Tractatus de episcoporum residentia ex diuinis literis. Per R.P. et D. Iacobum Naclantum episcopum Clugiensem

2쪽

STRIS S. D. MARCELLO

scopus CL V GI ENSI s. Perpetuam salicitatem .

T si non pauci, sicut audio,Reuerendiss. ac Illustrist. Domi ne,de Praesulum residentia, α diserte, de copiose tradiarunt, rem suiu numeris, exaetisti mer absbluerunt: Quia tamen, Ec in templo Domini, non mo μῆ - ' erant hydriae, sed Sc phialae: Ecduo tametsi minutistima aera in gazophilatio non fuere contempta: rtἡ non dabitur impudentiae, siquid Ecnos, eo in negocio, praestare nostra pro tenuitate temptemus . Et licet amplioribus uasis stlicius hauriatur E sonte: quibus tamen non est tam ampla suppellex, sorsan non detrectabunt, si potentur e riuulo. Verum utcunque res hahet,annitar ex scripturis,ex quibus negocium maxime: pendet, rem aggredi: ac breuibus expedi re. Et quanquam in rebus omnibus, censorem non renuo, imor cum charitate desidero: nec tum sacrosanetam ecclesiam , cui cuncta ure de hemus subiicere, sed Ec probatius cuiuscunφ iu dicium: in hac tamen, maxime, ut in qua, in di scrimen deducitur conscientia, Sc salus periclita tur animarum: pro quibus mortuus est , unige

nitus Des. Ergo, siquid ex hac a gustistima phiala, potest distillare liquoris , aut eX minu-

3쪽

tithimis aeris, aliquid proficisci prouentus: to

tum tuae Reuerendisssiac Illustriis. D. Oisero de exhibeo. Non 2lum ut pignus aliquod, meae erga illam meritissimae obseruantiae: Sed ut Scillud,suo prudentissimo, ac sapientissimo cu lo, ponderet re dijudicet. Quam Deus felicissime seruet, Sc amplificet.

4쪽

TRACTATUS DE EPISCO,

PORVM RESIDENTIA, EX

Rincisno attendedum, i et si Episcopi, praecelsum na- sunt gradu: quippe qui, constituti sunt a Deo. super familia C H RIS T I,et euhecti in primas partes ecclesitrpropter quod 3c in Concilijs generalibus, x, teq; collectis,totam ecclesiam continent,& repraesentanti Et si non modo sunt honorandi. i. TH. s. sed duplici qui bene prssunt honore assiciendit Nihilominus dc nacti sunt, tum graue,tu. Periculosum onus. Cum super gregem sibi creditum, non solum astricti sint uigilare, Sindefesse profitndς noctis eκcubias custodiret Sed & pro animabus eoru testis est Paulus rationem exactissima reddere:Et sicut sapientis auctoritate,in eos qui praesunt, futum esse didicimus,ludicium durissimum experiri. Siquidem in ecclesia, siti non fuerunt adocium,sed positi fuerunt ad opus:& plane n5 malum,sed ex genere bonum. Vndeo Apostolus: inai Episcopatum desiderat, bonum opus desiderat. Imo eX genere optimum, de Praeclarum,quamuis arduum, dc perdifficile:

Episcopalis gradus.

graueor isti

5쪽

DE EPIsco PORUM Nempis,ut alibi docet, ad aedificationem cor bes . Poris C H RIS TI: quod indubie eius ecclesia est.Cuii sicut ille est sponsus, & caput,ita il- IOo. 3.la ex doetrina Pauli eius est sposa, fi corpus. Et licet aedificationis uerbum, sit tropicu, Eeelisia non tamen obscum:& duo manifeste prpsulsi christi tendit. Alterum est:Qubd et si ecclesia, tum θρημ' sponsa,tum corpus est C H R. t s TI, est & ni niἔ hilon inus,illius domus,& templum:Vt non trum. raro Apostolus admonet. Et domus est .non Hὸb. 3. materialis,sed spiritualis ut utar uerbo Petri L- Quippe quae, in hominibus constat, spiritu sancto regenitis, sicut fit in lauacro baptismi omnes ba- propter quod, & omnes baptizati, ad illius plinati pem consistentiam pertinent in quibus perinde, non modo cHRISTvs habitat,& peram bulat,sicut olim promiserat Mosi,&demu demonstrauit Ioaruit:Sed insi Apoe. atigniter habitat,&perambulat:Qxioniam non ut famulus, sed ut scribit Apostolus uelut dominus domus. Similiter & templum est, non manufactu plum eo uerbo Pauli non ex lateribus, S c - ἰώ, , ι. monto constructum: sed ex lapidibus uiuis, . timst l. hoc est,homillibus fide dc charitate, aliquan- do uiuentibus,ac super lapide uiuum, c H RIS TVM scilice miro modo compositis,potis- simum sebricatum: sicut perspicue tradidit Petrus. In quibus non secus ac in auglistisSi- t. critimo templo, C H RIS T V S iugiter colitur:

6쪽

RES1 DENTIA tum fide,spe,&dilectione, iuXta sententiam hostiis,& spiritualibus sacrifixPe.a. cris, ii Xta admonitionem Petri:& demu prpcibus,uotis,& gemitibus, in spiritii dc uerit te factis iuxta uaticinium CHRISTI. Reliquum est:Qudd non modo docemur episcopos, inter ecclesiae aedificatores haberi: sed &quo meto, suo debent munere fungi, euidenter accipimus . Nam licet ab illis, contemnenda non sit,materialis domus:non templum, cemento Sc lateribus structu, sed cum necesse fuerit,sint pro uiribus reparanda, dc si

expedit,& alia construenda quippe quae apud C Η RIS TI fideles, sunt religiosissime

instituta,a Deo ordinata, dc tum ad excitam dos,erudiendo'; populos, tum ad reddendu ternum cultum,& comune ac publicum sacrificium Deo, magna cum pietate selecta Nihilominus p cipuum eorum Onus est, ut eo pacto populis,sibi commissis attendant,ut quantum ex ipsis fuerit, erigantur in domu, dc templum,acceptissima cHRISTO.QFod plane tunc fit,cum ita instituuntur ad illum,i non modo per fidem, de dilectio-3. nem,deleel et habitare cum eis Nam per fide C H RIS T V S habitat,in cordibus nostris:Et qui manet in charitate,Deus manet in eo n5 Pras. 8. modo delicias ducat, uersari inter illos Nam dc delicis eius sunt, uersari inter filios homi-Hib. num Sed S habitare, dc uersari,uti dominus

Cultui sti

riem Dei. Donius suis impia mis

tionibus imae

onus.

7쪽

DE Episcopo RVM

domus,hoc est, ut proprio in peculio,&donii Pitcbris Vbi lectulus Salomonis,quem sera

νε in n.biι ginta rima molunt: uoi Ierculum de lignis

sit dumiam libani:ubi tigna cedrina, & laquearia cypressissimus. na:ubi odores aromatici, & omnes pullieres

pigmentarii:De quibus,& pluribus, in Can

ticis canticorum. Et deniq;,ut et ita coaptentur illi, Q perinde ac in sacratissimo templo, unicὰ colatur ab eis: non tantum oblatis spiri, morum fre- tualibus hostiis mortificationis carnis,contri' bulati spiritus.& laudis confitentium eius nomini sed & tota uita illi perpetuo consecrata: ut tandem quicquid faciunt, in uerbo, uel in opere, in eius semper gloriam cedat:quemadmodum & Apostolus docet. Versim, ut res sit magis illustris, diligem is οβ ρο tius attendendum et et si Episcopi extra aedis mi si ficantium classem non sunt alias non mone hisis Asia Apostolus, ut uideant, quomodo supersioni, dum CHRISTO fundameto aedificent: uodq; non aedificent ligna,*num, stipulam:sed au- . rum,argentum,lapides praeciosos in ea tamenon sunt,uti aedificationis Authores, Arch, tecti,aut aedificantes principales:quonia istud .. ocellentiae, congruit soli Deo, hoc est,patri senii. ma filio & spiritui sancto ita quidem, S non ra-Ymis. ἡ ' r Dcussumitur inscripturis: Vt Dei perfecta sunt opera:Deum adorabis: seli Deo honor Sc gloria:& id genus plurima Et c H RIST O,noc est, Verbo natura nostra uestito

8쪽

i REyIDENTIA dacΗRisTVS IESUS, ut inquit u lus,est Deus&homo) Qui licet sint omniuxcrum Authores, Architecti,Opili es principales:maXimc tamen ecclesiae sunt sacrosarueis,ut in qua,eorum tum potestas & bonitas, tum ars,& sapientia,nedum p0tissime,sed &singularissime filigent: Propter quod,& scite Paulus scripsit Corint s.Dei aedificatio estis: --& 1itd c Η Ris T V S, est pollicitus Petro,su , per hanc petram aedificabo ecclesiam meam; sed sunt Dei & C A sci s TI niinistri. Unde etsi dixit Apostolus Q dati sunt in aedifica ph f - tionem ecclesie: modum tamen adiutari In opus inquiens) ministerij. Et Petrus uoles in Episcopatum subrogare Mathiam, ostende ait)quem elegeris,sortem accipere huius

ministerii. . lSunt, inqua,Dei&CHRisTI ministri: At non simplici ministerio. Et primo quidem sunt ministri, praeparando materiam: ut accommoda reddatur aedificationi. sane praeparatio dc si alium subinducendo 1.Ony tropum,a Paulo,sub plantatione,& rigatione comprehcditur,quemadmodum S ecclesia, I et '' in literis,etia sub Horti, Vines,& Campi simbolis declaratur retento tamen typo materialis fabricae,potissimum in lapidu ada, ptatione consistit:& communi cursu, tu malle tum quadra praestatur . Et licet sorsan in x pis,necesse no sit,singula in omnibus adas

elisia,et

ratione.

ficat, ut Dei Chrismministri, nec quidem fmplici mini in sterio.

rando matariam.

9쪽

mento opus

DE EPISCOPORUM ptare:licet S in sim lis permittantur ad ptationes diuersaevia tamen omnia disponenda sunt, ut saltem proportion ad sim lumcorrespondeant. Ergo ut hoc perflangantur ossicio,Epist Pis non segniter annitendum est,ut fidei suae commisit, perinde ac gibbos,& a recto recodetes lapides,tum malleo legis Mosaics latiae sic vocata est,a Domino per propheta) a morum orbitantiis conmianentur: tu ci dra legis euangelicae quae sine controuersia rectissima est ad rectam lineam reducantur. Vn-M de S callere utrunque tenentur testamccum, comis quemadmodum & bicornis matra protendit: ut illis perinde ac scribae docti, & passim, &ubertim possint suo de thesauro,tum uetera, tum noua profundere sicut et ad illos in euangelio dictum est. Μαι. Siquidem Episcopo non satis est, esse doctorem,sed & illum necesse est docere, S suo vat pulo praesitare:quemadmodum,uel mip Dua positis consecratione conuincitur. Imδ & fio prio tibi quenter necesse est, praedicationi insistere: Alias Episcopo, dilectoq; discipulo Thimin i rhιλ theo,non mandaret Apostoliis,ut non modo pGdicaret uerbum,stas ut instaret, oportune amportune,in omni patientia dc claruina. de hac re inferius locupletius. Indo sunt Dei Sc CHRISTI miniaurumateriam praeparatam,siue humeris,sive

stin

. d. I

10쪽

RESIDENTI A smachinis ut in materialibus,non raro accidit bibeniafris . aedificias perducendo ad eos:ut eorum Probitri in fabrica reponatur. Et licet non ibo inficias,et aliter hoc oneris forsan,prinari posse,puto tamen praesenti loco aptitsimc conuenire,si ad episcopale regimen referatur. Q uadoquidem tunc maxime si non fallor creditos sibi populos,ad Deum S c H RI s T vesperducunt: cum illis unice, ac tota pro uirili prospiciunt. Siquidem sui muneris est, non modo po' Nunsis si pulis luperintendere,de quo Apostolus, Adi r m et aistendite gregi,quos posuitspiritus sanctus Episcopos,ad regendum ecclesia Dei: sed super- 'intendere cum omni uigilantia,quasi ut imis , quit alibi ratione reddituri pro eis:cum om- '' ni cura & sollicitudine, Rectorem populi, ait Eccles 32 Sapiens, nstituerunt te,curain illius habe Rom. M. Apostolus:Qui praeest,sit in solicitudine. . ' Idque non coactc,ut admonet Petrus,no gratia temporalis lucri quod ibi, turpe lucrum appellat sed ex animo, propensione coradis:imo,sii CHRISTO creditur, m uisceri,'bus charitatis. Quippe qui,&hanc,tum eri I r.eto. miam,tum &non semel requisiuit a Petro. Et denique non secus ac formae gregis ficti, audacter requirant a suis,quod non est: neglectum ab eis.

Tali igitur superintendentia,tam provido ac salutari regimine,nemini dubium esse pu