장음표시 사용
21쪽
i Hercul. Saxon. Praelectionum
quia Euacuatio potest fieri aut medica menis, aut auxilii, chirurgicis: Qund pertinet Rad medicamenta, d Cebat Gat.1. I. ylas siquod etiam repetit II. meth e. y p. omne quod est imi letum euacuari aut gidis, ut quae repes lunt humorem ad alias partes, aut calidis quae eundem discutiunt aut siccis, quaeiplum absumunt; & haec in capite locum habent: &yroptereari mei si materia per clientiam peccet in capite, cum tamen pol sit timinutiati a partibus infernis, idcirco frigid s utendum. vi repellaturas interiores partes. I Iaec vero stipati 5 re sientia noti su ni administranda . ubi caput valde suetit repletum, neq; ubi fauces aut thoracis partes fuerint debiles: Nam pret ceps duc cretur materia in haec loca, dc anginam,aut pleui itidem, vel alium similem effictum excitaret : Ideo prς mittenda est proposita uniuersi corpor . spurgatio, &euacu tio, deinde B vero sic tualislcgbus propositis, Reprimentia adhibeantur: quaecum possint esse aut lucci,
aut decocta, aqua vel olea, monet Avicennafr ma .ra. a. e. Io. ne in dolore capitis cum destillatione olea capiti admoueantur: nam destillationem augent.
Illud etiam animadueo tendum,non debere haec medicamenta repellentia syniscere ad iniim strati neq; actu frigida: quia etiamsi foueatur materia a partibus infernis. abund at tamen etiam in capite. Itaq; tepida sunt administranda. 6c quibusdam discusso tu, admista, E. g si utamini decocto, poterstis accipere chamomelum,piantaginem, νοέπι si succis,accu leti, aut luccum rosarum mistum cum idcco aut hedera, aut putetis: si aquis,
Pothreptune iacia conueri unt ea, quae tanquam calida vim habent flerentia: Hec Cvero fiant in duplici differentia: inaedam sunt calida,&humida : Quedam calida, Aesicca. acria &tenium partium,quae in profunda Spartes corporis penetrant, re propterea id est,metabueruica vocantur: Primum genus medicamelornm in omni mater a siue calida siue frigida, ne initie diis micnte administrantur, dummodo materia sit fluxa, non autem amplius conflua . , Praeceptum est commune d cebat Caleni a. ad M. a. o a. de comp. m. r. a. se II.
meis. e. δ ον. materia et a calidam flammationis, ubi iam est fluxa. calidis,dc digerentibus esse tractanda : Propter hac caussam Gal. in materia εt calida uti P d scutariis: decocto cha momeis imbr. vlegy, ut potestis legere te primo ad Glιuς rs. sese unis de comp. loe. l. a. os .e. Sed te medicamentis acribus alia videtur ratio: Nam Gal. in illo. secundo de eon,p. DLe. e. I. I. I. verba fac ens de medicat nentis istis metasyncr ticis ex alco trahentibus,inquit, fuisse antiq rorum institutum indi Teienter illis uti, te tamen non admittere eorum usum in intem eri e calida neque inate iacalida: & propterea concors sibi ipsi fide Turn. mal e .y ct II miIh. c. voicrib I in capite calido medicamentum ex thapsia, de fimo columbino minime conuen re.
Celerum rametsi Galenus tam aperte profiteatur haec medicataenia in calido capite dec dida materia non conuenire: attamen seruatis quibusidam conditionibus, puto haec tino administrari posse,quod etiam comprobaui expellentia. Pi ima νe uti est, ut humor sit calidus. sed in capite exsistat potius per assi uxum, qua ggem tu sibi propier in lem periem capitis calidam. Secunda retula est, ut humor iam fluxus non sit amplius in si lxione.
Tettia, ut litan partib. capitis profundis intra Cranium. .
Quarta, ut iam in capite sit confirmatus,nec paliis cellerit remediis. H ss ruat , puto Galenum quoq; facile adirilisurum acria haec remedia capiti adhibita: Si quidem ipse Galenus in phreniti de ubi iam est fluxa materia,utitur illis plis Cainlidi , 8e acribus remediis, quibus etiam utitur in Lethargo ri .meth a I. Nam ait hos, te thargicos.&phreniticos, in eandem venire curationem per acria. Idem GaI. in dist, inquitan omni inflammatione, ubi materia in in est fluxa, dc a. ad G ιι. a. o II. meth. cap. t. o p. utitur calidis auxiliis materiam ibi contentam diis pantibus: ideo libro artis -δι p. 8s. 9so scribit Galenus hec medicamenta acria, & quae ex alto Ina. Fieriam educunt, non tantum conuenire , quando materia sit stigida, sed quando fuerit in locis profundis extra vasa, ita ut alia ratione commode non possit purgari. Hoc voluit Gai. Cliam n a eriam inflammaticinis, quae iam est extra venas,posse calidis ,&acrabus medicamentis purgaria sit pytctea ipse quoq; e.υ or s .meth, utitur hoc medica meto ex TH, a. de sinapi, des, o calumbino in capite calido cum destillatione salia, acri& calida. Ectorum qui vult plura, legae librum nostrum primum de Phormam.
22쪽
ri Itaque haec medicamenta acria. his seruatis segibus, possunt administrariam post aures. qai locus omnium est couemen tissimus, aut abrasia capillis in syncipite, aut in quacunq; parte magis doIente hi Cremedia multum prosunt. Quod si caput Iaboret intemperie calida,saltem derivationis gratia adhibebitis hedmedic amenta ceruici,&scapulis. Hoc modo sustuli Ego dolores antiquissimos. Uantur quoq; Purtantυ caput per os,& naros, & per os sunt Gargarasmata, Mastis Druiditisne aiati, ereatida me amenta in ore detenta. Gargaruinata componuntur pro trigidis humoribus hune in modum se decoct. puleg. Marchad. B Maioran. S. Aiamri Q. I viij. me Gl. II. . In materia ealidiore N de e. hod. Maia. Passul. Canc. Jviss.
sed quia masticatoria plerunq; administrari non possunt propter vitia dentium vel propter atructus t ucium & thoracis, in his easibus loco masticatorii utamini illitio
nibus palati,aut med cam nil acribus ore detent s
Illinitio palati. N. Neria. -- d. v. Oxymelscirparum. Deinde illinatur penna hoc medicamento dcore aperto tangantur partes sumeri. res palati capite inclinato. Γ MD Sic optime purgatur capur,net, periculum fluxionis thoraci imminet. In ore detinentur medicamenta.quaeiae faciunt,aut radix rethri, aut aura, aut a cinga, aut MaoM .Possunt&fieri pulveres, o ligari in syndone rara,& confici globuli uulino detenti caput expurgant. D p. piper. Pyreth. ting. Atari an M. Putare.M. est f. Globuli. pi si masticatoria ad purgandam pituitam snt inuenta. attamen pro bile erassora L expurgand i leuiora qua dam masticatoria componimtur ex eera, rha barbato pulueri lato, pastulis conti sis,&caricis. VCeterum uterque humor per nam commode purgari potest: & purgatio si aut sue.
Succi purgantes per narra in materia calida erunt succus mal ,succus beta, in uua
in pitu uoso humore conuenit succus eueumerus stris, maioranaiberan. putest. Ex his pollunt etiam fieri decoctiones in nares attrahendae. Valent quoque radices,praecipue vero radix cutiminis recens incisa,& naribus imposita.
23쪽
15 Hercul. Saxon. Praelectionum
Tabacus etiamsi ueheiba regina ad purgandum caput summ opere valet, sive so . Alia, sui, sulcus admoueantur. Expulaeribus prςti uisiantpuia nigeruli per styrura, bis .essib.nstra. Et siquisipiam volueri. tortius media ainentum, hos in tundat pulueresia aq. vitae,siccatos deinde, &pulia eri Z in nares infundat. uti pulveres oxymelite excepti, aut cera subacti in formapessarii natibus indantur: Purgant enim haec omna egregie caput. Tria tamen circa haec remedia sunt obseruanda: Primum ne oculi insigniter laborent. et rum ne vacus,aut tumor nares, siue alias nasi partes occupet. Tertium ut post usum cal dorum aliqua temperatam nares trahantur, siue sit Iac, siue aqua hordei, aut quid simile&c. Haec igitur conueniunt sue pituita, aut melancholia, aut biliosus luecus a caput impleat. Nam ubisi uuabundat, caput validis nasariis non est concutiendum. Periculum enim a poplex ae imminet. Sed quia scio aliq io, cupere descriptionem nostrae aquae ad purgandum caput pernare, GOufectae, idcirco lituus descriptionem subiiciam.
Bulliant in sq. aq. usq; ad consumpt. mediet.& fi. expresso. Attrahitur 3j.vel 3j. huius aquae impositae aut maliquo infundibulo stanneo, vel
aeneo,aut in vota manub. Et hactenus depurgantibus caput, quae pertinent ad fontem pharmaceuticum. Sunt modo de Chisargis in doloribus antiquis, ut Cephalo, & Hamicranis,minime praerei mittenda. Et primunt C .uterrae Deliis diu dubitatum est: An muniant,iti Lxs nee net Q udam enim a Lic dicis prasidus prorsus reiiciunt, qui dicunt haec neque in caulla calida,n q; in frigida nec in occipi te nec in sincipite conuenire. DNon ined di alcunt: qma calidior exustione reddetit: Non infrigidie quia frig damateria tanquam grauis petit deorsum, tanquam crassa, &visc da tonues futuras uocipei meabit.
Non in ovi te: quia est principium spinalis medullae: Tracti vero humores in hane
partem paralysin facium: Addunt rat Onem,de qua dixi in periori b.ex G uenoa.co . c. I . quod icd occiput sit p ars quae ustionem non patitur Non m egite: quia ex Hi p inquiunt ob.de vulnerab.capituc. r. omnia vulnera, quae usq; ad os pertingunt, lathalia sunt. Haec vero cauteria eo redduntur periculosiora quo fiunt lupersutiiri, qua in parte Feric nium PCr sulpentoria potest tuam commvn:cate assieti nem internis membranis. EHis tamen non obstantibus,Consulo, in doloribus antiquis cauteria omnino esse infigenda vel occipit , vel sincipiti. Et iane magnus Hipp. quarto de morb. non unicum Inhri L asibus infixit cauterium,sed octo duo in occipite.daci in sincipi te,duo Circa tem p ta . se uso circa angulos oculorum: Nci , lius eli ex Graecis,qui haec remedia non pio- ponit, te ex Arabibus. Ad rati ines :Trahitur materia ad soinalem medullam: falsa consequentia: Guor uni est exi a os, de trahit humorem ad seipsum: Medulla est intra os. Igitur potius derivabit a medulla,quam attrahat ad medullam. Ad Gal. locum nihil dico: quia insit perioribus hoc ostendi responsuin est)Αd obiectiones de sincipite Dico,Hipp. sententiam fuisse,vulnera capitis non mo- Fdo ad os usq; sed etiam magis superficialia periculosa esse non ex propria natura, sed ex imperitia tractan s. Nu et posse communicati affectionem mein brantu: Nam si pericrannim inflammaretur, posset sane aliquid internis communicari membranis, sed prudens Medicus non permutet locum inflammaii. ' Et ideo cu subiungunt, non conuenite in nraseria eah . Dico vim Cauterii esse v madeo
24쪽
A adeo breuem,ut internos humores non possit ulterius calcfacere. Eo minus calefaciet, si quispia circus antes partes restigerantibus muniat linteis impositis aceto, oleo rosac. succo lactucae, aut latri imbutis. Quod ipsum ad maiorem cautelam fieri potetit triduo di quatriduo pol ipsam vilionem. Quod etiam dicunt, stetidos humores tanquam crassos, de graues non posse purgari, ridi eulum est. Non enim sunt isti humores in eorpore inanimi, sed in corpore uiuenis te, cuius facultates, calor innatus perpetuo agit in materiam,&illam etiam sit crassam attenuar,ffc in vapores digerit,ut cum Vis pateant, crassis etiam humoribus, sed attenu.atis, transitus sit facilis. Conueniunt igitur Cauteria. B Neq; minus conueniunt Cucurbi lascarificatae aut occipiti, aut sincipiti appositae: Laudantur tamen magis in sincipite. eo, quod singuis exiens in hac parte nullum inserat hac in parte refrigerationis periculum. Praeter haec est terarimnia,sive arteriarum tectio. Non loquor in praesentia da illa arteriatum sectione,de qua in superioribus memini lectionibus, quς eli integra exacilio pertransuet sulnia ut abscissio partis art tiae, de quam minit G il. 3 meis.Op vlum. α Paul.M. .e.s.qui acceperunt ab Hi p. a. de morb. Sed per arteriotomiam intelligo aperiationem per phlebotomum factam in arteria capitis,qtiae mag'S pullet, t iam ceterς. Hac operationem non esIe periculosam aut dissicilem propria experientia testatur Parae .s C lib.rs sua Chirurg cir .u qui etiam scri bit se felici sit .ne hac section e antiquos curasse do Iores,praecipue hemicranios: Mittitur enim sanguis ex arteria partis dolentis. Qui, d si operatio ministris non sit facilis. in antiquis doloribus licebit illam urere arteriam,quae ceteris & tumidior, magis pulsans apparuerit. Denique si quis abhorreat a ferro, & ab igne, excogitata sunt remedia valde astrictoria his arterus admota,quae flux onem cohibent. Parantur sic. N. Terra argu J .
Haec omnia,&alia huiusmodi arte iii apponuntur,per quas fit fluxio, & hac ratio. ne dolor minuitur. Ex proxime dictis etiamsi colligatur ratio curandi dolores exstitιbus, εν vaporibus, nihilominus placet subiungere familiaria quaedam remedia, quae tig Ilatim adflatu, d l-cutiendos fuerunt. Sunt autem se umigra auis menta quaeciam odorata ex cyper .ca-rioph. styrace ligno aloes. Nonnulli lumma non felicitate utuntur suffumigio ex gummi Indico, quod a.
Alii etiam habentin via suffumigium ex alto, ex gummi pariter Indico, quod vo- eis acant Copal re Atiis. At M. Absq; scissumigio pilae odorata ex Laadano, amira, Omoso, rare, & nosties idem praestare possunt. vitanda sunt omnia odorata, quae caput rei lent, ut mosa, & cνoc π.
25쪽
i8 Hercul. Saxon. praelectionum
Extrinsecus quoq; utiliter uniuerso capiti admouentu accub repleti chamometi, Apubgra' milio, Sejate calet actis in sartagine. Possuns in eunde usu omenta fieri ex decoctione clamomebis etfans Orme. cimini.
. 'vod si vermes adsint expurgari poterunt decoction ibus in nares attractis, quae re .aec amniam album,score ςm, b lamentham,absnth. marino cominitarae coronali poterunt quoq; Cerata,vel Linime δε imponi ex aloe,myrrha, ocroco mi stis cum sect
Hactenus de auxiliis ad expurgandam materiam sequitur tractatio de remediis supe- arantibus morbos, & primum intemperiem frigidam,&calidam,sive cum siue sine o structionibuS.
s. XIII. Curatio intemperies frigida.
IN intemperie, di materia frigida conueniunt magnς antidotii heriaca, e Mithridat. a 3ss. usq; ad 3j. 4. horis ante cibum,conserua anthos, siue florum rori an Munica, aut sola,aut Neriaca,& Mithridato permista hoc ipsum praestare potest. Lignimia . ac conicis decoctum si capitat.bus he. bis praeparetur,essicacissimum est auxilium. Erunt a. herbae Capitales: morana farciaν, berantes pulegiuma imbrium, vescatimen hum. Non placet a. illorum consili um,qui vi num huic decoctioni admiscent: Nam vi nu tot calidis medica. mentis admistum erit humorum, qui in toto corpore continentur,ad caput vehicu- C
Extrinsecus conueruant pariter oleasmenta Lotiones,sti Leidia, exsiccantia, te calefacietis: Et ubi obstructio adest,sint quoq; attenuantia,& digerentia: Ideo inter olea probatur valde Laurinam,rutaceum,illudi medicamentum,quod Paul. bb. s.c.f. tanquam etsi cacissimum proponit, a muliere tamen acceptum, cuiuS meminit etiam Ααic. ροι- .er 2.e. Io. dc Holler. I. cap. demsrb.mIernis. Medicamentum est radix cucum. sylvestris in
tabellas incisa dccocta in oleo,ctag.Si quis accipiat oleum rutae. aut Minim fortius erit medicamentum. Post decoctionem oleo caput inungatur: Ex ipa vero radice eontusa fit Emplastrum,quod capiti imponitur. Puto id e praestituru oloum,q, Patauu familiare eli, resolutivum vocatum: Recipita.radices Bνγonia: Et propterea u loco radicis cucume- Dris stluest. fiat emplast. ex radicebris x. easdem habet vires attenuandi humores craisos, consequenter liberandi caput ab obstructione. Et sane oportet Medicum esse diligento in superandis obstructionibus: Et ideo si in his casibus frequentes etiam fiant Capitis o-νω-,etiamsi patiens lotionibus non sit assuetus,ex lotione iuuabitur,praecipue si alteretur lixivium bacchare, agarico,eolos mhiae,maiora ,surchad caumenuo. Si fiant etiam Putinationes seequentes, nctim aut pannis asperis, auisacculis imbutis pulveribus abstersoriis,ut putu .lupinor.emiamarariesita. nigri sina'. stillicidia quoq; in his casibus sint ex aquis sulphurialummos. Duros. & salsis.
f. XIV. Curatio intemperiei calida. E
m Vod si intemperies sit calida, intrinsecus probantur aquae naturales refrig rantes,acιda, ac ferrat erum caprinum, conserua violarum, rosarum umbea, nenopham. Extrinsecus vero probantur Lotiones ineratae ros foliuetritissessii ructura, & aliis huiusmodi refrigerantibus. Et si obstructio adsit,eligenda sunt abstersoria frigida. ut esset puluis ex Lapide pumice,ex testis, cochleis. Stillicidia paritet sint ex aquis refrigerantibus.
CEds adsit ei corruptis quid agendum Z Si corruptio Menervi, facta cutis incisione, aut ustione, siue per ignem, siue per causticum super parte affecta, non erit dissicit eos Fipsu inras atorio instrumento usq; ad Iocum sanum ab omni carie expurgare. Sed si sanies fuerit in diplomate, seu meditullio ossis, aut in parte in torna. Aretae. M. I.HuIurn.curande. a periculosim profert es Ie operationem,quae fit per cauterium usi ad locum astectum: quod de nos ipsi confitemur.
26쪽
A Sed quid agendum ' Si corruptio quam primum non emendetur, semper vicerius
serpit. Itaque satius est, anceps experiri remedium, quam certae morti aegi citantem se- Iinquere. Itaque ubi vitiumsit in diplomaIe, cauterium debet peruenire eo usque,id est.ad diploma; Si in parte fuerit interna, facienda est integra totius cranii terebratio. Hanc proposuit Hipp. a. de morb. Hac ipsa utuntur familiariter Chirurgi hoc tempore in vulneribus capitis cum suspicione sanguinis,aut puris supra membraciam.
s. X VI. Viet in ratio in dictis affectibus.
Is accedat victus ratio, ita ut in caussa frigida aer sit calidus: corpus exerceatur cibus - sit tenuis, S attenuans: fugiantque Venerem: aluus lubrica seruetur & vinum quidem v bibant; sed tenue: fugiantque assum, cepas/orrumintros omnia vaporosa. In caussa calida aer sit frigidus: dent corpus quieti, & somno mec viantur tenui admodum victu accipiant autem fructus astrictorios, citonia. mespila, pyra, dcc. Haec sentremediaaduersus caussas,& affectiones,quae dolorem excitant :pauca dicam de auxiliis, quae diriguntur aduersias dolorem.
S. XVIL. Curatio dolorispersevi est γυλ toma.
Dolor iram ubi fuerit ingens, curatur&anodynis. & narcoticis. Anodyna sunt oleum ex viteli. ouorum,ol. 66-ctoum .permistum,fritalia excivis cum oleo ros confecta. Omenta animalium, & pulmones calentes extracti, & capiti appositi. c Hoc quoque Linimentum erit anodynum. t uctilet.sem.mata. alib. an. Fij. Hrest Mor. n. iij. Gr .compl. aonguediam. Ianatis. M. Fomenta quin etiam ex decoct. maia.aθh.ς amem. aneth.melisis Vr. per spongias adhibita habent vim anodynam. His non conferentibus sunt deinceps P arearica Extrinseca, & Intrinseca. Extrin- D secus administrentur succus timea, nymphea, b scyamilapaueri algi mandrag. quibus non conferentibus additur epram, siue ipus Q is, siue ocet, nen h. unguentopopuI. Sint au- Iem optigra. ib. in singula olei, aut unguenti uncia. Tandem his non conserentibus, quando dolor est ex caussa calida,& vigiliae vires deiiciunt,periculum phrenitidis immineat , intrinsecus quoque optata conueniunt aut 3 g. Ther. recent. aut Philon. Rom. aut Requ. col. aut Pilia. de Onetos Sed in horum usu cautos oportet esseMedicos quia sensus,dc mentem obtundunt:
Atque ideo stuporis, Paralysis, Comatis, atque Apoplexiae luspicionem inferunt. Idcirco post horum usum de extrinsecus, & intrinsecus aliqua subiiciantur calida, E quae prauam opii qualitatem possunt Corrigere.
Hasen secuti post tractatum de dolore capitis, de vertigine verba faciam Est autem duplexVertigo: Vna quidem limplaciter ut sta vertigo;altera vero .stenebricosavocatur.Prima Graeci dicunt os, secund:im Detos,ut eit apud
Arabes ScMomram vocant, quo nomine Icnebri im explicant. Elt uertigo simpliciter acceptavitiuin imaginationis deprauatae simul cum auditu, dc visu deprauato ob spirituum animalium motum. Tenebrisma autem vertigo, leu Dorore est pariter imaginatio depratiata cum sensu visus abolito;aliquando etiam cuin motu abolito exspirituum animali uin, di motione, de impedimcnto transitus ad propria loca. Vtraq;-rti l aberi in aginatione indeprauata. Non aut adest deperditio sensus visus, ut quidam arbitranturi Na fit vel ago an tenebris quando obiccta exicciora nora
27쪽
ro Hercul. Saxon. Praelectionum
videmur. Putant praeterea vertiginosi proprium caput circumagi: At vero caput pro- Apriam non est obiectum proprii visus. Accedit, quod in tenebricosa vertigine imagmatio illa circumrotationis rerum persistit,& tamen visus non adest. Propterea iure ex Galeno colligimus . aph. II. vertiginem esse vitium imaginationis. Simplex vertigo dicitur habere prauum auditum, & visum: quia adest sibilus, AUtinnitus aurium, de ante oculos videtur quasi nebula, vel tela quaedam imponi.
Iximus autem caussam huius vertigin is simpliciter acceptae esse motum spirituum Per motum intelligimus primo quidem circularem I aliquando etiam non cir- acularem. Datur quaedam vertigo non tenebricosa, improprie tamen dicta, in qua oculi offuscantur, aures exsibilant, & patientes motum quendam in cerebro sentiunt, quem Diubationem vocant. Hic a stectus est species vertiginis impropria, quae praecedit veram vertiginem, de qua Aer. inprisci cap. . lib. retrab a. Avicen. r. I.rr. s. vocavit hunc affe- mim almo, seu myrtaimrem, ut expotuit Gentil. in com.Aper istud caput. Et propterea
Rhases sub nomine vertiginis hunc ipsum comprehendit affectum, quem Α uie. describit lotacit. Nomine spiritus intelligo primo & per se spuitus animales. Isti enim sunt praecipuum facul tatis'principis. ω motivae,& sensitiuae instrumentum. CCaussa autem Scotomω, in qua, ut dixi, tenebrae circa oculos apparent, & aliquando patientes in tei ram cadunt, semper tamen imaginantur res circumuolui.vel propriucaput, caussa, inquam, est motus circularis spirituum animalium, quatenus scilicet faci unt imaginationem deprauatam. Sed caussa, Propter quam tollitur visus, di motus, proponetur infra.
s. III. Caussae immediatessicientes vertiginem.
Nunc autem ad caussas descendentes illas distribuemus in s.classes:In prima erit sermo de caussis inordinati motus spirituum animaliua In L. erit sermo de caussis motuum circularium; In 3. loquemur de caussis aboliti sensius, visus, dimotus. DCaussae litur, propter quas spiritus animales inordinate mouentur, sunt vel Ex. ternae, vel Internae: Et Externae quidem proponuntur a GaIeno 3.delog.asD.1. Ab Auic.
I. R. tris. .P. Sunt autem sol, balneum calidum, filetio, dc concussio omnis capitis: Propterea casus ex alto. percussio, contusio, motus omnis corporis inordinatus, di immoderatus,vMursu, urimaequitatio, nauigatio, abin, ereborea, praecipue veto motus in circulum, nimia venus, inspectio eorum corporum, quae in circulum celeriter mouentur, Iresae,aquarum et ortues,lcc.potus vini generosi,vsusque acrium δε eorum omnium,quae caput replent, inter quaepetroselinum. de hydrastinum vocatum primas habent partes. Sunt quoque Din cause immediata,de praecipue imaginatio in illis,qui facile vertiginem incurrunt . Imaginationes sunt multae,quae in circulum spiritus mouent,dever- Eliginem excitant.
Idipso in faciunt vapores, flatus frigidi, spiritus vitalis repente in caput confluens. D φινιtas virati exemplum habetis apud Galen.3.de oc.sse.Lqui spiritum calidum petarterias carotides ad caput ascendent m vertiginis caussam esse aflirmat. De vapore calido in febribus a toto corpore eleuato idem docent Hippocr. & Gal.
Deflituosa materia nemo est, qui dubitat 'Imo omnes Medicinae scriptores usque adeo hac in re conueniunt.flatum esse caussam huius motus inordinati, ut quidam putauerim solum flatum esse vertiginis Caussam.
Aus mediatae sunt mareν istis. De materia. vi nunc dicebam, Constans fere a irini iam est opimo, illa inesse frigidam. Hinc s. h. v. in constituta ne Australi: & a 3. in Hyeme, &c. & 3 i. in senibus vertigines fieri docct: Quae omnia succum frigidum abundare denotant, atqueiae ex cruditatibus, excibis crassi stacci, legumi-- nibus
28쪽
nibus, pr. ecipue Gyeolcare No p Fibur, aliisque id genus frigidis &humidis, vertigo excitari solei: Hanc caussam nos quoque admittimus; sed sola non est. Plerunque caussa materialis est Pisis: Pι optet ea dicebat Hipp. de Galen. . aph. . Inappetentiam, morsum oris ventriculi,& vertiginem tenebricosam indicare, euacuandum esse per superiora: quia, vi Ga n. docet, hilis, quae petit os ventriculi, est caussa horum symptomatum, &facile per vomitum educitur. Idem Galen. ut ante dictum, ex calido spiritu per arterias ascendente vertigines fieri dicit: At calidus spitii us non fit absque sanguine, & bile: Et propterea .isio ac ut M. ubi mentio fit vertiginis in bribus factae, in quibus propter caliditatem natura tentat humores digerere; led cum hoc praestate aequeat, mittit in caput. Idcii co Aretaeus I. de caus. Huturn. LI. scribi t,vertigui messe praesagium fili urae epilepsiae: Et propterea in hac fieri vomitiones bilis, & atrae biIis. Et idem Aret. I. Hur. curandor. e. s. scribu vertiginem fieri post suppressum sanguinem haemorrhoidalem, dg nataum, aut mensium. Id enim colligitur ex Hipp. lib. de morb. mri qui virginibus inquit fieri vertigines ex utero. Rhases autem nollet non modo In hoc p. ad Almanser. sed etiam I. conrmen .e. 3 quo sequitur Avicenna de alii, materiam vaporis, qui facit vertiginem, volunt esse Bisim san-PInem, melancholiam, defluuuam. Essiciens caulsa istius vaporis semper est calor: Neque enim frigus potest vaporem aut statum ex aliqua materia gignere. Hinc Galen. a. . acutor. kerxiginem, ait, esse medium quid1nterpraua, erbo signa: Nam non est omnino Drauum: Quia quando adest corporis rese getatio. tum nihil vaporis gignitur: Invertigine tantus cit calor, qui potuit
Et quia materia, ex qua vapor, aut flatus generatur,potest esse de in cerebro, de ex.tra cerebrum. Quando in cerebro fuerit pituitosa de frigida materia,tunc dicitur seri vertigo ex inaequali intemper te: quia materia habet temperiem frigidam caput calidam . ex quibus generat ut hic vapor, vel flaius. Idcirco Gal. . de isc. af I. scribit fieri vertiginem ex inaequali intemperie. t rabes, qui aliquando subtiliores sunt, quam conuenit, fieri volunt ex in aquali intemperie a blaue materia: sed hoc est figmentum eo rom. His sic explicatis, si materia sit per consensum,potest esse in ventriculo, iecore liene, utero, in venis totius corporib; quandoq; etiam in parte aliqua determinata,& ignobili. Nam ex illo ipso vapore venenato, ex quo fit Epilepsa potest fieri veri go: At epi-lepsia fit aliquando exd gito pedis: Ergo & vertigo ex eodem loco fieri potest Explicabo Auditores caussam motus circularis spiti tuum animalium : luam problemata ad vertiginem spectantia: proponam caussam aboliti visus, de motus: irantibo deinceps ad signa. Caussam c. Nulam morus non potamus assequi, nisi intelligamus motu circularem in capite duplicem esse: Unum naturalem, alterum praeter naturam: Naturalis motus ille est, qui incipit in arteriis . arotidibus deinde tendit ad plenum reti formem, seu pri res cerebri ventriculos,a prioribus in medios,a mediis ad postic mos, a postremis de iu- de spiritus impartiun cur neruis: Motus praeter naturam contra se habet.
DRoblema primunt erat, repur quam caussa veni uisbum t proprium caput circumagi, in aut cucumrotara' Caulla nulla eit alia, quam agitatio facta in membranis venarum. Marteriarum se in membranis cerebri. Nam hic motus violetu, mouet etiam palles continentes: Imo in motu naturalι ipiritu i in partes continentes non agilamur aut concutiuntur: sed in hoc motu violento partesipiae continentes concutiunt ut . Illis agitatis putant aegri caput proprium circumrotari.
Problematis alterius dilucidatio.
CVinquaritur secundo. Prour quam eatismptis Σι ω mginosiosi tu exscrior ei tum rorarii Ratio est manifestat Nam cum spiritus animales haveant in se species ommusenti hilium ,qimaginationi offerunt ut idcirco sicuti nouentur iste imagines oblectot u
exi norum: ita existimant paci cntes moueri obiecta exteria ad Nam, ut dicit Avicei,.
id in cli, siue moueatur id, quod videtur , siue id, quo videmus. Id quo videmus ath
29쪽
ra Hercul. Saxon. Praelectionum
speetes visibilis reseruata in spiritu. Ergo ub liaec species mouetur, ibi externa obiecta
, IV Caussa sebiati visus, s motus.
Enio ad caussas sublati visus de motus. Caussam maior Medicorum pars existimat esse lotam veni cicutolucerebri obstructionem. Sed, ut summatim agamus, omnis
angustia ventriculorum cerebri prolibet transitum spiritus, Ac ita in cauisa es sublati motus de v;sas. O innis ergo angustia est in caussa obstructionis,vel impedimenti,siue sit ob tructio, siue lubsidentia, siue compresso, siue densitas.
. B structio quidem fit non ex humoribus erassis: Nam vertigo est affectus cito acem
dens, de cito reeedens: propterea cautam habet obstarente vaporem potius cransum,aut spiri tum copiosum, quam humores. Compressito fit ex Tumoribus circa membranas Eccerebrum, fit etiam ex contu- sone Ae consequenter fractura et anet. Subsidentia fit aut ex veneno, aut morsu propter acrimoniam humoris velliean. tis ventriculos cel ebri. Densitas fit ex nimia refrigeratione. Quaecunq; ex his caussis angustia saeiar, prohibet transitum spiritus ad neruos. Sed praeter has cauisa est quoq; alia.de qua nemosco prorum meminit,&fere est freq ientior aliis. Dictum est, spi ritus animale, a ventriculis cerebri ad neruos moueri recta linea:Voi motus circularis horum sipit iiuum est nimis violemus idem spiritus non potest de tecta linea,&circulariter mouer . Hoc patet exemplo aquae . quae coiinetur in vale vitreo perforato. Exagitemus aquam in circulum velociter,etiamsi va, si pei foratum,nihilominus aqua non exibit ex foramine per concitatum motum circularem. Sic fitan spiria ib.ubi admodum velociter mouentur. Vt tandem finiam,hic motus circularis est in caussa abolitionis motus vitus, Sc sensus.
CIgna vertiginis sunt varia pro varietate differentiarum, caussarum, de loeorum aDitectorum. D ssereariarum quidem: Nam illa, quam Auic. vocat Pag rationem, nos ritubatio-sem, fit cum pandiculatione totius corporis, oscitatione frequenti, cum motu etii he-quenti palpebrarum,manuum contrectatione, cum rubore faciei,cum tinnitu aurium, offuscatione oculorum, Et in hac patientes non opinantur obiectac ircum rotam ted vix pedibus stare possunt, propterea manus mouent, visus emacula apprehendant. netos sex facile cognoscitur ex imaginatione circularis motus, vel proprii capitis, vel rerum externarum. vcl cum deprauato visu, Ac auditu. Tenebruosa vertigo in hoc differt a ceteris: quia praeter imaginationem motu, cit. eularis amittunt vitum, dc cadunt in terram. Distinguitur autem ab Diaptitur quia in his nec spuma, nec conuulsio adelf, dc functiones principes manent illa sae. Qiud pertinet ad Esλο Donemea .rum, non sunt quaerenda signa cautarum externarum: Quia partim sunt exposita intrat . dea re capuα, partim habentur ex relatione aegri. At si cauta intrinseca fuerit spiritus calidus,facile eognoscitur ex temperamento. totius corporis calido, ex tumore. εc pulsatione arteriarum circa iuguluin, qui etiam aliquando, ut docet Avicenna,dolorem infert. Plaeterea haec vertigo facile aecedit, de reeedit: Est cum rubore, de calore faciei, dc oculorum, cum vigiliis, delirio, plerunque sequit ut febres,aut iram vehementem, aut usum calidorum,dciuuat a frigidis, nocumentum percipit a calidis. Sistitati fuerisim , cra , qui Vertiginem faciat,praecedit sibilus aurium, omnia sunt perturbata. Somnian autem se volarC,adest capitis dolor ex tensivus, facie, pallida. Et si flatus generetur in capite, aderit capitis grauitas, sopor, stupor sensuum, torpor in
30쪽
Α si ex ventriculo sit flatibus t e ferto, a d lunt rutius sciatius ex resone instasi es φώ-raf qtientia. Si veto fiat ex morsu oris ventriculi, ad in nausia,ina petentia sitis mariturioris. Si fiat ex uno, vel venenata aura, haec mouetur momento temporis, nullo apparente manifesto indicio alicuius magni moi bi, vel in capite, vel subiectis locis. Solet aut praecipue eleuati ex utero, sue propter suppletas mentes, vel propterretentum semen.
a Uiusmodi affectus quam uis ex se non videatur lethalis; nihilominus quandoque le-B quit ut lethales affectus, nempe conuulsiones,capitis inflammationes, solet etiam desinere, in graues assictus: quandoque in Maniam, de Melancholiam. Eret. I de catis chronicor.e. . Aliquando desinit in Epilepsiam ,& Apoplexiam, ut docet Gasin. s. apb. V. Igitur Ilic a Tectus mala minatur: Itaque eum hic affectus periodicus sit, uno modo ita. ctandus est inaccessione, altero modo extra accessionem.
s. o. Curatio vertiginis Inaccessone.
INtra Messionem primo reuellimus ligaturis, frictione, cucurbitulis, vesicatoriis, suppositoriis, di per clysteres acres. Du B lv M est de lectione venae, Fntum cohisenias inaccessione ' Vnu, Gentilis ex tot Medicinae scriptoribus,quos ego ei di,mentionem fa-C cit venae sectionis in ac cessione. Et sane quanquam hic unus si, mihi videtur seruatis quibusdam conditionibus habere rationem adeo efficacem, ut non modo utiliter, sed necolatio vena secanda sit. Supponamus vertiginem ex sanguine multo, &vaporoso fieri,confertim ascenis dente per arterias ad cerebrum: Si quam primum hic sanguis non reuellatur,&evacue tur, nonne imminet periculum a poplexiae, ex Gal. lib. decur rat per IAE .c.s. Si igitur minatur Apoplexia,Sc ex lectione venae potest tolli periculu, sectio erit utilis,dc nec ei saria.
ς Ed dices: Tempore accesῖnis vire unisu cara, ct πω permittaην, ut hoc tempore a
DIco: In suffocatione vitium non praetermittitur venae lectio: Idcirco Celsus & Aeatius secant venam in ipsamet accessione apoplexiae, & tamen maior est virium suffocatio, quam invertigine. . Accedit testimonium Hipp. . Mut.M. Et Gatan comment. inquit per venarum in terceptiones quasdam intelligi suffocationes ex sanguine; in quibus tamen subiungit' intex. a . secatadam etae venam in cubito. Ideo poteshetiam in vertigine sanguinea secari vena tempore accessionis. Licet etiam uti Reprimem Jus externis, dc Vomitori ex sententia Aretaei inaccessio L ne, quando fiat ex ventriculo. Expediam paucis, quae de vertigine dicenda sunt: statim phrenitidis tractationem aggrediar. Erat siet mode vertigine, cuius curationem in ipso accessionis tempore instituera mus: Et si vertigo ex calido humorrbus itat, aut spiritu Vaporoso per arietias ascendeme, statim haec potio convcnit: is n- granat. triton. 3 J. q. autag. Mi J. M.f. pono. Reprimit haec potio vapores aleenitentes,&inordinatum spirituu motum. Con. ueniunt quoquc cetcra reprimentia capiti adhibenda.
F. VII. Curiatio extra acce mem.
LXtra accessionem unicuique materice ita prospicienduin est, ut diximus in tra ctatu de dolo/e caprιώ. Itaque si verugo exsanguineseruido , lirtuoso oriatur, secanda