장음표시 사용
101쪽
Petro te appellat Martinus, quod patersitus sabat sub rolano de puteo Donati, tu Cenisi i Bre aquam de ipso puteo , incaute dimissi iolenum, ct venit super patrem suum, o mortuus fuit per ipsum
Si quis homo sciens, aldium, at italdiam, servum, aut ancillam suam in casa cujuscumque esse aut copulatos, aut aliter, & non eum resolligerit, aut per judicem, aut per Publicum &c. Ad Legem XC.
Si cujuscumque servus, aut ancilla, al-dius, vel aldia , in Eccle ia Dei coniugium fecerit , & dominus vel patronus eorum aut per se, aut per Missor suos exinde violenter traxerix, componat in suprascriptam
prietate alicujus a s dominus quidem, vel patronus , tantum Widrigild. Si vero per fisum missum liberum , vel alienum fervum , dominus widri illa , misso sero Cn. I. Si vero per missum servum , veI al- tum , dominus .idrigild tantum. Si v es, de Ecclesa de Episcopatu, vel abaciae, dominus se fecerit, vel patronus, DC. I. componat. Si vero per missum libertim, liber componat DC. sol. , mittens non nihil sorte legendum : mittens vero nihil . Si Cero per servum missum vel altatum , δε- minus , Tel patronus , DC. fol. componat.)Si servus vel aldius illius domini in sime voluntate domini sui hoc malum lacerit
ides s eos de propria Ecclesia Longo
bardi per sim troerit, dominus utrorumque J det ipsum servum vel aedium pro ipso malo in manum de cessio te ipsius Ecclesie , & ipse dominus, vel patronus, satisfaciat , quod per iplius voluntatem hoc sacthim non suisset , R ipse widrigild non
Petre te appellat Martinus , quod ipse invenit Mariam tuam mundoaldam ambulare per campum suurn feminatum , O facientem viam si ) . Petra te appellat Martinus , quod tu insensi Mariam suam mundoaldam ambulantem per campum tuum feminatum, tu minasi eam ad casam tuam ligatam. Ad Legem XCIV.
Petre te appellat Martinus, quod tu i nes sibi Marcoardum suum servum , aut Marcum suum aldium. -- Iue servus, quem tu dicis , aut aldius , meus es. -- Quid tibi pertinet P Ego comprebe di eum super tantas meas res , quas mihi furtive tollebat , quae valebant sol. X. Si negaverit , quod non furatus est ; sit bellum. - Si dixerit: vere tulit , oereddo tibi res tuas, scut lex es , reddo mihi servum meum: - Si appellatus dixerit: recolligo res meas , sed non reddam tibi fersum tuum, aut a dium tuum , quia XX. et in dies tranferuui, tu habuisi neglegentiam recolligere a approbet. - Si non potuerit ; idoneet se appellator , quod non habuit ireglegenciam. Si autem non potuerit se idoniare , res emendet, sicut lex est, & servum perdat
de Vol. II. pag. ψZI ad Legem XCIX.
Et vadat quo voluerit s ab lutus e M. cepto eo , qui es in sose. Pro debito qu que praecipimus , ut tradatur e secundum o nox . Ad Legem C.
Si quis Longobardus uxorem habenS , filios aut filias procreaverit , & postea inspiracione Dei compulsus, clericuς effectus suerit ea uxore mortua j I tunc filii, aut filiae , qui ante ejus conversacionem natI fuerint , ipsa lege vivant , qua ille vivebat, quando eos genuit , & causam suam per ipsam legem finire debent. NOTA . In Codice Etiphemiano Lex CII. des eratur. Lex vero G. habetur inter decimam o decimam primam huius Libri in Regis Liui prandi I ut in supradicto
loco adnotavi. i Facientem viam. In lege scriptum qui ratus est , viam indicare idem esse, stς est: et iam indicantem. Formula legem expla- quod Itali dicunt: senti ero. nat, & Muratorii conjecturam coafirmat, a Lege, AAA.
102쪽
CFIristi Domini, Domini nostri & sal
vatoxis assidue nos con Uenit piacepta complexe . CujuS p Videncia ad regiminis culmen pervenimus , ipsitus auxiliante miserieordia, quae genti nobis commissae conveniunt, genti Catholicae & dilectae Deo Longobardorum , statuenda praevidimus. Quoniam gloriosiissimus ac praecelsus Rotharis Rex Longobardorum gentis Princeps sibi Deo inspirante leges inseruit, atque innovavit, ut om n intenciones , ac disi ptiones malorum resali studio resecaret. &ς. Infra Et post hunc vero gloriosissimus, & orthodoxae fidei cultor , atque hujus gentis Gubernator , & noster per misericordiam Dei omnipotentis nutritor Lui prandus, eximius , & praeexcelsus , ac sapiennssimus Princeps, &c.
Infra. Idcirco per Redemptoris nostri provide xia ego divino auxilio Rachis Rex praeexcellentissimus & eximius Princeps anno regni mei secundo, secundo die Kalendarum Martiarum Indictione XIIII., dum cum gentis mitrae, &c. Infra. Quia dum pravi homines ea quae ad Deum
pertinent non considerant, magis hujus saeculi lucrum , quam animarum suarum remedium intendunt , & per humanam adstuc iam debiles , vel egenos , opprimere non desistunt. c. ad L gem L
Sicut ipse , qui vadia suscepit, quaerit, si fuerint inter homines liberi , quorum
fides admittitur so ambae partes consenserini) non habeat licentiam jurare, quod in tali tenore varia non dedisset; nisi qualiter judex, qui judicavit, se memoraUerit, vel homines, qui interfuerint, quando dedit, testificati fuerint , & ita compleat,& in eorum testimonio credatur. Quia sistantia fri, quam ante liberos homines tres aliquis secerit, stare debet, quanto m ci Μelius quam sententia, Ut
in edito legimus. Heroldus quoque habet flantia. Consul ct annotata a Muratorio. αὶ Ut tu faceres finem ei. Formula plans explicat, quid sibi velint legis verba: in aut ipse iudicet. Id ipsum explicat & glossa interlinearis, qhrae ad praefatum verbum, 1u
giS causam , quam per vadia firmavit Rhomines liberi intersunt, negare nihilominus convonitὸ &c.
Iebas facere tuum fersum, vel aldium, ipse fuit ad Regem reclamando, ut tu se ceres finem ei sa), aut venires in praesen-ciam Regis , aut judicis, cum ipso piac tum habendo, tu habuisi neglegentiam eundi, o baptisi eum recepta ira . . Et ita approbet. - Si non; idoneet se
appellatus. - Si vero non potuerit, componat widrigild in palacio Regis; δc si servus est, vel aldius , perdat eum cum rebus suis , & vadat liber cum filiis suis, quo voluerit ; & si liber est , Nidi igild suum in palacio Regis componat qui eum baptiderit , & sibi sicut ad liberum ho-
Petre te appellat Martinus, quod tu υ iebas Anselmum suum patrem facere tuum servum, aut atrium, ille iυii ad Regem reclamando, ille praeceptum Regis commendatum apportavit tibi , ut faceres ei finem, vel venires in praesentiam Regis et iudicis ad placitum secum habendo, tu occidisi eum. - De torto me appellis. -- Approbet appellator , si potest. -- Si non potuerit, purificet se appellatus, Vel componat, sicut lex est Et hae probaciones fiunt , secundunt quosdam. Ad Legem M
Si quis Iudex , aut quicumque homo, missum suum dirigere praesumpserit, R
mam, Ravennam, Spoletum, Beneventum,
et ad Franciam , Baiseriam , Alamanniam, Greciam, aut Navariam sq), sine Regis iussione, animae suae incurrat pericu
Cognovimus enim, quod per singulasci, vitates mali homines s ), x adu-naciones contra Judicem suum faciant, &c. AsTUD
dicet, legitur : ides, finem faciat. 3 Greciam , aut Navariam . 9 Correctiones huiusce lectionis lege apud Μuratorium
4ὶ Zavmas. Glossia inter linearis i ides, firmamentum ad bellum. Editio nostra scribit,etanas. Alias lectiones suppeditat Muratorius;
103쪽
PARs PROLOGI CORRECTIOR.ΙDcirco ego Dei omnipotentis auxilio A
stulsus praecelsas Catholicae gentis Longobardorum Rex praecessor uin nostrorum omnia instituta perpendens, quoniamdam ibi reperimus non adnexa , de quibus mauimus error nostros Iudices ad danda iu
Si quidem nupserit postea, aut mortua fuerit r , usae ructus in integrum ad heredes revertatur &c. GLOSSA .
Ufurfructus datur uxoribus a maritis. De omnibus suorum maritorum rebus, si voluerint. Si maritus decedens filio υ I flias non reIiquerit ullos. -- Si ma νitur decedens alios liberos non reliquerit
Usu ructus datur uxoribus a maritis Non de omnibus suorum maritorum re
fur, etiamsi Noluerit ipse mariti, cui rei quid. - Ut de medietate rerum sua-rtim , s filios habet tantum de sac. Ut de tercia, stinum, aut duos I de quar
ta , s tres I de quinta, s quatuor I
iam deinceps, s silios habuerit de alia uxore , etiamsi habuerit flios de . . . . Ut de iercia, s ut dixi, et ianis tantum habu rix filios de priore . sui fructus a iter datur Romanis I aliter Longobardis mulieribus. Romanis: Usque dum ni ferint. Usque dum vivunt, etiamsi posea nupseritat. - Usque dum vivunt, s absque copula vixerint. Longobardis: Usque dum nupserint. Usque dum vivunt ,s absque copula vixerint.
cui S ego addo HeroIdinam: ranas , idem, a nationes; ut idem significet exoticum illud verbum, ac Latina vox. Videlicet, acu nationes. Confirmatur hinc machtera senten. ita in Sossario V. Sen , quae interpretatur coetus, multitudo congregata, ubi allata hac Langobarda lege subdit vir maxime eruditus' Unde manifestum , quod Zanam facere sit
congregari, er Zana , mutui udo congregata .... Teneamus ergo vocem Zana , tanquam genuinam
er probam , nec ab illa dimoveamur , etiamsi cuidam codices Zava legam. Tanto glolla grapho ego nihil reponere valeo ; nisi quod tum Codρκ Veronensis, tum ambo Mutinentes monumenta non contemnenda b uniformiectione habent etavas i Zavvas. Nota. In Codice Veronensi occurrit artiis culus, quem Muratorius edidit numero VIII.
legum Rachis: Si quis inquirit Iecretum Regis c., qui tamen haberi non debet ut lex a subsequente diversa, sed tantum ut eiusdem letis breviarium ; prout & alia hujus generis nonnulla occurrunt in Codice nostro. Qiod
Si quis Longobardus cum Pontificibus, Abbatibus, uel Custodibus Ecclesiarum, seu Senodochiorum Praepositis, de quibuscumque rebus convenientiam fecerit noutit alienetur res Ecclesae nis secundum i gem Romanam j I & poenam inter se par parti obligaverit, & heredes vel succes res suos colligaυerit, & idonei homines interfuerint, non possit postea ab eorum succe oribus removeri nisi sς contra legem
Romanorum j sicut nec removetur ab eodem Longobardo; excepto si poenam obli- satam componere Voluerint. Rc.
Similiter & venerabilia loca faciant de rebus quae ipsa possideant si decennium a)inter presentes ita nobilia I micennium inter absentes, possederint; si triennium ins-bilia I ves I XXX. annis si a Longobardi; fuerint pulsata &c.
tre re appellat Martinus, quod tu tenes terram malo ordine in tali loco ad partem Monasterii Sancti Sili est, unde ipse es Advocatus. - Possessam habeo per
NOTA . In Codice Veronens Lex XL continuatur cum praecedenti, ut unica lex exb
bearur , etiam in exprimendi modo e sc enim legi iure Si qu1dem cum alio Custode vel Praeposito de locis venerabilibus causam habuerit , ipse Custos vel Praepositus sacramentum deducant.
monuisse videtur etiam glossa , quae in margine legitur: pa. sequentis rusticitate. 1 Si quidem nupserit postea, aut fuerit σύ. Vid ρ quae diecta sunt in Moni to. ilossis subnexis adde de marginaletri, ad verba: Si quidem nups niι erc. Non emm dorpotes , n i sub ea contici ne ; non enim datur, quoad vixerit, nisi case vivat. ab Si decennium c c. Glossa Romana . Ideo ad subsequentia legis verba : Ine Ie jecundum legem defendat: glos Tator marginali scripsit: Romanam. Et ad verba post te in azideo justum diximus, ut qui per annos XXA. poste erit, pusueui in antear glossa in margine advertite rupta per se. Notari tamen meretur glossa intermixta: vel ox annIs iuti & verba in margine legis tertio repetita: secundum quosdam: haec enim indicant, ipso Glomatorum tempore nρque quoad rem eC clesial icam, adeo in omnibus praxi receptum
fuisse lus Romanum, ut Langobardum Pror sus obruisset.
104쪽
si quis 1ὶ cum Corte Re is causam h
buerit, et evenerit, ut pars Cortis Regiae sacramentum deducere debeat, sima cau-
sa fuerit, per sacramentum ab scarisne et)cum actoribus finiatur. Si vero minor fue
rit causa, si es infra XX. Ibi. ) actor de
loco cum actoribus, secundum qualitatem cauta, sacramentum persolvat.
DE trulles in faciendam. Nemo praesu
mat ad nos venienti hiberno tempore mansionem vetare, et quae necessaria
simi, sicut vicino suo ei vendat. ad Letem XVI.
LEX GLossATA , ΕΤ EX VARIA LECTIONE . Ut nemo praesumat hominem aliquem Vendere aut Comparare, nisi in praesentia
Comitum Μijorum iliorum, saut se scopi, aut inuidiaconi, vel Centenarii, aut 'cedomini, aut Iudicis, ante bene nota testimonia. Et foras marcham nemo mancipium vendat.
Si Comes in suo ministerio justitiam non secerit, Μisus noster de hac causa sop jurare faciat, usque dum justitiae ibidem factae fuerint. Et si Vassius noster justitiam
non fecerit, tunc Comes et Μissus noster in ipsa casa sedeant, et de suo vivant,
quousque justitiam faciant. Ad Legem XXIL
Dici, ita Episcope λ -- Dico. Domne Comes, praecipite feri notitiam. Ad Legem XXIV.
in isti s s ) quilibet recipiendus sit,nis crimen ei oppostum fuerit, o proba
Ut nec colonus, nec si scalinus sue in possit alicubi soras misos traditionem sa
i in Si quis θα Hanc legem in edito corruptas limam, uti & corruptam apud Heroldum, correctam exhibet Codex Veroirensis, cui quoquq consonant Μutinenses. αὶ Ab Darione. Nun ob arionum, Ut in edito legimus. Voκ varias passa fuit eru' Eclorum interpretationes . Sed omnium optima videtur esse, quam exhibet glossa in t pr- linearis Codicis nostri: idest, Canavario. Ca navarius autem est, qui perceptioni, de cu- 1logiae redituum prae laetus est. Inde, ut mihi videor a sensus legis est, quod in causis ad Curtem R8giam spectantibus, in quibus pars Curiis Regiae sacramentum praebere debeat, 1i causa est , ut nos vulgo dicimus, de ma-1ori, id est din valores XX. solidorum do supra, Per sacramentum Cana varii Regis, quasi Actori S ggnεralis, finiatur. Si vero cauta sit definiatur per sacramentum subalierni Actoris, qui eo in Ioco constitutus est, in quo adversarius, seu res controversae flecOntigerit. 3) Cisolus Magnus. In exhibendo Veronensi Codico subinde parcus ero . etenim a Carolo magno & deincεps hic eum Est nsi Codice concordat in legibus, formulis, globlis, variantibus lectionibus, expressionum for-nia, atque, ut ita dicam, in ipsis amanuentium sphalmatibus, ut alter ab altero, vel uterque ab unico fonte ex integro pene deductus esidi videatur. Consulat ergo Lector, quae ex Estensi Muratorius exhibuit. Ego si quae aliunde notatu digna ex UEronensi oc- Currant, perpendero non desinam. De lyuste. Glossa interlineariς p culiarem voci exhibet significationem : 1 β, oste. Verba quae sequuntur in Codice, bibe, no tempore, reor non esse legitime scripta, s d vocem contra nct scriptam a manusnses se. fellisse, & proinde legendum: heribanni tempore. Qao posito lex haec optime cohaeret cum lege XVI. Pippini Rogis, prout legitur in Heroldina editione: Et quavda beribanni tempus fuerit, nullus audeat mansionem veta re ad imor iterantes c c. Haud semel mihi visum pit, a scriptoribus sumptam fuisse vocem bibernum pro heribannum . Glossa inter- linearis supra relata optime consonat; ut scilicet nemo mansionem vetet, cum beribauno seu castrensi edicto populus cogeretur inhosem ue)in testis P Muratorius eadem protulit ad fidem Codicis Estonsis ; quae si recta perpendantur, non reserunt nisi glossam , seu breviarium legis XXIV. cui subnexa leguntur, sensu non nihil diverso, aptato faciis legali mori, qui aevo Glossa totis vigebat. Alias iam vidimus in Codice nostro, eiusmodi breviaria, seu glossas insuetas non esse. 6 Ut nec colonus. ) Glossa interi. Di ι-cet , fervus Ecclesiae. - Nec pscalmus: Glossa inter I. scilicet, servus Regis.
105쪽
Ad Legem XXXIII. let. Nisi ei hospitium rideris.
LEX EX vARIA IΕcrio est. NOTH- LSex XLIX. er L. tu odio, Eupoemiano, non duplicem, sed unicam le-Sic qtiisque. Quaelibet persona in ea- gem consituere videntur. Sed forte ex ex isdem I) de hoc quod interpellata fuerit, scriptoris incuria. aut praesentialiter emendet, aut sacramen- NOTA. Leges LXV. LXVLuna junguntum reddat solus, quod nec ipse secerit, tur, ut unicam consituant legem g s hoc nec vere qui fecit et, sciat. Interpolia
ior sa) autem primum iuret, quod non eum injuste se sciente interpellaυerit. Ad Legem XXX, T.
GLossA IN FINE LEGIS . Ut omnis zontroυersa coram eo s3 ὶniatur , prae per redemtionem xerrae mancipiorum .
LEX, UT VIDETUR, GLOsSATA, ET Ex v ARIA LECTIONE .
Ut infantulae puerilis aetatis non Veientur , antequam illae eligere sciani , qui
ante XXV. annos, excepto me u mortis, aut raptus .
De latronibus sue in ita praecipimus obse
vandum , ut quis pro prima culpa non moriatur, sed oculum perdat. De securid a-sus ipsius capelletur. De tertia vero, si se non emendaverit, moriatur. Ad Legem
tu postquam Imperator tibi dedit iura hoc quod tu fulsi judicatus ad mortem, & quod tu antequam tu fuisses judicatus ad mortem, quod pater tuus per XXX. annos possessam ha beatis pris Legem XLVI.
De latrone sὶ sorbannito, si liber homo sit sceperit, XU. sol. componat: & si1 servus, CXX. ictuunt percussionibus vapu-- Legem LXXI.
GLossA IN FINE LEGIS.Ides, ut centum X. ictus accipiat sero
sentia Episcopi vel Comitis sint vendita, aut Archidiaconi & Centenarii, aut Vice- domini, aut Iudicis vel Vicecomitis, aut ante lene nota testimonia. Et foras Marcham nemo mancipium vendat &c.
si quis adeo contumax, aut se perbus extiterit, ut dimista exercitu absque jussu, Cel licentia Regis domum revertatur , , quod nos Thetidisca lingua dicimus, fecerit, ipse ut reus Majestatis vitia periculum incurrat, & res ejus fisco nostro socientur.
ad Legem LXXXILPAns LEGIS EX VARIA LECTIONE. Si ambo, integritatis perfectam eme ..dationem cogatur componere.
PARs LEGIS CORRECTIOR.De vindicta, et judicio, facta in latronibus, testimonio Episcoporum absque peccato Comites facere possunt etc. ad Legem LXXXV. LXXXVI. NOTA . Iu Codice Euphemiano unica leuex hisce duabus conficitur, secunda
Salma canonica aetate. Edita, quae ego vidi, huic lectioni lion congruunt, cum omnia referant: salva canonica auctoritate. Verumtamen subsequens glossar idest, ante XXV. a nos; aptius congruit lectioni nostrae. s in De latronibus . Glossa interi. Icilicet, Longobardis. Advertere est, in Codice Veronens, Langobardorum legibus, quae de furibus. aut latronibus agunt, pluries hanc Caroli Μagni legem insertam occurrere pro glossa . 69 De latrone ego. Deest lex haec in editione , cujus ordinem ego sequutus sum, oianissione manifesta, ut Iam perpendi in notitVol. I. pag. Lε9.
106쪽
,hespii Et de his duobus furtis etc. ut Codice Diens. ad Lemni XIV
mi filium non habuerit, et alium quemlibet heredem facere Voluerit, coram Rege vel coram Comite, et Scabino, vel Misso Dominico, qui tunc ad justitiam fa- .ciendam in provincia fuerint ordinati , tradictionem faciant. Pos Legem XCIV. Omuir controversa I ὶ coram Centena ris di*uiri posset, excepto redditionem teriei ct mancipiorum, quae nonnisi coram Comise dissutri potest . ad Legem XCVLL EUt nullus Presbyter cartam sci ibat, que conductor χ) existat suis Senioribus , Ad Legem XCUTIT
Ut illi, qui herib annum solvere debent, onjectum a ) faciant ad heribanna rem . ad Legem XCIMPAR s LEGIS GLOSSATA.
Ad Log m CL. NOTA. Pars hujus se is , qui incipit et De Episcopis et Sacerdotibus occisis: usque in finem D em refert in Codice Euphemiano a superiore λυemam , alio lo
co postam, hoc est , pos legem CXLIV.
PARs LEGIS EX VARIA LECTIONE. Verumtamen de Presbyteris, videtur nobis, ut si liber est natus Presbyter, pertriplam compositionem secundum legem suam sat compositus. Et si plagatus fuerit, secundum qualitatem, vel infimationem plagarum, Vel disciplinae per triplam compositionem emendetur ab eo, qui hoe perpo κρυit. Si aliter Presbyter servus nistus fuerit, secundum illius nativitatem tri pia composito solvatur in plagis, et in disciplinis. Et de Diaconibus similiter fiat. Abbates, aut aut Subdiaco- Volumus primo, neque Presbyteri, neque Diaconi
ni, neque cuilibet clero p Disc pos , Abbates , Abbatissas in de personis
suis ad publica, vel ad saeculari a judicia trahantur, vel distringantur, sed a suis Episcopis judicati justitiam faciant. etc.
t Omnis contrου rsia G. 9 In libro a nobis edito, ut supra dictum est, haec est lex C. roli Μ. XXXVII. x Conductor. in Glossa inter i. id maf-
nerius. Atque eundem esse reor, qui Man sanius apud Cangium, quem vide in hanc
3 Cou ectum. Glossa inter i. idest, ga rium. Obscurum per obscurius. Quid sit con jectum, dixit Muratorius in nota ad hanc legem, de fusius Cangius in Glossario. GUorium idem esse mihi videtur, ac Anglosaxo nibus dialecto utentibus Langobardicae mulium assini )gasol, gasulqtiae vox a mach tero interpretatur , tributum quaevis exactio summae potessatis, quae cum antiquitur mi, nutatim fere pendebatur, dicta est Gabel. agabe , donum, quasi parvum munusculum . Ut de ejus Glomarium V. Gabe, ubi voces ga-bel, g ol, g ut interpretatur. Manet apud nos strictiori quodam sensu vocabulum, ea bella. 3 S Infra emunitatem Nora marginalis ad legem, cui haec subnectitur formula, legis eiusdem sensum apta est ex parte illustra
Petre te a ruat Martivus Comes , quod Johan es latro fugerat infra emunitatems ) Sis ii Dri, unde tu es Adbo atus , er man υit tibi ut redderes ei eum Ireddere nolui si, dc contradixisti semel, aut bis. Ad Legem C
Qui res suas pro anima sua ad Casam Dei tradere voluerit, domui sue tradictionem faciat etc. Ad Legem CIX.
Homo Regis, mel Ecclesiasticus, NILidiis, aut Piscatinus intersectus, C. sol.
107쪽
' Hoc quoque iubemus, ut Iudices supra nominati, sive Fiscatini de qualibet causa Dedam noti exigant , priusquam facinus Componatur. Si quis autem per cupi itatem ista transgressus fuerit, legibus somp nat. Fredum autem non ille Iudici tribuat, qui culpam commisit, sed ill qui solutionem recepit, tertiam partem coram testibus Iegitimis fiseo tribuat, ut pax perpetua stabilis permaneat.
Ut non per aliquam occasionem, nec pro mata , nec pro scara , nec de Warda , nec pro heribergare, nec pro alio banno, heri annum Comes exactare praesumat, etc.
bi υero mancipia, non unius domini, sed diversae potesatis, juncta fuerint, nisi convenientibus utrisque dominis, sujusemodi copulatio rata non erit I vel f n gligendo sentitur, ρο virtute, qua potu Fiat, non emendetur. Nam 'lujusmodi copulae actor erit, qui son, n*legendo comientit. Plura sunt, quae ad incest crimen scribi poterant, sicuti in matre, o sita, noυerca, re pene innumerata , quae menti ad scribendum non occurrunt. Hujusmodi tamen, o his similibus personis, eopula maritalis in sempiterni subirabia
Ut si Clerici aliquod negotium inter se habuerint, a suo Episcopo iudicentur, noua saecularibus. NOTA . Reliqua pars busius letis inciri Veronens diseriam i gem consiluis positam poli legem CXXXVII. cui jungitur veluti unica sex , qui in edito es sub n. CXXXVm.
Ut nec Monachus, nec Clericus in se cularia negotia transeant. Et ut servum alterius etc.
Ides, quod Canones prohibent. Ad Legem CXL.
Ut etiam dies Dominicus, sicut decet , honoretur, et eum colere omnes studeant ;ut hoc liberius possi fieri, et mercata et placita a Comitibus , sicut iupe amonitum
fuit, illo die prohibeantur. M Lenem CLL
Ut de eo qui se periuraverit, postquam poenitentiam egerit, inculpabilis esse vi
NOTA. Des in Codice Euphemiano Lex CLII. titi O additamenta ad G uiaria Caroli Magni, o Capitulare anni DCCC L, suo visola, quae legitur CLIII. , Occurrit o in praefinio Codice Eupbemiano .
PRIMUS LIBER EXPLICIT. INCIPIT SECUNDUS.M Legem IL
ET si quis Pontifex chνos suos canonico ordine distringere noluerit, & ille ad Lecularem se pertransierit, quod Canones cleros facere prohibent etc. ad Legem IVNOTA . In Codice Euphemiano Lex III. IV. sidentur unicam consituere legem.
ii A longo tempore. Glossia marginalis: Habebant enim quendam lacum electum, ubi ph
a Duor AdUocatos babeat. Alterum scilicet, qui causam procuret, alterum qui sacramentum deducat. Uide legem XVIII. Lo-- Legem VII.
Ubi consuetudo fuerit pignorandi a lonso tempore, I) ut in antea eo modost per ipsum iustitam faciendam. Et hoc consituimus, ut ubicumque Pontifex substantiam habuerit, Advocatum beat in ipso Comitatu, qui absque tarditate iustitiam faciat et suscipiat duos Adυocatos habeat , sa). Et talis sit ipse Advocatus, liber homo, bonae opinionis, laicus,
tharii I. 3 Aut non Clericus . Lectio a Mura. torio probata, nec non a marginali glossia r quia se habet advocatum, debet esse advocatus. Corrigenda sunt edita, quae trabente Laicus iasι Clericus.
108쪽
Et si Comes Francus distulerit ad justitiam faciendam, et probatam fuerit, juxta uteorum Jula elemo, ita subjaceat i). Et de illor uim bonoribus fiat, sicut est consuetudo Dancorum a, etc. Ad Legem X.
Et apud locum coniurent Sculdai, Decani , Saharii, vel locis positi, ut nullus eos concelet. Et ubicumque inventi fuerint, ipse, apud quem inυenti fuerint, una cum Misso Comitis de ipso loco ad nos adducatur, ita ut jurare valeat , ut neminem
Homo denarialis non antea hereditare
in sua agnatione potuerit, quam usque
in tertiam generationem perveniat. Et homo cartularius similiter. Ad Leges XXVIII. XXIX. NOTA . In Codice Veronens has duae Leges ita conjunctae sunt , ut unicam Legem consituant.
De rebus soriactis, quae per diversos Comitatus sunt, volumus ut ad Palatium
Placuit nobis inserere, ubi lex deest, praecellat consuetudo; et nulla consuetudo
De mancipiis sue) Palatii nostri, et E
clesiarum nostrarum, mundium non recipere , sed nostra mancipia habere volumus. Ad Legem XXXIX.
Non est nostra voluntas, ut homines Placentini per eorum praeceptum de Curte Palatii nostri illos aldiones so) recipiant .
PARs LEGIS GLOSSATA , ET EX VARIA LECTIONE.
Q uicumque post missam S. Iohannis Baptistae latroni mansionem dederit, si Francus est, cum XII. similibus Francis, juret, quod latronem eum fuisse nesciret, licet pater ejus sit, aut frater, Uri propimquus . Similiter omnis homo purificet se secundum legem. ὶ Si hoc iurare non potuerit, o ab alio convictus fuerit, quot latronem in hospitio suscepisset, qua si latro
infidelis Francus quidem tantum 7 iudicetur. Quia qui Francus ) latro est, infidelis est nos, in Regno nostro Francorum ; et qui illum juscepit , similis est illi e te. 'ad Legem IIVLP AR S LEGIS . De caeteris vero causis communi lege
vivant, s8ὶ quam Domnus Narolus Rex excellitiati minus Francorum atque Longoba dorum in Edicto adiunxit. NoΥΑ . Leger XLVIL XLVIII. XLIX. Muratorianae editionis des erantur in Codice Euphemiano.
. s. 2ὶ Et de illorum bonoribus flat, sicut est consuetudo Francorum . in Glossa marg. idest , ut 1ion veniant ad heredes corum . Honor Coni itis nescio an sit ipse Comitatus, vel alia quoque nobilia beneficia , seu lauda , quae no hi libus viris assignabantur. Utrumque enim honoris nomine venire potest.
3 in sua agnatione. lossa interi.
liberi. Nota. Ad Legem XXX. haec Iρgitur nota marginalis: Hic videri potest, quod compositio, quae pertinet ad partem Publicam, requirere non potest, nisi Comes, vel Actor Dominicus. Pertineant. In Codice Veronensi , ut& in Ambrosiano & Mutinensibuς, itemque apud Baiurium, destini verba: transacto an που die ; quae leguntur in edito, atque in ipsa Heroldina editione. Videntur haec non referre nisi , veterem glos iam, quae subinde irrepsit in textum.
1ὶ De mancipiis. Glossa inter i. ides ul.
diis. Glossator vero marginalis ad hanc I gem planiorem exhibet sensum, de cujus t a. men veritate ita dicham serent eruditi: Hic videri potes, quod mancipia Palatii oe de Ecclesiis non sut nisi sub mundio. 6ὶ 1llos aldiones. Vide quae Muratorius dixit in nota ad hanc legem. Sed nostra certe elast vid tur optima leetio, cuius sensus pluralitate Codicum , ustineatur , sit vocem illos tamquam articulum praepossitivum ut mos habebat sumatur, Italica expressione glialdioni. Etenim alias legimus lualdiones voce ad Italicam propius accedente. Heroldus in Pippino, & Lindenbrogius absolute habent, alaeis udis: quod in idem recidit. 7ὶ Francus quidem tantum. Ad Francos per inuisse hanc legΘm, tum lex ipsa innuit. tum glossa, tum subnexa apud Muratorium formula, qtrae occurrit de in Codice Veronensi, ubi Francus est, qui in judicio appellatur: Petre France te appellat Martinus e .
8 Communi lege vivant. talos In interi. scillae; nas Franci, o Longobardi.
109쪽
NOTA . In Codice Euphemiano in loco Legis tertii legitur Lex decima octaυa. in loco Legis decimae octavae legitur Lex ad Leges GL GIL NOTA . Duae hae Leges unicam Legem consciunt in Codice Veronensi. Ad Legem IX.
Si proprius servus hoc commiserit , judicio aquae ferventis examinetur, utrum hoc sponte, an se defendendo secisset. Et si manus eius exusta fuerit, interficiatur. Sin autem non fuerit eaeusa, tunc dominus ejus, juxta quod widrigild illitis es, ad Eccle nim persolvat, aut eum, si Voluerit, Ecclesii ae tradat. NOTA . Lex X. conjungitur in Codice
Qui hominem publicam poen tentiam agentem interfecerit, bannum nostrum componat in triplo, et widrigild eius prox mis parentibus persolvat s si se defenden
PAns LEGIs EX VARIA LECTIONE. Et si eodem tempore, quo res illas tradere vult, extra eundem Comitatum fuerit , idest in exercitu, sive in Palatio, sive in alio loco quolibet, adhibeat sibi de suis pagensibus, vel de aliis, qui eadem lege vivant, I in qua ipse vivit, testes idoneos; et si illos hahere non potuerit, tunc de aliis inveniat, quales ibi meli
res invenire potuerit, et coram eis rerum
suarum traditionem faciat; et M jusforet 1ὶ investituram donet, ut ei, qui illam traditionem accepit, investituram faciat. Ad Leges XIX. XX. NOTA . Mum hae Leges in Codice Versnensi ira positae sua: ad invicem. Ad L gem XXII.
PARs LEGIs Ex VARIA' LECTIONE . Ibi sacramenta iuranda sunt, ubi antiquitus fuit consuetudo sacramenta arramitire, vel iurare, ta' ibi mallum habeatur, ct ibi sacr*nenta juremur. Mallum au
Aut si Magister eorum, aut Advocatus, qui liber es, eos vel ad Comitis , vel Missorum nostrorum jussum praesentare noluerit, praedictum bannum, id est LX. sol.
Si quis puerum invitis parentibus
totonderit, aut puellam velaverit, legem suam in triplo componat, aut ipsi puero, vel puellae, si suae potestatis sint, aut illi, in cujus potestate fuerit. Illi vero potestatem habeant capitis sui, ut in tali h bitu permaneant, qualis eis placuerit . Ad L egem XXXI.
LEx Ex VARIA LECTIONE .Quicumque terram, unde tributum ad partem nostram exire solebat, vel ad Eeclesiam, vel cuilibet alteri tradiderit, is qui eam suscepit, tributum, quod inde s lebat sol re , omnimodis ad partem n strant solsat, nisi forte talem firmitatem de parte nostra habeat, per quam ipsum tributum sibi per donatum possit ostendere AEd Lenoni XXXIV.
Non tamen ideo tantos testes mittentes dicimus, ut ipsos semper omnes in dandis decimis praesentes esse pariter necesse sit; sed si dum pluribus committitur, minus gravetur. In duobus affuerint ), sufficere credimus. Neglegentes autem a Presbyteris Ecclesiarum admoneantur usque ad tertiam vicem, ut ipsam decimam dent. Quod si contempserint, ab introitu Ecclesiae prohibeantur. Et si in hoc minime se emendaverint, a Ministris Reipublicae districti singuli per caput VI. sol. Ecclesiae
licet, Salicis. Glossiae congruit subnexa sermula, quae legitur tum apud Muratorium, tum in Codice nostro: Petre Presbier .... hoc re appellat Martinus Salicus G c.
) In duobus autem si a uerint. Optima expressio Italica: Ie Dranno in due .
110쪽
componant, et insuper dare decimam cogantur. N.im si iterum contemptores Exierint , tune per publicam auctoritatem domus oe causis eorum s I, wisentur, quousque pro insa decima, sicut supra di- una est, satisfactum es. etc.
Legatio Missorum nostror tam haec est. Primum, ut sicut jam aliis Missis fuit injunctum, justitiam faciant de rebus, libertatibus injuste ablatis set) etc. NOTA, A merbo Uolumus in Codice V ronensi incipit diversa Lex. Ad L m ML NOTA . In Cod. Veronensi de ut verba, Et quicumque, usque ad suem legis. Ad L em XLIII.
Ut nullus ad palatium, vel in hostem pergens, Dei de palario, vel de hoste rediens, tributum, quod iraus ura vocatur, solvere cogatur
EXPLICIT LIBER TERCIUS , INCIPIT QUARTUS. Ad Les em m.
Volumus sin) ut Comites nostri licentiam habeant inquisitionem facere. Ad Legem M.
PARI LEGII GLos SATA , ET EX VARIALECTIONE .
Et illi alii bannum componant. Nam si obligatio sue) sit facta vel inemendata
Tom. V. PARI LEGIS GLOSSATA , ET EX VARIALECTIONE .
Ut alia facere non auderent, balanum nostrum, idest Lx sol. , solvere cogantur .
Ei XL. soL persolvant pro unaquoque, sLongobardi sur Domini. Similiter AEdiis. - Legem LVILLI Ex Ex VARIA LECTIONE.
Plaeuit nobis de illis hominibus, qui se liberos per XXX. annos esse dicunt, ut per hanc possessionem liberi non sint, nisi de ingenuo patre matre nati sint, aut cartam libertatis ostendaui. per Comitis ne V gentiam, o auctor factist praeditus aliqua dignitate . ὶ Et si talis fuerit, qui non habeat, unde componat, LX. ictus accipiat. Ad Legem XII.
Ut Cancellarii electi boni Sc veraceS Chariatas publice scribant ante Comitem, &Sca- binos, Vicarios ejus. Et nullo modo hoc incere praesumant de pecunia 6ὶ, antequam legitimum pretium detur.
I in causae eorum. Italice, e te cose ἰο- quam tamen lectionem arbitror praeponendam non esse alteri, quae ex Codicum pluralitate amplius sustinetur: mel case. i Injuste ablatis. ) Glossia interi. 1cilicet, non furto , non scacha. Scacb verbum est tu dice machi ero ad hane vocem latae admodum tignificationis, aprum significare sino Num, rapinam, furtum, latrocinium, rem bello captam 3 c. Ad latrocinium, seu rapi nam perstringi a glossa re videtur. Caeterum schacbum aperte memorat lex VI. Othonis II. 3 ὶ Pa ire 9 matre. Editum: Patre, aut matre. At vero glossa , qaam attulimus ad legem II. Urimoaldi, lectioni nostrae optimeasLentitur. V 4ὶ Volumus oec.ὶ Legem habemus editam a Muratomo, cui tamen in sine additur: de Ima conjunctione adulter ι; quod legem ipsam ad LupΘriorem legem a portius perstringit
pta ex les e LIII. Lotharii l. , quae pluries reperatur in Codice Veronensi ad leges, quae de collectis, S adunationibus ad malum fa
terra, de domo, de re mobili, de omni substan. tra. Uerba, quae in edito legi intur: mel fubstantia: detulit in Codice nostro. & Estensi , uti apud Halugium. Glossa scilicet esse videntur, quae in textum irrepsit amanuen sium arbitrio .