Tractatus de episcoporum residentia ex diuinis literis. Per R.P. et D. Iacobum Naclantum episcopum Clugiensem

11쪽

bus,' rum suratas,'

' to populos ad Deum & CHRISTVΜ,n5 sollina maκime prouocari,aut ualidissime periirgeri:sed suauissime pertrahi,ac magna cuceleritate perduci.Et praesertim abiectos, qur' ve sortiti sunt animam bonam,uel in quibus locupletior est gratia Dei r Qui suae imbeciblitatis conscii,episcopi sui cur ,perinde ac proprii patris,ac locum tenentis Dei &CHRIS TI, se sponte committunt:se in illum rei,ciunt,ac super illum sua salutis negocium, v nimo propenso reponunt. iniare sicut istos, episcopus potissimum illa gestare debet in corde, ardens illos in dies, nosecus ac filios charissimos, in Paulo parturire,hoc est,plenissime ad Deum & cHRi. t. s T ves instituere: illis offerre ac dedicarς,don ec penitus sermetur in eis: Ita & singularis sinam illorum,ut par est,curam gerit, Stob i. a. licitudinem. 6 uod sicut tropice in scripturis,est gestari in alis ita haud dissimiliter, dici 'tur gestari in humeris. In cuius typum, ni fallar,& nomina filiorum Israel, non solum in rationali serebantur Aaronis,quod erat cir. ca peruis,sed Sc iv superhumerali, quod, ut uox sonat,serebatur in humeris. inii uero horum de numero non sunt:

sarit sec

quo pacto in Nempe 'uibus non facile est suadere , dc per sibi ere hoc,ualde dissicile est,eos ad Deum dc c H MViri perducere:quippe qui non solu egreminis sed baculo, imo fulmine dc tonitruotab

12쪽

RESIDENTIA τ piscopis probe prudentem; superintendeti

bus,tandem urgendi sunt machinis praecepto rum, communicationum,&4d genus cem. surarum:Vt saltem quos non trahebat charbitas,timor exstimulet.&poena compellat.Vt

A. t . & impleatur quod Dominus dixit: Et com pellite eos. Tertio sunt Dei & CHIOsTI ministri, εμ non maquia aedificationem cooperatur cum eis . Pro, o qupter quod dicere non sat duxit Apostolus, liunt Dei S c Η RIS T1 ministri,sed addidit, euor . D sunt & cooperarij . Tantus quidem est ar . dor Dei in homines tam ingens cura & soli,

citudo,ut cum suauitate,stia aedificetur eccle .sa,ut eo in opere homines non solum aetege- rit in pr paratores ac condhictores ut dixim

sed Sc euhexerit in coaedificantes: luemadmodum Sc eκ Dionisio facile est comprobare.Et Wita sit possumus hunc in modum agnose re. Constat in materiali fabrica onus aedificantium esse,acceptos lapides, oportunis lo- cat'; in ma is disponere,calce connesi ere,& tam solidὰ βων aedificium constituere:ut iuXta uerbum Do mini non deficiatur a uento, nec subuertatur . viti. Z- a flumine. ErgΘ,& in spirituali,seruata ut ' par est congrua proportione, non erit disii,

Et li hi ea dispositio lapidum, in aedificio uictia iam ecclesiae Dei,quae per sternam praedestinatio du disρεω, ne a Deo cRRIS T O secta est, coopera.

scis.

13쪽

DE EPISCOPORUM tores non habeat cum dc facta sit, ante consumtionem mundi:licet nec illa munerum dispensatio,qua alii datur sermo sapientiae, alii ι.ε-. gratia simitatum,& sic de reliquis, quae dona gratis data dicuntur,Episcopos cooperatores requirat:illa tamen,quae in ecclesiae aedificio. Ierarchiam mirificam c5tinet nec mediocriter domum ac templum,Dei & C Η RI s TIornat integratq;mon nisi Episcopis cooperantibus, a Deo & cHRISTO, exequutioni

committitur.

Siquide ad Episcopos pertinet Episcopos

consecrare Reliqui te Cretae, inquit Paulus cap α' 'Tito,ut episcopos constituas oppidatim EDO&consecrare sacerdotes, diaconos, subdia . conos,& alios inferiorum ordinum. In quibus,sine controuersia,sacer ecclesiae principatus consistit:& totus quidem,si maκimum,ut par est,includamus Pontificem: a quo non secus,ac fonte riuuli,omnis ecclesiae principas dimanat,dc omnis potestas perinde ac mei

brorum S capite,ad quosvis gradus ecclesiasti

cae Ierarchiae proficiscitur. Licet & connexio lapidum in ecclesiae aedifici in uirtute progrematur spiritus, per e clesis corpus dissus,qui omnia eius membra, Per neruos & iuncturas ut uerbis utamur postoli mirum in modum nect it,dc copulat: vel ut non recedamus a tropo per calcem, siuς gluten charitatis,quae per illum in corda,

14쪽

. REI IDENTI A si. ,.L rant ui te profunditur,ut non modo idip -οae inosum dicant omnes,nec sint inter illos hsreses, Acto. non factiones,sed unum sit omnibus coquna 'DMs' anima omnia communia:Licet& structurae robur, liditas consistentia cum ad perseu rantiam pertineant singularisilinum donum sint Dei: Nihilominus cum administratione cuiuslibet sacramenti,conseratur spiritus sanctus,&praesertim in sacramento Ordinis, in cuius signum,non consertur nisi cum imposi

fertur ad robur quae ambo sacramenta, ut cὸ comissae constat,unicestini comissa episcopis & spi- ritus sanctus,ut certum est,non detur sine gratia,nonisine charitate,cum ipse aliud non sit, qamor patris &filihi mo& in templo ecci

stae,nunqua non multorum corda succendat,

ardeatq; siquidem lampades eius,lampades ignis sunt & flammarum,sicut in Canticis admonemur Palam et,&aedificationis ecclea sae opus quod in his potissimum consistere diximus non nisi cooperantibus, cosdificantibusq; episcopis,a Deo & c FI RIS T O,communi lege,ad exequutionem deducittit . Imo siquis scripturas diligeter ex atmo soldm Episcopi aedificationem faciunt,ut m- exeis.,. 0ps i q,iςd quodammodo, ut Architectu Mγῆ ρdis Alias non testaretur Apostolus,se perinde ac utar latem

doctum Architectum istamentum iecisse.

15쪽

scant inpersona

christi.

praemisis eo scoris.

Nec quidem mirum si aduertimus,l ardore in nos diuins bonitatis,no modo euhesti sunt in celsitudinem cooperarij sed Sc locuniten tiueriit potant quodam pacto dificare in persona Dei, S c HRISTI . quemadmodum de alia non pauca, in eorudem personacere. Propter quod,& canit ecclesia de Apostolis Ruibus sine controuersia,succedui episcopi)et sunt operis CHRISTI uicarij r ut de non immerito dimina sit eis, ut uos audit,me audit,& qui uos spernit me spernit. Ergo sciit Paulus in persena cHRISTI donabat,siquid donabat: ita & in C ARiari

persona aedificabat, in eius ecclesiam construebat. Et quanquam,mea sententia haec constantissima sunt, scrupulus tamen submouendus

est. Si enim Episcopi,non solum sunt in idificatione ministri,praeparando materiam,&.pr paratam e ibedo Deo & C H RIs T o, sed&ipsius qdificationis cooperatores, imo& quodam pacto Dei S CHRISTI, in silificando locum tenentes: Qua ratione, de se& aliis dicit Apostolus et aliud no sent,si puri ministri : plantantes quidem, & rigantes.sed incrementum non facientes Imo Q mbnistri sunt fere nullius pensit Quandoquidem neq; qui rigant, neq; qui plantant sunt aliquid, quiincrementum dat Deus.. , ut igitur scrupului eruatur,attendendum est,

16쪽

RESIDENTIA quod eo loci Paulus,non loquitur de pastor,bus, siue Episcopis, sed de inferioris ordinis:

prseicantibus,donatis tame munere proph tis,sive interpretationis sermonu: de quibus . t . duodecimo ad Corintlas . Siquidem ultra paρ stores uel episcopos,nunquam desuerunt m 3clesie. inseriores administratores uerbi:et ina- xime hempore Apostolorum,et prςsertim , pud Corintiost ut in utraque ad illos epist la dimicile non est animaduertere. Quorum dc multi, eo non fungebantur muneris ad pie talem sed fungebatur ad questum: multi n5 iad gloriam C Η RIS TI, sed ad gloriam prin. priam: &de his potissimum loquitur.Q ip - σης - - pe qui,pr dicabant ut epistola prima colligi uir potius in humanς sapientis uerbis, st in podiis.

ostensione spiritus et uirtutis:potius ad capta da auram populoru dc parandos sibi discipu-On4,los qui passim iactarent: Ego quide sum Pauli,Ego autem Appollo,rio uero Cephs his nominibus usus fuit Apostolus ne si suis illos nominibus pr notasset, nonnulli offensionis ' occasionem accepissem Φ ad instituendu co' gregandumque nomines, Deo Sc C H R D , s T O infide&dilectione. N c modo prae- dicabant, sed & baptizabant: at non maiori quide zelo religionis, aut christians pietatis. Effode his non immerito dici Q aliud nosunt,siquid suntA Dei & C H Ris T I minusri: Propter quod quicquid in illis esse po-

17쪽

DE MEMBRORUM tuit dignitatis,quicquid praestantiae,& existimationis ita enim inscripturis sumitur, esse aliquid: ut constat Galatarum tertio et maxime in oculis Dei et c H R IS T I,Pii intima iuidet totum adscribendum fuerat,dono Dei: vo donati, et gratis quidem , filerunt ab eis. Et plantationis tropus administratione significat uerbi qua homines prouocantur ad fide: non quod internam persuasionem faciat bus δὲ illa opus sit Dei, qui in cordibus fide infudit Db. a.

u. D O, sed quia extrinsecus, qu sunt credenda prin' -- ponunt cum Dei ordinatione,fidem tem' prccedat auditus quod praestatui administra Rom.to. tione uerbi) inui plane fide, obscuriim non cr.i g. est,homines non solu, ex oleastro excidi pri. mi parentis,sed inseri ac plantasi in oliva pin: Dic HRISTi I Esu: ut apostolus docet, Rigationis uero uerbum, etsi tropice insinuare potest ,stequens predicationis exercitium,ut nouelis arbores, fide in C H Ris T o Plantatae citius coalescat Siquidem et piscatio in scripturismon modo assimilatur rori, sed pluuiis imo dc imbri: qui inebriat terra, Rigasonis δc quantum eκ se est, germinare eam iacit 3 ρη , q- Puto tamen magis praeniissis cosentire, si de administiatione intelligatur baptismi: quandoquidem & in hoc non leuiter in tumebant. Vnde sicut ueluti e regione dixit Apostolus, r. Or. r. illis euangeliratus non est, in humanae si- O . a. Pientiae uemis,ne eorum fides esset in sapien

18쪽

RESIDENTIA . tia hominum,sed in uirtute Dei:ita Scadium ixit,* non est functus apud illos,nisi erga pati . . . cos,administratione baptismi, ne quis dic ret Q suo in nomine baptizatus esset. ' Et licet administratiobaptismi, administra tio sit sacramenti : Licet baptismus gratiam largiatur spiritustincti, imo iuXta C H R P-i Dan 3- s a I uerbum,ex spiritu sancto regenerepta tamen minister, ratione ut sic aicam mi nistri gratiam aut spiritum confert. Siqui-i indo μ', dem non accidit in baptismo, qtiemadmodui in ordine sacro,qui peculiare munus eXigit,

in ministro Ppter quod,& ab alio si Episco xit in mini Po,conferri non potest quandoquidem quilibet potest baptizare, dc non solum laycus,

sed & mulier imo & haereticus:& baptiZaim do gratiam, suo modo spiritus sancti conserre:propterea qhqui administrat causam,qua tum in eo est, confert de illius effect uni, qui communi lege,consequitur caulam: tametsi non aliter, effectus a conferente dependeat. Ergo quantumuis ministri,de quibus est se, mo fuissent insignes,quantumuis eximij,&, apud Deum maximae eiustimationis cum tamen aliud non praestarent, si plantatione 3 ct rigationem externam haud dubiu φ qu

tum augmentum attinet, uere nihil erant: quippe quod,non nisi eX intrinseco proficisci non nisi eae.'tur. Ergo scite dixit Apostolus, cp neq; qui trinseco pr

plantant neque qui rigant,aliquid sunt i sed

19쪽

DE MEMBRORVM

qui incrementum dat Deus. nses L ad Deinde,etiam si ea uerba Pauli ad praela- equastionem tos eXtendi miis quod iacile consentimus mi sν θρη-- nime praemissis reclamant. Siquidem conastat,* de prelatis sermo non erit absolute,sed quatenus ad illos pertinet administratio uer- i

bi:cuin eo loci Apostolus non nisi ea de admi M. qnistratione loquatur:tametsi meo iudicio

annectat administrationem baptismi,quem- '. admodum diximus. inii baptismus cum Possit a quocunque praeliari,liquet madm,nistrationem uerb ollius stinctio,nullo modo ' lsis,pl ista transcendit .imiod autem plantationem,& isellectita tis rigationem attingit ut & supra notauimus P - ' populi praeparationem cotinet,qua adoleste 'ἐ' re possint in CHRISTO. Et quanquam, . illam exhibent Episcopi, praeclariori dono, quia munere exhibent pontificio, propter quod & illorum pridicatio maiori cum ener λ .gia procedit,& ad aures populi sibi crediti. uberiori cum fruge dilabitiu alias non dicerct CHRISTus,l oues uocem pastoris Dam Q. andiunt,& audiendo tequitiatur:c contra hi

ro,illius qui non est pastor, non audiunt nec Q. Opilio sequuntur nihilὁminus Sc indubie ueritaterim2M qM habet,et neque qui plantat, neque qui rigat tinu. aliquid est, respectu scilicet augmenti, quod ι istat. ut dictum est non nisi ex intrinsecus opera tς progreditur. Nec in praeparationis operi bui, Piscopi aliud quide si in externi mi . .l

20쪽

REsl DENTIA ianistra:tametsi in sequentibus, ut expressum est,sint Sc cooperarij,imo S Dei, dc C HRD

. Verum quia doctrina sitiabolica, propter interpraetationes uarias, non semper, tum amis. Dioniso,tum ab Augustino,reputatur comuincere:forsan non erit inutile, siquid de epi, scoporum munere, ex scripturis sine tropis occurri, raucis inseramus. Et licet id prae stari pollet,eae pluribus locis lubet tamen ' - luna uerba Seruaroris expendere:quibus non tur fine immodo Petrum in Episcopum totius: ecclesiae ηε consecrauit, sed & perspicue illius officium . . Patefecit.

Dixit IESUS, Simoni petro. Hoc est ,si 'δφ' nioni in fide reddito solido dc constanti. -

mon Iona, Non enim erat filius Ioannis,sed Ioχ nae. QSod si sacramento uaca ret,nec modo cum illum Pontificem facit,nec olim cum sibi Pontificatum spopondit, CHRISTUS , . repeteret. Et quantum imbecillitas mea c&sequitur,admonet Pontificatum nemini m- Chriso. hioendum,imo nec promittendum,nisi filiussi Columbs id enim Iona significat hoc est,

Mi s. nisi filius sit,ium ecclesiae,de qua legitur, una est columba mea,tum Spiritus sancti,de quo aliquando informa coalumbae descendit.Nisi inquam,filius sit Eccle

,hoc est,nisi di habitus ab illa semper sit,