Tractatus de episcoporum residentia ex diuinis literis. Per R.P. et D. Iacobum Naclantum episcopum Clugiensem

41쪽

sumationem persi ieres initan c sine fiu

ge, suarum transit ecclesiarum:cum illud,Utoti conducit,etiam ad membra descendat seri ἐπι- fgcVNDus est Prosectus ecclcssticlitaris. Siquidem unusquisque tenetur,ecclesiae sibi creditae sollicite procurare . quod consert. Ergό siquando ea de ratione, opus est per tempus abesse, Romam accedere,Samum pastorem consulere, aut etiam secul rem Principem conuenire: non immerito

cusatur . Imo de illud est ecclesiae superintendere,& suo munere fungi. Ponderandutamen est sano iudicio, quid magis coducat, in ecclesia persistere,an speratum prouentu, absentia procurar : dc constat conducibistius actigendum est. Quod si nesciat in partium alteram per stapsum inflectere, puto non deerunt,quos consulat, Vel summo Pastori sgnificet, & illius consilio,se comittat. TERTIVS est,Persequutio personalis. Nam & ad tempus in doctrina Pauli, cedendum est irae. Quod tamen intelligo, cum Pastoris discessio,non praeiudicat animarum sibbi creditarum saluti, exemplo Athanasij&aliorum Patrum . Alias si oves relinqueret lupis,aut euersoribus fidei & christianae pi ratis,non licet discedere sed potius ut bonus Pastor,dinet pro ovibus se morti ob acere. ' QVARus est,Adeptio ualetudinis. Cumim Pastorinfirmus,quae sui flant oneris,no

42쪽

ocile exequAtur,incommodb non e it eccle rad tempus illius pnesentia destituitiari ut ualidior factus,commodius illi ministret.

QSod & sine praeiudicio intelligitur animarum,sicut & in praecedenti casu. 0 M TVS est,Volunt mutui iatificis. QSod non intelligo de qualibet uo- .luntate,quoniam,non de uoluntate tollerat te,non de permittente, non de emendicata

praecibus uel fauore: Sed intelligo de illius uoluntate simpliciter & absolutu,qua scilicet uul quia sic,re uera expedire cognoscit .Nacum indubie ad illum specte tum regere,iu pascere totam CHRlsTI ecclesiani:indit Ailsummabie & ad illum potissimsi pertine cuiuis par tticulari ecclesiae, ministros praescribere. Et certum est,et sicut illius libertatis exstiti cui mihinire .cunque diocesum,certos prisigere terminos, fribere.

quos tamen potest iusta de ratione, tum retraher tum cxtendere : ita de eius institit optionis,ut haec particularis Melium muli, ludo I prorime regeretur ac pasceretur episcopo,& illa promine & regeretur & pasco retur ordinis inferioris ministro. Quod& nihilominus posse Sc iusta ratione mutare. Et quamuis ecclesia,in cathedram epist palem euhecta,m dignitatis,communi lege, priuanda non sit: sicut tamen accidit,ut n5- nunquam iuste priuetur,& non solum ad te Pus ut cum ob demerita,fuerit suspendedus

43쪽

PISCOPORUM episcopus) sed&absoluite ut cum ob scelus populi priuanda est cathedra miscopali quia

bus casibus,animarum cura, fine controue

sa,relinquitur inferiori ministro: ita & accidere potest,ut non in alterius eorum poenam, sed ob piam causam,uel iustam rationem ,ue lit summus Pontifex, ad tempus episcoporualiquem,certo negotio deseruire, & per hoc, ad tempus suam ecclesiam,corporaliter desti- . tuere: & sic eo pro tempore,ab infersori iubnistro,proxime regi,aepr inae pasci. Q aio quidem casu,meo iudicio, non solum epistin lpus a residentia inciis atur, sed si negotium iblud ecclesiae uniuersili conducit a propria functione, penitus non dimouetur: quandoquidem dc eo pacto,procuranda est salus particularis membri,ut cum opus fuerit,etiam pro salute totius corporis, possit exponi. Vnde&ApostolusTitum quem in episcopum prae secerat Cretae,non solum aliquando accer L .uit ad se,sed & misit ad Dalmatas: Et Thimo , Th. . theum,qui Epserat Ephesi non raro secum Philip .a detinuit,&ad Philippcses mittere destinauit, ut S certo scire quo pacto res agerent eu eiu Et licet forsan non deessent,qui eo in negocto,summe possent inseruire bontifici:dubiutamen non est,quantum conserat,non modo

rei dignitati,sed & promotioni:oim agitur putrum non solum prudelem,fidelen,& prin

bum sed gradu dc iisnoreinsignem. est prae

44쪽

sertim cum res,non tantum est grauis Sc pia sed non mediocris momenti,sed ecclesiae coim ducens uniuersali,& no raro cum magnis tractanda Principibus: sicut contingit legatis, nunctis, & oratoribus . Nec puto defuissent , Apostolo quos mitteret in Dalina iam, aut a

ad uisendum qui crediderunt Philippis:sed lsi. cut Thimotheum telegit,quia n5 habebat ma' gis unanimen,ita allegit&Titum,quia sertὰ 'non habuit magis fidelem. od dico de legatis Sc nunciis,non ea de ratione commemoro,ir in his tantum consistam, quandoquidemeu non est leges praescribere Pontificis ii luntati: sed quia haec ab omnibus si non lor debentes se comperta. Siquidem nego- icii genus & qualitas, Pontificis sunt relinque da prudentis,in quo & eximia,& heroica noces arta est. Imo cum regimen summi Pontificis,longe sit praeclarius, longeq; excellenotius quouis humano regimine: illi satis no est, quaevis prudentia hominis, etiam si heroica sit,sed illi opus est prudentia spiritus: quae & .. -υ- α uiro,si Salomoni creditur,sapientia est & ea quidem,non mediocris,sed summa. iia. Si enim,ut nemini dubitare fas est, penes illum semper est assistentia spiritus sancti &cum suo munere fungitur,no modo in ea re, illium no deserit,sed&locupletissime dirigit: haud dubiu et aderit,& prudentia Sc sapien- ptia spiritus,quae ct charismata eius sunt. Et si

45쪽

DE Episcopo RVM de ratione prudentiae est,consiliari,decernere, prouidere:palamis de ratione prudentie spiritus es ea facere consilio iudicio & prouiden'πή- tia spiritus. Ergo nulli dubiu,m cum cosulit Deu,cu iudicat posthabitis priuatis affecti, & prouidet saluti totius ecclesset omnia prudentissime ac sapientissimc facit. Et quonia. si nefas est,de proXimo male sentire, & det ζ - rius est non recte de superiori cogitare, plusq7 nefarium eri quod summo uidetur pastori, non boni consulerennio non summa cum ueneratione suscipere . Quare meo iudicio,tu- tisiimὰ nos illius uoluntati committimus imo Tuis mi Po-committi debemus: illi semper obedire,&οφω-ψμ' omniaquq iusserit,inquantum possumus, st z ρ M lectissime interpretari.

At si uol untas eius sit,ut no modo Episcopus,a sua absit ecclesia, tempore pertractandi negocij, sedct usquequ6 Pontifeκ egeritin humanis: quippe qui illum uult sibi si equenter assistere,non raro consulere,&a secretis haberet quid rite Episcopus ficiet Rursum. Si illum euheat in Cardinalem,&ρο , Pterea non solum quoad Papa uixerit, sed &quoad superstes ipse fuerit,nequit in ecclesia. residere: quid facere habet Θ , με se Priori casu, Recte quidε laceret siquancretarim Pa do moraret,ut posset ad sponsam redire. Qd& suadeat ut sui loco prociatur alius,qui ut sponsus illi

46쪽

RES1DENTIA a desis ualeat adlisrere. Qiiod si assequi nequit,securus obteperare potestumo dc mea sententia) obtemperare debet. Nam pister id, pontis, casu,in summu reijceretur Pontificem ex praemisiis sufficienter habetur, et summi Pastoris uoluntate,p5t particularis re clesia pastori ordinis inserioris committi: &praesertim ad tempus,& iusta de ratione. Et

si iusta fuit ratio sicut indubie iusta fuit) ut sc ista et

Romam Paulus Thimotheum accerseret,& potinissem in sui obsequium ut qui illin5secus ac filius patri semper obsequutus fuerat ) uel cosortiu nam misiis,in Dalmatiam Tito,& in Galatiam Crescentio, ius cum Luca degebat &usq; ad obitum qui tame proxime instabat)pariter retineret: Cur & ratio non poterit es

se iusta,siquando summo uideretur Pontifici, quempiam apud se episcoporu habere,ac illo etia usq; ad die ultimii qui Pontificibus, non longe,c5i cursu,proluditur in prosectum tintius ecclesiae,sibi iugiter deseruireZVerum ut res sit magis dilucida, attendendum est' cum summo Pontifici,non modo mcommisit sint agni,sed oues,dc ob id non selli λminores,ut dictu est, sed & maiores,& p hoc

Praesules,qui minores no secus ac oves agnos, misit insitavi

CHRISTO pariunt,lacte pascunt,dc ad pietatem instituunt,commissi sunt, imo & hi insigniter comissi sunt: quippe qui non solum commissi sunt,ut pascantur,sed ut & motur

47쪽

DE Episcopo RVM ab eo,ut perspicue Dias dixit plane i no erit obscurii uel ex hac insigni coniis sione quod

- . . re attinet, facile animaduertere. Siquide cusummo Potifici dictu est,Rege oves, indubieci ubsuluis peculiaris illi Eporia demandata est cura: necrari; istisi quidctantii,ut eoru aespiciatur persouis qui ιο - - οῦ ς 'cum dictum est,Pasce:&n I iitata, e tum Osi, p prster id toties eget solido cibo non modo accuratius,sed & uberius,illis prouidendii est:ubde & qui bene praesiuit, dupli- ci dignant honore,uti Apostolus scribit) Sed&maxime, ut eorum prospiciatur officio,&ob id, at illius peculiari moderatione grex illis creditus dirigatur ab eis. Propter quod,& sua mi Pontificis sanctiones astringui episcopos

ut iuxta illas, suo inserviant muneri: Et certuest,in Ierarchia ecclesiae,non modo inferiores gradus a suptorii, decorari,sed dirigi :& pcebr Urat; iis lςntio supra mo insigniter regi,ac perfici. ectio ikhora Vnde & provide factu est,ut certo repore,c opulo orsi si ru quilibet limina apostoloru adeat, ac sumomm μ Ἀμ- se Pontifici lepsentes. Nec quide tantu in iudicio ut titu licui & par cli lupiore agnosca sed ut &0Xeplo Pauli qui Ierosolima aefectus est uidere Petru cu illo sua de ecclesiactferat,illius uolunt te requirat,dc iuxta eius. Pr scriptum exequutioni tradat.

Ergo indubie cura pialis particularis, Dei ordination a cura depedet supremi potisicis, ct ob id di que illius alligata sunt oneri non solum

nara tenentur.

48쪽

t RE 3IDENTIA tu tui sed Sc legi 'time, illitis hiat dispensatio ni stibiici, & pro illius iudicio ac moderatione exeqhiivioni mandari. Ergo et iuxta summi Pontificis uoluntate, lubitandu non est, inubiis in casib' posse cotingere ut eps sine sui muneris piudiciopstet, id sug tenetur ecclesiae, pultariti,uel ministrii,ut s pe diximus ordine

inferiore:& p ho ut absq; diuini pcepti uiola

ti5e ut id no quouis casu epiti ligat usinune S ad ips,a corporali residetia ualeat supersedere. Nec Spterea,epna penes se retinete P5tifice iniuria pati illius uideret ecclesia: inquidc pter id q, sposo no destituerer absolute ,sed solii destituerer ad ips costat et eps apud P5 tifice degenhillim in re no leuis momeli, dc in como tu totius ecclesis seruies,n5 ibo ei fit me bru proXimii,sed Giunctu,& ob id,ad psona eius peculiariter plinei: Rim abest, ut iniuria illius facere possit ecclesiar,l facit no cot ncdu fauore. Na huc in modii deuinctus poti fici,nequit illius spledore,insigniter no persu di,& p hoc noni nil ulterioris lucis propris e clesis no afferre:Preter id,et si ueli poterit ualidius supintendere,& q illi expedire possunt essicacius a curare. Quare nec suis proucti'bus,etia si de incia potificis uiueret, ret quouis iure priuadus: Sed detractis,qus sui illa in ecclesia essent suppeditada ministris,&q co tingeret deputari reparatiot iliaterialis tepti,&demu l exponenda serent in eleemosinas Paliperu,q serte no aut minima pars. psertim

imocu illius no mediocri fauore.

isce agens, quo er quo pacto , iure

49쪽

DE Episcopo RVM si redditus sint eκ Decimis ut q in noua legeno sunt Iceptς solu ut substetent ministri que

admodii in lege Moisi sed ut & reficiatur pau s Tbose

Peres,sicut de Doctores aiaduertunt ti5 dubiet to id reliquii fuerit Epm posse, pcipere, & in . 'licitos usus exponere:& psertim cu sua culpano absit & no leuiter,ut dictu est: sicut & posiste eccῖ ,de oportunis,no obmiseri uidere. In Posteriori casu, acciti ratius obseruata, Ese eis B --cu eps essicit Cardinatis,ini lege, no rema feccpiae illius eps, sed comendatarius e prin

aut spualis matrimonii sed administratoris. i . ' Quare no m inductis supius filiadametis, sedo natura Sc ut istius alterius uinculi, si no fal lo resolue aqlboest Nec de diministratori. bus in psenti loquemur si sunt uoluti depositam queadmodu Tibus faba est retroachis. qn eccssae comedabatur ad lepus, nec de fructies beneficij comedati licitu erat, cui comedabur disponere: Sed de administratoribus loquimur ut dicut beneficiatis, sicut accidit Tibus nostris quibus & comedanrppetuo, & come datario licitu est fructus pcipere dc in usus Psom niata pilios distribuere Siquide in illis dissicile no est

πι,2 sorsitan plures,absq; alia dis distione, ' '

50쪽

REsIDENTIA a retinere aliquis poterat: Ergo O no posset simul pluribus in locis cosistere.haud dubiu, residendu fuerat in Titulari & sat erat,p prinuiduiministrii, l comedata fuerat prouidere: At in istis arduu fortasse ur, re absoluere, vel , ad coscietie usq; satisfactione definire.Dica ergo, quod mea pro tenuitate succurrit,non so- tu sine praeiudicio ueritatis,sed dc sub centura, cuiusuis melioris iudicii Consideradu est itaq;,φcu Comedae,de si . , bus est sermo:institutae n5 sint iure diuino sed sit 1ερο is eX plenitudine eccriasticae piatis, indubiu esse Ut μt ex debet,earu uinculu no aliunde eX eode sen ite,potimimu uim S robur accipe,dc per hoc, maXima exple Pontificis libertati subesse.S, quide, ipsius auctoritate sit,ut no soluecclesie comcdent,sed Scomedari legit tinadpossint,Liquet Q non modo ipsa comi datio, sed Jc ipsius comedationis uitiin no paucis, illius uolutate demdet,in sibus et eaten' stringit,quatenus Poti&κ iudicaiiei it. Et licet ii

datari ad ola perinde ac beneficiatus, teneri: no i ii iudicatu est,t teneat uno et eode mcdo,

cum,cu ille in multis astrict' sit, iure diuino, in Ous,hic iure astrictus est solius ecinae. Et ut de residentia loquar Plane cde no dubito

reiicienda esse,in P5tificis uolutate: te qua &F arbitrio,p5i mea opinione disponere dc dia iri Comedatari iuxta id,ω dispoiberi uita pot