Festum pentecostes anno MDCCCXXXIV. in Academia Tubingensi pie celebrandum publico nomine indicit Facultatis EvangelicoTheologicae Collegium, interprete D. Ferdinando Christiano Baur Comparatur Eusebius Caesariensis, historiae ecclesiasticae parens,

2쪽

Recolentes sacris his diebus magnae illin rei mem riam, qua factum est olim, ut prini Jesu Christi diseipuli, novo impleti spiritu, novis finguis pronunciarentis lebrarentque, quae mirifico plane modo et divinitus acciderant, memores simul esse jubemur, ab eodem illo spuritu divino prosecta etiam esse, quaecunque scriptorum, quos nacta est christiana ecclesia, ingenio, industria et arte ad tradendam rerum in ea gestarum memoriam ad nos perlata sunt. Ut enim hac ipsa in re luculento ob oculos positum est exemplo, ipsam rerum gestarum magnitudinem suos sibi excitare testes, novis quasi ad enarranda ea, quae divinitus gesta essent, divinitus instructos linguis, ita ab eo inde tempore, quo ipsa esse coepit christiana ecclesia, nunquam desuerunt alia atque alia summi Dei μιεγαλύα,

nullo tempore re licenda, sed pleno ore expromenda, elebranda et aeternae hominum, emoriae tradenda. Si autem, quod inter omnes constat, quae gesta sunt, digno gestis

rebus loquendi genere non aliter dici scribi lue possunt,

nisi eodem ilia gesta sunt, animo dicantur scribanturque, eandemque ob causam omnia scriptorum opera ex rerum

narrandarum natura et indole suum ducere debent mi

3쪽

rem, inde vera tantoque nomine digna exissere potuit

rerum iustianariim bistoria, nisi idem ille spiritus divunus, qui decurrentem per secula gubernat moderaturque christianam eces am, scribentium etiam animos tetigisse et imbuisse putandus iit Quod igitur inter pro nams eramque, quam dicunt, bistoriam interest discrimen, quod

maximum omnino et minissimum esse, nemo negare γ'

test, id ad spiritum illum, quem inesso Christianoriim animis Aristiani hominis consesentia testatur, reserendum est, nec vana est fides, noris illis linguis, quibus in ipsis ecclesiae primordiis loqui coepit spiritus dirinus, dem ne sequentibus postea tempotibus, nunquam demulante hirgis ima loquendi materia, desiisse unquam hiqui. Quibus praemiis quamquam ab hac, quae data e t nobis, scribendi materia haud alienum videri possit, Et sebii Caesariensis meminisse, quem M a Luca discesser

sacro apostolicae aetatis scriptore, historiae Mesesiasticae parentem omnes serunt, ea tamen, quam si aere institviamus inter hunc scriptorem et Herodotum Halicarnassensem comparutio, haud seso, an unumalterum e otandat, i iecta subita horum nominum mentione. - i quidem non potest, eodem, quo Euselnus historiae ecclesiasticae parensnominatu lure,immo majori,mrodotum historiarum parentem primumque auctorem celebrari, at si tanta est, quantam esse diximus, rerum omnium diversitas, sici

4쪽

rum es, istutiamin scriptores novo alii ii impletique nini spiritu, cujus ne mamma quidem pars ad scriptorem esui. stianae rei prorsus ignarum pertinere potest, quid baeo sibi velit comparatio, nisi in sola nominum, quae tesquo seripio i tribui solent, militudine subsistendum sit, est sane, quod quaeras. Re auten accuratius consideritis, v nam esse hanc dubitalionem, sicil apparet. Hoc enim maxime admirabile est in ovini re christiana, quod novum qitem condidit, rerum statum ordinemque ita modo in humani generis mesetatem ingredi voluit, ut singulis quibusque, quantum fieri posset, sua libertas integra mansiet. Hinc nihil violenter actum, nihil temere mutatum

sublatumque, sed quamquam nova omnia fierent, novoque imbuerentur spiritu, idem tamen spiritus nullam sprevit formam antiquitias traditam, quam quallicunque

modo in suos usus convertere posset. Ut igitur ea est humani animi natura, ut quacunque in re certa quadam lege certoque tenore Progrediatur, nec subito ea nania exuere et abiicere possit, quae cum populorum ingenio coaliterunt, longoque temporem usu commendata in totam sentiendi vivendique rationem abierunt, ita etiam primis illis ecclesiae christianae temporibus eadem eodem fere modo et nova et antiqua esse Viden ius. Dua enim sunt, quia christiana sunt, antiqua autein, quia Christianismus

ipse formas induit antiquitus traditas. Quin, quae sing

5쪽

- las, est messium,im indoles, in eo etiam cernitur, quod, dum novo populos erigeret vigore, ea ipsa simul, quae propria maesimo eram et singularia singulis populis, eo autem tempore longo jam torpore obmortua, in novam quasi vitam revocavit, novoque impleta vigore vitae hominum reddidit. Itaque, si rerum illarum, quo primis christi

nae celerio temporibus fuerunt, faciem contemplamur, fieri non potest, quin item atque iterum animo nostro obversetur veteris Graeciae imago, quae nova Christianistruaffulgente luce, nova et ipsa resplenduit luce, tristiquo addicta saluti novas resumsit vires. movi jam exstitere' philosophi, sed, dum Aristianae religionis dogmata et praecepta libris suis tradere voluerunt, haud scias, utrum Platonis an Ch isti veriores eos appelles discipulos. Hoc Justino, et philosopho et martyri, hoc iis omnibus, qui cum proximo vinculo junctus est, hoc Clementi Alexam drino, hoc magno Origeni, quem Platonem dicas christi num maxime sui proprium. Summa prosecto veteris

Graeciae oratores admiratione habentur, satisque constat, Graeciam esse non posse, nisi sitos habeat oratores, quis autem, si vel unum audierit Joannis Chrysostomi nomen, negare audeat, christianam ctoque Graeciam eloquentiae imonumenta reliquisse, veteris Graeciae oratoribus haud

indigna 'eque alia est historicorum ratio. Si amplae illius gloriae, qua hoc potissimul scriptorum genus Ve-Diuiliae by o dile

6쪽

terem Graecia in iobilitavit, aliqua certe ad christianam aetatem delata est umbra, audis hujus haud ni inimam partem suo sibi iure vindicat Eusebius Caesariensis, ut nobis quidem videtur, eundem sere inter graecos christiani nominis historicos locum obtinens, quem inter veteres Herodotus occupavidi Quam comparationem dum paucis persequi instituimus, nequaquam nos latet quanta sit, vel omissis iis onmibus, quae ad fidem Christo habitam pertinent, utriusqire scriptoris dissimilitudo Antiquam illam historias scri hendi artem naturali sua simplicitate et venustato legentium animos delectantem, frustra quaesieris in scriptore serioris aetatis, qua plenum illud musarum numine tempus dudum ahisis rat, et praestantissimi etiam auctores nihil aliud impensius

sectabantur, quam verborum Ornatum, rerumque apparatum, qualis Alexandrinis praecipue placere solebat Ilerum praeterea ab utroque scriptore narratarum quam maximo diversa sui ratio. Alter enim totum, qui tum primunt Graecorum patebat oculis, et tot tantarumque rerum novitate omnium aninios advertebat, Pere suo complectebatur orbem terrarum, alteri autem in arcto et inglorius quodammodo labor erat. Inter angustos enim, qui tum ecclesiae christianae positi adhuc erant fines tota se continet narratio, pleraque, quae reserenda erant, comparata

cum insigni renim ab a quis scriptoribus narratarum a-

7쪽

rietate et magnitudine, levia admodii et memorati vix digna videri possunt, rerumque relatarun eadem fere iterum atque iterum redit series et facies. At quamquam haec ita se labeant, alia tamen haud pauca mihi esse videntur, comparandi materiam praebitura, eoque mimis negligenda, quo major reliquarum rerum dissimilitudo est, et quo alienior scriptoris, quem cum Herodoto Comparaturi sumus, animus a consilio suisse videtur, hune auctorem imitandi. Neutiquam enim, ut hoc etiam moneamus, Com- Parationem hanc ita velimus intelligi, ut Eusebius ipse Herodoti exemphim imitandum sibi proposuisse existimetur. Nemini sane, qui Eusebii libros legerit,illa hujus rei suspicio in mentem venire potest. Oinnia potius, quae similitudinem quandam exhibent, non arte quaesita sunt, sed sponte ipsa rei natura, oblata ). Quae autem huc pertinere mihi videntur, haec sere sunt et

' ritu didis prooemium ob oculos habuisse videtur Socrates in eooemio libri I. historiae ecclesiasticae ad scribendas suo tempore res gestas transitum faciens his vorbis misνομων ἐςορi πειθομενος, ο τὰν των πραγματων σωιroti

8쪽

x. Consilium scribendi in utroque scriptore ad easdem causas reserendum est. 4 . Histoneam utriusque dem eaden lege aestimare debemus. 3. Besaiae ab utroque res, si Mamma in ruriam, supremamque legem, ad quam singula quaeque reserit itur, spectes, similem Hubent imagine γε vomis , Mi τῶν se παρεῖ ra ala -- τοῖς πωγμασις

τῶν δὲ παντων μαλ μ αξιουντων δίναι. Conseras celebe rimum Thucydidis locum I. at . a. Idem scriptor ecclesiastueus in eo etiam Thucydidem imitatus esse videtur, quod eodem fere discrimine semet ipsum a Priscis historiarum scriptoribus

δ ἰδιωταις οτι μη δυνανται ἐφικωλα των πραγματων καλυπ- τοι/ένωνυστο τῆς κηεννείας του λογον, τυν σαφεστεο- Ωἐν δοκουσαν, ταπεινοτεραν ἐφρασιν ἐπετηδευσα ιεν Ita de voterum seriptione iudicans, spernit reprobatque, quibus imparem simul s.

9쪽

uas accessu.

Quibus ab initiis proficis lurclusiorio scribendi ars, quae Herodotum, quaeque Euselnum praecedebant tempora perinde ostendunt, neque, nisi priora illa consideres, quomodo alter profanae, alter mersa histocla primus extiterit auctor, explicari potest. Qui apud Graecos ante Herodotum primi exstitere rerum gestarum scriptores, log graphi ' appellari solent, quippe qui medii essentiliter esecos poetas, qiu post Homeia aetatem Homerum quo Meuia auctorem, picis carini rus antiquam rerum iratarum memoriam tradebant, eosque riptores, qui hucloria historica arte scribendi prima secerunt initia. D- erat log graphis iam cogitatio, aliud esse poetarum, aliud historicorum sum, et cum prima sit histotis lex. vera tradere, non in μυΘοις, audientium reae genuum bmos delectanti a sed in μας, certam reritin gestarum fidem praebentibus, omnem. Pommdam ess eius operam, cuius rei documentum in eo tiam emitur, quod Mi

me eo nomino appellavit hueydides , ar conserendus omnino hae de re praestantissimus Creugeri, vir summi liberrDio historis che uns de Griechen, in threes istebuntund ribildung. Leipa ido3. P. 63 seq. 7o.

10쪽

Iigata sed soluta iam uti coeperim oratione. Sed si iis ad O erant historiae ineunabula et tenuistima initia limetandumque ei erat cum omnibus iis lincultatibiis, quae ex aetatis parum adhuc excultae indole oriebantur.' Seri bendi materia multo demum labore conquirenda etia, libbrorumque apparatus, quo serioris aetatis somnores ut bantur, multis nonnisi et longinquis peregrinationibus compensari poterat. Ut certi mique aliquid haberent,

cui in isterent, singulorum locorum et monumentorum me mo iam sequebantur, quaeque ingrilis quibusque locis pedicunctando acceperant, quania fieri poterat fide reserebant; sinulis tamen mixta quidibuscunque, quas et ipsas ab aliis audierant. Jam quidem non domesticis solum rebus, sed exteris etiam terris gentibusque animum advertebant. sed toto, quod agebant negotio, ita modo langebantur,

ut singula singulis jungerent, et imaginem exhiberent v riam quidem et multiplicem , sed nulla certa lege com mutam, et ubique testantem, quam erigua et tenuis ashuc esset rerum gestarum memoria, et quam anxie inlimreret scribentium animus .ingulis quibusque, quorum pro singulorum locorum opportunitate aliqua ad eos delata essetimui. Ex hoc scriptorum genere si erant, qui proximου

Herodotum antecedebant, quibuscum, Herodotum ipsum eomparamus, in eo maxime eminere cernimus huius scriptoris praestantiam, quod tum amplior jam scribendarum Bo