장음표시 사용
31쪽
a 4 Hercul. Saxon. Pi electionum.
est vena. Neque unica tantum, sed multiplex. Ideo tempore interualli liceti mptimis Ainferiores te cate vcnas, praecipue vero in luppressis mensibu, bc haemorrhoidibus: Seiacandae deinde sunt is petiores, dextra vel sinistra, prout impetus sanguinis, vel exieco re, vel ex liene ortum duxerit: Secandae etiam sunt venae post aures, dum tamen fluxio per exteriores fiat; non autem per interiores: quanquam existimo, missionem sangLinis influxione etiam interna multum prodesse. Quod pertinet ad piragantia ,sunt talia in quacunque materia, qualia descripsimus supra: Hoc tamen moneo: In vertigine facta per consensum a ventriculo eruditatibus pleno praeter incidentia conuenire pitulas de hiera , alephanmnas: sicuti quando humor BDetit calidus, de ad ventriculi os impetum faciat, conuenit vomitus,ex Hipp. . aph. V. In his eatibus iuuat usus huius electuarii, quo patientes viantur hor. . ante prand. Mirob. eitrin 3 j.
moribus frigidis inventriculo, qui potest accipi summo mane ad di J. hor. 4. ante cibum aut in vin , aut in iure: Potest ferculis etiam adrnisceri. Pulvis est talis. ω Cirrim m.
In vertigine per essentiam facta conueniunt ea omnia caput purgantia ε sensibiliter, & intentibiliter, de qui b. supra; exceptis tamen sternutatoriis vallai S, quae propter nimiam agitationem vertiginem excitant. Existimarunt nonnulli vermem sericinum exsiccatum,& pulueri saturn&inspersum suturae coronali iuuare vertiginosos. Carmium V.hoc puluere usum cise frequentissime aiunt.
AD victus rationem quod attinet,cum ea talis esse debeat.vrprovarietate caussarum vario modo im ituatur, non est opus sngula repetere. Suffciat intellexis: in Oir ni vertigine c a esse vi tanda, quae caput replent, ut astrum, cape porrum, Unum genrasum, amyam, Ec cetera id genias.
T TVncastichum Latini vocant alienationem mentis. Ab Arabibus nunc Carabisus , nunc λ sisn calidum, modo phrenesis vel renuis dicitur.
32쪽
A Ndiil est aliud hicas ctus,qu im desipientia continua poti stimum cum febre continua ex inflammatione cerebri. Desipientiam intelligo vicium facultatis ratiocinatricis. aediscursus depraurii: In quo distinguitur phrenitis ab amentia isu stolida rate, demorosi, ut docu:t Gal. Lb. de dig. δε ι. e. . Nam in amentia discursus tollitur ι in morosi dim; nuitura, inpluent idcac- prauatur.
Continuam dixi,ad differentiam pseudodelirii,quod fit ex consensu febrium .siudisint ex venis communibus, siue ex determinatis locis patientibuS. Gaian. a loci est . fe t x consensu pulmonum. N iecoris, & oris ventriculi deliria fieri polle, quae Lauicia conta. B nua non sunt,exa.de a m .e. .
Potissimum dixi, vi significarem non modo discursum, sed& imaginationem. &memoriam laedi. De memo: ia docet Gal. s. loe. U. . qui scribit phreniticis irrationabilem succedere memoriae desectum,ut qui inatulam poposcerat, fic illius oblitus sit. De imaginatione id ipsum collig ture Galeno, Ad ferendν υ . cap. I. σή daeloc. σδ. Sed laeduntur Se aliaese mones sima, sinsia comminu potissimum. Vt propterea adsint vigiliae immoderatae'. ut collig:tur ἔ.m fm et. DLL Laliquas auten vis phrenuis sit lpuria, adest etiam Coma, &de hoc in phreniti de meminit Hipp.&Galon. s. in
C Cum febre continua ad differentiam & melancholiae quae est sine febre, S pseudo delirii, quod in tertianis intermittentibus circa vigorem plerunque contingit. Ex inflammatione cerebri,ad differentiam deliru continui Ciam febre. quod fit ex inflammatione di aphragmatis. Docet enim G d. saeloc.st . tantam esse similitudinem delitii facti ex septo transuerso cum eo quod fit ex ce ebro,ut antiquiores ob hanc cai csam diaphragma phrenas vocaverint.Haec est rudi, delineatio delinitionis phtemtidis, quae exactius est proponenda.
Vm dicimus Phrenitim esse Disipiemram, Se detirium, haee habet 4. discrentias di aliis r quando est cum furore; aliquando cum risu, nonnunquam eum studio ἔ non raro cum melancholia. Has dimerentias partim colligere potestis ULss. partim vero toto fereroues.stb. Et quia desipientia cum furore, re risu omnibus est conspicua, explicanis da est d Terentia cum studio, quae est obscura: In hac aegri apte admodum videntur de rebus diffieilibus disputare: de philosophicis, si philolophi; de propriis artibus ad propositum loquentur, si artifices: Desipere tamen dicuntur, quatenus de his disputant non seruata cond ti,ne temporis, loci, modi be personarum .apud quas loquuntur. Delirium melancholicum ei si existimetur sine febre consistere, quod etiam nos certissimum assi mamus; nihilominus aliquando in phrenitide fit, utpote quae spuria tu temporis exultat,multumque humoris melancholici tum admistum habeat. Huius ex. Ε emplum habetis apud H pp.I.int ιδ υ. ιε. in caris uxoris. quae laboravit phra nitide melancholica. Hinc Holler. in hac parte non est reprobandus, qui aliquando melanehoIicos Constituit cucn febre continua, ad has melancholias te piciens, quae phreniti dein se.
Ohemaudam illud quoque hoc in loco,non quocunq; tempore phrenitim esse diccursum deprauatumued quaaris abolitum, quando scit, facta lit aequalis intemperies In vianiuersa cerebri substantia,omnesque illius partes humore sint aequaliter imbutae: Tune fit Phicnitis illa Gal. Hectica vocata I in1.W-bsa. In qua aegri amplius non deliram; ted quieti,atq; immobiles iacent potius exstincta rationatrice facultate. quam deprauata Sed quia diximusin phrenitide laedi etiam avenis Mim,euni tamen certum si phre niti eos iam sanitati restitutos recordari eorum, qua illi, contigere,&ipio quoq; moibi tempore usium memoriae retinent: Idcircostendam phreniticos non amittere memoriam eorum , qtiae illis contigere ante aduentum morbi: horum enim optime recordanturi ed eorum iam a memoriam habete non possunt, quae dum actu sunt phrenitici, sensibus eorum occurrunt: Ratio:
33쪽
1 6 Hemul. Saxon. Ρra lectionum
Quia dum sun t phrenitici spiritus animales habent semper agitatos, & motos. Idcirco Aspecies sensibilium receptas in sensibus non possiantisti spiritus ita retinere,ut memoriae offeruntur: Quod absq; quiete fieri non potest, ut potestis colligere ex Arist. ιι de me
momo remisc. a. de ex Galib. demot mus .c.QQuod si quis dicat: Nuomodo eros recordantur eoru , qυ issis contigerunt tempore morbi' Dicendum, quod hoc temporc phreniticis multa offerantur obiccta non recepta sensibus externis, sed spiritibus impressa propter fuliginosos vapores multos cerebrum ipsum replentes. Isti vapores varia fingunt spectra, varias imagines, quae valde impri muntur inanimis phreniticorum: harum imaginum recordantur polt morbum; non recordantur obiectorum , quae recipiuntur in sensibus externis propter causam iam B
Ιλhrenitidem non distursus tantum, sed etiam imaginationis vitium esse docuit Galba deratisi impl. .cum scribit phrenitim virium esseremicincubatis. Rectricem autem facilitate ipsemet Gal.tib.dedi . mpto. in tres distinxerat differensias: Imaginationem, D. scursum,& Memoriam.
CEterum haec sententia aliquam habet dissicultatem. Nam Gal. dedi mpl. 3. est . de De affc. a. triplicem facit delicti differentiam: Vnam,in qua sola imaginatio laedi tur, tervato discurlu,cuius exemplum proponitur a Galeno sub Theophili nomine qui ei maginabatur tibicines ademe in angulo conclauis,iubebatque illos expelli: Exemplum est, inquit Gai deprauatae imaginationis; seruati tamen disicursus. Quandoque seruatur imaginatio, deprauatur discursus: Exemplum proponitGal. cuiusdam qui singula quaedam vata propriis nominibus appellabati illa tamen tanquam amens sine discursu proiiciebat ex senestra. Aliquando vero & imaginatio, & discursus tollitur. Haec, ut dicebam, pariunt dissicultatem.
Solutiones. QVod pertinet ad primum, dari delirium cum laesia imaginatione, seruato discursu,
hoc dico non fieri in vera phrenitide; sed in delirio comuniter accepto. Delirium aut esse quid leuius despientia phreniticorum, colligitur ex Galen. . ph.y. or ex eis a.de Draul Amrio. qui propterea inquit fieri delirium, S: per consensum a toto corpore. &ex intemperie cerebri cum materia absq; inflammatione; aliquando vero ex inflammatio die, & tunc est vera phrenitis. Itaq; potest quispiam delirare absq; discursu lasso, sola ima ginat ione laesa: non tamen erit phreniticus. Hinc Gal.3.1ns. θι. M. phrenitidem nul-lε latione dicit ab insania di Ferre, nisi febre: quia haec sine, illa cum febre. At infama semper est vitium discursus: Ergo & phrenitis. At hoc ex vobis ipsis colligere potestis
Ad secundum obiectum idurisci LPhrenitidem eraratu imaginatione; laso tamen istu G Dico imaginationem esse duplicem: Una talitratam; alteram deliberativam; quam Averr. vocat: Eli distinctio Arist.3.dean.t.1 . In omni b. phreniticis depravatur ima oinatio deliberativa; non necessario sensitiva. Sinsitiva imaginatio est quaedam perceptio speciei sensibilis receptae in sensu communi, & oblatae imaginationi separatae
DHiberalitia est illa. quae in specie iam recepta format conceptum am citiae. aut i imicitiae, boni aut mali, fugiendi, aut prosequendi. Potest itaq; fieri, ut phrenitici non decipiantur circa speciem obiecti receptam: Medicum cognolcant, ut Medicum e So cratem,ut Socratem; Sed sermant dein te conceptum omnino deprauatum: Nam Medicum putant inimicum,&consequenter fugiendum: Ergo intus deliberativa semper Audistis quomodo in phrenitide actiones, Ee functiones principales laedantur,vi. Fdeamus modo. quomodo dessensitiuae laedan tur. . . Et pomo quod pertinet adsensi incCmunem, inq)ao ex Gal sententia hilomnu . Si vigilia, hic iri phrenitide summopere deprauatur. Deprauatur autem, quia succedunt vigiliae intentae: istae aut sum duorum generum: Aliquando vocantur tarachodes.seu viuitiae turbulentat:Sic vocat illis Gal. 1.Dir. ρωh. o uo, quod sint cum perpetuo quo-
34쪽
tuitur illa species phrenitidis, quam nipp. dc Gad. lib. de Comat. e. a. os. vocant Coma vi gil, Arabes dicunt labet Eit species phrenitidis,ut optime Gal. I. in I. IV- . r. animaduertit, in qua inest quidem delirium, sed non usque adeo inanifestum. Isti enim magna ex pat te oculis connivent, Etiamsi non dormiant, & cum primum vocantur, statim in delirium incidunt. Est, ut dixi, species phrenitidis, quae media est inter exquisita phre nitidem de exquisitum letha gum. Idcirco Gad. r. in I. Pror t. Id runca stetitum medium Dptimaniam vocata. Sed quia Typho maniae nomine complectitur etiam Coma somnise rum, quod magis pertinet ad lethargum, de hoc dicemus tuo loco. Nunc autem illud accipiendum, Coatavigil differentiam esse phrenitidis: Quini V mo, ut omnia habeatis, quae pertinent ad hanc partem, Coma hoc vigil duas habet differentias : Vnum dicitur Coma vigilpigrum, leu Cataphora, d quo in emimi Ga l. imo i pleHipp. 3.iny. H. s. Aliud est non pigrum : dc de utroque meminit Gal. lib. de Comate e. s. vocaturque alio nomine cum eod. Hipp. Cataphora vigil pigra,& Cataphora vigil non pigra.
Deprauantur quoque alii sensus, dc praecipue V M. Nam phreniticis phantasma..ta apparent, quem au modum luffusis, putantque se videre pulices, pilos, soccos, qlios
assidue carpunt vel carpere tentant, Vt docuit GaI. I.pro . s. Haec igitur actionum lisio fit cum febre contInua. Et quamuis R hales intelligat per febrem continuam cotinentem seu conclusam; C attamen notate, ne decipiamini, plerunque febres phreniticorum habent accessiones. Ratio de summit Ex Gal. a.dedisser .fibr c. vlto. meth. c.f. Omnesfebres, inquit Gilc n. quae orarum ducunt ex Leti determinatispatientibus, habent circuitus, ct accissiones. PDeni:is ortum ducit ex determinara Deopatre te . nempe cerebro: Ergo debet habere accessiones. Hinc Gal. Iaph. ia. febres phrenitico tum inquit habere accessiones de '. in s. a
Illud quidem pro tuendo Rhase nostro dicere potamus, phrenitim iam factam
eontinuam, continentemque febrem habere: Nam ideo sunt accessiones, quod nouus at inflammationis incrementum : Vbi nullum iit amplius inflammationis incremen tum, febris potest esse continens. Haec continens labris, d illa, quae quidem continuaesti; sed cum accellionibus,&exacerbationibus fit, ortum ducit ex inflamatione celebri.
DEr 1Uammationem intelligimus intemperiem cum tumore, qui potest varius en, lan. guineus biliosus, siue bilis sit pallida, siue flaua, potest eme Atra bilarius vel ex bile viasta,vel melancholia usta potest esse Melancholicus, bc Pituitosus, ut Spter hanc caussam oriantur tot phrenitidis differentiae a nobis propositae: aliae cum risu, quae sunt ex sangui nc: aliae cum νικα quae sunt ex bile potissitnum vita; Gaecumstadu, quae fiunt ex melan
cholia; aliae cum comate vigili,quae fiunt ex bile pituita cornisla,m GaII.ser prorsit. docet.
Quanquam illud non sit praetereundum, quod Galenus eod. loco ictibit, fieri aliquando affectum somniculosum cum vigiliis ex sanguine copioso cerebrum grauante: ν sed bili permitto. Dico, non esse praetermittcdum, quia multum differt curatio huius ab . - aliis supradictis ex bile cum pituita.
N Omine cerebri Auic. hac in parte secutus Aetium, de Paulum, putat intelligi poti C.
simum membranas,ex consequenti cerebru, Imo ucro putant istu crebru ito posse inflammari; sed 1ssici tantum calida intemperie per consentum a incoianis inflamatis Sed huius sententiae video non fuisse Gai. qui ivrimo prorbet. I. σια aperte docet phrenitidem esse cerebri inflammationem. Docet quidem . depraesar. expulsi cerebri
Finflamationem comunicari membranis, Λ vice versa; nunquam tamen docet in phrenitide cerebrum non inflammati . Quod lia .isI E d. p. scribit, in phreniti de partes cerc. bri calfieti; non propterea docet eas Callicitabique turn ore. Et cine ipsemet Avicci . IJ.tr . .c. r. docet, cerebrum posse inflammat 1. Id quod facili me fieri possie non tantum propter viciniam membranarum, quantum propter rivulos, tu lacunam Linguinis,quae indura membrana continetur. Gal. y. de insari. c. o. Hic igitur sanguis iii lacuna coci.
35쪽
18 Hercul. Saxon. 'a lectionum
tentus primario potest cerebrum inflammare; Tametsi non inficior, illud quandoque Ain fiam mari post inflammatam membranam praecipue tenuem, quae ccrebro clt Psopinquior.
Non conteram tempus in recensendis caussis mediatis: Quandoquidem illς omnes caulia,quas diximus dolorem capitis, inferre, posIunt pluenmdem excitare.
AD signa igitur transeo: Distribuam tractationem de signis in partes: In I. agetur de lignis incipientis phrenitidis; In 1. de signis factae: In 3. ponentur signa distincti- aua caussarum & locorum In . versabimur in signis distincti uis phrenitidis ab affectibus smilibus; In 1. de prognosticis erit sermo.
R D primam partem quoil attinei. in qua estote attenti: quia laudabilius est praeser-
, vate patientes a phrenitide, quam Curare. Signa incipientis phrenitidis ad s. potis' si mum capita rediguntur: Quaedam pectinent ad actiones laesas; alia ad excrementae Tertia ad qualitates mutatas. Signa ab actionibus laesis desumta ad c. rediguntur capita. Primum continet signa desitaria ab actionibus principibus. II. quae desumuntur a sensu comum. III. a sensious CC Aternis. IV. ex motu animali. V. a facultate irascibili, seu vitali. VI. 8cvltimum continet signa d e promtu a facultate naturali. In primo fonte tria sunt signa praecipua. Primum t Obliuio circa principium acce Dsoni ,: Dico ci: ca princi ium: quia cum obliuio est continua, est signum phrenitidis factae, Ryn incipientis. a. desumitur a discursu deprauato,a delitio scilic. quod circa incrementa,& vigores tantum apparet. ad differentiam phte nitidis factae, in qua delirium est perpetuum. 3. Est multipl. citas imaginationum, quae patientibus occurrunt, sc praeci Fue sunt imagines rerum, quae t intin motu: Ita ego audiui plurimos dicentes,arbores Nioue ii,Wmnilia. Dissciunt autem a phreniticis eo, quod cognoscant imagines illas
este falsas. I Quod ad secundum fontem, sensum scit . communem attinet,tria quot hauriuntur signa. I. vig liae, quae magna ex parte sum continuae. a. Si quis est somnus, ill C admodum preturbatus,&inquu tilicst, ut propterea post movicu tempus iii rgant, clament, eo quod, ut Hipp. I. in I. proriat.s. ait, & interpretatur Gal. ibi d. somnia 'sissint, Ixuua, id cit, vidcantur vique adeo vera, quae ipsis osset untur in somniis, ut statim expui gestam: perinde atque si ab obiecto laxi titi seco in eos irruente excI arentur. 3. Sigaum et , iraegri nuper a tomno excitati familiares non cognoicaui.
Ex tertio fonte signorum tot desumuntur signa, quot sensus externi. Idcirco aut surditas aut tinnitus aut tu in futurae phtenitidis est signum. Id ipsum ostendum lactynaae circa oculos, splendore vitiolae & deprauatae visiones,gc minae, aut trigemina , vel etiam EPhantasmata ante oculos obuersantia, quasi pulices, flocci, pili, dcc. Lingua nigra, de arida est inconst&ns, quasi balbutiens, tremula. amarus sapor,ves alius simi liter foetidus apparet. Circa nares simit ter pravi odores veriantur. Caput uniuersum, & praecipue occi- ' .put, insigni de continuo dolo. vercatur. Ad quartum Iontem rcferuntur omnes motus animales importune facti , depraua ti, iusto fortiores, aut imbecilliores. In his notauit Hipp. amplificationcm supercilii, motum oculi frequentem, & te cem, multam locutionem, frequentem screatum, laepe cooperiri, aut proiicere tegumenta, saepe de cubitum mutare, modo in pedes, modo in caput, modo in latus dextrum, modo in sinistrum, crura habere modo diducta, modo contracta, manus frequenter contrectare, quasi aliquid carpere velint, quinii no an- Fte oculos manus ponere, quasi muscam, aut quid tale ex turbent. Haec omnia sum signa futurae phrenitidis. In quint scin te tria sonis gnat primu est facilitas ad iram, de praecipue in muli cie, aut viro hono sto,&modesto: Sic scribit Hipp. a. Q. L prori s )Excoposito, Oduito shomine ferox responsio malum: fcbris acuta. II. cli signum pulsus tr c quentes, &ccle
36쪽
res, magna ex parte duri, id conuulsui, quando membranae ipsae sunt inflammatae. .de caussis pust . Nam ubi cerebrum potius iii iii flammatum,quam membranae,pullus molliores lunt,ex Galeno .depraesag.e pulpδ.c p. In 6. fonte sunt primum V a. quae si ex Crassis, dc turbatis fiant tenues. Be pcllucidae, futuram portendunt phrenitidem. Propterea dicebat Hipp. ro. I ibin v in febrib.perturbata sunt, quales tumentorum, in dolores capiι ,σc. de ibidem aph. a. Subiungit: Zuib. inna et rada albaesunt maia. maxime vero Gran phrent tuis apparent. Eaeciem urinae ratione suspensi liabent aliquam vim praedicendi phrenii idem , ut colligitur ex eod. Hipp/I.'o . ori cyaemb. r. licet non sit certum signum. 8 Quod dixi de urinis dico de Excrementis alui. ALι excrementa au modum biliola, si deinde alba evadant. lunt certa phrenitidissigna, dummodo alia accedant, de quibus
diximus. Hinc Hipp.r orhG.a. rubram ventris colluuiem in phreniticis malam isse scribit, de qua idem auctor in text. I.scribit,eandem albam cile malam: Utrumq; autem est verum: nam si debet fieri phrenitis, oportet iecur multam geneiare bilem , qtae ex rubra ventris colluvie cognoscitur: sed si eadem caput petat. rccrementa alui redduntur alba, & sine colore.
Ad hunc fontem pertinent Vomitin quoq; aeruginosi, quos Phrenitidem suturam
indicare docuit Hipp t prorit t. Io. Ad quatitates muratas pertinet color faciei, qui aliquanao valde rubicundus est; C quandoque vcro nimium pallet, de ad citrinum tendit. Denique quoad excrementa ex naribus stilla: sanguinis erumpunt,quae ipsae sutu ram quoquc praesagiunt Phrenitidem.
Actam phrenitidem non aliunde petere oportet, quam ex fontibus 'ropositis; sed a diuerta quadam ratione. Nam si sermo fiat deficultatuus rectricius Obliuio in phrent r. facta est perpetua, ut propteLCa neque recordentur mingere, neque deiicere, ncci; offam. quam in Ore habent. deglutire, neq; linguam extractam intromittere. Quoad aesumam, delirium non est circa vigores tantum, sed toto labris tempore;&propterea, ut dicebat Gal. s.foc. st non inuadit subito sed paulatim fit,& ad inere.
V mentum tendit. usque adeo Iaeditur, ut falsas illas imagines, quas vapor putridus imprimit, putent omnino verissimas, S quod magis est familiares medicos,cibos concipiant tanquam hostes, & venenum. Pariter quod adsensim communem attinet, praeter vigilias de turbatos somnos illud accedit, quod somnus delirium auget. Quod adsensu externos, circa oculos lacrymς apparent erodentes,acres: quia propter innaminationem humor ipse acrimoniam contrahit, coniunctiva tunica, quae ad. nata dicitur. inflammatur, de totus oculus fuscum contrahit colorem, quasi , ut dicebat E Hipp.I.ρυνhet. ι .concretum habeat puluerem,&propterea nitor amittitur oculorum, dia vilus hebetatur, dc tamen ante oculos phantasmata apparen t.
Quod spectat adtac sensim, iam non amplius de dolore capitis, aut alterius par.
tis conqueruntur; sed neque delinguae ariditate, aut siccitate. t tuom Mntatis sunt deprauati, ut iam intellexistis Sed his omnibus accedit Ret ιyatio magna, 'c rara, ut docuit My. r. rogn. a . Eccon firmauit Galenus eodem loco,ea dei .res rica. Est magna respiratio: quia usus ea auctus, de instrumenta non dolent: eit rara propter obliuionem respirandi. Defacisate visati, de urati plura non iunt dicenda, quam antea dixerimus.
Circa qualitates mutatvi unum norat Hipp. Ityorb. II. G Vocem scilicet clango. psam, quae fit exsiccata larynge propter in si immationcm ccrebra. Haec omnia signa poliunt coli gi patiam ex Hippoclatc ι. 8tother. r. . . . Io. V. 1. 17 ιρ. II. ct alto M. L. I. CN ex Galcnos. Hisc. .ut praetcream t. pro uo equo
casta est mentio. uSigna phrenitidis hecticae habetis apud Gal. r in ιlrorhust
37쪽
3o Hercul. Saxon. Praelectionum
V tacabimur in proponendis signis distincti uis caussarum & locorum ι deinde vero
in aliis. I taque si phrenitis fiat exfninos Nurne, delirium est cum risu, N: iucunditate, ima. ginationes dc spectra, quae vel tantur circa oculos, sum obiectorum rubeo tum, facies &oculi insigni rubore lunt praediti, venae tument, arteriae insigniter pulsant, de febris est continua continens.
Quod si fuerit phrenitis exuenguine bilio , est cum ira, cum vigiliis perpetuis, facie squalida, citrina, oculis exsiccatis, concauis, pulsus sunt duriores,& febris exacerba Btur de tertio in tertium.
Si phrenitis fuerit mi stum est delirium ex iucunditate & moestitia; modo rident, modo plorant, de cum delirant, cum studio delirare videntur: Nam sin guli artifices, eleganter de suis artibus, de ad propositum discurrunt; sed paulo post ut dicebat Gal. I. prorhet. ard turpia loquuntur, Ec obscoena seriis permiscent. Quod simultas sit phrenitis, facile cognoscitur: quia est connexa cum Comate vigili: Haben t enim magna ex parte oculos clausos, etiamsi non dormiant. Et quia hoc Coma est duplex: P grum,& non pigrum unpigro, si vocentur phrenitici, vix oculos ape riunt, occum semel aperuerint, nihil respondentes em iterum paulo post claudunt in nonpigro vocati oculos attollunt, irascuntur, dira loquuntur, de paulo post iterum quali Coormituri oculo ς claudunt.
Sed quia diximus ex Hipp.&Gal. r.ρωkr. hoc coma vigil fieri etiam ex sanguine bilioso,distinguetis hoc, quod fit ex pituita bili permista, ab eo quod fit ex sanguine, hoc modo, quod in pituitoso facies est pallida, oculi non rubentes; sed pituita assi uentesma res similitet humidiores sunt pituitam expurgantes. Venio ad disen maiora. Haec diligenter notate: quia plerunque phrenitis incipit ob inflamm atione cerebri; quandoq; ab inflammatione membranarum. Prima autem adficile cognoscitur de fallit Medicos: Si igitur phrenitis fiat affectis primo membranis dolor insignis praecedit. Si ex cerebro incipit nullus praecedit, aut subsequitur dolor: Non praecedit: quia ce Drebrum elidol oris expers: Non Lbsequitur: quia tametsi inflammatio communicetur membranis, antea facta est in cerebro: Et propterea ex delicio praeexsistente dolorem non sentiunt. Propter ara, summatu primo membranis, non statim memoria amittitur, & dclirium est valde i naequale, imaginationes sunt plures de magis conspicuae, ac vigiliae magiso intensae, quam ubi inflammatio prurium cerebrum Occupat. Ratio est: Nam ubi mombranae primo inflammantur, cerebru primo contrahit intem p riem calidam,& siccain, re faliginosos vapores, qua subitantia: At ex inteperie calida,& licca intensae fiunt vigiliae; Ex multis vaporiis multae fiunt imaginationes, di imagines : Et quia inaequali ter LO. municantur isti vapotes, modo plures, modo pauciores, hinc etiam inaequale delirium. At ubi Cerebrum primario repletur, vigiliae non sunt usque adeo intensae propter praesentiam materiae: imagines non sunt multae qui avapores eleuati ex materiam cere bro exsistente potius psitu ut membranaν, quam cerebrum: praeterquam . quod a multitudine materiae eorum motus impeditur. Est quoque delirium aequale: quia materia aequaliter ipsum cerebrum Occupat. Dcedit, quod in phrenitide a membranis incipiente pulsus sunt duri, vibrati, conuulliui. In ea, quae incipit a cerebro, pulsus sunt molles ex Gal. prae 7 . ex s.c. Loy. Ad hae calfectis membranis, oculi redduntur Concaui: Nam inflammatis membranis cerebri,contrahuntur etiam membranae oculorum, quibus contractis,oculus minor F
lnflammata aurubi stantia oculi fiunt prominentiores, duri, tumidi: Nam ad repletionem lubitantiae ccrebri sequitur etiam repletio in humoribus oculorum : HIVMr δ. prog ..io inter Praua signa ex oculis delumia.&concavos,& tumidoS rcfert.
Denique ubi membrana alliciuntur. a frictus est libi sinulis, neque multum variant symptomata. In
38쪽
A In inflammationeterebri diequentes sunt permutationes, ut propterea aliquando magis l.edatur visus: quandoq; magis auditus, quam alter, non rumquam unius partis motus,ut oculi,aliquando alte cius,ut linguae & mandibulae. Mutantur quoq; sympto. rea a facultarum principum,ut quandoque sequatur insignis oblivio. imaginatio autem sana,quandoq; vero memoria iterum recuperetur, imaginatio deperdatur. Haec inquit Cal.I.rn Ilroiae .ar fieri permutata materia ab uno loco in alium locum cerebri. Ex hoc loco multi desumunt auctoritatem ad probandum,facultates plincipes ecse loco distinctas.Sic igitur distinguetis Locos inter se.
T Istinguetis etiam phrenitidem ab essectibus similibus non dissicili negotio. Α hin lania quidem sola febre: Nam insani eodem modo delirant,quo phrenitiaci, sed absq; sehre. aedistinguitur phrenitis ex continuitate delirii. Distinguitur etiam a Delim,ex septo transierse: quia in phrenitide spiratio est ma gna, & rara in delirici ex scpto transuerso est celer,& frequens. Praetei ea cum delitium sit ex septo transuerib, adest dolor.circa eam partem,& hypochondrii contentio ut scυ-bunt Hipp.&Gal. a prognost. 18,&repetit Galenus s. 1c. M.
C S. X. Luinta parasignorum,qua continet
DR ognostica sunt salutis aut mortis, longitudipis,aut breuitatis, permutationis aut re-- solutionis. Et ρerniciosim quidem phrenitim explicauit Hipp. a.'ro . II. I. V. Gmunt. Cum scribit: Nigra euomentes,in appetentos, quorum oculus est clausub,&ferox, vertiginosios,decolores,imbecillos,refrigeratos ni me esse medendos, dec. Ceterum nota tantum nigra euomentes,sea etiam aeruginem pernICIose habent ex I. in r.prorhet. ro. I. ms.υιδ s ostenditur exemplo cuiusdam phrenitici obeuntis in quarta die cum vomitu virulento. Vno verbo: Omnia ea signa praua,quae ex facie,&oculis,ex decubitu, ex D man um gesticulatone, ex dentium stlidore proposuit Hipp. inclusive aio.prognostico ad 1s.v'; lib. I.Omnia inquit sunt prognostica certa futuri mali euentus in phreni, licis, sicuti contra omnia opposita bonum pollicentur exitum. Tria obteruaui signa salutaria: Primum,oculi aciem nunquam'suisse ablatam. Secundum, illos semper bene habuisse ad omnia oblata,sive essent cibi,siue medicamenta. Tettium vires vitales firmas exstitisse. Habui deploratissimum phreniticum, qui fuit a me sanatus Vencitis. S gyra Longitudinis,aut Breuitatu capiuntur ab ipsamet forma phrenitidis: Nam quae ethlegitima ex unguine bilioso, aut sanguine puro, plerunque non pertransit septimam:Spuria pol stat tingere I .docente Gall. vi Heb.decret.c. vltimo, quinimos fu-Ε erit melancholica pi test pertingere Lo. ut patet in casu Vxoris Dealcis 3. in s. Οι- dem. D. )Permutatur vero phrenitis interdum in Lethargum: quod facile cognoscetis, quando delirium uesiet it . dc pro vigstia sopor succedat. Pci mutatur ad abscessum,quod cog m lcetis, si aut in septima aut 4. bris augeat ut superueniente rigore,aut horrore ; deinde inaequalis color totam occi pat facium, ut modo impente sit rubra, modo pallida,atq; eodem tempore alia omnia lyn plomata exa
Hiod ii tendat ad Resolutionem, paulatim omnia mitescunt symptomata.
g. XI. THERA PIA TVRE ITIDIS ET
ΤTPhrenitidis curatio recte procedat inquatuo allam distribuam partes, prout 4. V sunt inflammationum tempora: Inuium,seu Principium, Augmentum, status, ecDeclinacio.
39쪽
31 Hercul: Samin. Praelectionum
Et quia per principium Gal.lib. temporab morb.c. .intelligit totum illud tempus in Aquo humor confluitier augmentum, in quo fluxus humor putret it, per Iuras tempus. mquo humor in pus conuertitur,aut digesitur, fler decimationem te in pus vel euacuationis puris,vel digestionis: Nos principii nominc hoc tempore duo intelligimus: Primum totum illud te in pus,in quo si, fluxio: Secundo illud tantum tempus, in quo incipit fluxio. Quantum nec ellaria sit illa distinctio, colligetis excuratione. Haec secunda ac ceptio principii colligitur ex Galenodetnag tmemp. LI. Ita ut Oxillo loco possimus colligere principium di itingui inquatuor alia tempora, quorum primum est illud, quo ma. terra confluens replet vasa partis maiora, arterias, A venas: Secundum tempus plincipii quod porcst vocari incrementum,est illud,in quo replentur vasa non solum maiora,
sed etiam minora usq; ad minima Tertium principii tempus, quod potest dici status, est, din quo maioria tran,tunditur extra vasa, replet omnia spatia inania, imbuit membra. nas,carnem,ligamesita. Quar a declinatio vocabitur,cumla vc materia evacuata,aut di.
geri incipit. His si e constitutis nomine principii intelligo primam principii partem, in qua arteriae maiores. de venae replentur. Hoc tempore necessaria est totius Euacuatio, Reuabis,
Repercussio, Interceptio. Muatio primum fit sanguinis missione per sectam venam dummodo vires con .stent, omnium consense. Sed de Tempore est aliqua difficultas, Ac ambiguitas, dum Αet. ex una parre,&alii cum eo post quartum diem minime consulunt sectionem venae, Areta. I curan.acut.c. a. cum Viderer phrenitidem aliquando quarto die incipientem, concedit secati vena usq; ad textu.Sed si in s. aut γ.inquit,desilium inchoet, est delirium criticum vena non est secanda.
Falsi tamen haec est sententia Incipit aliquando phrenitis post septimam ex tracmutatione unius inflammationis in aliam. Ego vidi Venetiis in nobili muliere pleurat. dem in septima die in phrenitidem permutatam,quq etiam obiit phrennica. Hinc Dio. cles apud Coelium fi urelian .vires ipsas i espiciens firmas etiam octauo venam secat. Et sane si Hip. Anaxioni venam secuit octauo die inpleuritide, cur non poterit secari in phrenitide constantibus viribuS ' Itaque dummodo vires constent, etiamsi phi enitis incipiat post septimam licet venam secare. DDe ista magna est ambiguitas: Primo propter aegri inobedientiam: Nam delirantes brachia non porr gun imo contrahunt: ubi Alex.I rall.& Paul. Αeg. quos Recentiores insequuntur, in tali casus cant venam in fronte: QRod tamen in principio indi mihi nequaquam probatur: In principio Opus est revulsione: vena frontis euacuat ex loco a f. Dcho:praeterquam quod no inuenio quomodo ille phreniticus,qui brachium chi tu ganon porrigit, lubensae volens venam frontis aperiti sinat. Si dicanti Ligandus est : Potest etiam ligari ad secandam venam in cubito. Quoos fieri non potest,satius est,praecipue in Obelis, de mollioribus corporibus, meaνbuuta adhibere ear, statvi extremis tantum partibus, de distantibus a capite.
T PT mis vre mensibin,o hamorrhoidibinperiores,aninferiares venase eanda sim' Re- ῖV centiores censent superiores tanquam capiti proximas: Quod minime piobatur duas obeaussas. Primo quia Gal. bb.decuret ang.ms .c . in omni mensium supprecsione inferiores venas secandas esse consulit. Secundo quia cum in praetentia serino sit de principio de reuulsionis scit.tempore,dicebat Galenus ibidem pro reuulsione humorem longe a parte astecta esse retrasendum. Itaq; si superiores secentur, languis,
qui fluere debebat ad uterum, retrahetur ad venam cauam fit anarropos) ex qua fit totus languinis motus in caput. Satius igitur primum venas inscriores aperire, fit si delirium augeatur, mox etiam superiores,ut pote,quae & reuellere,& derivare pollunt. F
I Dcirco cum quaerimus: Virumsecanda sit c Whatica,an Media,a Interiori videndum est: Uttum iam caput aliqua ex parte sit repletum, nec ne Z Vbi enim repletum tu cit, Cephalica est secanda caleno auctore . . de M. stro. Si non sit repletum. aperiri potest media, aut bastica: In alluetis ad excretiones haemorrhoidum, tantundem valet haemorrhoidum apertio,quantum venae sectio, . m. Val. .
40쪽
Qu dii in sanguinis abundantia,at limpetu in caput post sectam venam aut cu- cui buulae assigamur, aut haemorrhoides evacuentur,absq; etia inconsuetudine praecedente ager iuuabitur. De Onsitate etsi Galenus r.aph as .voluit in maximis inflammationibus,ae doloribus 8e febribus ardent usi mis,quae tria inueniuntur in phrenitide, mittendum sanguinem ad deliquium animi usq; nihilominus conueniunt omnes Medici id minime agendum. Vires enim facile conciduat,&propter vigilas,&propter immod .cos motus, de quod plerunq; cibum renuant.
Ita in languinea mutatur sanguis usq; ad tu . vel ad 3 xvj, si corpus si plethori.
In aliis spuriis mittatur ab. Sui. vli ad x. plus minus pro varietate paticntis. Nec de sangi linis missione. Quod ad Medicamenta,conueniunt Recentiores nonnulli cum Avicenna statim ab initio purgatione utendum eo quod materia turgeat,& acutus sit morbus In acutis autem ni orbis eadem die medicari. apb.to. praecipH Hi p. Sed tamen nulli minus placet hoc consilium. Primo quia medicamentum electi uepurgatis,si exhibeatur in magna copia, vires deiicit,& Corpus reddit calidius. si in me diocri, ita, ut non moueat, transi in naturam hum OriSin corpore exsistentis, ut docuit Galaq. C Ideo ego hac medend ratione uti consuevi,quq optime successit.zVtor leniente, sed ali cinis diebus repetito l*quo fluxioni, signa appareant, in die intermedio utor clystere: Et si opus fuerit,iterum languinem mitto, vel PCrsectam venam, vel pet cucurbitulas, alit hirudines. Leniens, quo utor est Aiat.
fra Capri Ib tu. Aut Casia 3x. cum - Nip.rhamaris. Sit . deinde sipet bibunt lbj. vel θ. Clyster, qui imponitur,non debet es Ie acris, sed mollis ex iure, aut decocto hordei, o vis saeta 'oluvies. & ubi aluus si durior,possunt adhiberi Cassiae extr. SU. Sic quotidie procedo,usq; quo fluxionas notae apparent. Nec quis obiiciat: Perturbari concoctionem. Dum cnim humor influit, concoqui non potest, sed tantum inflammationem auget:&propterea hoc ipso tempore Ego aliis non utor syrupis, sed solo iero, dum modo illud haberi queat: Quod si non habeatur caprinum,accipio vaccinum destillarum. In defectu utriusq; utori yrupis refrigerantibus, qui humorem biliosum in caput confluentcni prohibeant & intercipiant. V
l 'lacet etiam 'rupusde a ratis Rhob. deri s. Eodem tena pote Reprimoris ad in i . I niurMHur, ii, i nul sonamina concilient, in quo maxime sperandum. Ideo in hunc risuira vela uini Dei is, quae ii intex .es ny hi j adici vitu, hyosi mι, mansagora. Haec occi ci iras, scapilliς capiti adna ouemur, aut per modum lotionis &perfusionis. Quod unam op re laudat Rhales noster, aut per modum so menta spongiis, aut pannisi 'otest etiam fieri Lm mentum,quod linteis eo imbutis capita admouctur. Erit au