunt habere in pbeudum ab Ecessa Aquilegiense, in primis, O quandocumque aliquis eorum est infra, tibi est Dominus Patriarcha, major de domo Ragonea potest accipere scutellam mane se sero , quam vult , demensa Patriarchae. Eruditus Binius in Epistola ad Maratorium aliam char tam ad annum MCCXCVII., qua idem jus asseritur Dynastis de Ragonea, se vidisse testatur, subditque: Id mibi in mentem reuocat fabulas Equitum Tabmia rotundae. Sed , ut verum fatear , id mihi potius in mentem revocat historiam stipendii Comitum a Tacito memorati Ex Tacito insuper colligimus, Comites honore , & primo apud Principem loco supra reliquum populum emicuisse , ficuti ligit homines , de quibus in seudalibus libris sermo est, supra reliquum populum eminebant. Ita Comitibus Germanorum antiquis cum homagialibus , & praecipue ligiis hominibus inserioris aevi comparatis, munerum, atque honorum analogiam in
terti) Ammianus Μarcellinus lib. XVI. c. I 2. e. CCXIII. 3ὶ Cons. Imp. R. l. c. AT. Hier. c. XXVII. Ap. Murat. Ant. Ital. Disteri. XI. in fine .
132쪽
et se talem deprehendimus, ut inserre possimus, hos ab illis ortum duxisse. Nunc perpendendum manet , quinam intermedio tempore occurrant , qui lugios cum praefatis Comitibus haud interrupta serie connectant. In historicis medii te vi fastis, in legalibus codicibus, di in aliis quoque m numentis sese offerunt Antrusilams, Fideles, Letides, inter quos, & supra mernora toet Ligios & Comites parallelum institui potest, quamquam haud undequaque completum quod tum monumentorum veterum caritali , tum variatis, ut assolet, juris prudentiae, aut consuetudinum circumstantiis facile tribuen dum est. Animadversione digna est Marculphi Formula de Regis Antri stione inscripta I : Rectum est, ut qui nobis fidem pollicentur in am, nostro tueantur au- talio. Et quia ille fidelis Deo propitio nos Pr Ceniens ibi in Palatio nostro una cum arimania sua in manu nostra trustem is Melitatem nobis visus ess conjurasse, pro-Fterea per praesentem praeceptum decernimus , ac jubemus , ut deinceps memoratus ille in numero Antrusionum compuletur. Et si quis fortasse eum interscere gra-
sumpserit, noverit se uvirgildo suo solidis 1excentis esse culpabilem. Recolendum est, ex ipsismet Marculpho fidelitatem Regi jurare jussos suisse set
omnes pagenses, tam Francos, Romanos, Tel reliqua natione. Dum ergo Regi peculiariter trussem , O Melitatem jurat is , qui inter An trulliones adscribendus est, inde deprehendimus hoc arctius illo fuisse atque nobilius vinculum, quo Regi prae reliquo populo necteretur Antrustio. Generale populi sacramentum jurabatur per loca Sanctorum, mel signora 3L id est super Sanctorum reliquias; An trullionis sacramentum spondebatur in manu nostra. Quid autem fit in alterius manu jurare , plura edocent documenta. Unum accipe ex Annalibus Eginthardo tributis, ubi haec leguntur de Duce Tactione ) Illuc i9 Tassito Dux Misariorum cum primoribus gentis suae menit , Omore Francico in manus Regis in vassaticum manibus suis semet sum commenda-mit, fdelitatemque iam ipsi Regi Pippino, quam filiis ejus Xarolo O Narolomanno jurejurando super corpus Sancti Dionysi promisit. Ipse est ritus ho magii ligit, qui describitur in seudalibus libris 3 . Homa-gium praebens coram sedente Seniore genu flexus manibus junctis inter Senioris manuς positis recitat homagii sponsionem; quo peracto Senior ei osculum praebet. Ritus prosecto non recens , cum & inter ecclesiasticas caeremonias inductus fuerit; eo namque ritu & caeremonia Presbyter recens ordinatus spondet inter manus Episcopi ordinatoris canonicam reverentiam, & obedientiam. Iam usque regnante Ludovico Pio usu fuisse receptum morem , ut Langobardiae Episcopi homagii sponsionem exigerent ab iis, quibuς Sacros Ordines conserebant, innuit Canon Concilii Aquis granensiis anno DCCCXVI. celebrati, Sc inter praefati Augusti Capitularia relati , quo haec constituta leguntur, a quibusdam Ecclesiastici Iuris interpretibus legitimo sensu sorte non intellecta 64: De Episcopis vero in Longobardia constitutis, qui ab bis, quos ordinabant , sacramenta O munera contra divinam ct canonicam auctoritatem accipere , mel exigere soliti erant, modis oranibus inbibitum est, ne ulterius fat: quia juxta sacros Canones, uterque a gradu profrio talia facientes decidi debent. Sed inoleta consuetudo aegre penitus aboleri potuit , teste Glabro Rodulpho in Vita Willelmi Abbatis Divionensis, a quo etiam edocemur, quaenam fuerint haec sacramenta, quae Episcopis ab Ordinando exhibebantur 72: Praediaesum Mnasterium in Vercellenses urbis Episcopio pium , atque ejusdem Episcopi ditioni subjacebat. Dolemerat etiam male arreptae consuetudinis Uus, ut nullus fratrum loci illitis Lemitici ordinis gradum prius fusciperet, quam sese assertione jurandi Iromitteret servaturum s delitatem Episcopo. Hoc erat igitur sacramentumsdelitatis, seu potius si superstite ς adhuc. hodie caeremoniae reliquias inspi- Tom. V. L cia-
1 in Marculphi lib. I. Form. XVIII. Σὶ Id. lib. I. Form. XL. t 3 3 Ibid. Erinhardi Annales, ad annum DCCLVII. s Aff. R. H. c. XXVII. Cons. I. R. c. LXVIII. 6 Uap. Aquiser. An. DCCCXVI. c. 16. Glaber Rodu Iphias in Vita millelmi Abbatis Oivionensis cap. VII. ap. Mabillon. Acta SS. baeculo Ui. Parte prima.
133쪽
cia inus J profestio homagii ab Ordinando exhibenda , dum is scilicet more iunc recepto sieret quasi Antrusio Episcopi sui. Haec jam quodammodo suboleverat Thomastinus in praefatum Aqui ranensem Canonem scribens s i ) : Cum his mero sacramentis mimera quoque copul r-rent Vri sacramenta, o munera; non inepte suspicabitur quis ea fuisso subjectionist, veluti servitutis quaedam signora : quippe ium a subditis suis Reges O sacramenta exigebant; , dona annua. At ego potius crederem munera ipsa ordinati nis tempore exhibita fuisse tantum in novae clientelae tesseram , qua ordinandus Episcopum quasi Seniorem suum recognosceret, & veluti ipsius Antrusio constitueretur , ipsi peculiariter supra reliquum Dioecesis populum obnoxius ecclesiastico vinculo , sicut laici Antrustiones obnoxii supra reliquos homines constituebantur vel Regi, vel alteri Inferioris gradus Seniori, arctiori vinculo civili. Mansit , ut dixi , . tantum innocua caeremonia extra omnem contro versiam posita, quam esse reor veteris consuetudinis corticem ) , qua Episcopo spondetur canonica , quae ipsi debita est , reverentia & obedientia in hodierna consecratione Presbyterorum. Revertamur ad AntrustioneS. Populus omnis , ut supra vidimus , sidelitatem jurare consueverat , Tamici vero in manus Regis se commendaverat , & inde juraverat fidelitatem. Haeo plurimum aptantur distinctioni, quam Liber Consuetudinum Imperii Romani te verbis superius allegatis constituit inter ligium hominem, & popularem, cum ille praebere teneatur homagium O lige in iam I delitatis , hic vero tanIum sacramentum fidelitatis. Quapropter penitus assentior erudito Bignonio, qui fidelitatem in manum jurare , prout in recitata Marculphi Formula legitur , idem esse censuit ac id
quod sequiori tempore dictum fuit hominium praebere sa) . Hominium puto, seu bomagium luium , quod amplius aliquid atque nobilius importat super ho-magium planum. Praeclara pleraque discrepantia inter ligium hominem , Rhominem de plano homagio, uno ictu colliges ex saepe memorato libro Consuetudinum Imperii Romaniae 3 .
Inter veteres Comites, atque inseriorum temps rum ligios homines & meis dii aevi Antrustiones paritas quoque intercedebat , quod hi sicut illi excelle rent supra reliquos populares. Quod liquido evineti taxa compost ionis ob pera petratum homicidium, qu ae existimationi civili arithmetica quadam proportione respondebat. Antrustio enim tum ex allegata Marculphi Formula, tum ex ipsa Salica lege DC. solidis taxatur, pretio videlicet triplo majore, quam communiter Francus, seu homo Salica lege vivens, qui CC. solidis pensatiar. Qui Latino-Barbara voce Antrusio , ipse esse videtur , ac qui puriore lingua in antiquis monumentis appellatur Fidelis. Trustis enim est Fides , Fide ii as. Et prosecto in Antrustionum ni erum computabatur ille, qui trusem dc fdelitatem 3 in manu Senioris sui conjuraverat. Francorum igitur Antrustionibus comparemus eos , qui in Corpore Legum Langobardicarum appellantur Fideles , & quos Lex Rachisii s 6 aequiparandos esse innuit iis qui
sunt de Gasindio, hoc est Familiares Regis. Hos supra reliquum populum emiucuisse quoque in Generalibus Regni Comitiis colligimus ex Prologo Libri I Legum Liui prandi , in quo Fideles a populo secernuntur: Ugo . . . rina cum omnibus judicibus de Au triae O Musiriae partibus, O de Tusciae finibus, cum reliquis Fidelibus meis Langobardis, O cuncto populo assii eme, bic nobis 6 c. Recolendi sunt & Letides, Francis, Gothis, Burgundionibus memorati. Pleraque ex legibus, & fastis antiquis, δc praecipue ex Gregorio Turonensi comperi possunt testimonia , quae innutant , Leiades Principi sacramenta peculiariter praebuisse , ejus defensores extitisse , ejusdem consilio interfuisse &c. , quae subinde ligit homines agebant erga Seniorem suum. Recte Bignonius de Leo-dibus loquens 7θ: Huc referri posset, quod nos ligium hominium, seu boni iuul
134쪽
dicimus. Neque desunt, qui vocem tige, ejusdem esse originis putant ac Dodis, leudis; quemadmodum Leodium celebrem urbem Liegi appellamus I . Haec simul perpensa suadent medii aevi Antrustiones , Fideles, Leudes in te medios illos fuiste , per quos infimae aetatis ligit homines ab antiquis Princiis Pum Comitibus derivarunt; ut si quae desint , & si quae discrimina inter hos 3c illos occurrant, haec, ut supra dixi, monumentorum inopiae, atque variatis ex variata consuetudine disciplinis sint adscribenda Inter discrimina obvenit mihi notabile unum. Ueteres Comites Audi specie gaudebant, stipendii vices agentibus epulis ; Sc in serioris aevi ligit homines ligeitatem absque seudo spondere non consueverant. Medio vero tempore etiam absque ullo beneficio homo tu Avirustionis , Fidelis, Leudis censum se silebat adscribere. Innuit hoc supra allegata Marculphi Formula , qua homo inter Antrustiones recipitur, nulla collati beneficii facta mentione. Qtiam di
sciplinam & inter Gothos viguisse colligimus ex lege Chliadas vindo Regi tributa r): c d si inter leu es quicumque nec Regis beneficiis aliquid fuerit cons
Ex aliis quoque monumentis idem animadvertit Bignonius in notis ad praefatam Formulam ; ex quibus tamen aptissime deduxit , consuevisse Reges bis fidelibus suis beneficia , seu seuda macantia conferre. Quod si ita suit, supra laudatum discrimen non patebat latissime ; cum Antrusti unibus praeclara saltem effulserit spes beneficii seu seudi opportuno tempore consequendi, Sc haec hi beri potuerit quasi species gratiae expectativae generalis. Huc usque die a facile in animum inducere possunt, seudorum liomagii ligit
primordia ab antiquis Barbarae originis gentibus este repetenda, quorum qua nremota sit vetustas penitus ignoramus, cum haec inter tot alias Barbarae antiquitatis tenebras delitescat. Haec de seudorum antiquitate dicta sint satis. Accipe nunc, candide Lector, librum a Comite Ioppe descriptum, & Italice translatum, qui de militia &re seu dati plurima te perspicue edocebit atque praeclara. Illum exhibeo cum addita mentis, prout editus fuit anno MDXXXV. Excelsi Decemvirum Consil-lii Decreto. Subduntur scilicet Assisiarum Breviaria duo ea exarata methodo, quam Textus expressos appellabant; & praemissa leguntur nonnulla documenta comprobantia veritatem eorum , quae tum hic , tum in Monito praefixo Asti silet inserioris Curiae Uol. II. hujus Collectionis de variis Assisiarum satis di Llarui. Sed & praemittere visum est Venetum Monumentum ex M inu scripto Codice Diplomatico Trivisanaeo depromptum, quod quamquam nonnullis amanuentis sphalmatibus inquinatum , sorte potest aliquod superaddere lumen dignoscendae s eudali veterum militiae, R disciplinae.
D) Ap. Cangium Glossar. V. ca) Cod. Ieg. Wis. lib. IV. Tit. U. l. s. m. V.
135쪽
N Os Marinus Maurocent x O c. cum nostrisIu icibus oe Sapientibus Consilii , scollaudatione populi in publica concione, cum nostis Successeribus damus e concedimur vobis dilectis fidelibus nostris Viris Veneris , quorum nomina friapia habentur inferius, septuaginta quinque militias ex nonaginta militiis, quae feri debent secundum ordinamentum factum per nos o nostrum Consilium , ds Terra punctae de Spuia Iustili Cretas, quae modo libera est quae erit tempore quo vos ibidem umxeritis, o fueritis cum exerci u nos, o praesenti, Cidelicet a Risa sochri usque ad aliud mare versus Ausrum, inde usque ad punctam de Spata, computando pο-nendo terram de pertinentiis gauci, in ius nonaginta militiis I quae quidem δε-ptuaginta quinque militiae vobis dari debent, s co gnari Ο di fidi partiri inter vos per nosnum Capitaneum, o cum Constiariis, qui erunt ibi pro nobis oe Commune Venetiarum, retinentes ex dictis nona inra militiis quindecim militias in nos, o Com-
n ini, ad dandum oe faciendum ex iras quin cim Caυallariis, secundum quod ipse Capitanes s ejus Confliariis , vel Capitaneo tini de Consiliariis suis bonum sutia
e sidebitur pro nosro Communi I ita tam v quod eas quindecim Cavallarias possint di ii C pitaneus oe ejus Consitarii accipere, pcui eas placuerit, dare cuisumque Coluerit, antequam terra si acq/ι ista. Verum s ante acquisitionem terrae datae concessi non fuerint praedictae quindecim Cavaliari , vel quae remanserit ex ius quindecim, debent dicti Capitaneus Consiliarii dividere oe partiri aequaliter cum dictis δε-ptuaginta quinque militiis vespis Militum, o Sergentum I ita quod remaneant quindecim Caυallariae in nos, o Commune , ut dictit m est, ct septuaginta quinque in vobis Militibus o Sergentibus, quae concessae sunt vobis a nobis, ut dictum est, apud Venetias . Cum itaque a nobis ordinarum si, quod Civitas feri in dicta terra de Sps iis, dicto Capitaneo Confliariis in unxerimus commiserimus, quod ciυitatem C W in reaedi care, vel aliam cisitatem in dicta terra punctae do Spata de novo conjirx
es, o aedificare in loco, quo ipse Capitaneo ur Constiariis, vel eidem Capit neo
tini ex Confliariis placuerit bonum utiles videbitur, debeant accipiendo an spuriem tu circuitu Ciυitatis terram per νria milliaria de numero vestrarum militiarum nonaginta, medietas cuius terrae debet esse Communis Venetiarum, aliam mediet
ioni debet Capitaneus cum suis Confliariis vel uno eorum disidere ρο partiri inter praedictus militias nonaginta, consignando vobis Militibus oe Sergentibus patres υsras, fecundum rationem noMaginta militiarum, quas quidem partes s in Cisitates extra, uae Cobis fuerint con gnatae, ex nunc vobis damus concedimus. Et sciendum es,
ηuod sicut commismus dicto Capitaneo oe ejus Confliariis, debet idem cum sitis Consiliariis, vel altero eorum, accipere ante partem in Civitate pro Communi plateas, pro
domo, oe domibus Communis, o Ruga magistra, o Ecclesa seu Ecclesus, munitionibus aedificandis, scut eidem Capitaneo suis Consiliariis, vel iis Capitanes
uni de Confliariis, bonum videbitur. Et muros dictae Civitatis facient Capitaneus m Consiliarii aedificare, ct pro ius aedificandis, fυeis Ciυitatis, seu aliis munitionibus faciendis Rusicos dictarum paratum habere amarin spe debent , scilicet unum Rusicum pro qualibet militia, scut idem Capitaneus Or sui Constiarii, vel cum ipso alter eorum voluerint . Iurisdictionem vero Cretiaris, s totius disrictus punctae do Spata, o hujus Capitanariae, cy' Confliariorum ordinare debest, scut eidem Capipaneae r ejus Consiliariis, vel ira Capitaneo uni de Confliariis ipsis videbitur I quin omnia debent esse Communis Venetiarum. Et Iudaei sint iter debent esse Communis V netiarum , O porrus maris, O arsana, portae Cisitatis ρο introitus debet esse 'militer Communis Venetiarum. Bem praedicti Capitaneus Goliarii debent accipere de omnibus supra scriptis nonaginta Caυallariis a centum villanis infra communiser pro utilitate dictae terrae de circa civitate ante partem pro Communi, scut ipse Capitan om sui, Consiliariis, vel eidem Capitaneo uni de Confliariis bonum apparuerit. Dem potestatem habet dictus Capitaneus smul cum Consiliariis suis, Vel altero eorum,stauchandi usque ad quinquaginta personas pro utilitate tu quo numero computari debent illi, quibus necesse fuerint supra scriptae quindecim Cavallariae Communis, vel pars ipsarum. Vos autem Milites, quibus concessae sunt dictae militiae , t m n mini v africti sis minculo juramenti sobiscum a Venetiis Cretam ducere π p a-ire o babere tenere duos equos pro qualibet Caυaliaria, videlicet de presio libra
136쪽
u um LXXX. denariorum Venetorum ad mimis, ct alium de pretio librarum L. ad iiii nus I qui equi debent esse de tempore irium annorum, era in te supra tenemini infra mensem unum s dimidium, postquam Cretani in raveritis, tertium equum habere pro 'qualibet Casullaria, nis dictum equum xerrium pro Caυallaria qualibet a Venetiis conduxeritis Getam ad praesens, qui sit pretio Vbrarum XXV. ad mluus. Rem quilibet vestrum conduci oe habere O tenere debet unum Sergentem, qui nitentem bonum equitem armatum ferro, tres Scutiferos bene armatos ferro, de omnibus aliis ar mis conυenientibur pro qualibet Cavallaria I pro utilitate isorum Scutiferorum do hei habere tinusquisque Cestrum balistas duas de cornu bene reda as. Ex quibus cui
feris debent esse ad minus duo sufetentes pro balsa, ex quibus putis ris debent osse latini. a viginti annis superius edi quinquaginta inferius, ct quilibet Gesyrtim de
hei esse bene armatus ferro oe armis omnibus conυenientibus militi, s debetis habere equum unum bene guarnitum de cuperiura ferrea, vel Pne pro qualibet Caυallariis. Et quilibet Miler ex υobis qui duas militias habetis, in luper debet habere ien rotinum bonum socium conυ nientem. Vos autem Sergentes inferius scripti qui mediam militiam babetis pro quolibet, similiter tenemini, astricti estis vinculo sacramenti NULsum a Venetiis Cretam conducere portare habere oe tenere equum pretio librarum L. ad minus, Scutis os duos, tenemini infra mensem unum dimidium, pos uisu, Cretam intraveritis, unum alium equum babere tenere, quisi pretio librorum XXV. ad minus, quilibet vestrum debet esse bene armatur ferro, omnibus aliis armis nυ nientibus. Et sic mos Milites Sergenter debetis ire stare ad fer tum no stram, o Communis menetiarum in Insula Cresae in dictis partibus punctae de Spatis, ad acquirendum terram ipsam Domino concedente. Ex haec omnia, quae dicta sunt, deleni seri s obfersari a mobis Militibus o Sergentibus a dis primo quo Cretam juvaxeritis usque ad annos duos complator. Quibus duobus annis completis ab inde tenemi ni fersire, guarnire, habere tenere vestras Cataal apias fecundum formam concessio nis Capitularis, tam obedientiae, q*am aliorum, quae sunt, ordinata sunt tempore pri euti in Creta pro militiis militum de Creta facto ipsorum militum. Vos au tem a nobis Communi Venetiarum pro dνobur praedictis anuis pro fido iustis siro pro qualibet Cavaliaria habere debetis libras DCC., ides septiugentas, deumriorum Venetorum, de quibus hic in Rivoalto recepi iis ad praesens tib/as CCCC. pro unaquaque Ca aliaria, o apud Cret in debetis recipere fabere alias libris, CCC. Ghabere Communis Venetiarum in principio secundi anni pro qualibet Cavallaria. S tendumos quod nullus Miles habere de et plus de duabus Cavallariis ullo rempore aliquo modo C Iingenio I ct aliqua pantella s sortς pare tela j non potes habere nec debet uoro quatuor Cissallarias de ista terra punctae de Data. Item ordisatum firmaἔum es, quU promutuo, quod aliquis vesrum Militum Sergentum acceperitis: pro dicto facto, non siit ullo modo obligatae dictae militiae, O sergentariae, nec creditores pro Uss debitis possint nec debeant ullo tempore re essum habere super ipsis militiis fergentariis mei arn sis ipforum, nec ipsas militias, vel sergentarias, vel partes ipsarum, set is, nota possint habere dictorum debitorum occasione aliquo modo Uel ingenio. Item ordinis tum e ὶ ο frmatum per υos Milites Ser entes de denariis, quos receps is haber
iis Rivialio a nobis o nostro Communi pro fido falario vesbo, libris CCCC.
quas ponere debetis pro qualibet Cava laria, aut equam exeatis de Venetiis, debeatis fis cere ratum cum Nobilibus Viris, qui praesunt de nostro, nostrique Consilii mundat, si negotio, o omnes denarios ipsos, vel illos, qui ex denariis praedictis solis super ea, uui ab expensis, debetis ponere, assignare in manibus praedictorum Nobitium, qui de iurii debent dari s uignari in manibus Capitanei nostri, quem mittemus ad 'dicta, paries punctae de Spata cum praesenti exercitu. Et idem Caphaneus denarias, quos r c perit, vobis Militibus oe Sergentibus, quibus fuerint dati, vel nunciis certis defex keddere, s consignare apud Cretam, postquam ibi juηxeritis, quandocumque sbi po-yiulati fuerant, infra octaυum diein I Nor tenemini ipsos denarios expendere pro ut litate sitis facti pro acquistione dictae terrae infra duos annos prae ictor, si fuerit I nec ipsos denarios dare, vel ponere, vel expendere debetis, in aliis fictis in sta dictum te
minum duorum annorum, nis terra fueris acquista. Verum quandocumque terra a quiasta fuerit infra tempus priaedictorum duorum annorum, liceat vobis facere quod volueriatis ρ ipsi denariis, o sc estis astricti iuramentum faciendi obhersandi. Item jurasis quidem ad Eυangetia sancta Dei bona Me, sue fraude, attendere observare
omnia praecepta nostra quaecumque nos Dux Venetiarum o Successores nostri pro majori
parie nos i Consili υobis secerimus pro facto Insulae Cretae, au: feri fecerimus, beaquae Capitaneus, vel alius Rector , seu Rectores, cum suo Consilio , qui fuerint per tempora antepos i in terra ipsa per nos Ducem, Successores nossos a majori parte no-yiri Consilii, pro factis ipsus insuta Gobis fecerint. Et dabitis operam o sortiam ut alii Veneti, qui partem habent in pertinentiis supradictis in Creta consecto, se ant uramentum ad Iustitias ο rationes complendas, fortiam dabitis Capitisueo. Recto-
137쪽
ri, MI Rectoribus, qui ibidem fuerint pro tempore pro nobis ci Communi nuptiarum . Lusuper autem nobis oe successoribus nostris estis vinculo fidelitatis uiri Ii , ct salvare, cuso ire, manutenere , defendere Insulam suprascript in contra omnem hominem ad honorem nos, uni successorum nostrorum in Venetiis , sic debetis Uringerem mesri , sei successores post decessum vestrum infra unum annum, s aetatem habue-yini I s aetatem non habuerint , debeant dimittere hominem in loco, usque dum per enerint ad aetatem, in prudentia Capitanei, vel Rectoris, suique Consilii, qui ib dem erunt pro tempore pro nobis Commune Venetiarum I illi fidelicet et spi hirsdes , set successores, qui ilias vestras militias sergentarias medii militiae halebunt, edi illi de quίbus erunt alienatae, quas nec vendere nec alienare debetis nis Vennis , eis etiam non sine consensu Capitanei, vel Re toris, fuique Consilii, qui erunt ibidem pro tempore pro nobis Communi Venetiarum.
Hi sunt Milites quibos concessimus suprascriptas Militias septuaginta.
Iacobo Georgio de S. Samuele Iacobo Theonisso de S. Thoma Andreae Sisinullo de S. Fantino Zachariae Ra eo de S. Apostolo Iuliano Zanchardo de S. Marina Rui mundo de Canale de S. Felice . Marino Glanne de S. M. Matre Domini Petro Chaucho de S. Blasio Marco justiniano de S. Pantaleone . Andrei Baroccio de S. Moise Marino Michaeli de S. Cassano Joanni Fuscharenno de S. Paulo Philippo de Molino S. Eusachii . .
Niob ab de Molino de S. Gervas9. . . . . . .
Petro Craetacanepo de S. Erma ora Raphaeli Contareno de S. Marina
fanne Dan ulla de S. Salvatore. . .
Marino sitierino de S. Iresina . . . . Petro Zai ne de S. Stephano Confessore Iacobo Megino de S. Samuele ibatisi Michaeli de 4. Jo. Gri stomo. . . . . . Iiscobo Maasiniano deri Thoma . Iacobo de Canale de S. Felice Marino Georgio de S. Angelo
Carol, de Laurentio de S. Gervaso . . r . . .
Natali de Porto de S. Martiale Michabili Geno de S. Cantiano Ioanni Gradonico de S. Pnterniano Eurico Fuschala de S. sossolo. . Marino Bele no de S. Casano Mattheo Raguseo de S. Vitali. Simeoni Venerio de S. Hieremia Nicolao Zancarso de S. Maria Nova Petro vagerio de S. D. Novo di
Bartholommo Calbano de S. Petro de Casello. . . .
Lauresurio Massolo de S. Vitali
Omili Paulo de S. Raphaele . . Ioanni Zancanno de S. Ioanne Decollato
Philippo de Arbola de S. Fufia
Marino Gallinae de S. Simeone Propheta Militiar duas , Militias duaS. Militi s duas. Militias duas. Iitias duas. Militias duas. Militias duas. Militias duaS. Militias duas. Militias duas . Militias duas. Militias duas Militias duas. Militias duaS. Militias duaS. Militias duas. Militias duo. Militias duaT. Militi aes duas. Militias duaS. Militias duas. Militiar ducs. Militias duas. Militias duas. Militias duas.
Militiam unam Militiam tinam. Militiam unam. Militiam tiniam. Militiam unam. Militiam unam. Militiam tinam. Militiam unam a Militiam unam . Militiam unam. Militiam uuam. Militiam unam. Militiam unam. Militiam unam. Militiam unam. Militiam unam. Militiam unam . Militiam tinam. Militiam tinani. Militiam unam,
Ut infrascripti sunt Sergentes, quibus concessi sunt Sergentarii, ides media Mili
ita pro quolibri. colao Oretario de S. Joanne Mangeli Militiam me iam .
138쪽
Matthoo de de Sancto Militiam mediam Iacobo Balisiario se S. Iuliano Militiam mediam. Iacobo Muda rio de Majoribus Militiam mediam. Bonacusio Rubes de S. Samuele . Militiam mediam. Ado aurifici de S. Samuely Militiam mediam. Mo Marinus murocenus Dei gratia Dux Venetiarum manu mea subscrips.
Ego Marcus Memo iudex manu mea subscripse. Ego iusinianus judex Communis manu mea subscripse. Ego Petrus de Molliso Consiliator manu mea subscripsi . Ego AUvocator Communis manu mea subscripsi. Ego Stephanus Manon Camerarius manu mea subscrips. Ego Marcus Cornarius Confliator manu mea subscripse.
Ego Marinus C solus Coniliator manu mea subscripse . Ego Angelus Maurocenus Consiliator manu mea subscrips. Ego Stephanus iusinianus manu mea subscripse . Ego Iacobus Bassius manu mea subscripse . Ego Ioannes de Canali manu mea subscripse.
Ego Petrus Gradonicus manu mea subscripse. Eho Philippus otianus manu mea subscripsi. Ego Marcus Faletrus manu mea subscripst. Ego Ioannes Permarinus manu mea subscrips. Ego Angelus murus manu mea subscrips. Ego Leonardus uerinus manu mea subscripsi. Post haec anno indictione suprascriptis die decimo quarto intrante supradicto mensem,i . Nos Dux smiliter dedimur concessurus υobis Gersaso Sagonauno de S. Samuele , O' Marco Agade de S. Cassano duas Militias, scilicet uuam unicuique vesrum, quae quidem Militiae prius a nobis fuerant concesse suprascripto Iustinianolusiniano , quas posmodum in nos, is manibus refutavit, pro quibus Militiis nobis promissonem ,
o sacramentum fecisis, ct manifest , tii supra fripti Milites nobis fecerunt pro Militiis suis supra scriptis. Ego Gabriel Paulinus Notarius , s Ducatis Venetus Cancellarius complevi ct
139쪽
INITIUM SAPIENTIAE EST TIMOR DOMINI IN CARITAT L FUNDATUS.
Ssendo dunque commune obligatione in tuite te creat me vitiente procurarsino con la propria vita rhonor, δc gloria de l'eterno, magno, & summo Id dio, quanto magis deueno esser obligati li Principi, &Rettori, che in nomede la diuina maiesta sua regeno la terra. Perb cognoscendo Ogni fidei Chri s liano quanto E incomprensibile la grandeaeta de la bonia, & carita sua infinita, manis es lamente dimos irata a la humana natura, douessamo nui populo eletto, redento colsuo preciosissimo sangue continuamente ringratiaria, benediria, & summa mente glorificaria come serui grati, de memori de li innumerabili beneficii receputi. Ma non solum questo non facemo come negligenti, sed squod peius est) E introdulta una diabolica consuetudine in alcuni ingratissimi, & discipuli de Lucifero infernale, che hiastemano ii suo nomesantissima o sem pre benedetto, & glorioso, at quat abomine uole , & detestando manstamento volendo proue der, li clementissimi per la Illustrissima, & Excellent imma Ducat Signoria de Venetia Locotenente, Si Conseglieri det Regno de Cypro , hanno itatuito, dc ordinato, che de cetero per qualunque forma, b modo se publica mente al-cuno presumera biastemar il supremo nonae det Signor Iddio, di mister Iesu Christo, ouer de la madre sua sempi e vergine Maria, dc de la sania Croce, se sera Nobile, Cauallier, ouer Cittadino di qualunque grado, dc dignita che esser si uralia, per laprima volta cada a la pena de bissenti trecento, & di effer bandito di questa Citta de Ticossia, & det territorio dei Visconiado per unanno, nE debba principiar et Iempodel bando suo, se prima con integrita non havera pagato et sopradiit' danaro ne la Restia Cancellaria, & chi Paccusara, ita che se trou 1 la verit 1, habbia un terZa dela ditia pena pecuniaria, & si a tenuio secreto, un tergo habbino li ossiciali che faranno la executione, Sc raltro tergo si a dispensuo ali potieri de Christo; s et cadera
ta seconda volta nel manchamento preditio, oltra la pena pecuniam, ita dandito per anni do de tutia i 'Isola, eccetto Famago sta, Set suo territorio, con te condicion, ut si ora' 3c se la terga volta caderanei ditio peccato, come anc'rrigibile, lisia assos ara Ia
cim alie la lingua, posta in giova at loco deputato de la iustitia, Sc flabandito de tuitar Isola per anni tre continui, dc pagar debba bisanti mille, con te condition, declitarite, ut supra; de in classe ad una deletre fiate predit te s et rompei aui confini , &sara preso, Si me nato a te sorge det Regimento, ch il prendera habbia di beni lacii, se ne saranno, bis anti cin quecento, se non de quelli de la Real Camera, δῆ quel taldel qu te, olim te anteditte condanason, Sc pene, stia etiam anno uno an presion serrato, δc rit orni pol a principiar et bando suo, dc hoc toties quoties. S et sar, a te sano, b populare . per la prima Volta cli' et commetier, . tal peccato, pagat debba bisanti sesania, da effer diuisi la mitὶ chi racchisarά, & l alicia inita a chi lora.& appresenter 1, ut supra; quai mal satiore sa condulto con te mano ligate da di 1e-
να la' plagi co'n a lingua in gi oua, doue at loco solito de la restitia
ora uno solaro li sta lagitata la barba, Sc affogata la cima de la lingua con uno sei- 'bogliente, Sc at ri torno pol sia condulto a la porta de ta Chiesia Cathedral, domin enochione et dimandi ve a at Signor Iddio det suo massimo de litto commesso, se 'nisi et cadera nel manchamento preditio come 1ncorrigibile, olira tui te lete condanason, 8c pene, ii fia et i 1 tagitata la lingua 1 trauerso, di quella buttata per cibo a li cani, come meritano tui te quelle ingratissime lingue che iniuriano et laci Lator, redentor, SI Saluator, et ii sia etiam redopina la pena pecuniaria, da esta diuisa, ut supra. Et det sar conta din quovis titulo, nemine excepto, sia presse, δέ Io in bertina, condulto con te man ligate, et con la lingua polia in ut ora dotae l'habbia E stare con dis recto per una hora, pol ii sa lagitata la barba, et ata la cima de la lingua, con te attre cerimonae, ut supra, et pagar debbabis an-ii Tranta, da effer diuis1 la milli i' accusadole, et I alti a mit 1 a chi lo piendera,
ei presentera ne te large de la iustitia; et se pruel cadera net preditio p to,
me Corre ibile oltra tui te te attre sopradme cond. a nason, et pene, lisia etiam lagliata la lingua trauerso, et exequito pol, ut supra, et ii sia etiam redoptata la pena pecuniaria, da effer diuisa, come δ dechiarato de ii artes ani, ut ' .L li supraditii condanati transgrestari tui te te pene sopranarrate, principiando da l: tari
140쪽
mi nobili, sin a li ultimi contadini, nemine excepto, debbano, et potano esserastremti ne ii suoi proprii beni, obligando etiam te sue persone a te carcere, fino che integramente haveranno satisfatio at debito de te loro condanason. Et cui rudira biastemar, et non to accus ara, come consentiente dei peccato, cada 1 la me desima pena deii transgressori sopi ad illi, da effer perue exequita con quella circunspersa mesura de prudentia, che parera per iustitia 1 la bona conscientia de ii Rettori meritar te des obe dientie loro. Et de rutte te dit te condanason, et pene, non se possa ad alcuno far gratia, nὶ remissione, saluo che per tuiti tre ii Clementissimi Rettori tuiti 'niti, etd' accordo, ma ben ta execution se possi ad impir per cadauno de te loro Magnificentie, nε per 5 si a preiudicato, anci siano osseruate te lege , et ordent che deuedano etiam et hia stemar et nome de tuiti li santi de Dio, come parera k li predetii Signori Rettori die se-quir, dechiarando che se roccorresse qualche atroce biastema, Ultra te predit te pene, b prima, b seconda, b terga volta, che si a in liberi, det Clementissimo Regimentodi proceder a mador condanason con quella seuerit che li parer1 per iustitia meritarii delitio loro etc. La benedition de romnipotente Iddio padre, figliol, et spirito tamio, si a sem e sopra coloro, che diligente mente procuraranno la offeruantia, et esecutione de la presente Ieze, Amen.
IN NOMINE DOMINI NOSTRI IESU CHRISTIS EMΡER BENEDICTI . AMEN.
DIE VIII. IULII. M. D. XXX LANdreas Gritti, Dei Gratia Dux Venetiarum, et cetera. Nobilibus, et Sapientibus
viris Francisco Bragadeno Locumtenenti, et Consiliariis Cypri, et succestaribus suis fidelibus dilectis salutem, et dilectionis affectum. Cosi come prudente mentesii deliberato dei mille qii atrocens ot tanta, cheli libri, et conti di quella Real Camera, non si hauesieno a te ni r in lingua francesse, mi, in Italiana, cogὶ ne par conueniente si debba far de te lege di quel Regno, te quat intendemo ester seritte in littera, et Iingua francese, cum gran disturbo de l' animo vostro, per cid che accadendo ad opera Ie nelli iudicii vostri, conuenite riportarui ad at cuni pochi che te sanno interpretare. Per tanto vi comet temo, con it Consegito nostro di X. et Zonta, che deblate ponerogni acurata diligentia in far tradur te lege di quel Regno fidei, et rectamente in limgua, et littera Italiana, tenendo in la Reat lo archetypo, et original autentico in lingua si ance , insieme cum la traduction in lingua Italiana, accib, et de ii, et de quὶ, se possi sem pre scontrar il francesse, con la traduction Italiana, et dit te due copte in lingua stancesse, et Italiana driggare te alli Capi dii Conseglio nostro di dieee, accib se
possi far imprimer la traductione de te lege di quel Regno in lingua Italiana per satisfaction di quelli fidelissimi nostri.
Date in nostro Duc. Palatio. die tr. Martii. Indictione quarta. Μ. D. XXXI. Nos Marcus Antonius Triuisanus, pro Serenissimo Ducali Dominio Venetiarum Lo
cumtenens, Hieronimus Marcellus consiliarius, et Franciscus Cornelius questor v. cons. Cypri; per dar debita execution a quanto ni comanda la Serenissima S. N. ςonto Excellentissimo Consigito di X. et zonta, per lettere sue, de di H. MarZo preterito, circa la traduction de te leZe, otier assise det Regno, de lingua francesse in italiana, cognoscendo ii Ia integrita, et intelligentia di voi Magnifico miger Ioan de Nores conte nostro de Tripoli, et de voi spectabili Domini Francesco Attar, et Al se Corner nobili nostri, hauemo deliberato darui questo carico, che mediante la doctrina, et cognition vostra de dii te lege, sia exequito ii voler d' est a Sereniff. S. Et per queste nostre vi comet temo che tuiti li libri, b volumi che se atrouano di tal assisse, inquat unque loco, et apreta qualunque persona in questo Regno de Cypro, deblate fa It apresentar at ossicio λ voi deputato, in la corte nostra, per tal effetio, et quelli ben examinando, & scontrando con maturita, & diligentia che ben cognoscete rechie-der la importantia di questa opera, con il parer di quelli cognoscere te piu atti a que-so proposito eliezer quello, ouer quelli volumi, che per uoi tre da cordio saran iudicati effer ii piu legali, & piu autenti he d' esse lege, ouer assise , & presentat nete conquella information che saperete darne sopra questa materia, per che volemo puoi chequel volume, ouer quelle lege che per ii prudente iudicio de voi tre saranno laudate,& per not approbate, siano falle tradur per uoi de lingua france se in Italiana, adcibie possi amo mandar a la prelibata Serenissima S. N. con li modi, et ordini, che la ni comanda, ςt in cassi occor esse tra voi qualche dissiculta in nel re uester do dit te assisse,