Antonii de Haen ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones pathologicas

541쪽

mi deliquium superveniat, malum HIPPA L

56 Sanguine multo effusio , convullio aut ungultus superVeniens malum Aph. D 3. sanguini fluxu delirium, aut etiam convulsio, malum. Ash Z-9 Vulneri convulsio superveniens, lethale Vel admo eumdam otium Aph. 5-2. Omnia enim haec jam notati desectum cruoris ad cerebrum cerebellum;

ergo mortem in procinctu esse, siquidem res in eodem

flatu maneant.

S. 233. Quin si esseAus ejus , perturbatio omnium actionunt, cognoscitur. Videte modo epilepti-Cum et non est in toto corpore quid, quod non turbaretur, nullae XcretioneS, aut omnes simul nullus

musculus quietus. Immo, dum alii musculi conveIIum tu alterno motu, alii plane rigent, alii denuo sunt Paralytici. Immo toties fit, ut, si a summis his mi. striis non pereant; maneant sibi, aliisque horrendi, distorsione, distractione musculorum Dipitate C. S. 234. Sanatur ablato irritante, arte Chirurgiud qua re toties actum. Fuit infans convulsionibus Prehensus, ignorabatur causa nudato eo patuit Causa,acicula sub cuti infixa. Alius infans convellitur , di salivam continuo ore effluentem habet, causa ignota denudatur invenit Medicus, a nutrice adplicatum Pedi emplastrum de ranis Cum mercurio Citram dici utriusque diligentiam periisset infans uterque O vulsione : hinc in casu dubio convulsionum infantilium, imitemur hanc prudentiam. Inprudentes Ch rurgi in Paradoxo PARACE L so legentes, quod ille magneta arsenicati vhaera curasset, ausi fuere arsenico uti; quod, ubi rescivim0s, illico auferendum aut abluendum est. Nec fidendum illis, dicentibus r sese adplicuisi arcanum quoddam remedium t fateri debent, qualenam id sit si nolint ea adplicare , quae bona judicamuβ.

542쪽

2 Acri ianito, et dissipator uti mox dictum de

arsenico. Si a causa interna in infantibus, acre acidum enervandum. Si a vermibus, Vix curabis insultus epilepticosis convulsiones, nisi duXeri causam, quae morbum Xcitat.

3 Sublata nervi 232 condirisne per remedia 238. 230 descripta. Ut ante dixi. Fovendo bals

m peruviano fovendo, Iaxando pressionem aequalem conciliando; ac, si aliter ieri nequeat, ut in epi-Ilepsit quandoque accidit, aliis remediis incurabili, nervum illum, unde semper incipiebat paroxysmus ingruore, cinustione inutilem reddendo et unde cura Dcta radicatis. Sin vero reliquis minime auscultet dolor, nec causa foret tollenda sedetur opto. 4 Repletione per lene, amicum liquidum, alimen-rum , ad duo, parca copia ingesum. Loco , Ut Vocant, Cordialium, detur omni quadrante horae, aut

omni semihora uncia dimidia liquidi alimenti maxime juris carnium cum tantillo succi citri, ne facile putrescat. Idem in foeminis verum, quae largam passae uteri haemorrhagiam. Vidimus idem in cura haemorrhagiae. Sed simul adtendatur, ut ligentur artus majores, uti antea dictum. Ita satisfit juisui HIPP. Aph. 2-22. o A repletione qui fiunt morbi, hos evacuatio sanat; ita sit in Iethoricis; quicunque ab evacuatione, sanat repletio. Et aliorum contrarietates juvant Vel sanant. Et Aph. 6-39. , Nam convulsio sit auta repletione, aut evacuatione. Sic quidem etiam singultus. l5, edat s ut haemorrha i r ut ibidem etiam dixi.

Si jam videatis omnes hos modos Curandi convulsiones, quid cogitatis de universa classe antispasmod, corum, adeo decantatorum apud Auctores varios gomnia saecula, ad hodiernum usque. hoc vitio laborarunt,

543쪽

rarunt ut, audito momine Convulsionis, I mox quisque ad suum adamatum arcanum convolaret, quo ceu manu Dei, convulsionem quamcunque abigeret Sunt horum pleraque exotica , vel raro obtinenda, absona

prorsus, immo ridicula. Alius ungulam alcis is quidem pedis postici dextri, in coelum extollit laudibus; cujus pedis pulvisculum alius corpori ingerendum vult, ut juvet; alius ipsum pedem micis ponendum, jubet

Prope corpus aegri, ut exhalationes ejus cum atmosphaera convulsi conmistae eum sanent. De absurditate hujus

verunt Ximiam in rasura cranii humani quidem non omnis cranii. sed hominis suspensi quia in corpus violenta morte exstinctum erat, cum omnibus suis humoribus; forte caput sanguine repletum magis mam serat tum etiam, quia aeri tamdiu fuerat expositum. Immo salubriorem adhuc quidam credidere neam, quae adlatis per aerem seminiis in tali cranio hominis suspensi creverat. Sed, amabo Vos, A. , quid incertae illae nugae ad curandam epilepsiam Quam peculiarem habuere revelationem Auctores Ili utilitatis cranii suspensi hominis, aut innatae illi meae ad epi-lepsiam curandam At lemcus pavonis, amatum antepilepticum AR Ac ELs1, non erit hic loci mittendum. Hoc relligiosissimo collegere multi, donoque, ex misericordia, dederunt; quum cujusque non esset, tam pretioso stercore potiri. - Lapides etiost, hyacinthus, Taphirus, smaragdus, de suis quoque non caruere audibus; verum poterant modo divitum Convulsionibus prodesse. - Tandem acceduntspecifica in- fallibilia ex absorbentibus parata , ut etiam e paeo nia , aleriana bisotri o. quae quum aliquando profuerant, ubi infans acido Vermibusque praesentibus convellebatur jam caeco inpetu citra omne u

544쪽

Extolluntur. Quia vero in atque alia regio, alia atque alia Academia, aut familia, suum quaeque arcanum prae aliis venditarent; edici, ut dissidentes opiniones conciliarent , artificium excogitarunt ingeniosissimum, adunandi omnia diversorum arcana, multo auro adiecto, in unam formulama rati, iam neminem moriturum comvulsum, quum omnibus decantatissimis antispasmodicis una unctis uterentur. Hinc prodiere famosae compositiones per totam Europam , in plurimis pharmacopoeiS V. C. Fulvis epilegaticus E GUTTET RIVERIT ;

- hirundinum, cum o sine eastoreos

eas bonus non aliter. Si aeger debilis sit; si acido, si vermibus laboret, si hystericis, spasmodicis passionis bus

545쪽

driacis vir laboret , indeque oriantur convulsiones tunc, ve acida absorbendo , vel vermes expellendo , vel Carminando, ut aiunt, excitatis aliis in locis pas-mis, spasmos praesentes queunt solvero. Verum sit homo convulnis a vulnere, aesis vel agitatis nervis, sitque lethoricus, inclinet in humorum indolem aikalescentem , aut plenus sit humoribus semi- Putridis v. s. acida , optata, erunt antispasmodicatum, antepileptiea. Sit convulsa mulier a fluxu linguineo remedium erit, cochleatim eam nutrire victu tenuissimo; cavera ab omni irritante ligare abdomenis artus imperare quietem vitam minimam diu servare a vino cardia-CiSque omnibus, tanquam a Venenis, abstinere. Abstinentia ab omnibus dictis antispasmodi eis erit verum unicum antispasmodicum. Convulsiones patiatur infans, quod ebria utatur nutrice prima cura est, ejicere Utricem, aptamque sobriam quaerere. Infans convulsus vel inclinat in acidum vel non si, acidum, absorbentia pulvere antepileptici communes, possunt usui esseri in minus, aut si alitescentes humores infans habeat absorbentia illais pulveres antepileptici nocente cura Indigent hi acescentibus, & acidis, quae enervarentur ab illis decantatis pulvisculis. Quinis, si acidum in primis viis desit,is pulvisculi absorbenses dentur sensim ab humoribus adfluentibus rediguntur in pastanais adglutinantur interno ventriculo ac intestinorum parieti; unde posthac dolores' convulsiones. Aciolio ex ebriae nutricis mamma saepe cum Iacte lactum, humores infantis nonnunquam admodum rarescere facit ita, ut quandoque non sopiantur Convulsiones, nisi prius rarefacti humores,is nimium agentes in cerebrum, leviori venae ctione, aut purgatiuncula Ga

546쪽

convulsiones' Infans convellitur a dentitione, a qua tot in-

toreunt. Datis illi vestra antispasmodica saepe perit. Scitisne, quae in illo casu antispasmodica sint 8 Inflammatas gingiva oportet emollire, refrigerare, per mu-

Cilaginem seminum cydoniorum cum succo sempervivi majoris inverso Calamo, aut penicillo adplicatam continuo paregoricis sopire nervos irritatos ;/, si dens satis jam promotus gingivas tensas penetrare necdum possit, lanceola chirurgica gingivam perscindere e quo ipso momento fere sedatas vidi convulsiones. Vidi eundem pulcrum successium ipse ad tendendum autem est, ne cito nimis sat sectio, tum enim nil juvat vel, ne sero nimium instituatur, gangraenescente iam gingiva emorabilem Casum re

haerentem puellum maximae spei ilium Inlustrisin JAcuυ1N sectione gingivae tensissimae a saevis convulsionibus,, quibus in simili casu alter iam raptus

fuerat, Iiberavit, ac momento fere sanitati restituit. Homo adultus epiIepticus idiopathice crapula plectoram inducento. sopitum excitat IaroXysmum. Remedium antispasmodicum hic est, solvere plethoram, curare, ut per debita evacuantia, diaetam mode . ratam laiathesis Iatens denuo a tali causa non exciteritur. 9 Alius denuo modus curandi convulsionem Jam rogo Vos, A. Consideratis his omnibus, cui usu sunt decantata illa remedia, fastuoso antispanmodicorum titulo superbientis Ut audito nomine morbi, quaesito decantati remedii effectu, o medicina habeatur in promptu. - Ιngenio medicorum industria novit tunc ex pulveribus , ω aquis, spiristibus1

547쪽

tibus, ct wrupis convenientibus mo componere rantispasmodicum catholicon. Detur igitur tale medicamentum mulieri ex haemorrhagia uterina convulsae mox paUCUS superstes sanguis , qui labentem vitam utcunque adhuc sustentabat, ex aperti uteri arteriis erumpet, Ut foemina cum famguine reddat animam. - Detur homini vulnerato, idem erit effectus. - Detur infanti lethorico , Convulsiones augebit. - Detur pileptico Iethorico homini; effectus nascetur idem tristissimus. Sed , dicetis, sunt antispasmodica, quae carent Llis adjunctis calefacientibus tutus proin erit usus eorumdem V. . aqua picarum, hirundinum sine caloreo, sumis epiloticus E GUTTETA, Marchionis, comitiis in FENΥ, pilepticu niger, ruber, dg RINDscΗEIDLERII quae omni remedia Carent, aut fere carent, adjunctis

calidis. Haec, inquietis, si dedero, non excitabo motum in corpore, omnibus his specificis prodero

Verum non intelligitis, talia loquentes, qualis Ia- teat anguis in herba. I Datis farraginem rerum, de quarum pluribus

nulla fide constat, ea auferre convulsiones Certa fide nunquam vis omniUm earum demonstrata est i immo ridiculae sunt hires rariora quaedam ita, Ut vehementer dubitem, an unquam talia adsistra . . UnicornUverum, animalis rarissimi si tamen unquam exstiterit. V. ARTHOLINυ de unicornu.

C Datis farraginem pulverum, quae forte ob addito Iapides pretiosos corallia, Margaritas, cranii rasuram &c acidum absorbebunt, si adsit eaque ratione proderunt infantibus multis ac hominibus adultis , sed nocebunt, si acidum non adsit, quum in passam indomabilem queant abire, is villosae ventri Iliptestinorumque tunicae adhaerere.

548쪽

538 PATHO T. GTA. ' Non video, qui celeb. Η Η ΑΕ lapiduin pret sortim triverem absorbentibus acidum potuerita ad numerare quum utique dudum constet, eos omnes νitrescibilibus inserendos esse apidibus, a, acido non adficiundis, nec illud absorbentibus, uti abso

1 Quod omni ex parte damnosum; quia generaliantispasmodico confiditis negligitis , Ne ignoratis, veram causam convulsionis, in quam inquirendam , in amovendam unice debuissetis adlaborare. Pergunt itaque convulsiones, done vel morte terminentur, vel forti superentur aegri natura aut aetatis metamorphosi, pubertate, menstruis prodeuntibus vitae generiS, Victus, climatis, animi pathematum mutatione &c. non Vestris dictis antispasmodicis. Verum, dicetis mihi denuo, alio Vos agere non posse pacto, quam haec dando. Et cur hoc 3 Quia lauream medicam adepti fuistis in tali regione aut urbe, ubi seniores Μedici nil nisi talia crepant; proinde, quum summam hisce fidem tribuant, non admissuri sint, ut sacra baec anchora per Vos e manibus sibi extorqueatur.

Consilium aptum Vobis dabo. In consultationibus, si aliter non possitis, concedite usum horum pulverum dosi, qua possitis, minima ea Conditione, ut Medicus senior socius Vobis etiam quidquam OnCedat. Vos interim in aram causam convulsionis penetrate, curamque habetote, ut simul praescribantur fiantque ilia, quae nostis causae adversa.

Quodsi obtinore haec non potuistis, vestras saltem egistis partes in praxi autem cium soli estis, arbitrieritis, faciendi, quae judicatis optima. . . Interim tem-POra mutantur nos mutamur in illis Adfulget spes, ut in Physicis omnes demum rectius sapiamuia.

549쪽

s. 7Ι3. MORBI ORGANI cI. 539sequuntur nunc in phorismorum textu Sphi 4. qui

mere spectant opus chirurgicum , quosque legere in Commeat. potestis ob temporis enim penuriam trR-ctare chirurgica illa nunc non possum. Festinandum ad vulnera capitis.

VULNERA CAPITIs.

s. 239-296. Venerandus Auctor nunc spec1atim adgreditur vulnera trium notabilium corporis regionum, in quibus haeret potissima Iethi ex vulneribus causa: capitis, thoracis, abdominis. Vulnera capitis in genere iam consideravimus, dum de vulnerum absoluta lethalitate, non absoluta; de vulnere ex non lethali, neglectu vel errore lethali facto, egimus. Tractatus autem hicce totns chirurgicus est hinc poterunt ii, quibus otium, inprimismedici juniores,

teXtum B cum Commentariis In BARONI adtente Perlegere, ut noscant, quid in his vulneribus requiratur ad curationem. - Paucis ergo rem tangam.

I Vulnera capitis quaedam adeo levia sunt, ut cura admodum parva adhibita sanescant. Sunt autem ex obpositi vulnera capitis adeo parva adspectu, ut vix videantur mereri adtentionem eamdem ob causam neglecta malligna fiunt,4 multum deinceps facessunt negotii. Unde Μedicus advocatus ad hominem, qui caput Contudit, cadendo v. g. per gradus, vel in plataea Propter glaciem vel qui verberatus fuit in caput, aut

adlisit in aliquem locum, aut cui ex alto quid capiti incidit, aut e longinquo quid insiliit; edicus , inquam, in tali casu semper cogitet, se plus peCcaturum, agendo nimis parum, quam agendo nimium. Adeo

quippe pleni sunt Auctorum libri funestis casibus exrarvo Vulnere, aut contusione capitis leviori iudica

550쪽

54 PATHOLOGIA.ta ortis, ut patientiam legentis vix non fatigent. Si referre vellem ipse , quae tristia viderim , quid quo

moerens aliquando observaverim, postquam frustra Chirurgos periculi monueram nimium os detinerem. Verbo obis dixerim non esse Μedicvix aut Chiru guma, qui hac in parte turpes lamentabiles errores non saepius conmittat nisi in omnibus hisce cassibus prudentiam potius nimiam, quam nimis parvam , adhibor decreverit. Talia sunt, parvae contusiones, aut vulnera Xigua CapitiS, Uae videntur externa modo laedere capitis integumenta; sed sub quibus aliquando pericranium aut ipsum ranium est laesum quae laesio neglecta aliquando proserpit, convulsiones, OTIS Corruptiones, C. producit. contusione sola nil videtur aliquando aesum extrinsecus, homo praeter capitis gravitatem, aut vertigines aut dolorem, non videtur male habere. Exempla innumera adsunt, quibus Constitit, Cranium aut scissum tum, aut fractum esse unde in principio non multa prava symptomata ita, ulmedicus Chirurgus jam securi sint sed deinceps stillante sanguine ex aesis vasis in cavum calvariae sensim cerebrum comprimitur, popleXia nascitur homo moritur. Sunt praeterea vulnera contusiones Capitis vix considerandae , io locis , ubi subsunt turae; quae neglectae ope vasorum, quae per futuras Commercium fovent inter cranium externum internumque, suam corruptionem communicant Cum Cranio interno.

Ita vulnera levia in musculi temporalis parte tendinosa, saepe spasmum risum sardonicum, oris tetanum Or

temque genti erUnt.

Tandem vulnera capitis ejusve contusiones habent; pessima, quae non nisi ossium separatione, ac repa