장음표시 사용
21쪽
Verum meo quidem judicio nihil ea vox, ad eam dignitatem sive munus Archiatrorum, de quibus in variis Casti. odorus disputat. Neque aliud ibi esse mihi peisuadeo, quam quod Hippocrates dixit probum & ingenuum medicum, non imperitum aut sycophantam. Ita autem hanc vocem accipi debere eo loco ipsemet Aretaeus praecedentibus verbis haud obscure indicat; ubi de medici facultate, qui morbo tam vehementi adhiberi
debeat, sollicite admonet; σμικροτερον τι γίγνειος ν ἰηπον U
π άθ ε', μήτε - ubi Joh. Antonides Vander Linden pro β9-χυτερον rescribit in medi C. selectorum 13. g. O . cui assentior; atque ita hunc locum verto, par es igitur, neque minorem esse medicum morbo, neque tardiorem. Clim igitur, quem ibi strenuum medicum neque morbo imparem eligendum censet, paulo post ἀρχιη deὸν
vocet; quis exinde non intelligat, nihil aliud, ut diXi, ἀρχιητροῦ nomine demonstrari, nisi medicum non vulgarem, sed & majore artis peritia illustrem Sed de hac voce accuratius infra suo loco, ubi devolvuli curatione a nobiS considerabitur.
Postquam ostendimus Neronis aetate inferiorem fuisse Aretaeum, superest quaerere, quanto interVallo ab eo distet. Goupylus, ut vidimus, eum Galeno superiorem facit: qua autem conjectura non dicit. Mihi potius verissimile fit, posteriorem fuisse. Nusquam enim ejus mentio apud Galenum; at neque Galeni apud Aretaeum: omnino ἄπορον est hoc; neque de eo quicquam humano ingenio constitui potest. Illud modo assirmare licet, ut longe infra Galenum in aetatis Aretaei pervestigatione descendamus, non tamen ultra Juliani Caesaris principatum progredi licere; ad hanc metam resistendum necessario. CertθAetius, qui illius principis temporibus viXit, & Oribassio συ ον' fuit, aliquoties Aretaei auctoritate nititur, ut antiquioris. Et haec de aetate lassiciant in hoc silentio auctorum: quando non temere quemquam veterum reperias, Aetio Amideno & Paulo eX AEgina exceptis,
qui Aretaei mentionem fecerit. Ac ne Photius quidem in illa immen-b sae
22쪽
sse leditonis epitome, cum tot veterum in omni disciplina atque medicorum scripta eXcerperet, de Aretaeo nobis quicquam reliquit.
Quod ad eruditionem spectat, & sectam, cui in rebus medicis stu duit, nulli hunc addictum fuisse censet Crassus interpres; utpote qui in quibusdam ab Hippocrate, Galeno & Aristotele distentiat: ceu necesse sit, quisquis alicui sectae se dedit, ita illius conditori esse manci .patum, ut in quibusdam ab ipso dimentire salvo proposito non possit.
Mihi vero Arctaeus plane dogmaticus futile Videtur: clim morborum causas priore voluminis parte eX professo tradat, τίων&c. Non enim Empiricus causas in Velligaret, aut redderet, cujus id proprium fuit eX observationibus & symptomatum syndrome morborum curandorum inire rationem. Non de methodicorum grege, qui
praeter κοινοτέας cbinmunitates, nihil rerum aliarum, quarum in aliis sectis fit mentio, ad rem pertinere putabant. Praeterea hunc optimarum partium fuisse, velligia Hippocratis abunde indicant, pastim in hisce libris conspicua; dictiones, sententiae ex illo medicinae parente expressae. Non solum enim mente & doctrina, sed etiam ore Hippocratem refert, ut legitima proles parentem: Ob eamque causam opinor, eundem, tametsi Cappadocem, Ionica dialecto usum, ut scilicet hac quoque nota medicinae parentem eXprimeret. Neque enim eκ- istimandum est illum orationis nitorem atque elegantiam, quam in hisce libris non sine eXimia voluptate obser Vam US, Ci nativam, de , ut ita dicam, vernaculam fuiste. Immo Cappadocum insignis fuit inter Graecos barbaries, Ut qui Voces Graeca S perperam & inepte enunciarent: quippe iis solenne fuit ejusdem soni literas confundere, longas syllabas breviare, bre Ves autem producere, ut Philostratus testatur de Pausania sophista, e Caesarea Cappadociae oriundo, verba faciens in vitis sophistarum: verba ejus adscribere placet πολλα θ άνα-
Fod tam emendate S eleganter Ionica lingua praesens opus conscii, psit,
23쪽
psiit, more hominum eruditorum fecit, qui quas natura voces negat, studio & industria adipiscuntur. Ita enim Hlianus scriptum reliquit ipsum Hipp cratem in gratiam amici Democriti scriptime Ionice, cum Doricus seu Doriensiis esset: quod tamen ultimum suspectum; natione enim Coum fuisse Hippocratem nemo nescit. Quae insula nihil ad eos, qui Dores dicebantur. Sed & Cephalion Rhetor Gergethius, auctore Suida, historias ' Ιαδι dialecto composuit: vixit autem is sub Hadriano. Haec eo visum mihi est notare, ut nugari desinant, quI Aretaeum antiquis limum esse hoc quoque argumento contendunt, quod Ionice scripserit; ceu non pollit quivis ex veterum lectione tantam iIbi Ionicae. vel alius cujusvis dialecti facultatem comparare, ut ea perquam emendate scribat: cum mi ianus, homo Romanus, si1c Attichscripserit, ac sii in mediis Athenis natus esset: ut in ejus vita
reliquit PhilostratuS; θ τῆ Phavorinus Philosophus, natione Gallus, oppido Arelate in Gallia Narbonensii, qua floruerit Atticae eloquentiae facultate, vel ex Gellio notum est. Nota & Synesiit Platonici, natione Afri, in exprimendis Atticorum Verbi S felicitas, qua αυτιχθονων nulli cedit. Quorsum igitur haec' ut ex his intelligatur, Aretaeum non solium rei medrcae apprIme peritum fuisse, sed etiam literarum studiosiisIimum atque doctissimum. Neaue enim linguae peregrinae vim & proprietatem assequI cujus VIS
est in his, sed Mite ii ad literas. & laborum patientis. Praeter
ea tam multa in libris Occurrunt omnifariae eruditionis scitamenta,
praeter illa quae ad medicinam pertinent, ex Homero, Platone, & aliorum Philosophorum fontibus deprompta, ut in hac parte Velle morari perinde sit, ac si quis studeat multis verbis probare, solem lucere in meridie; vel ipsi soli lumen foenerari. Nam hispidas aureS, Corneam fibram, pectus rude, & a Musiis & Gratiis omnibus aversum habeat, necesse est, qui legens Aretaeum variis lepidissimis sententiis atque vocibus animum sibi deliniri non sentiat. Ita de mei auctoris stylo & doctrina sentio; & Amatum Lusitanum cum sua inepta censura longe explodo & facessere jubeo, qui centur. S. curar. med. cu-
24쪽
ratione 6. Aretaei siccam nec adeo succulentam doctrinam esse dicit Quod cum ita sit, a virtute nomen tanto viro inditum videri possit: tametsi non est mos Graecae linguae, paronymum, seu adjectivum a virtute formari; nam qui ἀρετίω possidet, hunc non appellat άρεταον, sed απουδάζον, sicut Ammonius ipse scriptum reliquit scholiis se τάι κα , Γουας ad caput de substantia: ἡ ἰη ἀρετή inquit) Ατε ζονομια- ως ουτε F-τω-μ ἀζετω , ο ἀρετῆς. μετεχων, ἀλλὰ σπουδή Τ-; quem locum sit GOupylus vidisset, non ita simpliciter hunc auctorem nostrum ἀρετῆς ἐπώνυμον vocasset. Sane istiusmodi vocabulum, vel ad significandum hominem stingularem, apud Graecos rarissimum est, viXque in libris Veterum aliquem, qui id notamen habuerit, reperias. Plane ut suspicer inter barbaras Cappadocum
Postquam de auctore diXimus, par est, ut de ejus instituto in hisce libris nonnulla attingamus. De morbi S acutis & diuturnis, sive annosis passionibus, ut Arnobius loquitur in primo contra gentes, insti tui disputationem vel eX titulo notum est: sed quid sit acutum in mor his, quid diuturnum, & quam ejusmodi Valetudinum cognitio me di cis necessaria sit, paucis eXplanare non graVabor. Morborum acutorum appellatio non eorum qualitatem Vimque indicat, ut in aliis, quae acuta dicuntur, puta saporibus, dolore, frigore, ingenio & aliis id genus, sed motus qualitatem. Hoc inde ita tim intelligas, quod
acutis morbiS i. e. diuturni, opponuntur. Quare quo sensuti; μις οξυς ab Hippocrate dicitur in pro Uemio aphorismorum ; S quo modo Plutarchus in Aleliandro de naphthae Vi loquens, qua flammam celeriter attrahit, ολκίδ οξ-αν, tractionem acutam, hoc est, citam di xit: sic medici morbos acutos appellant, qui Vel ut Validi cursores, cealeri & praerapido impetu sua spatia coniiciunt. Non enim si quis simpliciter brevi terminetur, ob eam causam acutus censetur; sed si suopte ingenio magnus & vehemens. Proprie tamen motu Sconditionem indicat, nempe celeritatem; cui accidit brevi tempore ad metam pervenire. Sed ei motus celeritati certa morbi natura sub
25쪽
eff, quam motus Velocitas sequitur. Quo fit, ut non omnes morbi brevi destinentes in acutorum numerum referri possint. Nemo enim febrem diariam acutam dicat, tametsi Xxiv horas non excedit. EX quibus intelligatur morbo acuto tardum proprie opponi, cui item propria subest natura ; sed quae, uti GalenuS autumat, nondum proprium nomen inVenit; breVi autem longum: tametsii tardus cum Ionao est confusus. Nam omni S acutus plane brevis temporis est, &diuturnus omnis necessario est tarduS. At non sequitur, si1 quis morbus brevi tempore finiatur, hunc continuo esse acutum ; aut sit quis tardus, eundem & diuturnum esse. Haec autem morbi ratio, unde acumen & celeritaS provenit, . vehementia est naturam impensius irritans, aut graVaAS; quo fit, ut illa totis viribus ac sine ulla intermissione in eum depugnet, quo celerius pestem depellat: cujus contrarium morbis diuturnis eX proportione inesse putandum est. Quae haud
dubie causa est, cur febreS, quae acutOS morbos comitantur, omneS
continuae sint, Galeno ita scribente ad aptior. 31. seet. Sed quod morbi diuturni tam longum tempus durant, vel humoris crassitiem &contumaciam vel corporis imbecillitatem in cauS i esse propemodum constat. Utrique curatu dissicillimi sunt: acuti quidem morbi, quod
suo praeceleri motu citius ferme aegroS e medio tollunt, qu1m iis remedia adhiberi p'tuerunt: diuturni autem, quia humorum impacto- rum contumacia haud cito solvi potest; tum quod partis alicujus im hecillitas, quae, ut diximuS, fere iiS morbi S subest, nisii magno negotio atque industria medici, restitui non potest. Quibus accedit aegrorum intemperantia, qui partim morbi longitudinem, partim remediorum molestiam pertae sit atque fatigati, minus se consiliis obsequentes praebent. Quo fit, ut in iis potissimum morbis tractandis, medici prudentia & virtus appareat; sicuti de diuturnis ipse Aretaeus testatur ;ενΘα f Gron λ ης, si ingentibus malis & celeriter opprimentibus prompte auxilium idoneum afferre mediocri S hominis est. Ibi enim remediorum omne genus in promptu esse Σ
26쪽
mir que animi sagacitate ac vigilantia opus est, ubi morbus praesentem
His rationibus impulsum putamus Aretaeum, Ut in eorum morborum potissimum natura, signis & remediis accuratius tradendis, ingenii sui eruditionisque atque eXperientiae specimen dare vellet. Cujus instituti cum partes alias sedulo & doete eXecutus est, tum eam, quae dignoscendi rationem atque etiam praenoscendi tradit, sic tractavit, ut Omnium, quotquot unquam fuerunt, medicorum diligentiam supergressus, posteris quoque palmam praeripuisse videatur. Itaque hujus elogium, in Scaligeranis, a summo viro hujusmodi exstat; Aretaeus medicus Graecus excelgenti simus, Ionicus auctor, qui exa Ie singulos morbos describit, ideoque ad Hippocratem intePigendum in primis neci arius. Caeterum ut hujus diligentiae specimen aliquod atque eXemplum proponam) cum nobis morbi illius horrcndi, qui Elephantia sis
dicitur, naturam eXplanare, faciemque notis omnibus atque coloribus adumbrare, atque oculis propemodum subjicere vellet, cum ephante animali hunc comparat, nominis argumento eo ducente; quod a similitudine ejus belluae, morbo inditum in consesb est. Et quia eg Aristotele in categoriis eorum, quae inter se conseruntur, conjuneta est cognitio, ut si unum perspectum habeamus, alterum neutiquam nos
latere possit; elephantis animalis piicturam nobis proponendam censuit, ut ex ejus conspeetu similis morbi speciem atque ideam animo quisque informare pollet. In hac autem tabella plusquam Apellem se exhibuit. Non enim puto illius pistoris penicillo elephantem tam graphice, tamque ad vivum estingi posib, quam Aretaei calamo ibi elaboratus est. EX qua etiam descriptione cerni potest, non in solius humani corporis, quod medicinae est propositum, conte in platione haesiisse hunc, sed aliorum quoque animalium naturas apprime doctum callentem fuistb. De quibus fortasse & libros scripserat, ut propemodum colligere est ex iis, quibus descriptionem illam concludit ; αλλ εμοι τὰ νυν- φὶ τὰ e. Sed neutiquam opus es, nunc quirim de eo animali praescribere, dcc. Nam cum τὰ νυν in imprae
27쪽
praesentiarum dicit, quasi alio loco tractatum promittit. Sed haec quidem conjectura est, vel potius suspicio: illud satis conflat, praeter hos libros, quos in manibus habemus, alios ab eodem fuisse conscriptos de
Chirurgia, utpote quorum mentionem faciat lib. 2. Therapeut . diuturnorum cap. 2. En temporum injuriami quae nOS tam luculenta scripto
ris eruditissimi lucubratione privavit. Sed de Aretaeo & scriptis ejus
Restat, ut quid alii, quid ego in hunc auctorem praestiterimus, exponam. Quatuor Aretaei editiones eXtabant: prima Goupyli, qui, ut dixi, princeps hunc e situ & tenebris in lucem dedit, haec pura puta Graeca est, ideo minus multis utilis, quod pauci Graeca sine vel ione assequi possunt, praesertim Ionica. Huic successit editio Junii Pauli Crassi, medici & Professoris Patavini ; hoc est, Latina interpretatioseo 1m edita Venetiis, sed ea minus accurata ob innumerabiles, ut ipse conqueritur, mendas codicum Graecorum: quam tertia dehinc secuta est Celsi Crassi filii versio item Latina, sed emendatior, utpote ex Graeca Goupyli editione expressa, itemque Rufi Ephesii, atque aliquot aliorum rei medicae scriptorum, quae omnia eodem volumine comprehensa eXtant, eXcusa autem Basileae anno Is 8 I. Postremo Georgius Henis chius Medicus Augustanus in eodem auctore illustrando nomen quoque professus est suum: cui tamen nihil aliud debemus, quam quod primus Aletaeum utraque lingua edidit. Quam enim e regione Graeci conteXtus apposuit vectionem, ipsa est Junii versio: commentarius autem, quem item adjunXit, nihil habet, nisi vulgare, protritum atque eXculcatum, nominum Videlicet morborum futiles ex Hebraeis originationes, divisiones, definitiones multo pulvere aspersas. Caeterum de auctoris verbis, & locis dissicilibus altum silentium: Cumque tot occurrant in Graeco conteXtu depravata & corrupta, ad omnia connivet, omnia sicco pede transigit; neque quod hominis eruinditi ossicium erat, quicquam eXpendit, aut emendare conatur. Quid autem ipse praestiterim, melius mea haecce commentaria docebunt, quam ego ullis verbis eXplanare p*ssim. Dicam tamen pau-8 ciSa
28쪽
cis eorum gratia, qui solas librorum praefationes legunt. Primum com rupta in hoc scriptore loca, quorum magnus numerus, emendare sum Conatus, ope trium codicum MSS. quorum unum e Bibliotheca instructissima Collegii Claromontani patrum societatis Jesu Cossardus, ejusdem societatis vir eruditissimus, eique Bibliothecae praefectus, olim mihi commendavit: alii duo eX Bibliotheca Menteliana. Sed ut verum fatear, plureS errores eX conjectura sustuli, quam ex libris, qui omnes ab uno propagati videntur. Tamen uno e Mentelianis me alicubi insigniter adjutum testor. Visum est praeterea obscuris dare lucem, dubiis auctoritatem; tum egregie dicta, neque promiscuae eruditionis diligentius notare, atque ita utilibus dulcia miscere, ut lectores optimis rebus satiando, eorum etiam fastidio istiusmodi literarum amoenitatibus subvenirem. Consilium erat, & novam dare verssionem: sed cum Juliana interpretatio magnam partem satisfaciat, satissique habeat elegantiae & nitoris; veritus sum, ne praeposterae ambitionis videretur propter paucos lapsus totam illam Versionem velle mutare; τ
νω π οιειν ; Ut eleganter in re haud absimili praefatur Themistius: hoe est ut liberius Hermolaus vertit) perinde ac si Phidiae Minervam re formare de integro universam iustituas, ut aut amentum sistis, aut an-DIam crepidis, aut ligulam calceis, aut quid aliud pauxilZum, qaod subsultet, regonas. Quae futilis ambitio etiam Viros alioqui cordatos&do si os transversos egit, ut pauci stim Ortam nal Vorum Occassione novas versiones sulciperent; novas equidem, si filum orationis, & dicti onem spectes, non autem, si sensum ; ut scilicet novos se interpretes nuncuparent. Qua ambitione nihil ineptius, de homine liberali indignius judico. In eam reprehensionem ne incideremus, versionem illam Junii emendatam reposuimUS.
29쪽
Commentarii & Animadversiones,
Octo Aretaei Cappadocis tibi os, quibus morborum acutorum S diuturnoxum causas,
P Rimum huncce librum, quatuor prioribus capitibus, & se
quentis initio mutilatum esse injuria temporum, patet ex indice libri primi therapeutici, quo capitum tituli produntur. Neque enim dubium, quin eorundem affectuum signa &causae iisdem titulis atque ordine in prima hacce totius operis parte traderentur, EX quo etiam cognoscimus praesentis capitis, quod ordine est quintum, inscriptionem fuisse Πευ-δ ληαέικων De accessione comitiaIium. Quod idem & ex iis, quae hic tractantur, conjectari potest Proinde Junius Paulus Crassus horum librorum interpres, hoc ipso argumento inductus, si1c inscriptionem restituit; De comitialis morbi accessione. Nobis placet: De accessione comitialium: Quod idem eit. Verum una voce, Comitialium, qua Plinius ad significandos eo genere morbi laborantes utitur, aptius atque concinnius Graeca vox δkiληὐὶικων transferri videtur. Alioqui comi-B tiales
30쪽
tiales homines qui dicantur. haud clam me est. Sed ad ver
aptius meo quidem, judicio, & magis eX proprietate Graeci ser
II. 9 'Hν ,πλ-ον ειδεγ ῆ F π αροξυσμοῦ l In MS. Codice πλησίον ῆς Si prope it metus accinonis. noc cit, si accesso in sui, imminet. Kυκλω μαρμαρυγιώ-οψι J Gemina plane habet Aurelianus lib Σ. tard. pati' cap . de hoc ipso allectu agens: Vel quaedam inquit ' ae oc' i' fusi prostendentia macularum mor moris similia, quae Grae i marmur 'gmula, s Ue marmar Igas Toconi. Et paulo post: Item velut sint Iiarum micas, aut circulos igneos, circumferri praeoculis sentiunt aegrotautes. Ubi circulos igneos videtur dixisse, quos Aretaeus κυκλω μαρμαρυγας. Ita enim medici quoidam fulgores oculis obversant CS appellant, eorum praesertim, quibus instat crisiis per sanguinis e naribus profluvium. Quanquam & sanis iidem interdum
apparent, qUibus cerebrum aut cura intensiore, aut mero, aut qua-cu: ae alia causa incaluit. Ιctu etiam capitis Vehementi velut scintillae repente eXcuti videntur: tum autem & alia occultiore causa ii , qui vitum amittunt, de quibus Marcellus Donatus lib. 2. de putacit. philos eos fulgores, qui naVigantibus per tempe ilasem apparent, quos vulgus Castore S Vocabas, Oculorum ipsorum coruscationes esse opmabatur cum metu & consternatione intuentium ; τ ορά δων οφθαλ-
apud Hippocratem in A. de Victu in acutis. Auctor quaestionum naturalium, quae AleXandri Aphrodis dei nomine exstant, hos oculorum splendores a similitudine appellat tib et tul Si que vehementi S, aut vomitus conatu eXeitari docet. . At Philoponus in 3. de anima, lucis aeternae speciem in oculis clausiis aliquandiu haerentem μαρμαρυγάς & λαμπάδας Vocat. Sed & vibrantem eXtrinsecus fulgo arei ut stellarum & aliorum splendidorum, nonnunquam C a Voce designatum reperio. Theon Arati interpres de stella, quae in suin ma canis coelellis maXilla Sirii nomine observatur, U' τοῦ re sinquit)
ra It Icintillam is illius fulgoris celeritas, Homerub ad morum cor-