장음표시 사용
31쪽
TN Tnnm Eci PATHOLO C. Imateriae circum propriam axin, Otamis terrae, coeli,' stellarum, itanetaruin comoetarum is ipsius etiam hominis generationem, fabricam actionemque intelligere, Xponereque se valero adseVeraret. Leges
motus , horror acui principia geometrica, mechanica, ut videbatur, omnibus rebus pbscis explica dis famulabantur. Placuit mirum in modum tale systema omnibus passim
hominibus,rerum novarum avidis, atque Cartesana doctrina adeo se inluminatos Credentibus, ut ultra vix quidquam existeret in rerum natura, Cui eXPonendo pares non Rsent. Quantumne ALCHEMISTARUM audium , quod jam intimam rerum principiorum notitiam haberent; quodque eo propius ad veram Corporum transmutationem accederent' Quantopere GEN exsultabat BDICA , quod crederent devicta esse obstacula, quae in intimam naturam tum fluidi, solidique humani corporis, tum cujusvisis alimenti modicamonii , illos
Penetrare Cupidos, O SqUe arcuissent. oriente
apud uecicam Reginam CHRIsTINAm, famosissimam illam Principem , CARTEsIo anno 165, hic status Reipublica medica fuit. Coelum condere, mastia, animantia , res facta jam erat adeo facilis, adeo commoda, ut idem
auderet, alienissimis tamen a CARTE fio principiis, PETRU GAssENDI, Archidiaconus incensis, Asronomiae Parisiis Proselisor, revo ean EPIcURI atomOS, quarum equidem atomorum fabrum, primumque motorem Deum fatebatur, quod non fecerat EPICURUs verum ex creatis semel, motisque atomis , ad Veravit, se illum esse, qui atomorum conjunctione .separatione, omnium in mundo rerum mutationem, &,
si barbare loqui conveniat organisationem, commode
32쪽
supervixerit, Videtis duo simul systemata principatum ambivisse, divisisseque erudit M ita tamen, ut CAR-1Es11 a parte plurimi praeprimis edici, starent. At vero quae horum systematum fata 8 ut COTTA apud IcERONEM Lib. de nat. Deor. Opinionum com-nrent delet dies
NEWTONUM habuit suarum hypothesium eversorem. Isaacus NEWaeo natus in Anglia o. 6 2 denatus 17 26. vitam longaevam suam, in summam canitiem vegetam, studio metapbsco physic fere omnem
consecravit eversitque omnem fere theoriam priorum, qua materies X inpresso semel motu res creata quaS- vis, sive generales, sive particulares producere Otuisse crederetur. Statuit namque Newton , Unum quodque ens particulare esse opus particularis voluntatis Creatoris, eaque in re cum Scriptura sacra
Ad tria capita suam Philosophiam reduxit ad
νacuum , ad leges motus, ad adtractionemra quibus omnibus exactissimum adjecit geometricum calculum. Est sanes caeteris praeserenda haec Philosophia, quia Caeteris multo magis experimient1 fultari sed ideo non plane Vacat hypothesbus , licet id Newtoniani negent. Nonne . . O bpotheticum, quod motus perennis planetarum explicari nequeat, nisi Concedatur cuique planetae inesse δε centrifugam, qua a Circulari, quam describit, linea, secundum ineam tangentem Circuli sui lineam rectam describeret; sed, quia idem Planetae etiam inest is centripeta, cogatur illa hanc lineam tangentem non adfectare, sed tantum circularem. Centrifuga sive repulseva is inpedit, secundum NEWTONVM , ne planetae cadant Versus centrum orbitae suae, V. g. me unx cadat versus terram. Vis centriseia
33쪽
five adfrat7is inpedit, ne Ioco circularis lineae describat tangentem. Haec vis adtrafliscis repulsu inplerisque experimenti physicis explicandis in opsm vocatur, imo etiam in corporis humani exponendis phaenomenis. Igiturne Newtoniani iure negant, doctrinam suam systematicam esses Sane multi haud ita
censent; quos inter eminentissimus Cardinalis D Po- TIGNAC m aureo opere su , quod dicitur ANT1-LUCRETI Us Lib. II. Propterea miror , tam docto, tamque sagaci NEWTON , VACUUm placuisse, ut motibus aptum Sidereis Etenim, dum Certo atque Perennes Astrorum cursus cum in obsistente fluonti Conciliare nequit, discordantesque planetis Ducere tranSUersma per conica segmina curat Communi ingenitae gravitatis Iege Cometas,
Nil reperit melius, quam si tollatur ab omni AEthere materies agitanda globiquo erantur Adtractu vario rapti per inania. Dicam
Tanti pace viri &c. Et Lib. IV pag. 33-Fisa suis numeris , Newtonia secta, reciso Inpulsu, magicis notum dedit artibus orbem. Sol trahit errantes sphaeras, trahiturquo vicissim, Praevalet ingenti massa, Centroque potenti Nec tamen adducit; nam tramite pergere recto Impetus est ollis jam primo impressus ab aevo. Mutua vis etiam rapit, atque hinc inde trahuntur
Conatu sociarum, centro abscedere tentant. Nascitur e tanto medius Certamine motus.
34쪽
Haud go NEWTONus clamat systemata tango. Illo quidsi haud fingit, sed dudum feta coaptat.
Virtutem occultam is ceco in corpore sensus Debet ARISTOTELI , vacuum tulit eX EPICUR ',
Quandoquidem igitur nequo vacua ab hypothesibus videatur Newtoniana hilosophia, etiam erit ad augendam Medicinam parum idonea. Quanquam necessitate, ut ita dicam, fere inevitabili edici plerique famosiores reperiantur Newtoniani systematis esse. Quod cur fiat, sequens mecum considerate argu
Scilicet obtinuit usus , ut antequam flatum, quem vocant, ite adgrediamur, primo inbuamur litteris, dein jubeamur addiscere Rhetoricam , Dialecticam, idque ut juste ratiocinari, ollogisiceque consilescamus nisi mavultis artem dicere erudite cai'illandi. Tunc Philosopha ipsa sequitur, quam addisci-πὶUS , qualem nostri nobis tradant Ρrofessores. Philosophia nos accingimus ad Theologiam, aut iuris-Prudentiam, aut Medicinam amplectendam. Ubi Theo- Iogio nomen dederimus , oracula sacra ita veneremur Oportet, ut, quidquid contra vel Scripturin, vel Traditionis auctoritatem sit, id cum horrore ejiciamus. Hinc philosophicum systema minus est periculosum, Ut errores inde in sanam Theologiam invehantur. Qui animos adplicant iurisprudentiae , hi suum systemayhilosophicum aegerrime possunt inferre in suum Corpus juris, vel in suas Pandectas et sunt enim haec, facta historica, vel leges atae ergo neque hi a systemiate
suo philosophico multum periclitantur. At
35쪽
1 PRAELAc T. FATHOLOG. 25 At vero longe aliter cum edicinam ambientibus est comparatum et nunquam enim illis medicina sola Pura sincera, naturalis tradi solet, sed pallio philosophico potius induta ' idque secundum opinionem, quae in Academia principatum obtineat, vel quae μο- fessori nostro praeprimis radametur Gaudio exultat tyro, quod datum sibi videat patentem philosophandi campum addiscitque Medicinam secundum placita Philosophorum dominantium. iisdemque superstructam totam Chemiam suam ad eandem normam docetur dirigere, ut et ire medicamentorum Hinc vel cim scius fit Medicus is stematicus, per omnem vitam ita mansurus, adversus quoscunque alios , a suo philosophandi more dissentientes, sui systemati propugnator futurus acerrimUS.
Quid inde metuendum P Id videro est in Confultationibus. Loquar id, quod in mea patria vidi. I dicto consilio plurimorum edicorum in graviori momenti morbo, cum altero neuter convenit super O bi naturam , ejusque curam alia profert gravis aetate barba Sylvianus alia ille, qui hemio laboratorii fumo totus squaltet , alia Cartesianus alia Newtonianus ; quia singuli credunt, a bene intellecto aegri morbo, fortunatam fore, vel infortunatam curam Punicum, quod Plerumque tale consilium medicum parit, tum aegro eX- trema fere agenti, tum uxor Iacrymis madenti, tum innocenti turbae liberorum, quorum fortunas idem fomte, qui patrios cineres , includat tumulus Unicum, inquam , quod tale consilium parit, est summa tum morbi, tum remedii incertitudo est maxima indignatio, eaque justissima, in viros, qui a divina rovidentia in solamina miseriae humanae destinati , qui ad salutem huius aegri unice arcessiti, instar mulierum, in foro altercantium, dira in se invicem congerant, comvitia sibi invicem dicant, sese alii alios calumniis di-
36쪽
lacerent, indignabundique discedant et uno, alioque quandoque sub discessum mortem aegro intentante, si alius sententiam sequi, si alius remedio uti ausus fuerit. Hoc totum lucrum est consultationis, quod tanto pratio familia solvit. Hinc fit, ut ars praestantissima, futilis, ridicula quasi esset, vituperetur quum, quod unus laudaverit,edicus, id damnet alter. Confido AA ut causam capere incipiatis, Cur parum incrementi per 3 specula post ΗΙPPoc RATEM elapsa caeperit Medicina vix etiam dubito, quin viam Cernatis, qua eundum vobis , medicinam Hippocratice, id est, rite colere sit animus. Etenim patuit vobis VETERU Medicina Condendae, augendae methodus vidistis ferream illorum patientiam in indaganda naturari Comprehendistis , II1PPOCRATEM ideo inmortiae opus condere debuisse quia nulli addictus systemati nudam rerum veritatem,
meros naturae rerum effectus observavit, notavit, Vulgavit, pro norma sumsit, deditque agendorum, systematibus addictos refutavit. Si quid omni sua incredibili sagacitate perspicuitate non bene Capiebat, tenuiores fatebatur ingenii vires. Si quid humani vires ingenii penitus fugere observabat, id soli Jo- v notum, id nosse non datum mortalibus, id τὸ Θειο esse dixit. Si quandoque erraverat, Cecinit publice Palinodiam, ut posteri, in quos ipse scopulos inpegisset, Vitarent eosdem Enmagis rum, quem sequi non erubescamus Porro, ut rite haec debiteque a nobis sant, inmobile stet hocce principium, quod Hilosophia Medicino famulari debeat, non adtem praeesse. Un- quam Hippocratica doctrina tam pulcra, inconcussaque, tot saeculis perdurasset, si philosophico innixa systemati prodiisset quam tamen nunc cerniti Unam semper mansisse, tandemque sive postquam GALE
37쪽
Nos eam Aribtotelicis argutiis mancipasset, sive postquam suis generalioribus, erroneis principiis illam cHEΜ1c deturpassent; sive ubi doctrina cariolana ibiam obscurasset; sive Newtoniana ejus etiam aliquantum simplicitati nocuisset potuistis inquam capere, Cur semper constiterit sibi 1PPoc RATEs. In solo quippe Philosophorum Musaeo Iudicraque phantasia, videtur natura mutabilis ipsa autem per sese talis manet, qualis semel e manu prodierit adorandi Crea
Quod idem de Chemia arto sane praestantissima , Censendum, Uatenus pars Physicae sit. Nostisne SYDEN HAΜU. Is systematum omnium demum ita pertaesus, Ut scribat pag. 28. is inanis subtilium, speculationum pompa, ac levicularum rerum notitia, o fortasse edico ad abigendos morbos, non magiSis X Usu futura est, quam Architecto ad Construendasse aedes Musico artis peritia linquam SYDEN ΗΑ -
Μυs, Omnium systematum pertaesus, IPPOCRA- 11s Xemplo Udam rerum naturam Contemplatus,
Medicinam invenit, qualem tradiderat HIPPOCRATES. EXemplo aeternum memorando nudae veritatis Hippocratico doctrinae lHuic igitur principio innixi, si medicinam Colamus, Videmus illico, quot nugis , quot superfluis doctrinis tuto areamus. Has autem recensere ordine Operae pretium Uidetur.
Autronomia opus habemus in Medicina, Uatenus Fb scis pars sit, docens Varias anni tempestates Uariosque in iisdem tum existentes, tum futuro morbos. Caeterum, qua ratione sol reliqui planetae Constructi suit singuline singulis Contineantur orticibuS; conflentne continua suae materiae vi centripeta, cen trifuga, adtractiν , repulsi au parum Medicino interesse videtur Sive enim per annos, sive per omnem
38쪽
quantumvis longaevam aetatem, NEWTo II instar, huic studio nos totos dederimus, nihil nde lucrabimur, aut in usus medicos, aut in caetero usus humanos. Contum abhinc annis homines aeque callebant illa, quae ab in tronornia petantur in usum Medicinoo, Agriculturin , Oecommio uniνerso reliquum, a lationis,
quam quidem jam callent post tot miliena volumina, quibus inanis scribendi prurigo, dominandi in liblosophia amor, ortum dedere. Quae enim observationes multiplices deinceps factae deprehenduntur, circa magneticas a polo arctico declinationes , tum Orien-rales, tum occidentales, utis Circa ejusdsm inclinatione : has omnes Philosophi suis non fabrefecerunt principiis, sed ex curatis adtentorum nautarum observationibus. Ita , ut hisce nihil ontulerit flemaphi-IUophicum. Neque suis 146 Yperimentis circa Magnetem factis, incredibilis patientiae Vir ΜUssc ΗΗΝ- BRO EXTU Ultra progressus videtur, quam ut sibi incognitam adhuc fateretur Magnetis naturam pro usu humano nil utilis xperimenti inde adeptus. Ita AA. tuto carere nos posse vinetis, in qrti mundi systematis disquisitione modo ea intelligamus , in usum ducamus , quae citra omne dubium, quaeque proprie nobis utilia sint. Et quo minus fastuosa systematum mundi magnificentia seduceremini , periculum faciemus, examinandi, an illa non modo non incerta, dubiaque subponant pro certis; sed an non etiam erronea. En vobis , ni fallor, exemplum. Solem Patrem dixere luminis, caloris. Sole siquidem orto, homines' videre se, calere percipiunt; occiduo sole, luce se .calore privari ex sole natam lucem statuerunt, ortumque calorem omnium systematum naum
di physici doctrina haec est, saltem quoad lucem.
39쪽
Interim A. Verbum Dei alia sonat Gen. I.; lucem scilicet creatam die primo, eamque ipsissimam lucem mox divisionem fecisse diem inter noctemque: solem vero, lunam, stellas quarto demum diocreatas Qui de luce tam pulcra docuere, it NEW
de hanc lucis peculiarem Genesta transierunt. In Ge-Πesu qui commentarios edidere, ut se torquent ad hoc eXplicandum ut se, quo se Xtricent, agitant inbuti nimirum systemate, quod mordicus tenent, quod tamen cum verbo Dei minus quadrare intelligunt. Fiat lux , ta facta es Data Inmensa tu fit, non amotu praeexistente; nam pro densissimis tenebris, quibus cooperta legitur facies abyssi, mox, ubente Deo, lux facta est. Neque etiam a sole , quia is modo quatriduo postea creatus est. Lucergo fuit illis quatuor diebus soli minime debita neque magis hodie a sole orta dicenda, quam aer Oriundus diceretur a campana, dum inde Per varios motus, indulationes actus, meas aures ferit. MOUet Campana aera , non facit aera Sol, ubi creatus fuit, movit creatam antea lucem, non fecit lucem.
Quoad ignem, ille omnino differt a Iuce, o sole.
Experimenta docent, ignem per quascunque re Crea tas, etiam rigidissimas dispersum , i latentem, feri demum sentibilem, dum turbatur, aut comprimitur,sNe aere, sive concursu radiorum luminis parallelorum magis adhuc convergentium , Ne denique Corporum durorum in se invicem collisione, aut, quae inter
prinCIpe calorem eXcita te causa In erit refertur,
frictione, adtritu. Haec si ita se habent, quis jam ausit mortalium, infringeres Verbum Dei, contorquereque Ut systema ti errone id adaptet suo imo postponere, Nilipen-
40쪽
dere, eo quod minus cum fabricato suo sole conveniat ΤAd Wrologiam judiciariam quod adtinet, hane
plane ex Medicina eXulem agere jubeamus e mere Utpote ictitiam , ridiculam, damnosam. DrX enim vobis, Asronomiam necessariam fuisse priscis hominibus, ut rite dignoscerent anni tempestates. Tempora antidiluviana forsitan habuerunt alium situm telluris respectu astrorum, quam Postdiluviana: Verum, quum id ignoremUS , inquiramus modo, quomodo NOACH Us ejusque rosapia post Cataci sinum egerint oporteat. Vagi certe initio haeserunt illi, quamdiu
temporum arietatem is annum fixum nondum interstinXerant damnaque perpessi sunt, ubi alienis tempestatibus semientem fecerunt, messuerunt, pecorum direxerunt congressus, plantaverunt vineas, aliaque : coelum igitur contemplari illos omnino oportuit. Lunam . . Videbant omni die sensibilem ortus sui, sensibilem occasus disserentiam habere, Xternoque vultu multum mutari. Quo per 29 dies, aut circiter , idque pluries , observato , didicerunt durationem lunae, Variasque distinguere phases. His duodecios obserVatis, anni tempora animadverterunt quidem utcunque redire haud ita tamen, quin obserVarent, Solem suum Cursum necdum absolvisse. Quod, quum alliquot diebus differret , ut in nostra Computandi ratione E pactas numeremus XI dierum, illi spatio 33 annorum integri anni differentiam debuissent adnotare, si annum modo lunarem Considerastent. Ergo fο- tis annuum cursum debutirunt Considerare. Sed quomodo ΤStellae erant observandae, quae per Vices obscurarentUr delerenturve transitu solis illae, quaeliberari a solis transitu coeptae, se iterum ante initium diei conspiciunda Praeberent.