L. Annaei Senecae liber de providentia, sive Quare bonis viris mala accideant, cum sit providentia [microform]

161쪽

ιibro sexto colloe erit Cortius, ignorare e seribit Ruli L. AEMqui in promtu est animadvertere, quaecunque Naali set L sine eerista doeorum motatione cluemorari videret, ea omnla Cortium in

sextum librum contulisse.

fortiore faιo. i. e. acriorO, πο νώιidiu hominem artie ae apώset. Eodem modo supra II, 4ν , illos sortiter amat.', Iric ver Sic ere fur. 437ris Non est ad astra mollis e tenis via. 'Iam me si odus hac in re via comparationem adhibulo Op. et

D. Met, , λέγη μ ὲ ὀδώ, μάλα δ' ἔγγυθι ναιει .' Quem locum afferentes Plato et Xenophon ita exhibent , λείηριὲν δοe' ' quae lectio Graevio, ob insono, Ernestio arrisit. Neque tamen id satis causae esse puto, quare sic est O- dum scripsisse leamus quidni enim in versibus tam crebro me. moriter edio solius, facile fieri potuit, ut insolentius verbum raetutemporis notior locum cederet Similis histrionum . a. ριοσύνη novi tam in Graecorum tragoediis lectionis varietatem peperit. Nisi M. te, quia Cle de Sen. 5. ab Homero Laerten agrum stercoran tem induci scribit, ideo necesse tit Od. , ast . pro Mστρευοντα verbum aliud substituere. sursum, eat. In ulmo Videtur habuisse tempestatem, qualem de scribit Ovid. Trist. I, 2. l. 9. qq., Me miserum quant montes volvuntur aquarum i Iamjam tacturos sidera summa putes. Quantae diducto subsidunt aequore vallest Iamiam tacturas Tartara nigra putes. ' uni aurum. In se n. ae P. yr Sent. s. D. ita exstat . Ignis probat aurum miseriae sortem prohant. '

Oct. p. 337. q. Itaque ut aurum ignibus, dic nos discrimini. bus arguimur. V in amicitiae fidem quomodo traducta sit illa com- Paratio, Videas p. tui. I. e. et p. s. me justitia disserens Cic.d OL I, Maximeque admirantur eum, qui pecunia non moVetur quod in quo viro perspectum sit. hunc igni spectatum

arbitrantur fide Christiana Petrus post rapist. I, M.

I. 3 comm.

162쪽

eomae. 7. 'Iνς τὸ Ἀοκέμιον Ἀγμῶν δε πωπιοι πολύ ιμιώ- ον Βυσών. ηον ἁπολλυμένου λα πυριὰ δν δοκιμαζομένου εύνεόν εἰς ἔπιεινον και σιμην καὶ δόξαν, as.onἄλεψε- δεσιτ νισσού.' oius quidem loci interpretationem eam, quam dedit ma Rulte nisse hil Spae Adad et L. B. Illas. p. 46, 4r, amplecti nequeo. Putat Ille ων δοκιμ - Φῆ --ἐω posita esse pro ω-ι δε ιιομασμένη. Verum altero loco, ubi phrasis Oeeurrat, Iae. D. I s, vix allud significare potest, quam ipsam fide per molestias et aerumonas explorationem, quippe quae lateatur 4πογαον , κασεργα ζεσθαι quidni et 'oc loco Neque est quod nos impediat comparatis os τιμιωτερον ut genere positust mihi quidem admodum proba. alleo Petrum lia scripsisse In o νιμιωτέραe ut d . Is Hae rese rendum sit qualis In asibus continuandis ealigentia Seriptoribus Sacris argumenti magnitudine plenis haud est infrequens, ut Apo-eal. I, Plura lacile suppeditabunt exempla Theologio quorum ho cum venia facta Mi hae in alienum campum digressis.1-- ior Pastim in hoc libello viri honi magni et fortes inter se commuisntvr, ut II. I, 5, 6 Nempe virorum bonorum et ex.eenemium virtus maxinie cernitur in periculis adeundis malisque o serandis e vero est fortitudo. aeter l. e. ex IIIa fastigi virtuti proposDI snι-pDelans ata-ιim stelneas, 4III et sententiae veritatem agnovit et Herod.

ita Xerxem loquentem factens VII, 5ον - , μεγαλα γὰρ πράγμα τα μεγάλοισι κινδύνοισι θέλει καταιρέεσθαι. 'Ardua Placuere S e meaea e Melamorphores earumque Versibus, an

quam duminibus, passim orationem suam distinxit. Ben. VII, 3. μι. , , , II. 44 IU, I, Lo. EX misso saepe Nomine patet, Illud opus isto tempore sat hominum manibus Histum suisse. Poetarum appellat ingeniosissimum Naι. Q. II, 27. f. Iac addita tamen reprehensione. suorum miror oblivionem ce-Pisse Lipstum, qui Iudie super Sen ejusquo eripti p. X. tam AEum veteribus rabhonere scribit lx assum quam Virgilium e poetis advocet aut subIium. Intelligit autem haud dubie iubilum Syrum, ' quem Illo nomine significare solet Se

neca.

Enit satur. Elegantior iae lectio videtur et ab vidi Prosecta.

163쪽

Neque tamen eam sis contra Veretes editi omnes obtri H- debuisset Ruhk. nitunιur ille scribere potuit, Ita in ovidio exstare putans quo de genere notavi ad S superiorestia

me eum, casuro B hic et mox illud verbis explicat ou.

quod silentio significaverat O v id nullis patris dehortationibus

Phaethontem absterreri, ea tanti asuro Vid. Not erit. Redit eodem interpretatio Lipis sit , IIo pretio, emam Vel adere.' Gron Observ. III, IN p. 58 I. q. , Tant, es , non est tanιi, formulae sunt, quibus utimur cum gigni Iacare Volumus aliquod malum vel incommodum magno hono, magno Pretio nobilem rem vel mercem, insano a. bore excellens opus compensari vel non compensari. νiolentique Scholi viorantiaque, ut ad ora referatur. Illud autem et magis h. l. Poεticum videtur . et est in Ovidio. Post, eurrus. Haec omnia Mureti credo, auctoritate Scho tu et Ed Lov. omisere Delandit autem Lips cujus notam inistegra apposuisse perae Pretium fuerit istaec omnia, pessimo sane exemplo, miserat Muretus qua causas quia aliter nempe ita Ovidio nec jus scilicet nostro mutare leviter et suae rei aptare. In quo etiam ingenii laus est, adeo non culpa. In poeta erat, Finga daιos eurruι et a Sole Pronunciabatur noster mutat, lucidata opera quod puto sive oblivione, et Phaethoni adscribit. go pater, inquit, cumis quos das i cedis, iunge Iubet statim conscendere.

itiae stara , in ipso altissimo coeli stigio. Non sine dilectu verbum hoc usurpasse videtur, siquidem ad popul rem opinionem sol a scensu peracto ad medium coelum progressus, ibi licet per brevi simum temporis punctum staret, indeque pergeret ad inlatiora. P terat hoc stare dici, quemadmodum ab Dσασθαι Iocutionem με. 3κβρέα. Φαθερα derivari docuit ilia ad Tim. p. 235. q. In annuo solis cursu similia puncta soIstitia nominarunt, is quolso eo te sistere videatur. ut ait arro de l. L. I. V. OI. at ad moth of r. humilis, irιus it. Dubitare possit, uae e Phaethontis, an uapersona Scriptor adjecerit. Sed hoc raeserendum Videtur, ut in

cylkin quoddam et magnificum dictum juvenis orati desinat, ac

164쪽

deinde mutatis verbis Illa repetantur: vide quam, vadendum

esse. saetari. Confirmat hanc lectionem locus Episι. It princ , Non est elegantiae tuae, tantum magna sectari.

I st are tamen Hujus apitis argumentum a Rulix sic edituriri Alios pati mala, ut oeeant viri boni, et ipsis discendum est, ea helle pati nati enim sunt In exemplari ' Quae quidem definitiolis quae apud Sen. legimus, angustior est, et Pariem tantum eapitis attingit. Ipse potius ta definiverim absolutis jam quatuor

Illis, quas eap. 3. Proposuerat, artibus, orationis vela pandit, ac variis argumentis, no nulla quoque ex antecedentibus repetendo id agit, ut Lucilio persuadeat ne unquam boni viri misereatur posisse enim miserum dici, esse Non POSSe. Omnia mala. ilps. 4 Id est omnia vere mala.' Zeno quidem, ut reser Stob. eL Eth. p. 66, κακα dicebat esse 4, τὰ τοι -

με νέχον κακiae.' Convenit rei o g. 44 et VII, 5 Ioa. seelera et flagitia sic inter se disserunt, ut in his magis turpitudo et infamia rei spectetur. In iIlis animi improbitas. av eous. I. e. talia, quae suggerat amor habendi, veIuti de Ianisculum interficiendo eo, cujus hereditatem sperent. Ad ambitionem et ejusmodi cupidines reserendum censet talia ob sequentia I. mm avar. Me ero non ostendit apud hunc scriptorem et in talienumeratione, verbis allis ejusdem re repellito.ιib. eaeeam. Aptissimum epitheton ad declarandam libidinis, id est effrenatae cupidinis vim in hominum animos, nullam neque sceleris, nec periculi magnitudinem Videntium, dum id, quod concu. piscant, assequantur. Est quidem libido voluptati affinis de ea autem sic Cic. de Amis Iar Impedit enim consilium oluptas rationi inimicat ac mentis culcita dicam praestringIt oculos. ' incidem pro iant. 26 , De cujusquam vita dicere audes, qui hoc

concedas necesse est, ita te caecum cupiditate et avaritia fuisse, ut eum postea quid futurum esset, ignorares, accidere autem mulint

165쪽

ta possent, spem maleficii Praesentis in incerto reliqui temporis eventu collocares V Et de in I, o haec Torquatum Epicureum dicentem lacit , Λ Ver eos et accusamus, et justo odio dignissimos ducimus qui lauditiis praesentium voluptatum deliniit atque corrupti, quos dolores, et quas molestias excepturi sint, occaecati upiditate non proVident. Item Ture. I. go qui se totos libidinibus dedidissent, quibus caecati' cet. alieno imminenιem. Dilecta Senecae phrasis. Ita Epist. II, stis Quid enim refert, quantum illi in area, quantum in horreis iaceat, quantum pascat, quantum foeneret, si alieno imminet, uno acquisita, sed acquirenda computat '' Imminere, si vim verisbi spectes, Primum dicitur res, quae in eo est, ut in aliam rem jamjam incidat, idque cum proprie, tum figurate, ut Saxum, ut accipiter, ut hostis. Inde translatum ad animi cupiditatem talem, quae quas manibus porrectis reque inhianti ad arripiendum parata it. Ita C i c. pro MiI. st is plebem et infimam multitudinem, quae P. Clodio duce fortunis vestris Imminebar. 'sarcina1. Ita per contemtum possessiones appellantur, ut a Iuven. III, 6Iris Quis gener hie placuit censu minor, atque puellae Sarcinulis impar

Dictionem sareinas servare bene videtur e Senecae mente interpretari Lips se ut loco calonis Servulique sit. V Erant autem in exercitu σκευοφοροι vilissimum hominum genus, ut apparet e

Xenoph. Anab. III, I S. so. Similiter ipsa vera sapientis bona rebus Xtemis opponit Boet. Cons. I. p. 7, 3, ubi sic dicentem

saei Philosophiam is Qui pessimorum hominum exercitus Siquando contra nos aciem struens valentior incubuerit, nostra quidem dux copias suas in arcem contrahit illi vero circa diripiendas inutileis sarcinulas occupantur. 'remitιώην, i. e. hac Deum eura iberant , eam ne posιMIaneqsidem. Quod non monerem uis Belgicae versionis auctorem Gla Eem alterum Amstelod. 1658. haec ta crverse reddidisse viderem, ac si boni viri curam illam Deo commenda.

At coni. In eandem sententiam Sallust de iis e mundo c. 9

166쪽

Semoer div. proj. Publio Psius is Fuit autem diversa traditio de hac re aliis Democritum reserentibus utcunque patrimonium suum neglexisse; Cic. de finib. V, 29. Horat Epp. I, 2, a. theis naeus IV, o. p. 254. d. Schaser Mitto plures aliis divi. so cum statribus patrimonio exiguam sibi partem elegisse rei o g. Laert. IX. 35. Aelian V. II. IV, O. a quibus noster prorissus discessit, nescio quem Secutus.' Contra mihi videtur Sen. priores illos secutus esse, Verbumqne projicere idem valere, quod

negligera apud eundem de Vita b. XXVII, 6 Objicite Plato.nt, quod petierit pecuniam, ristoteli, quod acceperit, Democriisto, quod neglexerit.' Item apud Ciceronem . . ita scribenistem se cur haec eadem Democritus qui vere aisone, quaere. remus dicitur oculis se privasset certe ut quam minime animus a cogitationibus abduceretur, patrimonium neglexit, agros deseruit Incultos '' a vero narratio merito suspecta videri debet. Tacetcnim hac de re prorsus, qui tales narratiunculas cupide reserre o.

Iet, D Lo g. t. Tum ad Lota id de Vita contemplat. p. 473 ita memorat, ut in sabulis poeticis ponere videatur. Alt enim r

idem de Cratete Cynico, Sed falso, ut probabiliter statuit Doet. Post humus Dissert de Crat. c. Gron. 1823. p. 35, 6. Orsitan utrique assicium est ad similitudinemranaxagorae, quom agros

suos pecori depascendos reliquisse, constans erat Veterum narratio.

De Democrito, illa traditione ne nae morata quidem, ita scripsit myria Leci quinque p. 48 , Nam cum pater ejus, princeps Abderitarum, amplas et fere regias ei reliquisset opes, quibus vel in otio aut jucundeque vivere vel in negotio piincipatum civia talis obtinere posset, maluit eas opes in sapientiae Studio et proocul a civium ambitione, longinquis peregrinationibus confuniere. 'onus tuas bonae mentis. Dilecta in me cinae dictio bona mens , ut Signi sicci animum ad sapientiae praecepta compositum, virtuti leo

Iam dantem. Epist. XXVI, It is Ego vel aliqui , quod mihi et tibi

167쪽

ilbi prodesse possit, aeribam. Quid autem id erit, nisi ut te exhortet ad honam mentem V XX vi I, Bona mens nec comismodatur nec emitur et Puto, si venalis Met, non haberet emistorem.' LI, It , Facis rem optimam, et tibi salutarem, si . ut scribis, perseveras ire ad bonam mentem. V LXXIII, 4 rimul.

la sine Deo mens bona est. V Item in vesta si modo ea est hujus Senecae 38ot

mens regnum bona possidet.', Tali autem bonae menti divitias impedimento esse, tum sua quemque ratio, tum experientia docet, Siquidem ea est hominum natuista, ut opibus abundantes facillime astutia et superbiam assumant, avarillae luxuriaeue sese tradant, animi ero cultum et virtutis studia negligant. Hinc illae et philosophorum veterum et Christi norum Doctorum voces adversus divitias. re Loes Pythagoreus p. Stob. Serm. 35. p. 772. q. ., g υχ νς τι, επιτοπολυ οἰ

συνθεμ α περιερχομενον ευτυχημα. .' APPulei locum ad haec Son.

verba laudat Uli s. se Prorsus ad vivendum , ut ad natandum. ille melior qui onere liberior.' Idem APpul. Hor. II. p. o. r.ed Bos schae de Crateter se rem familiarem abiicit, velut onus stercoris, magis labori quam usu l. ' Quae citat Wowerus ad illa Minucii et Oet. p. 336 Igitur ut qui viam terit, eo seIlicior, quo levior incedit ita beatior in hoc itinere vitae, qui paupertate se subleuat, non Sub divitiarum onere suspirat. V Egregie quoque Laetant. VII, Eo fit, ut paupere et humiles Deo credant facili us, qui sunt expediti, quam divites qui sunt impedimentis plurimis implicati, imo vero catenati et compediti serviunt ad nutum dominae cupiditatis, quae illos inextricabilibus vinculis irretivit nec possunt in coelum adspicere quoniam mens eorum

M a iu

168쪽

salii humum proa temeque defixa est. Virtutis autem via non ea. pit magua onera portantes. ' Humanis effatis cumuli loco accedat Divina Christ Domini nostri oratio, quae et alibi legitur et in

πλούσιον εις την βασιλέιαν του Θεού εισελθεn .' Quamquam non

ipsas divitias sed nimium earum amorem regno De possessores exin eludere, Iosephi Arimathaei, Cornelii centurionis, allorum exempla

docent.

MIios et Fortasse ex hoc loco imitationem duxit ille, quisquis

librum de Remediis fortuitorum Senecae supposuerit. oeeidant. et ipsi o citantur exem Nar Brutus, Imperimus, Fulvius, alti. Et de Bruto quidem, ut natos pater, noν HIIa moventes, ad poenam pulcra pro Iibertate 'eavit, nota res est, uti quoque de Manlio Torquato. qui tamen Imperiosi cognomen non ab hae severitate tulit, sed iam patri inditum retriuit Vid. Duli erus ad Mor. I. 4. s. e. Fulvium autem sine dubio senatorem intelligit, qui filium ex itinere ad Catilinam retractum ne cari jussit teste Sallust B. C. 39. In exsιιium. Copiosius In exsilii laesensione versati sunt Cicero et Pi me a me hi s. Quorum lIe rise V . 7ν , Iam Vero XSi.lium, Si rerum naturam, non ignominiam nominis quaerimus, quan tum demum a perpetua peregrinatione differt In qua aetates suas Philosophi mobilissimi consumserunt. Xenocrates, Crantor, inreeSilas, Lacydes, inristoteles, Theophrastus, Zeno Cleanthes, Chrysippus, Antipater, Careeades. Panaetius Clitomachus, Philo, ΑΠ tiochus, Posidonius, Innumerabiles alli. V Velut Lycurgus et Pythagoras Plut autem da ExsiIto e. 3. paucos admodum sapieri tissimorum hominum suis in patriis sepultos esse scribit. Et e. 4 et , καὶ γὰν νοῦν χοῦ δοκιμιώτατος καὶ κράτισμοὶ ζῶσιν ἐπι ξένae, ού

169쪽

scire possemus, non deformitate corporis foedari animum, sed puruchritudine animi corpus ornari. 's uia itaque. magna saepe eum vi tales prosopopoelae a veteriis his usurpatae sunt. Ita leges expostulantes inducit Pras o Critonae. II patriam Cic. CatiL I, riunam ostia Conso . II. p. 26. Aliis bona. Comparari potest Arr. III, 7, ubi malas argento. o. nos contra rebus excellentioribus esse divites ostendit Epictetus.

et1 eumdedi in hoc verbum Casa ub annot. 1. Graeci περιωβολὴ Vocant extera haec Oria.

inanes id est Ioes , illa maga facientes, in quibus parum est momenti ad itam beatam. pro DI i. e. uanquam feIices, ut Plauti Poenis III, 1. N. 5., Neque nos populus pro cerritis insectabit lapidibus. 'Istud hominum genus quale sit, saepius egregie Seneca demonis stravit. Ita de Viι θ. III, Ir Quin potius quaero aliquid usu honum, quod sentiam, non quod ostendam. Ista quae spectantur,ad quae eonsistitur quam alter alteri stupens monstrat. foris nitent, introrsus misera sunt Quaeramus aliquid non in speciem bonum, sed Solidum et aequale, et a secreta parte formosius.' Item Epist. LXXX, 6 sqq. , Horum , qui selices vocantur. hilaritas ficta est, aut graVis et Suppurata tristitia et quidem gravior, quia interdum non licet palam esse miseros sed inter aerumnas corcipissum exedentes necesse est agere felicem. Sequitur histrionum comparatio, qui quamvis magnifice in scena Iocuti, tenuissimo a men ictu utantur. Idem,'' inquit, is de istis icet omnibus discas, quos Supra capita Rominum supraque turbam delicatos lectica Suspendit omnium istorum personata elicitas est Contemnes illos, si despoliaveris.

non qua occ. e qua at. l. e. non a parte vulgi oculis objecta, sed a parte secretiore. miseri sunt. In Stoicorum veterum doctrina Stob. eI. eth. p. 79. hoc quoque commemorat V 4, τῶν ' ἰγαθῶν μηδενὸς Ἱκετέχειν 'οος

sordidi. Ita de Vita b. XIX, a. id genus homines alloquens, rosedes iis ol jicit. ms . ad

170쪽

ad ris par. 3. e. e. Romani lautiores parietes suos vel gypso ead-hare, vel marmoris lapidisve pretios lamina inducere solebant. Ita hae de re ruit locum in diem a C IV. a. p. a G. M. de h1 f. Eodem referenda duo e Fragmentis pletet l, alterum p. 58. d. pl. legere malim Od ut is γύψω μανθιζουσαν

σπουδάζειν θαυμάζεσθαι τὲ, οικίαν, οι-ειροκάλον ' τὸ δ ἔθο χω

Item Senecae locus huic apprime conveniens, Epist. XV, 9, Ior miramur sarietes tenui marmore Inductos cum sciamus, quale ait, quod absconditur: oculis mostris imponimus Et cum auro tecta persundimus, quId aliud quam mendatio gaudemus scimus enim sub illo auro foeda ligna latitare. Nec tantum parietibus aut lacunaribus ornamentum tenue praetenditurr omnium istorum, quos incedere altos vides inracinata feIicitas est Inspice, o disces sub Ista tenui membrana dignitatis quantum mali lateat. Est comparatio ejusmodi ut Senecae, tali ingenio dicendique consuetudine. lacillime in mentem ventre debuerit. Ut autem lica falsam felicitatis speeiem . Ita P a udi s eam traduxit ad pietatis Simulationem, ut refert Lucas P et os t. XXIII, 3, ad quem locum adlilbeantur alchen. Scholae rel. In N. T. p. 89. q. Similis irati, Christi Servatoris in p. atth. XXIII. 7, 28 r

-σορ. '' Ubi non intelligo, quamobrem stri in recentissima rotiani operis editione qi iam rotiani nominis heredi cuidam deberi audio redditum sit pocula, cum arma potius intelligi videantur

inaurata, majus pretiuna colore suo mentientia.