장음표시 사용
31쪽
, fr ops IS OES, AD PAND. LIB. Liuris negocijs, non ad facta praeterita reuocari, nisi nominatim, & de praeterito tempore, s. l. 7. Ut cr ςς μ tW es adhue pendentibus negocijs cautum sit f nci C h Π vi. Ad ea autem leges, iurasti potius apta'
h. l. 8 Iura non b iis. generaliter constitui h. VII. Cum autem non possint temper omnes Articuli legibus singulatim comprehendi, Iurisconsultus, & is, qui Iurisdictioni praeest, r. lao nes leges sententiam legis, quae in una causa manifestah, μι est, ad similia producere, & interpretatione, vel iurisdictione, quod legi deest, supplere,
atq; ita ius dicere debent . VIlI. Scire enim leges,non est verba earum tenere, sed vim, ac potestatem : benigniusq; leges interpretandae sunt,quo voluntas earum conserueturi: in ambigua autem voce legis, LU in amtu b iis ea accipienda est significatio, lus vitio caret ma, neq; in rationes antiquarum positivarum i ι - η hu nimis anxie inquirendVm IX. Minime vero mutanda lunt, quae imterpretationem certam semper habuerunt or& inciuile est, nisi tota lege perspecta, una esse qua particula eius propolita, iudicare, vel re
X. Sed & nulla ratio iuris, aut Aequitatis benignitas patitur, ut quapsalubriter pro virulitate hominum introducuntur, ea nos duriore interpretatione,contra i psorum coinnodu, producamus ad severitat i . XI. Non es nouum tamen, ut priores t
32쪽
NT III. DE LEGIBUS SENATVSEVEcONS. ges ad posteriores trahantur, & semper quasi hoc Legibus inesse credi oportet, ut ad eas quoq; personas , & ad eas res pertineant, quae quandoq; similes erunt r. ' lab. non est nouam tam XII. Sed & posteriores leges ad priores per i b iis it, nisi contrariae sint s. inter contrarias f . '
nim leges regula haec obtinet, quod leges 1 steriores potiores sunt his, qui ipsas praecessc-runt x. t. ινθ. I. de consis. prim XIII. Sed & quoties de interpretatione legis quaeritur, in primis inspiciendum est, quo iure ciuitas retro in ciusmodi casibus usa fuisset: optima est enim Legum interpres consue μ' . inde interpretaria ludou. h XIIII. Nam & Imperator Seuerus rescripsit, in ambiguitatibus, quae ex legibus proficiscui itit, consuetudinem, aut rerum perpetuo imae. militer iudicatarum authoritatem, vim legis λ tit. de Legibus. obtinere debere η. XV. Rectissime vero etiam illud receptum est, ut leges scriptae non solum suffragio Leginlatoris, sed etiam tacito consensu omnium per=- εἰ de quibus. desuetudinem abrogentur I. RXVI. Ex consuetudine enim, vel sine scripto ius venit, quod usus approbauit: nam di- uturni mores consensu utentium comprobati, legem scriptam imitantur, quippe cum ipsae
leges scriptae, non alia ex causa nos teneant, A e . .
rito itaqi&ea, quaeuine ullo scripto populus seritio probauit, tenes uniamnes : ' i XVII. Cum auteti de consuetudi ne ciuita-b iis
33쪽
n, STNOPSIS THES. AD P D. LIB. L. Itis , vel prouincia' confidere quis videtur, primum illud explorandum est, an etiam contradicto aliquando iudicio consuetitudo firmata
in. L; .erum de consuetudini a.
Oii, XVIII. Vis igitur uniformis consuetudinis non minor, quam ipsus scriptae legis: utpote L LI. de quibus. I. r. et rit. cum iuris ciuilis species sit b. G quaesu longa s s et* X I X. Diuturni autem mores , & rerum enim Iegis scriptae diail, quibus. hems in c. rit, de ratum populi iudicium requiritur,& expres con ueto, sus consensus: ad formam consuetudinis, i i ii ' citus&vnis misconsensus 4
XXI. Distinguitur deinde Lex in Cenera rivit a. I Odesit lem , & specialem. Generalis est, quae ad omi nes pertinet. Specialis contra ς: atq; hinc es L M, quod Jero comi q. tiam iuris Generalis,& Specialis,seu Commi cηm a tu nis, & Singularis distinctio orta cst f r Iq.lius C h. iiii X XII Quae generalis est lex, omnes obli uini su . Diura patronai. gat ad obedientiam, & scientiam g: Princeps t. aε. contra legem. cum seq. ctiam, quamuis legibus solutus sit : digna ta-λια men vox est Maiestate Regnantis, legibus se alligatum profiteri principem, ut de authori, k late iuris principalis pendeat authoritas , cr daturq; reueri maius linterio esse, submittere
legibus principatum, ut in quod sibi non lice-rc patiuntur principes,c alijs indicent: Au- sucta licet legibus solutaton sit, attam e Prin- circ. perpetuo similiters bectatur perannos
. r. s , suetudo confirmatae. I. 3ς sed rea. cum c t . .
mm Imperatur. λ tu. DI in temporis praescriptid Hie scripto. crin d. l. de XX. Ad formam iudicatarum authoritas, plurimos, si nimirum con-
34쪽
NT IIL DE LEGIBUS SENATUS EVECONS. Dcipes eadem illi priuilegia tribuunt, quae & Lpsi habent h. b. MI princeps. h. tit. I 4. XXIII. Specialis lex non omnes tenet i ,αφ Ceo, si 1. I. quiλius singulare, quod contra tenorem rationis q/ς v. I.ay. ex impropter aliquam utilitatem, authoritate cisti b - 3 exstituentium introductum est, non produci de ea malia.C. de brbet ad consequentias λ. XXIIII. Ergo omne ius, aut consensus fecit, i. g. sedo quod Principi. L. aut necessitas constituit, aut firmauit consue- deiurenat. gent. cretuit. I. tudoi: & totum Ius, aut in acquirendo, aut .fM f de constit pris. crin conseruando, aut in minuendo consistit d-ι ρ-uge C. b. tu.
XXV. Quae autem lege fieri prohibentur, α vero contra. si fuerint facta, non solum inutilia, sed pro in- To r. h. iis.fectis etiam habentur, licci Legillator fieri in l. tibi uinhibuerit tantum, nec specialiter dixerit, inutile esse debere, quod contra factum fueriti . XXVI. Sed etii quid fuerit subsecutum ex ' .i /μ C de Eo, Vel ob id, quod interdicente lege factum sest 'in pro s. est, illud quoq; cassum & inutile esse praecipitur: adeo ut nullum pactum, nullam conuen- .i . . ra i, . . o, d. l. non dubiam. tionem, nullum contractum, nullam ltipui aionem, nec mandam, nec sacramentum , con- 'tra prohibitionem legis admitti debere,ab Im-
eratoribus Theodosio & Valentiniano sit re- p. contingat. x.dei scriptumo :quanquam Pontificii,quae median- retur. e. licet. deiureis in b. ιe iuramento gesta sunt,rata haberi volunt p. cr Hrobis Canosae.
Vi I. Contra legem vero fecisse dicitur, qui id fecit, quod lex prohibet: sicut in frau-l aρ . fradem cuam legis icisse is dicitur, qui salta di ηo dubium uis verbis legi' sententiam eius ci p cui nilq.
35쪽
De constitutionibus Principum: Tit. .
b. I. r. l. q. leges sacratio ms.lpen. cr rit. G de legibGr consi primr. a. , Principes Iegum sentiendarum babent potesatem: er quomoso ea rii debeant e 3. 4. Suando Principum placita pro generalibus legibus habeantur es. modo de iuregenerali sit aliquid remittendum e.. Mandatum principis proserri debet.
I Vod Principi placuit, legis etiam habet vigorem, siue per Epistolam
constituit, vel cognoscens decreuit, vel edicto praecepit: atq; haec sunt, quae constitutiones appellantur R: imo omnem omnino tam legis nouae sanctedae,quam sancitae mutatis potestatem principes sibi paulatim vendicarunt, &Vt tam conditor, quam interpres legis solus Imperator sit, aliquocies sancitum est b. II. Humanum autem esse, probarunt Optimi Imperatores, Theodosius & Valentini nus , quod sormam generalem,& antiquis Legibus non insertam exposcat, id ab omnibus antea,tam proceribus Imperialis palatij,quam
gloriosissimo Senatu Romano tractari, ut tum demum, cum Omnes consenserint, quod unis uersorum Senatus probauit, Imperialis ser nitatis authoritate confirmetur c.
III. Non aliter tamen Principum constitutiones P generalibus legibus habentur, quam si vel edicti nuncupatione censeantur, vel per omnes populas Iudicum programmatibus diuulgentur, vel expressui contineant, quod Principes censuerint, ea ouae in certis neg ciis statuta sunt, simili ui quoq; causarum fa-
36쪽
NT. IIII DE CONSTITUTIONIR. PRINCIP. rita componere, vel si leges Generales vocatae sint, & ad omnes pertinere iussae d. d. l. . Cde legibus σcrem IIII. Nam cum etiam inter placita principa- lia quaedam specialia,& singularia vel perso- nalia sint, non debent unius sorte,aut alterius negocij interlocutiones in commune praesudicare, neque ea, quae specialiter quibusdam . in concessa sunt, ad Generalitatis ςςxuς , legibui cr constriη V. Sed & in reb' nouis ab Imperatorib' constituendis, euidens debet esse utilitas, ut rece- datur ab eo iure,quod diu aequum visum est fisquamuis alioqui beneficia Principum. latissime interpretari debeamus g : quod scilicet g. I. Lb. sit contra ius vel utilitatem publicam, vel per
mendacium, impetratum non est h. , , , P cV I. Saneli quis asterat,cum mandatis Im- contra ius rei nil. pub lperialibus secretis, se venisse, nemini quic-per menda. fuerit aliquid po- quam, nisi quod scriptis probauerit, erit cre-sulatum. rei impetratum. l. dendum: nec ullius dignitate, siue ille Tributa 'C Mesenatu coss.ni, siue notarij, siue Comitis proferat dignita- . . . Gm, terreri quenquam oportet, sed sacrae M t C, cemaridar- Prino'Imperiales literae querendae
I pertinet adpMonas , res, rei actiones. Homines aut liti junt,aulseruirer libertas quide Druitur quid, tr quomodo constituatur
37쪽
r o PSIS THEA AD PANO LIB. ILiberi aut ingenuisunt aut libertini, e quomodo ingenui nascantur Libertini quom o sani e
Seruorum qualis fuerit,erit conditis. Liberi homines ius ciuitatis Minoae habent.
ne ius quo utimur, vel ad personas
pertinet, vel ad res, vel ad actiones: cum vem hominum causa omne ius constitua. I a. b iit s.fη I. D tum sit, primo de statu personarum dicendum I .nat sent σ ciuili. a.
II. Summa itaq; diuisio personarum haec
est, quod omnes homines aut liberi sunt, aut . . serui: Libertas est naturalis facultas cius,
obni rex. in litici qV 4ςRiq; i core libet, nisi si quid vi aut iure
lar perso. prohibetur b. III. Servitus vero est constitutio iuris geme l. . b. tit. c Insiit d. H. xium , qua quis dominio alieno contra natu- person in pris. ram subijciturς: Seruorum conditio una est: d. I.; e seruorum. Dpm & rediguntur in dominium nostrum , vel iure HS. r. litis S pe .cT HO de gentium, vel iure ciuili d. iureperson- . IIII. Iure ciuili, cum maior 27. annis, ad precium participandum,venire se patitur: iure ve- e. d. I.f. e se μοῦ I rosentium serui nostri sunt, qui ab hostibus 4 9 νη cry capiuntur, aut qui ex ancillis nostiis nascui I LIc servorum inpr ' . . . .' . V. Liberorum hominum quidam ingenuio. tex in pris. t. Insit. δε sunt, quidam libertini f: & quidem cum se iis quisui res alie tur sunt l. vi omnes alieni iuris sint, liberi homines coimr inpric l 3 7 .ut prox, tra quidam alieni tu ris sunt,quidam sui iuris g. I. Ingenui sunt, qui x matre libera natib. ALc Jer i sim si Π sunt: & quidem sussicit vi conceptionis, Vel nar. σ con rot i p natiuitatis,uel quo medii tempore liberam in iter, i isse mallem, quinimo in uafracti mi VcpV-
38쪽
or M. D E 'ATV NOMINUM. flatur, de quo sententia lata est, quamuis su rit libertinus, quia res iudicata pro Veritate.
VII. Et Herennius Modestinus respondit, si eo tempore enixa est ancilla,quo secundum i gem donationis manumisia elle debuit, cum ex Laa. Herennius. hiis. costitutione, Diui Marci scilicet, libera fuerit, ingenuum esse ex ea natum . VIII. Imperator quoq; Hadrianus Publicio Marcello rescripsit, liberam, quae pregnans vltimo supplicio damnata est, liberum parere,&solitum esse seruari eam, dum partum aderet: Vsed etsi et,quae ex iustis nuptijs concepit, aqua l. LII. Imp. adrianus. Dis.& igni interdictum est, ciuem Romanum parit de in potestate patris IX. Cum autem ingenuus aliquis natus sit, non ossicit ei in putatiua seruitute fuisse,& postea manumissiim esse: saepissime enim constitutum est, natalibus non ossicere manumissi 'm 6 HL Ide ingenta. C. nem ,& Imp. Antoninus rescripsit, non laedi de ingruumanumisistatum liberorum,ob tenorem instrumenti ma Ie concepti m.
X. Libertini sunt, qui ex iusta seruitute i'anumissi suntn: adeo ut homo etiam liber &- ώ.
ingenuus, qui maior a .anmS,ad precium par-
ticipandum, se venire passus est in seruitutem veram, manumissus non ad statum reuertatur, quo se abdicauit, sed ericiatur Ebcrtinae com l. s. i. ressiure ciuili. ditionis . I cum l. ai. lam liber. bti XI. Seruus autem, in causa capitali, sortir
nae iudicio a dominb coni iuui, di si fuerit
39쪽
i STNOPSIS THEI AD PAND. LI s. I. d. d. Ilustriae. insine. biit. tiam & iniusti scientiam, quodammodo insor cr a prin tit. I. eo. cr ride mei doctrina iuris 4 .
salitis Tribonianeae nos IIII. Huius studii duae sunt postiones , pul Lb. r. iit L de iuri maen' licuin & priuatum: Publicum ius est, quod aditia de iii. - statum rei Romanae pertinet: Privatum ius dbcitur, quod ad utilitate singulorum spectatς. V. Vtrumq; autem publicum & priuatum Ius, aut Naturale est,aut Positiuum: Ius nati
n. lib. s Eliso. ad me, ulu Ius Positiuum autem utile esse omni mach cap. . oe' explicatacm bus aut pluribus in quacunq; ciuitate, ubi scipio ius in dotalitio Triboniu- licet pro albitrio ita constitu i u in est f. .
neae, lib. I. rit. a. de leg. nat.
gent. crcius r.ertit. d. de VI, Naturalia enim iura, ut alibi ait Iustiatur. t gent cr cis S. t. nianus Imperator, diurna quadam prouidentia consistula, semper firma, atq; immutabi- Iia permanent: ea vero,quae ipsa sibi quaeq; e uitas constituit, saepe mutari solent, vel taci-- g. sses naturalia I d i e loco insensu populi, vel postea aliter lege sa nat gent.et ciuili ridem Tra' tar. Pontifex iuris Naturalis transgres ionem
piriculum tauris inducere dixit: iuris Positi
iurinat. gent. σ ciuili. ut non iteru'. Sed haec iuris diuersitas, ex originis diuersitate oritur.
VII in Collectum est enim,ex praeceptis seu legibus Naturalibus, aut Positi uis, Gentium ' a priuatimi si scilicet, aut Civilibus ius Naturale largo
iii cn f in I. - modo pro instinctibus naturalibus, qua cum ι Ἀν. brutis animalibus communes habemus, acce
X. a. l. I. 1 rus Naturale, re . . . . -
rex in prin. tit. I de iure nati pium, dicitur, quod Natura omnia animaliarent. et ciuili. σ Hrobis Dd. docuit : Hinc descendere dicitur maris & to, minae
40쪽
TIT. I. DE IUSTICIA ET IURE minae coniunctio, quam nos matrimonium appellamus , hinc liberorum procreatio, hinc t. f. natur. G d.
. VIII. Sed proprie acceptum ius Naturale di- i
citur, quod cum ipso genere humano rerum Natura prodidit: Ita enim sub hoc iure accipimus,non inclinationes naturales nobis cum brutis animantibus communc , sed tu illudadiui ιιj. deae es. rer m. quod ratione naturali, & legibus Naturalib', l. a. S.sed iuia uae. C. de ex praeceptis honestatis, ac iustitiae inter homi- t. iur. enu. d. l. p di. in
IX. Ius gentium est. quo gentes hunsciae t-DGn apris. MIde iu- utuntur': Hoc a naturali, cum id generaliter -ymc ili Cis . &largo modo accipimus, recedere, licet cile intellisere, quia illud omnibus animanti' in I in. d MLσ a. tu. θ. bus, hoc solis homi Oibus inter se commune de iurenalgent. σc lo
X. Quoties vero i uri Naturali, quod vere, ii i S proprie ita dicitur, ius Gentium opponitur , iuris Gentium appellatione intelligimus t illud Positiuum, quod propter rationem cir- , ' , .cumstantiarum, aut propter solum legislat ζ.ris arbitrium, aliquid amplectitur, quod -- . tione naturali non erat constitutum p - σ 'q Qs ntra ius rei XI. Sed & pro vero iure Naturali Ius Gen- Nil pubis. V eis. in parutium saepe accipitur, quia hoc etiam Iurei biit, v ib. d. I lib. Gentes Vt plurimum utuntur: atque ita ex φ fi T. 1ure Gentium proscisci dicitur , erga in ad. D viis iupriis. um religio,vt parentibus, & patriae paream' ' q. autem ciuile. U. XII. Positivi autem i uris Gentium sunt Scruitutes, quarum ratione Dominis in se M. . l. Asb. m. a a uos