장음표시 사용
131쪽
decrescente aut corpore, minor appositio defluxu. Ad hoc forte aliquis rationabiliter dixerit,' duin augetur corpus,& ad persectionem procedit, no est magis accelsum agere pr pter hoc eius,quae est ex recessu, passonis consensum non fieri, qui & hic ipse recessiis nihil
minus confert ad augmentationem,& perna nentiam corporum&yeme quippe coditiones meliores,& operationes validae, & non omnino sulficerent sibi corpore animal tu,& plantarum: sed facillime utiq; corrumperentur, siquidem in uniuersum appropinquaret sol,lta ut in
uniuersum esset aestas: ut declarat exusta Zona,
propinquum semper habens selem, & in habitabilis existens.Tantum igitur dicendum est,' solis quidem aduentes addixit,&determinauit augmςntationem, recessui vero diminutione, non exae te alteri alterum distribuens: sed qui quemadmodum prius diximus, & si utrunque utraq; facit, & generationem,& corruptione,
magis tamen generationem accessus solis,corruptionem vero recessus magis. Cum autem
dixisset, ' si per multos circuitus aliud habeat
gnationem, per multos quoq; circuitus corruptionem siustinebit: & st aequale est tempus generationis,& corruptionis, hoc est augment
tionis & diminutionis ic.n. voluimus in princito intelligendum essemecessario addidit verum illud I Secundum natural ne quavis corruptionem sumpseris, aequalem in tepore existentem corruptioni: sed eam, quae fit secunduleges naturales per decrementum ad fine animali procedente. si.n.aliqua fiat violenta comruptio,non amplius per equale tempus ad fine peruenie per quantum generationem habuit. violentas autem oportet dicere corruptiones, non solum ea quae per aliquod extrinsecus cocidentili,ut incitiones, casu exustiones,& alia
huiusnodi,sed eas etia, que ex peccato, & inordinatione alimeti fiunt. Quod aut & his determinatis derelinquitur dubiu, illud est, quia vita si ita accidat humana , usq; ad centeum uvigesimum annum procedente,augmentum sepe quod maximum est ad quadragesimum solum annum peruenit, ita ut sit secundum hanc rationem corruptio longe diuturnior generatione,& non in tempore fiat aequali .multi.n.in vita ad centesimum vigesimum annum invita peruenerunt,nullus autem nec usq; ad sexagesimum habuit augmentationem ,& ad perfectius promotionem.at si generatione non pro
ceu um,qui ad forma pertem producit, sumpserimus,sed generationem, & corruptionem proprie in aequali quidem tempore accidere utraq; verum erit.nam alterius generatio,est al
terius corruptio, proculdubio per quod aliqd
generatur, per tantum & corrumpitur: sed non accipimus amplius eiusde generatione,& co ruptionem. quod videtur Arist dicens.sed neque illud si per plures circuitus generetur, aliquid per plures etiam corrumpi, consensi erit tali expositioni. generatione .n. proprie diata per plures circuitus fieri, non facile est etiam intelligere.s.n. quis dicat conceptione ipsum dicere generationem,& eam,quae proprie per ipsam lignificare generationem, quae eX nonente ad ens producit, & supposuerimus ali quod animal, veluti elephantem per plures circuitus concipi, etia hoc modo ductum hoc intelligi minime potest, i per quantum tempus concipitur per tantum & corrumpuntur. quam enim etiam intelligere Oporteat corri ptionem aequalem in tempore conceptioni, non facile est dicere.haec.n. amplius quaerant.
ipse autem & singulorum vitas, & tempora numero determinata esse dicit . qui .n. ordo est in his quae fiunt,cum forma uniuseuiusque.na tura sit messerata, accidit viatiquodq; per terminatum tempus ad perfectam sui formam peruenire.cum autem squale sit tempus ad persectum,usq; ad perfectam λrmam, & vigorem , ei quod a vigore ad corruptionem secundum
naturam ducit:manifestumst una uniuscuiusq; vita, terminata est secundum numerum ordia natum t hoc forme abinuicem distinguantur; alia est .n. hominis vita,& alia equi,& in alioruunoquoq; similiter. verutamen uniustui usque formae terminatum est tempus. rme enim humanae terminata est quedam vita,quam impossibile est excedere, singularium vero non est
terminatum tempus, cum multi etiam intraordinatum tempus moriantur . quare so qquidem terminatum est tempus, quod impossibile est excedere aliquem singularium, sed non eadem est cuiusq; singulariu vita, sed alia,& alia, & antea, cum multi quidem intra tempus perdantur,nullo autem hoc excedcnte.
Videntur autem cor secundum sensum comenientia n finissem bus. videmus enim quod accedente qrudem sole generatio s, recedente Nero corruptis, O in aequali tempore νtrunque. aequale enim tempus generationis , O corruptionis fecundum natur sed accidit aepe in minori corrumpi propter mutuam confusione inaequali erum exiflente materia, O non Mique eadem, nece genera tiones iraquales esse, oe hau quiam celeriores, ilLM Hrotardiores.quare accidit per horum generationem, si s
Cum dixisset a principio,' aequale est tempus generationis,& corruptionis, quae est secundum daturam, nunc fidem huius apponit
ex gnationibus, & corruptionibus , si fiunt per
132쪽
Uuqueq; solis circuitu.nam, ut diximus prius, videmus accedente quide sole senerationem,
abeunte vero corruptionem insequcntem. cst autem accessiis solis equalis tempore recessiti. Recte autem etiam hic cu dixisset generati ne addidit,quae G natura:est.n.& in animalibus, & in fruitibus annuis intelligere corruptionem,quae fiat violenta. Id vero i Sed accidit sype in minori corrumhi, i non ad proximuintellii gendum est sed ad luperius dictu. Cum enim dixisset, st& tempora ordinata sunt mmae cui utq;,hic inquit accidit 1,pe in minori
tempore,quam sit ordinatum corrumpi.& huius ipsius propositum est ci causam inquirere,
cur nam quaedam singularium praemoriuntur, non coplentia naturalem circuitum. dicit aut hoc accidere propter mutua cofusionem, aut
collisionem. duobus enim modis scribitur. si quide prio, ino accusabit incomensuratione,& intemperiem elementorum: sepe enim materiapropter ineptitudinem, & inconcinnitatem sies non recipit persecte superiorem Ornatu, ut citius dissoluatur animal propter imbecillitatem compaginis, non sussiciente in multis materiali temperamento ad multum tempus exit ibi tam vitam recipere si autem habeat litera collisionem,significat causarum adinvicem casualem concursum,dico.s materialis. & effectivaein proximae,& primae. causa enim effectiva proxima quidem est pater: remota vero &prima corpora coelestia. materia quoq; ,& talis electio & victus, causae sunt talis copaginis ipsi corpori .si igitur concurrerint,tale quidem esse a patre semen,& a matre semen,& sanguitinc talem sanguinem.n.materie rone nostrς dictit, semen vero effectivae causae, fuerit quoq;& matris Ῥe coceptionis victus talis,aut talis, aut&cotinens inordinate valde se habens, ut ex aliquo horti impeditus fuerit coelestiu m tus, persectissima operatione ostendere circa ipm generatu & ornatu imposuisse codecente, tunc corruptio sequit ante statutu tempus, eo 9 collisae fiunt talis materia,& tales caulae, cum motu coelesti hi tali, materia ipsa inaequalitatiscam,ut prius dictu est, habente: veluti si inordinatu sid, & impositu factu fuerit lignum circa sella aut mensula propter materiae ineptitudine,nihil peccate artifice. Posset quoq; illud de reperiae sumi in coelestibus sol u.qm.n.n6 solus sol, sed & alij planetae,& stellae fixae,quauis non
tantu, in & ipis operantur circa generatione, secundu talem ipsarum concursum figurarum,
qua vocat collisionem,causam cile dicit alij, alterius prediuinationis vite.*pissime.n. propter huiustemodi eam adinvicem complexionem,
ncile solubile fieri cotingit, ut ab ipsis corpus
formaturin tempus vitae paruum.
Semper autem quemadmodum dictum est, continua erit generatio, corruptio O nunquam deficiet, propteream, quam diximus causam. Hoc autem rationabitiirraecidit. Quoniam mis ommbussi per mesos appetere dicimus naturam: melius autem in esse quam non esse: esse autemnuot modis dicitur, in aliis ictum est: hoc autem in omniabus impossibile est esse, quia longe aprincipio distans: qui
superes modo completivit totum deus, continua aciem generationem sic erum marime continuabitur ipsum esse, eo
quodproximum sempersit substantia fieri semper, Og
nerationem. huius autem, quemadmodum dictum est, multoties causa circulo lati olain. continua. quapropter, Oatia luscuq; mutantur adiuuic secundum popones, potentias, Hsimplicia corpora imitantur circularem lutioncmum enim ex aqua aer fiat, O ex aere ignis, rumsus ex igne aqua, circulo duimus reuerti se generationem, eo quod rursus restinatur Pares recta horumlatio, ia
tans circularem, continua est.
Cum tradidisset cam, propter quam semper est generatio materialem,& cffectiva, & materialem quidem dilait sempiternae generationiscam,id' est, ius generationem alterius este corruptionem,effectiva vero aetem sic estiumotuma ex eo.semp illa mouent,nunqua deficit pencratio.nuc finalem cam tradit, Ppter
qua semper est generatio. & insit cam ciste, gaoia na sua,& spote bonii appellit. principita.Π.oium est ipsum bonu:oia vero principiti suum appetunt:bonia aut unicuiq; est ipsum esse, noipsum no esse:oia igitur sui natura esse appetiit.
in igii ola esse appetunt,& ipsum molius: l vem primo principio propinquiora sunt, haec aetemitate ipsa participare potuere, & semper
esse ει numerii eade,qualia sent coelestia, veru cu diminutione.scu dimensione,& mutatione ει locu, quae vero remotiora sunt, cu non
potuerunt,quia distata primo principio,a quo est esse omnibus,secundu numerii eadem esse, aeternitatem secundum speciem sortita sibi unoquoq; quia appetunt esse semper, non possunt autem cum distenta primo principio, generante tale quale ipsium, & sic corruptionem subterfurante,&ipsam quam sertitum est e ternitatem secundum speciem, imitando coel
stem motum possedit: nam per circulum ea quae generantur, in idem restituuntur, unde inceperunt. ut enim homo ex homine fia circulus perficitur: semen enim primit, & ex hoc embryon, deinde puer, & adolescens, & vir:& rursus semen & embryon. manifestum igitur est quod speciei successio, in rectum existens, quia circularem lationem imitat, aeternitatem habet. Sciendu aut sesse duplicitcrdicit, aut specieaut numero. unum quodquo enim esse dicitur, aut quia species eius sena a Io.Gra de Ga. R a aut
133쪽
aut eo q, numerus.coelestia quippe dichitur es. Ao s eadem maneant secundum numerum,
enerabilia vero & corruptibilia fili spem ha- et semper esse .haec igitur sunt, que alibi dicit esse diuisa significata eius, ' est semper esse. In
medio vero interiectum csi dictum hoc,quare ipsum tacentem oportet sic coniungere t ta litera,qm natura uniuscuiusq; melius appe-xinmelius aut est esse,quam no esse:esse aut finnumeruimpossibile est in ossius, propter longa a primo principio distatia:propter hoc, inquit,
altem,qui super est, modo totu copleuit deus, continua faciens generationem. Et hinc manifestum est, st etia aeternorum cium camputat
Arist. csseipitam primum principi u.nain ut deo agente, & aetema, & oia immutabilia, agente quoq; & aeterna quidem fm substantia, sed corporea,& dimensa,& mutationem habentia secundum locum subiunxit, verbum illud Qui superest modo copleuit totum deus. l nam ut persectus esset inudus, deerat alius modus opificii eorum,q aeterna quidem habent spem successione,sed sin numerum generabilia sunt, &corruptibilia. horum igitur processu copleuit
deus totum ab ipso fabricatum mundum,continua , & no intercisam generationem faciens. sic.n.inquit ipsum esse cotinuabitura.existetia&esse entium seriem habuerit,& ordinatum
processum subsistentiae,si post ea,quae sed in numeru aeterna permanent, sint que fin spem etern numero vero generabilia, & corruptibilia.
propinquum estin secundu substantiam ipsum quidem fieri ipsi esse. ipsi vero esse ubiq; quod
proprie,& semper eode modo se habet, oportet intelligere: aeterinitati vero iterata gnatio:
Vtruq; n. alteri opposuit, ipsi quide esse ipsum fieri,aeternitati vero sempiterna gnatione, qyper siem p fieri signauit. quare PYinia sunt sul statijs sibi inuicem entia, & aeterna generabilibus,& que sempiternam generationem Brittasunt Sc merito cosequeter adinvice habet processum. Id vero i Secundum passones & pote-tias i aut reciproce idem, aut potetias quidem propensiones ipsorum dicit fin quas sunt motus:passones vero caliditatem,& frigiditate,&reliquas qualitates:aut potetias, calidum,& frigidum,passiones vero siccum,& humidum.
Texa.6o. Sima autem manifestum exbis, quod aliqui dubitant, propter quid ν quoq; corporum inpropriam delato regio
nem, in m nrto tempore non distrahuntur corpora. Causa autem huius si mutuus infimuicem trositus.si enim um
quodq; maneret in seipsius retione, O non mutaretur a propinquo, iam utiq: dinrisa Dissent. mutantur igitur
propter lationem duplicem existentem: propter mutare vem non contingit manere Ulum ipsorum in Ula regione om
dinata. Quod igitur est generatio, corruptio, ct propter quam causam, o quid ea generabile, o corruptibiale ma inestum si ex dictis.
Ex prius dictis de elementis st mutata adin- Gm- . uicem in idem reuertunt , sin quedam circulugnatione procedete, corollariu inuenit ads latione cuiusdam dubitationisvi inferri posset. Estat dubitatio,quo simplicium corporu mo- quoq; propriu locu occupare festinate, non iadiu ellata abinuice disgregata sunt, unoqu oq;
Ppriu locu occupante,ut no videri u aut aqua,
aut terra sursum esse, aut ignis deorsum possit. Soluit at dubitatione ex prius dictis.si.n.inquit immutabilia essent elemeta, merito hoc dubiuputaret,qui sic dicun d qni mutatur senap ad- inuice, & si hic ignis ex loco deorsum segregatus est,alter fit ex necessitate, & semper erit &deorsium ignis,& sursum terra & aqua, non stasregato ipsis locomam hoc esset ipsis immutabilibus existetibus. Duplicem at dicit latione, aut ea, a est fila obliquu circulu, accessu & r cessivaut duplice, ga mouent, sic quide firmamentum sequentes ab ortu ad occasui sic vero per propriam econtra ab occasu ad ortum.
Quod igitur est generatio,& corruptio demostrauit,& quo demonstrauit dictum est a nobis prius, & propter qua causam est generatio &corruptio, ostensum est ex eo s materia potentia est cotraria,existens enim actu ignis pote tia e aqua,actu vero aqua facta,ignis corrupit.
Quom autem nece laesi esse aliquod movcm,si motus Te .c I. erit quemadmodum dictum est prius in aliis: Osi semper, quod oportet aliquid ella semper: oesi continuus , unum idem, er immobile, o ingenerabile, O inalterabile: Osi
plures fuerint circulares motus, plures quia, omnes autem hos quodammodo necesse eri esse sub unop ci ozotimo mero existente tempore, necesirin motum continuumesie, siquidem impossibile tepus sine motu continuum esse: itur alicuius m erus tempus circularis igitur, quemadmodum insermonibus quia principio, et muriat icti.
Sicut in alijs tractatibus feci non Dinanens com smusq; ad naturales cas, sed ipsum reducens ad cas abstractas:in Naturali quippe auditu, cum disputasset de motu narurali, posterius in Oct uo sermone reduxit seipsum ad quanda abstractam stoi motu naturali causam immobileq; exfistentem,& aeternam, dicens, ex tali igit principio dependet coelum, & mundus: & in libro de Anima similiter ex sermonibus de anima ad intellectum recurrit: sic & hic cum dixisset ge
nerationis aeternae causam effectivam tarici cularem coeli motum, nunc dicitu & circul ris lationis est quaedam abstracta causa, aeterno tempore mouens, quae & immobilis est aeter na , S inalterabilis, & una numero. si enim ii quit est aliquit motum aeterno motu, & continuo, neces le est etiam esse aliquid aeterno i pore
134쪽
pore mouens, immobile existens, & unum,&ide numero continuo motu movens.& si multa sint , inquit, i moueantur tali motu, aeterno dico,& continuo, necesse est & mouentia multa esse no existente secundum qu sim motu aeteme mouente. & haec ipsa multa siquidem sint coordinata,& non a se in uicu dependentia, necesse est ab uno pendere principio, ex quo& ordinem habent.mani stu est ergo,2 unum est principium motus omnium aeternum & immobile. Vniuersus autem sermo perlecte hocino proseret.qua necesse est existente aetemo motu,& continuo esse aliquid sterne mouens,
ro,& immobile,& inalterabile, uniuersus quidem sermo talis est. Videt aute descetuose, ab Aristo.prolatus, quia dereliquit assiamptum, &coclusione,cu modus sit hypotheticus.2. n.si caeternus motus,necesse cst esse,& eternum mouen dixit ostesum est.n.q, oe,qJ mouet a mO-ucte mouet. aut cino sit aeternus motus, non
posivit P assumptionem.' aut & immobile erit 1 rumpsit ut preostensum.Ostesium cst.n.' & primu moves immobile est:& sili 2 continuo existete motu,unum sit,& ide numero. hoc quoq; oste in e in octauo de .Physico auditu. fi.n.diuersa G successione sint mouetia, i inpolsbile est continuu fieri motu. Et verbii illud, in alijsat dictili e pri de his ij in Physico auditu demostrata simi,dixerit. Dictis at annectit, si plures
sint circulares moi et plures mouetes cae fuerint,& si plures,necesse est oes sub una esse.IL
lud aut i Quodamo i addidit qa verbu subd his,
im locu cotinet Pprie dicit. Cu at posivisset in principio,potetia quavis no manifeste u est
cotinuus motus,& deinostrauisset cosequens ad hoc ui est aetemu oues hoc motu, & im bile,&vnti numero, nuc assumptione potetia posita astrueda putat,st e ptinuus mos.& ostedit hoc ex tepore.naqm cotinuit est ips, necesse est & motu esse cotinuit:est.n.US mesura motus,& motus.sptinui: hnaoi vero est circularis solus:tps igit est mensura circularis motus.ssem
mones at si in principio,dicit eos qui in Physico auditu. hic enim principium est,& praecedit naturalem considerationem.
Continum autem motus, vim eo s, quod mouetur com
tinuum sit ut eo quod in quo mouet,H loca dico aulpasso se' ma Aiu itaq; quod eo quod id quod mouet. μο.n passio corium inisi res cui accidit cotinuasit se vero eo quiam quo fui hoc loco inest: magnitudinem enim quandam h bet tutus autem quod circulo suum continuu: quare ipsummi se semper continuum. hoc igitur in quod facit contia
nuum motum circulo latum corpus,motus vero ipsum ips.
Cum sumpsisset et, motus est continuuS, cu-
ius mensera est tempus, & hic est, qui circulo
versatilis corporis, nunc querit unde est continuitas in motu, utrum eo ut motum continuusit in quo.sest motusullud vero in quo,& seci, dum quod est motus, passio est.& locus passo
quidcm non dicetur continua, nisi secundum accidens,eo θ corpusian quo consideratur, cotinuum sit. album.n.dicimus esse cotinuum, eo P corpus ia quo consideratur, continuum sit. continuum.n. quanti est,& circa hoc consideratur. Si vero quis dicat, id quod augetur, magnitudinis appositione augeri,& hac augmentationem rationabilite r dicit continuam. Dicumus continuum nunc dicit Arist. cuius est queda semper consequenter accipere,augm lationis vero non est semper con quenter a cipere.non. n.in infinitum augetur quod auge- tunquapropter passo no fuerit cotinua.si ergo inerit alicui eorum, in quibus est motus, ipsum continuum,soli loco inerit,est.ndocus magnutudo quedam, & huic quippe non omni loco inest continuum, sed seli circulari: nam in hac semper est aliquid consequeter accipere, quia non sit in illa principium neq; finis.Nuquid igitur, quoniam inest circulari loco continuum, dicimus propter locum motum habere continuum.quod ipse,cum non quaesiueri ed praetermiscrit,de eo quod mouetur sermonem facit, ut huius circulare selum continuum:& consequenter dicit ipsum esse causam continuit iis motus.& hoc merito.si enim habet cotinuulocus,non ex seipse habet, sed ex corpore, qd in ipQ est. non.n.habet locus existentiam per se secundum Aristo. sed subsistit una cum corpore , cuius est locus: habitudo.n.quaedam est continentis ad contentum: quapropter eo P continuit sit corpus, locus quoque continuus est.merito igitur causam continuitatis in motu secundum locum et,quod mouetur, attribuit: propter suod huius,inquit,circulare Blum cotinui .smagnitudinis. Sed aduertendum est,st cum a principio dixisset, manifestum autem
eo P id, quod mouetur, hoc est eo st id quod
mouetur continuum sit, & motus est continuus.deinde cumi medio dixisset de loco, induxit illud, huius autem quod circulo selum continuum: hoc non de loco dicit amplius,sed
de corpore, quod moueturinam circulare corpus ipsum sibi continuum est, hoc est sibi ipsi
conuinctum, & non ad aliud continuitatem habens, ex motu autem lcmpus: quapropter magnitudo quidem motui, motus vero tempori causa est continuitatis.
Quoniam autem in iis, quae colim mouenturarem m
ge eratιonem, aurast rationem, aut omnino mulationem,
135쪽
videmus et equenter existens, O factu hoc post hoc, ut non demiat onsiderandumvirum est aliquid quod ex n cestate erit, aut niuit, sed omnia contingunt non Gefacta. quod cium quadam manifestum est. Et mox ipsum erit, Usumfuturum alterum propter hoc. quod enim νerum est dicere quod erat 'portet hoc esse aliquando verum quod est: quod autem nanc verum dicere quod futurum est. Hi prohibet non factum e ter ambulatu satiquis nonam labit. Omnino νero quoniam contingit quadam entium cir esse σnon e se nam enum quia cy qαe fiunt seu se habebunt, cy
non ex necessitate hoc erit. Virum igitur omnia h-ι
Δρ An noncita quaedam necessarium est simi citer eri. Et est quemadmodum er in ipso esse haec quidem imprimbilia non esia ac vero possibura,sic circa emerationem: ot fio ιtia ineste es facta est eis imposbile non euenire.
Cum demonstrauiiset in praeacceptis ui est in generatione continuitas, quoniam his quae continue mouentur m generatione inest ii mconsequenter, & generari secundum post primum , quaerit si est st in necessiitate in his quae generantur,ut necessario consequatur ad primu s Jm,aut nihil est v necessario Feneretur, sed sunt omnia contingcntia, ut cotingat & generari,&non generari. sedjquaedam inquit habeant exitum contingetem manifestum est, sed si non omnia sunt clusimodi quaerendu est. Quod igitur non omnia contingentem habent ad priora consecutionem, sed quaedam habent etia i est ex necessitate,in qbus impollibile est non consequi ad priora secunda, ostendit dupliciter , & ex usu nominum, & ex ipsis rebus. Ex usu quidem, quoniam in his quae nondum sunt,sed in futuru tempus esse possunt,consuevimus uti verbo erit,& futurum est: verbii erit in his quae ex necessitate sequuntur ordinates, ipsum vero futurum cst in contingentibus, vero.n.existete verbo futurum est,pol ct no euenirest diximus futurum: & cum non euenerit, non mentitus est futurum dicens. nam futuruesse,aequale habetur ei, est contingit: posse at& contingere non ad exitum iudicatur, sed ad
prohibi bilcm aptitudinem. potest quippe
lignum combustum iri, quavis nunquam co- bustum sit.& virgo potest cum viro coire,qua-uis nunquam coeat.sic igitur siquidem dixerimus ql post ver erit aestas, necesse quoq; est quadoq; aestatem esse.&si dicamus deiecto in terram semine.s futura est nasci sipica, possibile
quoq; est ipsam nasci. & vera existente negatione contingit non nasci, quoniam exitus erat cotingens. hoc ergo modo ex usu probat propositum. Ex rerum vero differentia hoc pacto. quoniam.n.entium haec quidem liabent de ne-
celsitate esse,& impossibile est ipsa non esse, alia vero poisibile est esse & non esse, eodem modo se habebit, & in his quae generantur, ut haec quidem ex necessitate generentur,illa vero contingenter. si quid.n.habet ex necessitate esse,&generatione ex necessitate habebitivi sol in ariete existens ex necessitate habet es.se,non. n.pos Iibile erat ipsum non csse ibit m nifestum , 9 & cum nondum illic fuerit, exta cessitate illuc perueniet, & impossibile est is in non illuc peruenturum esse .si iniliter &st contingenter habet esse,contingentem habebit &generationem, taquam. cpotens esse,& non esse.ut si domum esse,aut grammaticu, aut fabrucontingenter est rorum quoq; generatio contingens est: possibile.n.erat & non esse, neq; generatum iri horum singulum. & si non necessarium habet esse haec ipla spica,sed poterat& non esse manifestum ' & huius generatio non necessario secuta est semini,in terram de-eeto, sicil poterat& non sequi. Nullo ne igitur modo est in his inquit necessarium λ dico.Lin cotingetibus esse, & non esse. An est quodamodo etiam in his neces Iarium, sin st dicimus
secundo existente, ex nccessitate praecessiit primum. fructibus.n. genitis ex necellitate deiectum est semen:quod ex suppositione necessorium vocat. Oportet enim scire, ' duplici existente necessario,hoc quidem, 2 simpliciter dicitur necessarium, secunduci dicimus ad prius ex necessitate secundum sequi, altero vero in suppositione,quo dicimus, cum secundu euenit,necesse est, & primum substitisse, in neces.sario ex suppositione omnia entia, & que generantur adinvicem communicant: omnia.n.c
muniter hoc participant, & in omnibus considerantur,& sunt necessaria: sed in necessario sinpliciter non coicant omnia inter se: non. n. Vnumquodq; ex necessitate est, sed multa & esse,& non esse contingit. Manifestum est ergo, quod in quibus quidem est necessarium ex suppositione,non omnino est simpliciter necessarium:in quibus vero est necessarium simpliciter,in his quoq; ex suppositione inerit necessarium : ita ut conuertantur,& secundo existenteox neces state & primum sit,& primo existente ex necessitate, sequat & scd m. sed no propter primum .inquit,sed propter seipsum. cum.n ad primum fiat ex necelsitate sequatur,no propterrimum sequitur sed propter sui naturam: qmuiuscemodi cst natura, ut non possit non tactum iri .ideo & simpliciter neces larium merito ipsum nominauit:quoniam ex seipsb neces.sitatem habet.& sui natura est necessarium, altero per suppositionem,& no ex sui natura n cessarium habente, sedjpost exitu dicitur habere necessarium. supponentes.n.fm in actum luisse ex necessitate dicim' prius praeextitisse.Hqc culta dixisset, ostedit cosequeter,st sim
136쪽
pliciter neeessariu ijs,quae circulo mouent solii inest,& no ijs quae in rectu. Quod aut impos.sibile si ijs, si in rectu inesse sinapidi necessariti,
astruit ex diuisione.na D irectu inqt mouet,aut in infinita, aut in finita recta mouet. sed nec in ijs,que in infinita recta mouetur nerit necessariu simpliciter, neq; his quae infinita.ijs quide, lin infinita recta mouetur,no inerit simpliciter necessariti, quia simpliciter necessariu esse dicebam', ubi ad primu fm ex necessitate seqtur, sed in infinito no est primis,&posteri caretan.
principio & infinitu est: neq;.n.in ijs, quae facta sint possibile est simpliciter necessariu accepisse,ut sit dicere propter primu seculli esse factuscδm.Oino.n.no est accepisse pricipiu, neq; primu infiniti:si aut no est primum accepisse, neq; sed m erit. igit neq; ex stippositione necessariueri Oino n.nec factu iri aliquid possibile est in infinito, reliquodq;.n.eom, quae sumunt ut factu, infinita habet distantia, quae est usq; ad principiu ui impossibile erat pertrasens occurrere, in quo factu est sic igitur in his quae facta sunt. similiter aut & in fiendis,& gencradis imposs-bile esti infinito simpliciter necessariti: neq; n. est posterius in infinito.non habebit ergo locudicereri, si hoc factu est,& alterii sequet.st igitur his quae in rectu in infinitu mouent,no inest simpliciter necessariti, ex his liquet. Quod aut neq; i his quς in recta finita, ostedit hoc modo. simpliciter necessario fieri,hoc est, crimpossibile est no fieri: q, aut impossibile est no fieri,semper fit.semper aut fieri in recta finita est impo sibile.na cti hoc,' dicimus semper fieri dupliciter intelligat,aut ει id.est cotinua & unam
sempcr generationem esse, aut secundum eam quae est secundum rursus,& rursis fieri: ut cum dicimus sistem ex necessitate in ariete fieri,&semper in ariete fieri, non cost in uniuersum in ariete sccundum continuum fiat, sed eo strursus, & rursus, & hoc semper. siquidem ex necessitate fieri infinita recta, tale acceperis,ut continua, & una sit oeneratio impossibile est. accidit enim inquit semper esse 2 contingit no semper esse. quod.n .in finita recta mouet,terminata ipsa recta, a motu quiescet,& non vlt rius mouebitur.s igitur impossibile est semper moueri, ex necessitate semper motum supponunt,dicentes ex necessitate in recta finita semper moueri. Si vero quis semper moueri supponat secundum id quod est rursus, & rursiis moueri,sempiternam quandam reflexione in ducet , quae reuersoni circulari solum inest in recta enim non est reflexio, quae aeterno tempore fiat. & manifestum est primu quidem ex re ipsa cum nihil tale sit, quod in rectumst m-
per faciat reflexionem. Deinde si quod aetemne mouetur,aeternum est: quod vero aeternum
est , aetemam habens potentiamilio quandoq; quidem mouebitur, quandoq; vero non, sed
Lemper secundum continuum: motus vero in recta reflectens, non manet continuus, sed in
medio quiete intercipitur: impossibile est igitaeteme in recta finita secundum continuitatem
motum iri .Praeterea nullum eorum,quae in recta mouentur, aetemum est, sed omnia gen
rabilia sunt,&corruptibilia. si ergo ostensum est, neq; his, quae in infinita, neq; his, quae in
recta finita mouentur, simpliciter necessarium inesse: manifestum ' his quae in recta moue tu omnino no inerit. inerit igitur circulo sola enim circularis ratio habet simpliciter necessarium, quoniam & solus circularis motus aeternus, unus existens, & continuus motus, pamtes vero motus ipsius numero quidem diuersae sunt, sed specie sunt eodem: motus cnim ab ariete in taurum ei, qui est a tauro in Seminos, numero quidem non est idem, sed lpecie est idem.& circuitus retrogradationu specie quidem isdem sunt, sed numero diuersi. loli igitur circulationi inest necessariu, & aeteme rursus,& rursus fieri: quoniam nunquam deficit secundum annuum circuitum in arietem peruenire solum. quapropter ostensum est ex dictis,st necessarium, siue secundum continuum &non intercisum motum consideratum, siue secundum rursus,& rursiis per reditum circularem intellectum sumpserimus, solum circulo motis inerit. In verbis vero, quoniam generatio motus quidem est non simpliciter: est autem secundu generationem aliquis motus: neq;.n.est sine motu generatio, merito dixit in his quae mouentur secundum generationem. Deinde quaerit, si in his, quae continuo fiunt, est necessarium,aut non est, sed omnium contingentem habentibus generationem. Quod igitur quaedam contingentem habent gener tionem,consessum sumit. 9, autem non omnia, sed fiunt quaedam quae ex necessitate fiunt, consequenter astruit ex usu verbi, est & futurum est. Secundam autem astructionem ponit, stquaedam contingentem quidem habent generationem, quaedam vero necessariam, ex natura rerum sumptam. quoniam enim inquitentium quaedam contingit & esse,& non es.se, nonnulla vero ex necessitate habent esse,& impossibile est ipsa non esse, eodem modo inquit, & in generatione se habebit.nam quae contingit,& esse,& non esse, haec & generationem contingentem habent. quoniam vero non omnia sunt talia, sed sent & quae ex necessitate
137쪽
necessitate habent esse, generatio quoq; horunecessaria erit,ut in solstiti js.aestas.n. & hyems
necessariam habent generationem: non crimcontingit non esse haec. Si vero quodprius necesse est factum es, si posterius erit, ut si sim- funda et u si Ῥero hoc luttim, nurui uido si jundamentrem factum est necesse eii et domu Game ke An non amplius, iasii oe illud nec e vi factum esse simpliciter. si vero hoc necesse, fundamentosam actam obe domumsic enim erat quod prius se habebat ad posterius : quare si illud erit, necesse illud pri usfactum eses igitur necesse est factum e se quod posterius, ct quod priua necesse: quodpriue in quod posterii sigitur necesse ,sed non propter illud,sed quia suppositum fuerat ex necessitate futuru.m quibus igitur posterius necesse est Geon bis couertitur et semper priori facto recesse olfactu esse posterius.
Quod dicit limoi est , nunquid in quibus est
nec ellarium ex suppositione,in his et simpliciter necessarium cosiderabitu'ut dii fit domus, necessὰ est fundamentum de tactu,& ante hoc nepe lutum, & econuerso fundamento facto, necessct fit domum factam iri. Aut non est hoc necessarium, nisi sorte natu est ad primum finsequi ex necessitate simpliciter.cu aut tale fiterit secundum,ut ex necelsitate sit, tunc coue titur. Qicut secundo existente ex necessitate primum crit,siic & primo existente, ex necess-tate erit secundum,quod est simpliciter necessarium : consecutio igitur inquit priori ad posterius limoi quaeda est,ut si secundum erit, necessario sit & prius. siquidem igitur & secundi
consecutio ad primum eadem sit, ut primo existente,sit omnino &secundum, in his indiffereter est couersio. si igitur inquit omnino ad fundamentum sequitur domus, ex necessitate esse habebit si ergo no ex necessitate,igitur nec facto fundamento, necesse est domum esse. Deinde infert in quibus posterius per seipsum necessarium habet, in his q conuersioni attinent, aequantur,& non solum ad posterius prius, sed
etiam ad prius posterius sequitur. Id vero j Et si quod prius,& st posterius igitur necesse i tra- sitiue legendum est,& si prius igitur, & posterius necessario. in simpliciter vero necessario inquit sequitur ad primum secundum necessario,sed no propter illud inquit&oc est propter primum,sed propter propriam naturam:quoniam ipm est eoru , q ex necessitate fiunt,hoc e temorum.hoc.n.est, st ex se simpliciter necessaria het generatione, si arterna liet gnatione. Et sciedust hoc ipso utes, ut psessis.cst id, st ex
necessitate,sequit ad primu p se, & no p aliud,
necessaria het generatione, cosequeter ostendit, 2 non poisibile est in recta finita necessarium simpliciter secundum generationem considerari, tanquam non post intelligi aeterna generatio in recta finita. nam ipsum necta
rium de a temo sert. quod enim per se, & non per aliud, habet necessarium generationi hujiuscemodi est. Sed videbuntur multa obst rci, his quae ab Aristo. dicuntur.videmus enim multa in naturalibus generabilibus,& corruptibilibus, ex his, quae necessario sequuntur ad quaedam praecedentia, necessitatem gener tionis non per se habentia, sed per ea,que precesserunt. ut ad aegritudinem,qus atrophia, &desectus nutritionis dicitur, extenuatio, necessario sequitur, non st ipsa per se necessariam generationem habeat, sed propter praecedentem desectum nutritionis, non P ipsa ex necessitate per se generatur, sed cum defectus nutrimeti praecesserit. sic etiam & multis & super vires comesis sequetur coctionis tarditas, non per seipsam,sed propter multam nutritionem.& ad vulnus carnosae partis, sequetur cicatrix, non per se, sed propter vulnus.& ad aquam in terram effusam, sequetur necessario lutum, nopropter sc tamen. M ulta praeterea alia si int, in quibus ad primum,secudum necessario sequitur , non tamen propter sic. sed propter primit,& etiam non omnino conuertuntur. nam neq;
si tarditas adest coctionis, omo multa comesa sunt, sed accidit hoc, & propter curas fieri,&propter vigiliam ,& alias causas. & ad iugulatione ex necessitate sequitur mors, non tamens mors,iugulario omnino praecessit. Si igitur is infinitum tendunt in deorsum in erit neces arti testerius hoc factum essesimpliciter,sed neq; exsurpositione, si per enim alterum antea ex neces tate erit: quapropter O illud necesse rei factum esse. quare si min est principium infiiathneq; primum erit nullum, propter quod necessarium erit genitum esse.
Cum sumpsisset duplex significatum eius, quod ex necessitate, hoc quidem simpliciter, illud vero ex suppositione, & contingenter necessarium habens, ostendissetq; in his, quae
ex necessitate sunt, conuerti consequentiam:
nam & posteriori facto, necesse est & prius tactum esse, & primo facto, necesse est & posterius consequi: in contingentibus vero minime conuerti consequentiam: nam posteriori
existente, in his necesse est,& prius factum esse, sed primo existente, non necesse est posterius esse sectum: nunc vult ostendere quod simpliciter necessarium in solis his est, quae
circulo mouentur, nulli autem corum, quae
in recta ineriti siue enim infinita recta, siue finita supponatur, non sequetur simpliciter nocessarium &interim ostendit, quod si infinita recta supponatur, deinde in ipsa quaedam, quemoueantur,& mutentur, impossibile est his inesse simpliciter necessariti. si.n.primo existeti postcrius necessario sesitur, propter sui natura habens
138쪽
habens necessarium: in infinito autem non est primu,& posterius accipere: manifestissmum est,u, no erit in his simpliciter necessarium. sed
neq; id quod ex suppositione, ut dicit, id erat si posterius, & primum ex necessitate. si ergo
non est in infinita recta primum ,& posterius, non solum simpliciter necessarium non erit in ea,sed neq; quod ex suppositione propter candem causam. Sed intelligendum videtur non
recte procedere hac argumetationE.si.n. velit
quis auferre infinitam reetam, & dicat nihil fieri posse in infinita recta, si quidem omne quod
fit gratia alicuius finis fit, omne autem innestu infinibile est, vera dicet & inconfutabili ameq; enim omnino esse infinitam recta contingit.si vero supponat quide infinitam rectam, qiii autem caret principio & fine, seu termino ipsit minfinitum, dicat non posse in ipsa ex necessi te sequi ad primu scd4n, no dicet q rationi consonentina & si non sit principium,& finis, est tamen quod conssequeter, & hoc, post hoc fieri. sic quippe ipsum tempus dicens Aristo. no habens principium,& finem,dicit tamen in ipso considerari quod consequenter, &primum &secundum. quapropter quantum ad ea que ab
Aristo. dicuntur, non auferetur necessarium.
Blud quoq; rursus dubitauerit aliquis ad dicta, quod in generatione infinita existente ,& s cundum rectum successioni est simpliciter necessarium . necesse est enim ex homine omnino fieri hominem, & non est contingens ex homine faetiam iri hominem. Ad hunc autem dicendum, quod successo quidem secundum speciem, qua homo ex homine generatur, per circulum nt, eo quod ab eodem in idem fiat reditus. hoc autem est circuli proprium: primum enim homo, deinde semen, postea embryo deide puer,& rursus ho,& rursus scine. Si vero quis dicat, 2 et in recta fiat reflexio ab eodem in idem,sciat stim reflexione secundum rectam in quod ultimum venit id, quod mouetur, in hoc rursus currens primum ex fine reflectens venit, ut ad ultimum gradum scalae regredieris a pauimento primu reflectis. sed in reuersione orbiculari, ex quo primum discessit, verbi gratia expiscibus in hoc ultimum pcr orbem rediens venit: a piscibus.n.sol abscedens,& alia incipies circulatione, no in pisces recurrit per continuitate, sed in taurum primo semtur,& vltimu ommu in pisces.si ergo ostensum
est per circulii fieri specieru successione,nsi est dubiu quo huic necessarium inest, quia secundia circulu prius enim dictu est,' in solo circulari motu est necessariti. successo ergo quae nom circulum fit, sed in rectum huiusinodi au-
tem est ipserum singularium secundum quam
ex Tantalo Pelops, & ex hoc Atreus, haec ii cessitatem non habet. neq; enim si Tantalus omnino Pelops, neq; si Sophroniscus, iam& Socrates necessario.
At vero men in iis quae terminum habent, hoe erit dic re vere,quod simpliciter necesse est genitum escivi domum,
cum fundamentum factumfuerit. quando enim factum fueris v emper hoc necesse inferi, accidet cmper esse quia contingit nonsemper esse. sed oportet ad generationem sic per se, si ex necessitate est ipsius generatis: quod enim ex necessitate O sempersimul: quod enim esse necesse, non
possibile non esse, quare secti ex necessitate. aeternum erit, O sexternum Gnecessitate: si iratur generatio ex ne cestate, aeterna ct generatio huius, ici si aerema, necessia talese ergo alicuius simpliciter est generatio, necesse est cir
cumre,oe reuerti.necesse enim vel terminum has regen rationem,uel non si non int in rectum ut in circulum. horum autem quidem erit aeterna non in rectumpossibile
cti, eo quod nullo modo 'principium, neque sideorsum, His futuris afumamus, neq; sursum, ut in lyd facta sint.ne
ces aute esse principium, non finita existente, O aeternam ese quare necessie circulo eo conuerti igitur necesserest, vi
si hoc ex necestatesiliet prius igiturin quisboc, oem e
rius necesssee est factum iri, hoc itaqύemper continue.
Cu demonstrauisset.in infinita recta impos Q sibile est simpliciter necessariu supponi, nunc ostendit quaeque infinita possibile.si enim xi, ex necessitate fit, hoc est, quod sena P fieri necesse est. quod autem in recta finita fit, non senis finaccidet.n .inquit, semper fieri qS contingit no
semper esse, quod est absurdum.quod.n. X necessitate est,simul & semper erit.i.quod ex necessitate fit et,quod semper fit, idem estura verbum simul ide significatiquonia igitur quod in recta finita fit,non semper est:habet enim fine, in quo non ulterius est:si quis dixerit in hac ipsum necessarium,quod idem est ei q3 semper, in prius dictum absurdum incidet: dicet enim semper esse quod contingit non esse. si ergo ex necessitate est generatio,& semper erit: si autesemper impost bile est ipsam in recta esse. Deinde recapitulans breuiter prius dicta, inducit
conclusionein. si igitur dicens alicuius ex nocessitate simpliciter est generatio,circumire reuerti necesse est. quoniam insit neccsic est, aut finem habere generationem,aut non habere.sed no habet. nam quomodo eterna esset Rnem habens aut in recta erit,aut in circulu. sed
in recta quidem ostensum est esse impossibile:
neq; enim in infinita, neq; finita ostensum est posse consistere necessarium, quia no est primum , & posterius: neque enim in his quae facta sent, neq; in futuris, in utroq; enim perim finitum fieri motum necesse est: relinquitur igitur soli motui in circulum inesse necessarium motumo elemum,sed & necesse, quit, prin
139쪽
cipium esse, neque finito existente, & aetemsi esse,manifestu-necessaria generatio, & semper est,& principium habet. eternam enim, noquia una numero,& cotinua dicimus, ted quia in infinitum eadem facta.si ergo principiti non ςst in infinita accipere,neq; in finita Viemper, omnino igitur in recta non est ex necessitate feneratio.circularis ergo sola necessarium ha-ebit, in qua conuertitur & necessari v. si enim Primum,& fm omnino,& si ει etiam primum, ut iam demonstratum est.' Mir enim Medissere dore, per duo aut plura In ci culari igitur motu, P generatione est id quod ex necessitate diciter. O si circulo, necesse est unumquodq; fieri, nesse, si necesse 1om generatio circulo Haec itaq;
trionabilitercluoniam aetemus, alibi apparuit circul ris motus, qui coeli, quoniam haec ex necestate uni Crerunt quot busus motus, quot per hanc. simum quod circulo mometur semper aliquid mouet, necesse et horum cιrcularem esie motum t superiori lationi exis te irculo,s sic. Qioniam autemsec anni tempora, propter hoc circulo
fura, reflectuntur: his autem sc fastis,o nia ab his.
eom. 16. Cum demonstrauisset, cr necessarium inest soli motui circulari,quoniam in sternis,& principium habentibus consistit,quorum aeternum quidem non inest his,quae in recta finita mouetvnprincipium vero habere in infinita recta noconsideratur taut relinquatur circularis motus solus habere necessarium, & in hoc solo necessariam esse conuersionem,quam circa duo quaedam speculatus est, adnotat dicens, limcontinuum semper necessario etiam ad lecundum tertium,& ad hoc liartum sequitur. nihil ergo differt nquit, per duo,aut plura considerare conuersionem factam,& necessariarn consequentiam. Deinde uniuersum sermonem cocludens,dicit,& si quid circulo, unuquodq; necesse est fieri ,& factu esse.& si necesse horum Seneratio,circulo proculdubio.& si qd sit cim
culo factum,hoc habet necessariam generationem,& si quid necessario generatur citam circulo generatur. Cum autem demonstrauisset , 9 necessarium soli circulari motui accidit, inquit 2 rationabiliter haec accidunt,cosona Gistentia his, quae alibi sunt demonstrata. Ostensus est enim in octauo Naturalis auditus, solus motus circularis aeternus existens. si igitur simpliciter necessarium aeternis inest, ut demo. stratum est prius,rationabiliter circulari motui soli inest. solus. n. circularis: motus coelestiuintesteter .per ipsum aut & alij eterni existEtes, ab hoc perficiuntur. quoniam enim firmamenti motus eternus est, propter hoc & planetarii: quare & ipsius solis.& quia solis aeterne in cime uto obliquo fit motu propter hoc & anni teporum reditus circularis , aeternus est,estatis.f.
& hyemis, & reliquarum quoniam autem a ni tempora circulo restectuntur, propter hoc generatio, & corruptio animalium, & planta- rumin aliorum circulo fit,& aeternitatem possidet ab anni enim temporum mutatione, est generatio, & corruptio.
Curataq; haec quidem sic videntur, vi aqua. Oaerri culo facta, si quidem nubes erit,opusen etiam pluisse, ersi pluet, oportet oenam esse, homines vero, animatia.
cesse pater factus est e farium et sera tu, illum, mr
fit autem videtur esse haec generatio. Principiti mautem considerationis rursus hoe,virumsimiliter omnia restemmtur. Anno ed haec quidem numero, illa vero steriesua.
quorumcunq; igitur incorruptibilis sub Ilantia, quae mou
tur,manifestum quod numero eadem erunt, motus enim consitur rei quod moueturi quomcunq;vem nonsed com
mptililis,necesse est θαicinumero vero non reflecti.quapro
pter aqua et aere aer ex aqua Dcie idem, vim numero.
si vero ct haec numerosed non quorum substantia fit buti
scemodi erastens, quatis potes non esse.
Dubitationem quandam proponit nunc, cur nam in aere sidem,& aqua,& reliquis clementisin necessaria est circularis generatiora conuertitur.etenim nube inquit existente, erit actua.& aqua facta nubes preextitit. in singularibus vero inquit,non ita se habet, Socrate. n.
existente praefuit Sophroni sicus, sed Sophronisco existente,non ex necessitate Socratis generatio sequetur. Soluit autem dubitationem dicens,in rectum singularium generationem eost,hoc est in recta. non enim Sophroniscus r flectitur,qui erat existente sm circulum sing larium generatione. si ergo non sin circulum sit singularium generatio, merito neque necessarium,neque conuersionem habet, cur ergo aqua,& aer refleetiantur quoniam non ει numerum fit ipsoru reflexio,sed sin speciem, non enim idem aer secundum numerum seruatur in reflexione, & mutatione aquq in aerem.Verum etiam in animalibus generatio ostenditur quodammodo reflectens,in circulariter facta, ut demonstrauimus antea. Sed forte dubitauerit aliquis,quare quorudam fm numerum e rundem manetium reflexio fit,quorundam autem secundum taumerum quidem corruptorii, secundum speciem autem selum seruatorum,& propter hoc inseri dicens j Principium auteconsiderationis rursus hoc, utrum omnia simi,
liter reflectuntur. l hoc ipsum propositum querit.si enim ex circulari motu reflexione habet,
cur nam eorum, que in circulo mouentur,quPdam fm numeru eadem permanentia reflexi nem faciunt,quaedam vero fm numerum corrupta, speciem seruant fiuccessionem, & im
quit et haec consona sunt illi multis in locis dicta sunt,st qu*cunque qui dein incorruptibilia existentia