L. Annaei Senecae liber de providentia, sive Quare bonis viris mala accideant, cum sit providentia [microform]

151쪽

Eandem. Φον πω παντος - , id est mentem et animum mundItZῆνα. tanquam O ζῆν αἰτιον et 1μαρμένην , tanquam hμὸν Φινα omnium quae serent et M τι παντα δι' αυτου πεονμμένων,

quod ceria ac definita esset, eandem Plato libro X de Republiex vorat 'Aδ ασσεια νόμον mis autem omnibus nihil aliud signifieahant quam Deum P ut praeclare disputatur ad finem ψευδαρινω- xv. libelli de mundo ad Alexandrum et apud Ciceronem in Aeais demieis. Hic si substitissent, ferri poterant. Sed progressi sunt uia terius ut dicerent, se ordinem quendam necessarium in rebus omnibus rex omni aeternitate constitutum D cui non inlariora modo haec, ae et tus ipse serviret ita ut eum mutare non Posset. His ita definiebat Chrysippus, ut Seeret istum asse sempiteream quandam et indeclinabilem seriem rerum et catenam, quae semet lysa volveret, et implicaret per aetemos consequentiae ordines, ex quibus apta connexaque esset. Ergo Iupiter ipse Iliados . so r. - 433. q. I

et inde est illud Simonidis Bάγκη οὐδὲ θι. μάχονσαι. et veteris cujusdam poetae apud Ciceronem ruso fore paratum est, id summum exsuperat Iovem. In quo insaniebant. In Deo enim libera et absoluta rerum omiuum Potestas est necessitas nulla Hoc tamen diligentumme observa.hant, ne Deum mali auctorem lacerent. Itaque in illa oratione Laches , quae Necessitatis filia tellur, libro decimo do ep.rm M. I ita seriptum est aνεω δὲ δέσποτον, ἔν τιμω και λτι ν δ η, πλέ. - ἔλατταν ἀύσδε κασσο ἔξει. ἀιτια ελομένου θεὸ αναιτιοe. Et pud Homerum lib. I. Odysseae Iuriter altdesipere homines, cum malorum caussam reserunt in deos, in quae ipsi sua se stultitia conjiciant t Ω πόποι, οἰον η νυ θεοd βροτοι αιτιοωνται

152쪽

Nobis Christianis satius est, ut Fortunae ita 'at nomine abaelonere. Quodsi quis, cum lato omnia regi ait divinum consilium a se fati nomine intelligi dicit, sententiam, ut ali S. Λugust te meat, Iuguam eorr at Vulgo enim at nomine accipiunt comis menticiam quandam necessitatem, quae ex sideribus pendeat quae merum somnium est. Abs V, ait S. Gregorius, a doIIum cordiabus, ut faιum erre anquid Ieant. Ut a tam impiarum opinio. num laeditate longissime abesse ita omnes voces, quae narum auspicionem movere aliquam possint, studiosissime vitare debemus. Si Christiani sumus, utamur et moribus et vocibus Christianis.''Isaee uretus, cujus in extrema annotatione monitio ne nostraquIdem aetate supervaeua sit Fatum quid a Providentia differat, exponit o Et Cons. IV. p. III. q. 'quantum. Non solum vitae spatium intelligi videtur sed omnia, quae per illud se maIa seu bona satis ducentibus eveniant. Eodem sensu restare Posuit Virg. Aen. VII, 7Ir, Hoc Latio restare canunt. 'Ilue Chrysippus reserebat illos Homeri versus ex II. paulo ante a muret ellatos, ad quos Duporti Gnomo . uomerisam laudat ora Baguel Commeat. Chor. p. a I9. q. Pertinent eodem ori s. 937. q. . Omnia certo tramite vadunt, Primusque dies dedit extremum. 'Item obseurior ille locus T a clari Ana. VI, ae , Ceterum plurimis mortallum non eximitur quin primo cujusque ortu ventura destinentur,' i. e. plurimis mortalium evelli ea persuasio nequit, ut eximere religisnam L lv. IV, 3I, eunetationem Iustin. XXX, 3. Alla scriptorum lota vid. p. Gaiah ad Amon. IV, 26 Ceterum ut hominum Ingulorum, ita mundi nascentis hora prima constitutum esse, quando periturus esset, Seneca oeet in egregia diluvii deseriptione Nat. Faest. III, 3o. a. I. causa, aura Ita Velleius p. Cic. de Nat. D. I, sto ubi Steleos impugnatr in vobis exstitit primum illa fatalis neces.ςitar, quii 3ἰμαρμέω dicitis ut quidquid accidat, id ex aeterna

153쪽

veritate eausarumque eontinuatione fluxim dieatis. ' Atque e sua persona 4 e. de Divis. I, 55 , Fatum autem id appello, quod

Graeci εἱμ αρμα-ν, id est, ordinem Seriemque causarum, cum cauissa causae nexa rem ex se gignat. Ea est ex omni aeternitate fluens

veritas sempiternat quae Ciceronem Chrysippi libris sumsisse iudieabat V ad CR. excitatus a Mili R. ad Nat. Q. II, 3. s. r. Dicebatur haec a Chrysippo συμπλοκὴ απαράβα γοe, ut e Gellio notavit Bruckerus MiseeIL Bist philol. IIta erit. p. Iso. Pertinet huc etiam, quem paulo post idem affert, locus Pluinta re hi as Iae. phil , οἱ Στωικοὶ 'D ών νάγκην νι

α ιτιῶν τεταγμένην ἐν ε συμπλοκη και τὸ παρ' μἄe, - aμὲ εἰριαρθα ι σαὶ δ' ἄνειμαρθαι. privata ac pubI. i. e. res universi inundi se hominum ingulorum. Dicitur enim usu Stoico. ordo, . . series, ut ait Epιιι. LXXVII, II is series invicta et nulla mutabilis ope, illigat ac trahit cuncta.' Nat. Q. II, 35. s. aris ordinem rerum sat aetera series rotat, cujus haec prima ex est, stare decreto.' quia, eniunt, i. e. non nunc demum subito exsistunt, sed e suo sis oriuntur diu ante praeparatis Galali haec asserens ad Anιοπ.VII, 3I, comparat illud ex Hero fur. 88ris Certo veniunt ordine Parcae.'

Neque aliter Cic. a Divin. I. 6 Non enim illa quae futura sunt, subit exsistunt, sed est quasi rudentis explicatio, sic traductio temporis nihil novi efficientis, et primum quidque repliean

δumma in unum venit. Irari subit neminem Interpretum in hunc Iocum annotasse. Satis enim diu me exercuit Puto tamen hanc esse Sententiam quamvis per vitae cursum alii multo sint allis feliciores, omnium tamen ita sinis id enim est summa, ut incomPutatione numerorum summa omputandi finem lacit eodem redit omnium vita morte terminatur. Copiosius idem enuntiat si t. XCXI, 6. q. M Conditor ille juris humani, non natalibus nos, nec nominum claritate distinxit, nisi dum sumus. Ubi retro ad siue in mortalium ventum est, Discede, inquit, anibitio: omni lin s uae

154쪽

quae terram arci Iiunt, stremps lex esto. in omnia patienda Messumus, nemo altero fragilior est, nemo in crastinum in ceruol. Id quod variis modis mavit Horatius, ut Carm. I, 4. s. varia Pallida mors aequo Pulsat ede PauPcrum tabemas Regumque turres. 'Ib. II, 24. 't. I. qq.M Linquenda domus et tellus et placens Uxor, neque harum, quas colis, arborum Ulla brevem dominum sequetur. 'a ep. peri per Non sine elegantia duo Verba totidemque sententias agmentavit, quarum utramque etiam alibi proposuit. me domino enim Cons. ae Mare. X, t is Quis unquam res suas, quasi perituriis, adspexit ' Similiter atque Hor Carm. II, 1. 3. I. q. ., Aequam memento rebus in arduis

Semare mentem, non secus ac honis

in insolenti temperatam Laetitia, moriture Delli. 'De posse Monium Epist. XCI. a se inter peritura vivimus.' 6 Fid ita, sumus. De dictione quid itas notavi ad opuseuli prin-rimum. Larignari famillam Senecae hac in re voeabulum, ut Apisti LXXI. as et is Quae est ergo, quare indigner aut doleam, si exiguo momento publica fata praecedo magnus animus eo a.

reat, et quidquid lex universi iubet, sine unctati; patiatur. ' Dr. XCI, si mihi horum indignandum est. In eum intravimus mundum, in quo his legibus vivitur. Plaeet parer non placet quamnque vis. xl. Indignare siquid in te iniqui proprie

constitutum est sed si hae imos summosque necessitas alligat, ingrinam cum si is revertere a quo omnia resol untur. ' Qua m. dem necessitatis et sortis humanae unctis obeundae cogitatione cis

vari aegritudinem statuebat etiam Chrysippus euius sententiam adversus Cameadem recte defendere videtur Cic. Tusc. III. s.

Versus ille affert ex Euripidis Expat Io libere pulelinque a

se a Latinum sermonem conversos: , Mortalis nemo est, quem non attingat dolor Norbusque multis sunt humandi liberi Ruratim creandi morsque est inita omnibus. Quae

155쪽

Quae eneri humano angorem nequidquam viserunt. Reddenda est teriae tem tum vita omnibus Μctenda, ut fruges sic jubet necessitas. 'sequuntur p. Euripidem plura, finisque ejusmodi r, λινδε γὰρ οὐδὲν ῶν ἁναγκαλ βρεσιὰ 'socratis in eandem sententiam dictum seruat Stob. Serm. Me

ad in stari mura Similibus stre verbis Paulus Apostolus nutura Christianorum aerumnis assietorum animos consolandos a plata ad Thearati III, 3 , ειοτοὶ ἀρ -τε τι εἰ τοὐτο υειθ '' tanquam seposit rumor ni hae opportunitate levi liberandus est vitio laeus Antonini , t , Εἰ δ σι κω φέρεινο - --

accentu donandum videtur, ut καὶ δ Homerico more passim ab aliis erepto signifieent vel is quoque inle reddidit Interpres risua quam ridiesIum sit. satura, idem quod Deus, id ad III, r. nih I per re de ostro. Explicandum e doctrina Stoicorum, qui antis mi hona sola propria me, eetera nihil ad nos pertinere statuebam.ut siet. p. rr. I, 25. p. 26. q. 2 id est D o. Sic Anton. IV, 34 - Ἐκων σεαυτὸν - κλωθεῖ

Ubi lecti dignissima Gaiaheri annotatis. Grande rapi. i. e. ferri eloeissime. De mundi currentis celenistat monuimus ad I, 2. Sententia pauIulum inversa legitur in Te n. a Syri Sent. Gris Solatium grande est, cum universo una rapi.' Ad quem locum Grut illa laudat e Thyeste in xqq. si.

156쪽

, Vitae est avidus, Quisquis non vult, mundo secum

Pereunte , mori. '

Pulchrius etiam Chorus Troad IOI3 sqq. , Semper, hi semper dolor est malignust Gaudet in multos sua fata mitti, Seque non solum placuisse Oenae.

Ferre, quam sortem patiuntur omnes, Nemo re Sat.

Quae laudans I. v d mm Epiria aedis ad Synt. Ister . .. XLV. similem asser locum Ciceronis Tusci I, 9 is Quod autem omnibus necesse est, idne miserum esse uni potest ' V rius idem Noster explicat in Conso ad obb. XXI, It . Quis

tam superbae Inipotentisque arrogantiae rat, ut in hac naturae eis cessitate, omnia ad eundem finem revocantis, se unum ac suos seponi velit ruinaeque etiam ipsi mundo imminenti, aliquam do. mum subtraiiat Maximum ergo solatium est, cogitare id sibi accidisse, quod ante se passi sunt omnes, Omnesque passuri et ideo mihi videtur rerum natura, quod gravissimum lacit, commune eis Cisse, ut crudelitatem at consolaretur aequalitas.' In quo Stoicidissentientem habuere Carneadem, qui is negabat genus hoc oratio. nis quIdquam omnino ad levandam aegritudinem pertinere. Id enim Ipsum dolendum esse dicebat, quod in tam crudelem necessitatem Incidissemus. Nam illam quidem orationem ex commemoratione alieonorum malorum ad malivolos Consolandos esse accommodatam. mihi vero' cait Clc. cujus haec sunt Verba use. III, 5 is Ionge videtur secus. Nam et necessitas serendae conditionis uis manae, quasi cum De Pugnare prohibet, admonetque esse hominem i quae cogitatio magnopere luctum leVat et enumeratio exemisplorum, non ut animum maliVolorum oblectet, assertur, sed ut ille, qui moeret, ferendum sibi id censeat, quod videat multos moderate et tranquille tulisse.' neeesaliate. Locum hunc citantes assend. p. t. II. p. 32. et Cud worth. Syst int. . . . . dedere neces/itas. lierum autem ut Seneca proscctum esse , codicum vincit consensus, ita videtur et elegantius. IIcrodotus similiter LX, ἐπομεθα

157쪽

aνιιγ' ιίη ἐνδεδεμένοι. V Potuisset tamen etiam Scribcre necessitas. ut scripsit Epist. XCI, 5 is haec imo summosque necessitas a loligat.' Cons. ad Helv. VI, 7 , ut lex et naturae Ecessitas ordinavit.' Siquidem satum id enim significatur his verbis , qui l. quid -- mori is fatum igitur a nonnullis idem dicebatur neces, sitas, ut a Parmenide, Democrito , LeuciPPO , Heraclito , secundum Stob. et Phys p. Io, a. d. Canter i.

Boos hic intelligere sidera Videtur, quae a Stoicis in Deorum habe.hantur numero. Id. Praes p. a. His Stare et desciscere in conistrarium non licere, neque tamen id imbecillitate fieri, sed quia non libeat ab optimis aberrare, et Sic ire decretum sit, exponit de Ben. VI, I sqq. Valde Simile fragm. Epictet p. 33 sq.

βιον. ' Euripidii item versus ex Beeuba quos assert Mur.

Quaeque mulo post illic habentur e Philetae Mercurio:, 'Iσχυρα γαρ ἐπικρατεῖ ἄνδρος ἰνάγκη,

, Parcarumque coIos non revocabiles.

158쪽

teres Homeri Oeum notissimum II. Π, 33. 3qq. cujus in explica tione Ciceronem a Divin. II, et refellit Victor Uar. Leer. XXXIV, 4 equidem ita interpretandum censeam, ut Iupiis te illud immutare non posset Sarpedoni, Si tum cum Patroclo eonisgrederetur, Inorrendum esse ceterum Posset eum Pugnae eximendo, mortis periculo liberare Fatum igitur conditionem quandam sibi a

junctam habebat ut in Achille II. . 35 -s34. ln Euchenoro II. N 663. qq. in Aegistho Od. , 3 -43, in quo Trojano Od. .sI1--5Iat in quam conditionem vis erat Iovi concessa. Ea autem vi ceteris lis nultis ut noluit. Cf. l. v. lmb. Brouis ea n libro Belgico Proeue v. de eri SeMoaheid in de orativan Hom. p. 6, 3. Hesiodi locus est notabilis Theog. 463 sqq.de Satureo, qui Iove fondum nato primas eorum obtinebat

πιι αραουιρῶ περ ἰόν- , χιο μεγάλου διὰ βουλὰ e. '' Ubi postremum versum immerito nothum iudicasse videtur Guleistraa. otest enim eρια βουλα eodem modo intelligi quo mox s. 496 δε ικηθεὶ .έχνησι ἰ φ τε παιδο ὲοA.' - Et haec antiquisalmorum vatum, et alia multa veterum dicta recensuerunt Erud. VIri Cud . et Mos h. ysto t. tom. I. p. 7 8. Nonnulla

quoque collecta sunt in libro qui sub finem seculi superioris hoc titulo prodiit A gemeen maga et in fruerer sisynars, om. IV. par I. Ubi miror, ut scribi potuerit, Q. Calabrum hac in re a suppriorum sententia discrepas e qui tamen ceteris Diis omnem fato resistendi potemiam denegat, de Iove subdubitare videtur; sic sim Paralip. XIV. 97-IO I

rgeque majore diligentia scriptor ille videtur in iis, AEul fato Deos

subesse statuebant, Lucianum ponere, cum et Philopatris nouaatis certo resinatur in Lucianeis et ocis atque dicteriis adeo ea Isai certa quidem clude sententi nullo cto On sic queat.

159쪽

uul quod in Jav eo ut copa I p. 24. d. ramuli, qui Ioeatus a Cud. memoratur sententiam iani ipsam ridet vela. nus Ceterum duplicem qua quis antiquos hac in re absurdita. tis rimine liberare possit, viam rhonstrat iam e m. I p. stuc idem agit Phys Stoic. p. 3s munci 'ongestis Senecaesul dieiis, unde leniorem hujus opinionis Interpretationem eliceret. Contra severius de eo, quod hic habemus, Istato iudicavit i. Iolatus ad Budd. η ιβ. p. 339. q. 'quidem ut philosophi nostri ausam ingere nunc nou aggredior, ita illud dico, Stoicis,

si eonstare sibi vellene , necessarium quodammodo fuisse statuere ,

ut lato id est suo ipsius deeret staret Iupiter, siquidem illi Jovem et istum unum idemque censebant. Memorat hoc e Chrysippi Itbris de natura Deorum Velleius apud Cie de Nat. D. I, istis Idemque etiam egis perpetuae et aetereae vim, quae quasi dux vitae et magistra officiorum sit, Iovem dieIt esse eandemque Tais

talem necessitatem appellat, sempitemam nerum suturarum verita

Menagius Quid igitur num idem lex a legislator Fateor hic

aliquam repugnantiae rapeciem esse, cum alibi saepes Stoici, veluth. I. Ne me era , fatum ut legem quandam memoret. Itaque duplex apud ipsos hujus vocabuli fatum , εἱμαρμιένη Videtur usus, ut O d, legem ipsam ordinemque aerum ab aetereo constitutum, modo Deum istius legis auctorem atque custodem signineet. Sive, ut ait Plut. de Fato c. I. nunc sit ἐνεργεία, nunc Oυσέα. - De Verbo

seripsi ita Lips Ex opinione, qua censebant Iovem dictarei et Parcas verba Capellae seribas Iovis . quod ejus deeret in

aereas tabulas refarreat.' Eodem sensi in Here fur por, Certo veniunt ordine Parcae .

Nulli iusso cessare licet, Nulli seriptum proferre diem. 'ν Non materiem Parum mihi placent in horum verborum in te tinpretatione Muretus eumque reuius Lipsius, veterum de maIlorigine placitum huc arcessentes Neque enim hic universa malo. rum originem explicat Seneca, sed illud dicit, veluti artifex rex L a lea

160쪽

ieriem mutare nequeat, ita neque Deum materiem ad elaborandum sibi datam . id est necessarios rerum nexus immutare posse, non posse necessitatem illam transgredi, qua cogatur ei, quem fortem ac magnum virum essicere Velit, res adversas tribuere. Hunc loci sensum esse liquet e sequentibus.

Aae passa est. Locus hic nescio an sit unus omnium e toto libello difficillimus sortasse corruptus. Qualemcunque tamen explicationem dedit Ruhk quam in Not estit exhibui. De materia secundum Stoleos, altero pi incipio, quod dicerent etὸ πάσχον, σὴν ἄποιονουσίαν, ld. Li PS. Phys p. 8, 9, 9 sqq. Gaiah ad nolo n. VI, I, Lenne p. ad Pi a l. p. p. 49, quosque laudat Doet. Baguetus Comm. de Chus. p. 78, 54. Ouaedam, sunt. Hoc fundamento nititur illa vitarum sortitio, quam inducit Plato de ram X. p. 382. sqq.in somnum itura Uid supra ad U, virtuti turae in obscuo

rum .'

inert neci. I. Huic membro cum illa respondeant is fortIore fato opus est. Non erit illi' cet hoc quidem loco talis sententia requiritur, languidis ingeniis mollius satum tribui. Quae quare sic enu tiaverit Auctor Indicat L ii s. . Vult ecce materiem caussam esse talium essectuum vel eventuum, et ab ignava illa ignavos igni; et vitam pariter sortemque totam talem. ' Possit huc advocari Epist. XVII, 4 se Haec nempe sunt elementa, quibus hic munisdus administratur. ' Alia videtur esse sententia Ru hyops ii, quippe qui locum asser de r. I, 8, 9. Verum ibi de ipsorum inis geniorum temperamentis. quae dicuntur, non de fato disseritur. vir eum cura die. i. e. dignus, eous laudes accurate eomposite. que praedicentur. Eo sensu ac Ann. IV, Ir is Scilicet im- re tu magis,' quam cura Igebat, utque aliorum meditatio et laborii posterum valescit sic Hateri eanorum illud et profluens cum ipso simul exstinetum est. ' Seneca ut A. I. et de Tranq. n.

XIV, . de viri laudibus, ita de argumenti diligenti pertractatione

라틴어 텍스트