Renati Rapini ... Hortorum libri 4. Cum disputatione de cultura hortensi

발행: 1665년

분량: 265페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

41쪽

LIBERO PRIMUS. Hanc fuge, quae pictis latebras dedit ima lacertis Argilla in sterili, vel quam nativus adurit Tophus, desinfelix cretosi glarea ruris. γη πέ civAtque ingrata soli ne forsan gleba rubentis, Teque, tuumque habeat vana tellure bidentem, set Ne pigeat scrobibus fundum explorare sub altis r m Quosdam saepe soli facies externa fefellit. lib. M. Pintus enim vitium viridis sub gramine glebae ' Aut tophus scaber, aut urens argilla latebat. Vidi equidem multos terram pulgare lapillis, Multifori in cribro, ne scrupea saxa nocerent Floribus,aut mollem premerent sub cautibus herba. Postquam autem, parte ex omni constare videbis Et caelum, terram mam terra obnoxia caelo est, Ipse mihi validam quatiens per tesqua bipennim, Limitem agat latum, nonge nemus omne repellat Villicus, omne nemus, nocet omnis floribus umbra. Tum astro validisque bidentibus undique tellus Versanda. vastum fractis aequanda per aequo Aggeribus glebarum, hortoque paranda futuro. Ne tamen aequatum properes describere campum . Areolis , buxumque solo plantare recenti. Asber ' Differ opus, totos autumni perferat imbres A SQR Campus iners, dum terra situ durata residat. Et postquam fundo penitus persederit imo, Actaque transierint glebis hyberna subactis: Vere nouo terram rursum versabis, omnem Κquabis rastris, adunco vomere campum: Quem deinde in varias buxo describe figuras.

42쪽

6 HORTORVM

Olim tempus erat, cum res Hortensis ab arte, Munditiem nullam, nulla ornamenta petebat.

λα Saepe rosam passim permixtam agrestibus herbis

νέου μδε, s Vidisses me erant per humum segmenta viarum ri .i Digesta in sese, Δί buxo descripta virenti. ην lib. x Prima autem cultum pro se quaesivit,iartem Flora, corymbiferi celebrat dum numina Bacchi. Festa dies aderat .vicini numina ruris Conuenere Libat pando Silenus asello Cum Satyris; dabat ipse Deus sua vina vocatis: Adfuitri Cybele Phrygias celebrata per urbes; Ipsaque cum reliquis Flora inuitata deabus Venit, inornatis, ut erat neglecta, capillis; Siue fuit fastus, seu fors fiducia formae: Non illi pubes ridendi prompta pepercit, Neglectam risere. Deam Berecynthia mater Semotam a turba casuin miserata puellae, Exornat, Certaque Comam sub lege reponit, Et viridi imprimis buxo iam buxifer omnis Undique campus erat velavit tempora nymphae. Reddidit is speciem cultus, coepitque videri Formosa,& meruit nouus hinc decor additus ori. Ex illo, ut Floram decuit cultura , per artem Floribus ille decor posthac quaesitus, tortis: Quem tamen Ausoni cultores, quemque Pelasgi Nesciuere, suos nulla qui lege per hortos

Plantabant flores, nec eos componere norant

Areolis, tonsaque vias describere buxo. Culta super reliquas Francis topiaria gentes,

43쪽

LIBER PRIMvs. Ingenium seu mite soli, caelique benigni Temperies tantam per sese adiuuerit artem; Siue illam egregiae solers industria gentis Extuderit, seris seu venerit usus ab annis. Tuque adeo si quando hortum, villamq; parabis, Quaere duces operi eximios, artisque magistrum, Qui tibi membranae puro super aequore formam, Exemplumque operis plumbo describat, &omnem Cum duceri ipse tuo tecum meditare figuram, Explorans, ne quid forsan tellure sub ipsa, Posthac ars prauum, vel inemendabile peccet. Nam magis in summa, si quid deforme, figura Et patet,vi melius longe sibi subuenit error. Sunt qui mille modis pertexunt mille figuras In buxo, quales Creta confusus in alta Exhibuit Labyrinthus, irremeabilis error. Sunt alij, Phrygium quos ars imitata laborem,

Plus iuuet, intonsae ceu cum per stamina lanae Ducit barbaricos virgo Sidonia textus:

Et tendunt oras circum, quas floribus explent. Multi simplicibus, rata per discrimina, quadris Delectantur, ubi se flores undique prompti obiiciant spectantum oculis, manibusq; legentum Sed quid ego innumeris hortorum exempla figuris Proponam, unde tibi e multis optanda requiras. Illa mihi reliqua placeat super optima formas, Ipsi quae campo, textu meliore,quadrabit. Postquam cuncta tibi fuerint prouisa, subactum Area ferro iterum late explananda per aequor:

44쪽

6 HORTORVM Ne si planities dorso decedat iniquo,

Deformet textumque horti, buxique figuram. c. e.ἡ Mox ubi dura suo de frigore bruma remittet , T- .. Cuncta tibi stratum buxo plebs rustica campum usu an Conserat, quamquam causando multa moretur, , Festina, dum sole licet, caeloque sereno. tiordie ve At quoniam florum penitus natura, genusque Colam l. i. Et Varium est,imulta modis sunt seminamitis: p Illorum proprios generatim discere culius Profuerit, tum quo praesertim sidere crescant, Quae quibus est habilis tellus, quae commoda plantis. T.E ἡ Nam neque quam Variae species, semina florum, s...deplan. Est numerus, nec quae quibus est vis insita bulbis. Quorum pars brumae impatiens,, Condita terrae Ver tepidum expectat, donec se tollat in auras, Pars hyemem passura sua ab radice virescit Per brumam, rigidos Boreat aspernata furores, Pars amat apricum solem, pars frigus, imbram. Nec tellus omnis vires dabit omnibus aequas. Namque hos siccus ager flores iuuat, humidus illos: Quae cultu infelix, cautibus horret acutis, Utilis est aliis, aliis incommoda tellus: Omnia solerti quae sunt discenda Colono. Dumque seris flores , iterumque, iterumque monebo, ἐα- Menstrua ut euoluas signantes tempora fastos:

'' Caelestisque legas suprema volumina mundi, i Et memor obserues quid sol quidsidera portent,

eaph O Vento cornu, quo Cynthia prouocet imbres.

45쪽

LIBER PRIMVs. Namque tibi imprimis superis de rebus habenda

Est ratio , venerare Deos, uidera serua. Nam neglecta aliis, Minobseruata per annum Sidera saepe nocent superi posuere sub illis Fataque, fortunasque virum, vitaeque labores. Ne te autem variisellant discrimina caeli Ante iuuat ventos praesciscere mam nisi noris, Ventorum morem varium, mutabile caelum, Felicem frustra alterius miraberis hortum. Et quamquam celi veniat Clementior aura Cum vere , zephyris, tamen ipsis fidere ventis Desine: namque fidem produnt ho C tempore Venti.

Nota aura agricolis nihil est incertius illa. Et licet ipse aries veris praesagia portet, Aurato insignis villo, Zephyrosque reducat: Nescio quid tamen interdum fatale minatur Floribus, duro per caelum sidere tauit. Tempore non alio nubes grauioribus Auster Rumpit aquis, segetesque ipsas populatur, hortos Floribus ipsa etiam vis est metuenda relicti Frigoris vali prorsus restent ne frigora, caelo Respice, discedens vestigia certa reliquit Tristis hyems, haec signa memor seruare memento Et quae seminibus sint aequa, ciniqua serendis Sidera, sideribus certis nam semina certa Sunt mandanda solo. Tu commoda tempora disce. Ipsa suas postquam implerit topiaria partes: Ne molli subeant campo, dc dominentur in hortis Herbae infelices, hortorum margine in ipso

usque mores dirigenda follertia. Plin. lib. IT.

cap. 2. In omnia-gri cultura multum rationis obti

nere ventos.

Zephyrus

ver inchoat, aperitque terras tenui frigore saluisher. Plin. lib. I 8. cap. q.

Vide apud Aristotelem

46쪽

Inter Mareolas, gracili perfundit arena Terram omnem,purgatque locum de more colonus. Et nisi perpetuis campum insectabere rastris, Ipsa etiam herba frequens sparsam superabit arenam, Maluaeque, tribulique, cinexsuperabile gramen. Nec te difficilis quamuis haec cura retardet Namque suo veniet merces non sera labori:,. ' i l .: ViXhyberna nouo concesserit aura tepori, Prometh. Terra sinus laxabit, deundique germine rupto, Multa per areolas sese tibi copia florum 'u h Fundet, opesque tui attonitus miraberis horti.

PstiuUL Ipsa autem, ante alios flores, candore niuali, δμὲβ Fronde super larga tollet se primula veris: Interdumque sinus aperit diuersa rubentes: Et quae non uno flores fucata Colore AMi Graeca peregrinis venit cyclaminus ab oris. Altera nam niueos rubros ostentat amictus

Ni Altera, florentes vernis in mensibus ambae.

Georg. Corcyra geminam montes peperere requentem; uEt crebrum saxis Coritum,& nemorosa Zacynthus. IMensibus aestiuis floret quoque plurima, & ipsum Deinde sub autumnum multo se flore propagat. FUMAHi A. Ipsa etiam primo glacilis fumaria vere, Ostendet varios per Norica saxa colores :At non horrendos caeli perferre tonantis Vt perhibent poterit, laeso non flore, fragores Cum vel fulmineo fumaria tacta vapore ' Deficit, 'apsia infelix ceruice recumbit. o. ' ictu flore tuo flammas imitata chamiris Versicolor

47쪽

N A. Aia m. κατ

Versicolor te tollis humo quam litore natam Fama Borysthenio fecit de virgine florem. Montibus illa olim nimium famosa Borussis, Maenalia formam fertur spreuisse Dianae, Et meritos diu vitricis sensisse furores. Nunc quoque,celesti quae dicitur Iris ab arcu 2plendebit, flores variata coloribus illis,

Quos pluuia accipiunt aduerso nubila sole; πία

xini ac pecies varias, variosque colores m Αἰ- '

Distingue variis pro tempestatibus, annus. - οῦ uque chelidonium, cum nuncia veris hirundo ' xRgn super volitauit, auis de nomine dictum, ' Ad primos veris Zephyros florere parabis. Nec mora flaventi pallebit multus in auro marcissus, miser ah quondam puer, ille sub undisrum e contemplatur, amar; sed perdit amantem Orma pexitque suis oculis, de corpore amantist ec: amor florem, proprio qui pallet amori.

Et viola ipsa suos non iam celabit odores, M φλιρεπ

QR ferrugine dum sese obnubit amictu ij. Frondibus in mediis, humili de cespite surgitipi humilis, simplexque, simplice perlit: fueo. '

M si sunt ex vates , si1 vera vetustas Nympha fuit, qu iam flos est, Comes una Dianae Sed comites inter longe pulcherrima Ianthis. Hanc olim vaccas quando pauisse Pheraeas icitur, errantem vidit cum Phoebus, amauit Nec vuln amans

48쪽

Theocrit. Idyl. I.

I HORTORVM Illa, soror colles, inquit, fuge: namque supremos Phoebus amat colles ,ri caelo gaudet aperto. Ibat per valles virgo, fontesque petebat Vmbriferos, sepesque inter deserta latebat: Iste pudoris amor, blandique modestia vultus Addidit & formae pretium, meruitque videri, Dum latuit. Iam furta Deus, fraudesque parabat. Cum dea formota si non licet esse pudicam: Ah pereat potius quae non fert forma pudorem. Dixit, & obscura infecit ferrugine vultum. Iam deformis erat, fuerat quae pulchra, Dianae Nec sic displicuit florem nam diu puellam Esse dedit, tanto pro virginitatis amore, Cui suus estri honos, primum seruat odorem. Vere suos etiam cessent modo frigora, promit, Quos Hyacinthus habet, Phoebi de crimine, flores. Namq; sub Eurotam dum Phoebus torquet in auras Imprudens discum, pueri per tempora venit Obliquus, pariter de vulnere palluit isto Et Deus, di iuuenis, fuso de sanguine surgit Flos nouus, irimos Phoebi testata amores. At species non est Hyacinthis una , nec noVere, sed aestiuo passim quoque tempore florent. Nec simplex flori color est, in simplice forma. Tunc etiam tollunt humili se colchica Thyrso, Quorum vagina flores rumpuntur ab arcta Diuersi,vi varios fundunt per rura colores. Iamque per areolas pictum caput arduus effert, Supra alios longe flores, qui fronte superba

49쪽

LIBER PRIMVs. 1ΙDuxit ab imperio nomen plebs undique florum Agmine circumstat denso seu forte salutet Regem humilis,capiti' altum Veneretur honorem. Illi surgit apex summo sub vertice virgae, Aureus, hunc apicem crista viridante coronat Ingens luxuries foliorum, vertice ab alto Quatuor emittit sub eodem stipite flores Inuersos in humum, folio pendente recurvos. Nec florum numero ex omni formosior esset, Nec qui per campos regnaret dignior alter Si format insigni dotem iunxisset odoris. Et Regina fuit, si famae creditur, illam Perdidit ah miseram rumor malus,ipsaque sponsi Credulitas, solos errabat moesta per agros,

Et regnis pulsa, thalamis, longoque dolore

Tabuit in florem. At primam mutata figuram, Formam etiam dignam imperio cum nomine seruat. Nec seruauit eum, rapuit quem rumor odorem, Vsque adeo est rumox formosis semper iniquus.

At tibi si puri soles,ri aperta serena. Contigerint,nulloque graues a frigore Lunae:

Mane nouo florum ingentem admirabere sylvam, vii, Omnibus areolis. Omnem nam multa per hortum In tenues iij se versicoloribus auras Tubpam,

Proferet, atque suum ostendet tulipa decorem, Cui forma pretium variisecere colores. 'M Nam seu permixtum niueo candore ruborem a Confundat folijs, siue illam sparsa cruentet Purpura, seu ritu viduarum, veste sub atra

50쪽

I HORTORVM h. Palleat aut varium silis imitetur achatem.

-ῶ α Theo obtinuit primos formae excellentis honores.

Et si vera fides, qui flos iam lucet in hortis,

si sulpi Dalmata virgo fuit, fontis cui Nympha Timavis =isasi ' Mater erat, Proteusque pater, sic omnia rerum, Ebisa 's De patris ingenio, Nympham diuersa decebant. Nam seu pallam auro textam , seu simplice lino Indueret, cuius seu cumque coloris amictus, Sive ferox esset vultu, seu blanda, placebat. . Orbe pererrato fines Vertumnus obibat Illyrios, Nymphae matris sub fonte sedenti Dicere blanditias, Mamantia verba parabat. Illa autem longe fugit aversata parantem. Sed variorum ut erat virgo studiosa Colorum, Vertumnus formas se se vertebat in omnes, Pro vario Nymphae ingenio, si forte placeret. Verum ubi vota Deus se perdere sensit, Martes, Perdere blanditias, audaciam factus amando, Se pariterque Deum, pariter confessus amantem est, Vimque adeo addebat verbisci seruate pudorem,

Di patxij exclamat virgo coepitque videri Digna suis votis, factus de virgine flos est. Quod fulsit nitidis aurum crinale capillis, Et quae taeniolae capiti, vittaeque fuerunt, Mutantur folijs largo de pectore thyrsus Fit gracilis, qui se tollit sublimis ab alta Luxurie foliorum, ipso de vertice thyrsi Flos calicem caelo versum componit , in orbem oblongum, senaque calix se fronde coronat,

SEARCH

MENU NAVIGATION