Extractum chymicarum quaestionum, sive responsionis ad theoriam lapidis philosophici editam in academia Regiomontana à quodam ibidem antichymista. ... Auctore Johanne Cunrado Gerhardo. ..

151쪽

M quaestuariis artibus ortum ducunt,sed ex liberalibus λ Extra quas, qui unque κd hoc imagisteriurn aliam viam quaesiverir, aisimilabitur viro per Dalrs absque gradibus intenti ascendere, quod cum nequiverit, super faciem pronus in terram decidit, inquit Morienus. Sed heus in antichyn ista qua fronte, qua mente philosephos is L,S accusas dUler. rae vocationis, aut frustrati finis, qui ne ulliu i iii ,

hac scientia verum artificem per Omtiem V tam

tuam vidisti Xenophanes philosephus Colophonius apud Laertiam cum aliquando accepissex Em- pedoclem Agrigentinum dicere solitui sintdifficile esse,hominem sapientem invenire & meriato respondit, q aod sapientem eii ' Oporteat, q ii sapientem explorare cupit. Ex quo consequitur philosophum es se oportere, qui philosophum vult:

invenire aut agnoscere. Qqcia si comes Trevisanus icientiae hujus studiosus per tot annos peregrinati nullis parcendo sumptibus nectaboribus, non luit in familiarem consuetudinem horuin hominum venire, multominus a sophista & antichymi - .sta quispiam eorum invenietur I cum sapiens es' iam coram a stulto non agnoscatur. Accepi a sene quodam adhuc vivo, quo olim adolescens in hararie magistro usus sui, quomodo vir quidam do- - .ctus casu sibi in itinere obviam factus exinde in di/verserio post multos de hac philosophia Sc philosephis collatos sermones, monstrata etiam media nasurae, praecipuaq; artis materia, randem valedi-eens in haec verba eruperit: Hodie vides philoso

152쪽

Et vita fortasse tua non amplius ullum. Unde facile existimare licet, quanta raritas interris sit horum hominum. GalenuS lib. a. meth. meae cap. s. fatetur se per omnem vitam siuam, quam tamen, ut ex Langit epistolis constat, ultra Centum & quadraginta annoS produxit, ne quin

que quidem viros invenisse, qui esse potius, quam videri docti cuperent. Nisi enim inquit quis sapientiam ipsam propter seipsam expetat, ne tem-Pus quidem ullum inveniet, quo se in ejus inquisitione exerceat, imo divitiis, famae & potentiae cuvili inhians, in horum ambitu vitam totam consi1-met. Quod si Galeno sesquiseculi tempore non obtigit plures viros vere doctos videre,quid nobis homuncionibus tertia fere parte brevioris vitae

experientiae exspectandum sit de philosophis istis dissicilioris sapientiae indagatoribuS, eorumq; numero & paucitate in promptu est divinari, quorum respe seu Galenici virlinitiati duntaxat nominandi essent. Quod cum ita sit, nihil mirandum est inquit Petrus Ferrariensis cap. 4. sapienti,qui terminos in libris philosophorum hujus artis novit, si non appareat aliquis hanc artem actu habens , sed potius mirandum, quomodo quis possit Pervenare ad ipsam, cum ejus inquisitio sit dissici-hor, profundior, & longioris temporis. Sunt

Praeterea plures aliae causae, cur viri tales cum thesauro suo latere, quam illum publice depraedam dum gestare malint, secundum Deum

habentes in se ipsis, nec divitiis, famae aut potentiae civili

153쪽

civili inhiantes, ut antichymista thesi. 36. incivilia ter & portentosὸ adversus quinque viros Galeni, de eos omnes philosophos mentitus est, ex pravitate ingenii sui alios judicans. Propterea mihi quoq; suspecta est secietas illa philosophorum crucis rosiae, pellicentium alteri partium adversarum subsidium ex hac arte,contrainstitutum philosoplx , quae civilibus controversiis bellicisq; rebus implicari prohibet, nisi forte contra alienos a fide Christiana tyrannos, quod & ipsiam tamen exemplo Lullii male cessissepalam est. Cum enim regi Anglorum sex milliones auri ad bellum adversus Neam & infideles seseipiendum suppeditasset, rex tanta vi auri non solum contra fidem promissi ad , versiis Galliarum regem bello moto abusus est, sed& artificem ejus, larsitionisq; autorem propterea quod esset ab eo postea violatae fidei redargutus, persecutus est. Lullius qui procul dubio, ut ex cir cumstantiis conjicitur, votum fecerat, se adepta arte contra infideles pro Christi gloria & ecclesia usuum, quoniam hac via non successerar, alia cer tiori Sc sanctiori tentat, magnoque zelo ipse in Africam transfretans. Bogiae Tunisiique evangelium

praedicavit, ubi tandem martyrio coronatus anno

octuagesimo aetatis suae sat,sconcessit, sicut in ejus vita legitur. Sed hoc in cap. 7. bb. 2. cfmis. quastion , enucleatius disputabitur.

154쪽

c XX. e Uumentum amodo discendi ct δε-

. '' . .

c Hristiani hominis non est. i. Deum tentare eique praescribere, quod tu facis aurum a Deo petendo ac sperando citra Omnem promissionem Dei. Revelationes petere mysterioruta a Deo. Nam Deus ipse semper certis hominibus quos ipse ad id vocavit9 mysteria sua revelavivrsuamque libertatem ad certos minime adstringi vulti 3. Alios seducere, & in exitium praecipitare audacissimis mendaciis atque aenigmatis, quod tu facis more λοξίου Apollinis seu potius Satanae. 4. In verbo Dei, q: Od nobis aeternae salutis causa datum est mysteriinu aurificii Fqrere,eidemq; affingere.

Nunc intentionem c mistarum & utrumque tam discendae,quam docendae artis modum repro re & suspectum reddere conatur antichymista sed frustra: Ex suo enim ingenio solum ad aurum intento fingit scopum alahymiae praecipuum esse urum facere, unde chymistas more vulgi, vel aulicorum, qui non plurasciunt non medicinae sed aurifactores &chrysepaeos nominat. Cum tamen multo antiquior & nobilior ejus effectus sit medicina, propter quam primaevi patres hanc artem; antequam ulia mercium permutatio eliet, Sc nu-mus earum sponsor & vicarius fuisset inventus

155쪽

tractarunt ad vitae longaevς conservationem, sicut bb y. clymest. chymic. cap. a. ubi de auroribus chymiae dc Salomonis scientia quaestio erit, probabitur. Hodieque multos novi, qui non auri sed per Asectae sanitatis consequendae cupiditate arti operam navantia Et plane sentio, nec philosophiae nec religioni nostrae congruum esse alchymiam animo ad solum aurum intento seclusa medicina tractare, qua in re mecum sentit Johan. de lapide diviso tib. I. cap. --. & ibidem incommoda inde evenientia recenses. Ita quidem cum perfectis perfeci e sentiendum: si quid vero etiam parvulis communem vitam in seculo agentibus indulgendum, ita responderi potest. Esto, secludatur medicina contra philosophorum mentem,oc solum aurum in specie perasur, num propterea non liceret artifici aurum absq; ullo dolo, alteriusve detrimento perlegitimam artem ad necessitatem & non ad k-

mentum atque augmentum luxus tui & aliorum quaerenti c.m sidore vultus Sc labore manuum Deum omnis boni largitorem in vota vocare Z,

Numquid peccam metallici sos res &fodinarum domini, quando benedictionem divinam implorantes ad laborem in f ,dendo petunt & sperant in specie nihil aliud a Deo, quam aurum, vel argentu vel aliud metallorum 3 Si hoc est tentare Deum, eiqueis specie praescribere, ut tuantichymista ais, quid largiri is debeat, ipsa oratio dominica, quae petitiones in specie septem, Sc lithania, quae multo

plum habetRocrondum dictu de blasphemum,

merae tetationes atq;praescriptiones forensiim6 tu

156쪽

semet tentator 6c praescriptor talis esses, qui ira curationibus morborum una cum aegris in specie petis aDeo sinitatem, & indein specie aurum, nisi sortassis mosaereos pro pietate mathesi. 38. dein clarata accipere malis. Absque hoc non inservires tuo principi, nec academiae, ne aegrotis. At inquis citra promissionem divinam chymistas id petere. Quis tibi diceret Unde probas. Nam ex primo capite Geneseos, quia metalla non generentur. At hoc deliramentum tuum est, & alibi satis refutatum. Nihilo secius natura metalla generat, & quavis non generarer, tamen finis artis immotus comstaret, qui non est generare metalla,sed dudum generata tantum transinutare. Deinde sacra seriptura exqua theologaster iste contra artem semper

disputat inmysteriis ejusmodi mysticum hune distendi & docendi modum non improbat , sed

mandat utrumque. Prtinum Iac. I. v. q. Fh ι' 3. v. ἔF. Matth. 7. v. . alterum Matth. 7. v. s. r.

Cor. a. v. b. Quod vero addit antichymista, Deum semper certis hominibus ad id vocatis sua myst ria revelare hoc ipsum est, quod volumus. Nam

Virtutem posiere Diisudoreparandam: Ita non omnibus promitae, sed certis, & iis s

Ium, qui in hac arte sudanti student, Orant, & laborat, &quidem non nisi animis purgatis hoc mysterium revelat, arque largitur, Qui, curvat dore sumsitum, inquit Bacis in turba, inmeris nostris legendis, eisque vacat, δι non est vanis implicitus cogitain

157쪽

ia rationibus, Deumq; praecatur,in regno regnabit indeficienter, quouis; morietur. Porro quod eulpat doctrinam philosophorum ut per aenigmata,aliaq; obscura dicta seducentem te res,&ρο dipitantem in exitium, & leges docendi artem philosophis priscribere audet, plane videtur ses Mianervam docer parum perpendens geometras geometricis, musicos miscis, medicos medicis & siequemlibet artificem docere disciplinamsu m propriis artis vocabulis, quas solis chytastis licitum non esset Gomore & modo artem tradere post ris. Hujus autem mysticae traditionis per troposiallegorias, & aenigmata, justissimax habent rationes de quibus ι b. a. c6-c. quae i. cap. 9. copiOSQdisseretur. Praecipua vero est, quod mundus, ut 8c Gyra ad argumentum i . diximus, mixtus ea adhuc ex bonis & malis, ne malorum proterviatia in bonorum exitium armarent, & sic, dum indiscriminatim omnibus aperte docendo prodesse vellent, omnibus nocerent. Unde Aristoteles in epistola ad Alexandrum scribitinausa quidem,quare tibi revelem secretum meum ligurative tecum loquens aenigmatibus atque signis, in quia timeo timium, ne liber praesentium in inantis deveniat malorum&in potestatem arrogantium,& sic perveniret ad illos ultimum bonum & arcanum divianum, quo Lmmus Deus eos iudicavit indignos. Ego sime si aliter sacerem , transgresser divinae gratiae de fractor caelestis sigilli essem, nec occultdt tevelat ius. Ea propter tibi sub attestatione

158쪽

diQini judicii delego sicramentum eo modo, qu6 mihi revelatum est. Praeterea quomodo philosophi possuntseducere eos, quos tam fideliter cum Gebro monent 3c absterrent,ne libros suos leganti scientiamve attrectentὶ Ita enim lib. .summaepem fect. cap. Ia. inquit : Filii doctrinae perquirite, Mhoc excellentissimum Dei donum vobis solis sera vatum invenietis. Filii insipientes nequitiae Mmalevolae pravitatis immense ab hac silentia fugite, quoniam est vobis inimica Sc adversa Se vos in miseriam paupertatis constituet , quoniam vobis penitus hoc Dei donum divinae providentiae judicio est occultum & denegatum omnino. Quod postmno ponit chymistas in verbo Dei mytheri um hoc aurificii quaerere, eidemque attingere, re sponsionis non eget, quoniam est apertum & crassum mendacium. Nam ne litera quidem ex ullo probato hujus artis striptore proferri potest. qua docuerint aurificii mysterium esse in Gais literis quae.

XXI. AN

159쪽

XXI. de XXII. Argumentum, an ars alcb.

Cribit antichymista thesi. 3o. alchymiam ut a tem adicitama concilio Anticyrano damnatam, deinde thesi. 3 . nullo privilegio imperatorum, ut caetera ncita vitae genera donatam.

Adhaec non potest meliusTesponderi, quam ea . ore ipserum juristonsultorum. Scribit autem do--αllimus jurisconsultus Thomas Ariaricinus in re sponso de jure schymiae his verbis r An ars aliqua ut licita, considerandum est num jure divino audhumano sit prohibita.7,Nam l1citaMillici inita disicernantur l. Iij de concubin. l. cum se uu ff. de rebus dub. l. i. ct per toti tit. f. de colle. ct corpori bus. Quantum ad divinum, certe nullum textum reperio, ubi alchymia Atauri conlaetio prohibe- amr I cum tamen innumera vitia&crimina legislator divinus Moses in levitico & deuteronomio persequatur. Neq; puto illum magis prohibuissedistillationes & auri argentique consectionem, quam es odiorum, annulorum, & caeterorum ejusinodi ornamentorum conflaturam,quibus Salomon 3c alii regesornabantur. Quantum autem

ad ius civile .certe nulla litera in Digestifct Cod. vel Novest.ostendi potest, quae ad prohibi-xionem alchymiae pertineat , quin potius fusoria

160쪽

m scomprobatur &laudatur,& praemiis decora. M lib. i. c. de artis. Et de metallariis, quod legitimam artem exerceant, dubitari non potest .rat. Coae de metallariis lib. XI. 4d propostam igitur quaestionem breviter respondetur ini comis munis doctorum opinio facit lus, ut inter omnes peritos constat, sequatur, quod eschymia sit liciis. Verum autem est an edens: quia Oldradus, Bal. dus, Johan. Andreas, Panormitanus, Andreas Ise ninus, Albericus de Miste, Albertus Brumas,Gutido Papa, & alii complures tam civilistae, quam ca- .nonita illam comprobarunt. Ergo δc antecedens verum, nempe altamiam esse licitam Triai -

tur multennis stropharum meditator antichymi

sta in haccriminatione artis crimina falsi committit. Primo quia in nulla historia, nec in conciliorum tomis legitur suilliinqua concilium aliquod Anticyranum deinde, quianec ullo in concilio e-jusinodi quaestio agitata vel haec ars prohibita aut

damnata refertur: tertio quia alchymia cum metallaria &fusoria quoniam gnataru artium parestratio) iisdem privilegiis donata censetur. Damnamus igitur multo justius antichymistam cum sita multenni ista theorica ad Anticyras, ubi' concilia habentur insanorum, donec si . ''. nam mentem εe sensus elleboro, ' bene expurgat r