Georgii Hornii Dissertationes historicæ et politicæ

331쪽

,ia GEORGII HORNI Ii . Et prudenter quidem ac.circumis

specte summates viri judicabant, nihil vel in speciem gloriosius civitatibus evenire posse, vel proventu uberius, quam si ad illas undique ex toto orbe , peregrinae juventutis flos , velut ad Hyblam aut vernantis Ennae valles,conflueret. Quae enim

imposterum suit familia tota Europa nobilis , non intenta ad capessendas litteras, Academicae peregrinationi t Quae gens

aut natio non se ad uberrimum illum sapientiae & eruditionis mercatum , etiam in longe dissitas, maximo sum tu, nec minoribus periculis, contulit regiones p Ipsi Principes ac terrarum Domini, nuspiam

melius monita Rei p. gerendae hauriri posse credebant, quam ex limpido A cadem larum sente, ubi diu penitus perdiscerent,quae mox praecipere debebant. I 8. Erant tum rarae adhuc per Europam Academiae ac propterea superfluente juventutis multitudine frequentabantur. Quis non credat Parisiis amplius triaginta uno tempore millia studiis navasse Operam, cum annales solidae fidei tradant,

unam Oxoniam majorem pro Rege Henrico IlI., in rebelles Barones armasse numerum Unde Francorum & Angliae Re ges non Provinciarum modo ac potentiae , verum etiam Academiarum aemulatione,

332쪽

tione, committebantur. Nam cum Parisiis studiosi a civibus pulsati discessionem molirentur, Henricus III.qui diu aegris illam transmarinam felicitatem oculis adspexerat, proposita ingentium praemiorum, bonorum, vacationum, emolumentorum spe , aliquot eorum millia Oxonium elicuit. Quod,quanquam multitudine superante facile damnum, tam visum turpe fuit Ludovico Sancto ac dedecorosum, ut quasiProvinciae alicujus jacturam secisset, regiae urbis cives, animadversione paucorum, ad ossicium colendosque Academicos revocarit: non minus ornamenti liberales artes, sacram di ciplinam, cultum ingeniorum , Francis. quam arma asserre praedicans , ct putichram fore consociationem, rerum bedicarum gloriam, cum divinarum humanaiarumque rerum cognitione ac doctrina, conjunctam. Is . Non minor inter Bohemos ac Germanos ob Pragensem Academiam contentio , quae tanta abundabat exterorum multitudinei, ut A. CL, CCC e Ix intra

octiduum quatuor & viginti Germanorum millia, in vicinas , Mi iam & Thuringiam, emigrarint, ae Lipsae & Ersurdiae, si non prima initia, magna saltem incrementa & accessionem dederint. Unde O Wen

333쪽

3r GEORGII HORNII Wencessaum ignavum Majestatis inter alia etiam hoc criminis argumento Principes arcessiverunt , quod Academia Carolina negligens is secors , eam collabi pateretur ac interire.

2 o. A quo tempore demum illa, qua hodie omnes in universum per Germanias utuntur Academiae , constans & perpetua, communi Principum ac Rerum-Fublicarum authoritate stabit ita & con-1ensu recepta suit Jurisdictio : ita ut non mixtum modo pleraeque sortirentur imperium, verum etiam merum , quale habent Viennensis, Ingol stadiensis Griphis Waldensis, Tubingensis, Julia, & supra

omnes aliasGermauiae antiquissima & celeberrimaHeidelbergensis, quae summum

vitae& necis in omnes sibi subjectos ius habet, quod ne ipsius quidem Principis

authoritate infringi potest. Quam a Ru-dolpho II. Pal. Electore A. CIo CCC ΣLVI. fundatam , Rectoris amplissima potestate primus omnium ' gubernavit Vir nobilis Marsilius ab Ingen Getrus, wilhelmi Occami sectator ac discipulus, qui Lutetia una cum Johanne Buridanopulsus, in Germaniam migravit, ac ille quidem Viennensis. in Austria, hic Hei-delbergensis Universitatis iundamenta je

cerunt.

334쪽

DIssERT. HISTOR. POLIT. 3Isis. In hac fessa jam mundi aetate ac vergente, divina Providentia , .omnem Orbis antiqui statum , brevibus momentis circumvertit. Nam cum tria sint praecipua humanae consociationis sive praesidia sive adjumenta , navigationum commoditas , scientiae militaris triste illud quidem & inhumanum, sed ob iniqua,

quae frequenter incidunt, temporum, necessarium malum notitia, atque omnibus his immensa utilitate praeserenda literarum elegantia: reperto magnetis usu, etiam remotissimae & omni antiquitati inaccessae terrae, quasi continens esset Oceanus, nostris tum Imperio, tum commerciis , junctae sunt regionibus. Quid

illa belli fulmina & tormentorum toni- trua, cujusdam Berchioldi Franciscant, an mali genii, inventum , reseram, quae Omnem antiquitatis militiam penitus abrogarunt

22. Unum illud divinum plane & in-eomparabilis sagacitatis, Typographiae artificium , quo majus nil aut mirabilius

humana unquam tentavit industria, coeptum primo rudibus a Joh. Costero Har-lementi Batavo initiis , acerrimo Joh. Fausti Germers hei mensis Palatini quan- 'quam multi alienam gloriam in se trahant ingenio persectum , nostram sive

335쪽

316 GEORGII Hox Ni in seribendo lentitudinem, sive in legendo taedia, coelitus sublevavit, ac bonas literas, quae hactenus velut lucernae humore desectae, non nisi tenue & exile lumen spargebant, solis sereno coelo & me. ro meridie instar fulgentis, illustravit. 13. Unde mox exerceri humanitas, vigere artes, studia clarescere, cum magna optimorum librorum hac nova arte elegantissime impressorum copia , non modo ipsim pretii vilitate, ad sicientiam, Taperet paupertatem; verum insuperin- cognita adhuc Occidenti & vetustate propemodum obliterata antiquitatis monumenta , inter pulverem & tineas tabescentia ac semesa, pristino ab amoenis ingeniis restituerentur nitori. a . Recens adhuc felicitatis hujus memoria erat & exemplum , cum Muham- med II. Turcarum , gentis ad literarum di omnis omnino humanitatis exeidium ac internecionem, ab ultimis Massageta- tum oris prosectae, potentissimus Imperator, Graecorum per Orientem dominationi, captivitate Constantinopolis, lugubrem n nem imposuit. Ducentesimus nunc annus illius calamitatis est: quippe obsessa fuit urbs v. April. CI cccc LIII, capta xx Ix. Maii, cum qua omnis Graecae litteraturae splandor tot imprimis,

336쪽

quorum etiamnum frustra deploramus jacturam , immortalitate dignimini Ueterum labores, penitus concidisse videbantur. Fuit enim Constantinopolis, ad illa usque tempora , vetustae monumentum sapientiae literarum domicilium,arx eruditionis. Nemo Latinorum quod aeneas Sylvius illorum temporum gnarus refert satis doctus haberi poterat, nis Constantinopoli aliquandiu in literis vixisset . Quod florente Roma doctrinarum nomen habuerunt Athenaia ea tem in

pestate Constantinopolis obι inebatis. 2s. At tum Scythica illa immanitas, velut pestilens quoddam sidus, surgentes

literas, nondum adulta stirpe, enecasset, nisi ingentes animae, Argyropyli, Chrysolorae, Bessariones, Marulli, Gazae, Trapezunti i, Triphernae & alit,cum praestantissimis antiquorum monumentis, tanquam ex magno naufragio , in Italiam enatassent, quo postea profecti conism-matae virtutis viri & bonarum artium cupientes , Nesseius Gaia se fori Groninganus, Rudolphus Agricola Omlandus, Johannes Capnio Palatinus, ignotas penitus Graecas literas, primi omnium Germa- nix, adhuc incomptae & insormi, intule-

26. Memorabile est quod de se Capnio O s refert.

337쪽

3I8 GEORGII HORNII refert. Fungebatur is pro Philippo Pal. Electore ad Innocentium VIII. Papam legatione, ac dum Romae otiosus haeret, auditorium Argyropyli, Graecam in magna Cardinalium aliorumque magnatum frequentia docentis linguam , ingressus, consedit. Argyropylus peregrinum miratus habitum & vultum, qui videbatur quid magnum promittere, num&ipse Graecam cruditionem nosset, interrogavit. Cum se ejus non omnino rudem diaxisset, porrecta, quam sorte praelegebat Thucydidis historia, quaedam publice interpretari jussit. Cum Capnio non modo eleganter Graeca legeret, verum. Ornate insuper exponeret, bonus senex lac byymis prae gaudio & admiratione ubertim susis: Hactenus. niuit, Graecas Musas non omnino periisse , verum etiam Alpes transvolasse intelligo. Σ . Ab his prosecta per Germanias initiis infinitum enim foret omnia sigillatim & per partes referre inter varias vicissit dines &casus eruditio, mox summum occupavit,detumescente omni barbarie , quo humana pervenire possunt ingenia, fastigium, ut nec Theologia Basilios & Augustinos, nec Jurisprudentia Paulos & Tribonianos , nec Medicina Hippocrates& Galenos, nee Philosophia

338쪽

DIssERT. HIs To R. POLIT. 3Is Plitones & Aristoteles, desiderarit. Certam ni cum Cicerone Latina oratores

facundia & ad ipsam Virgiliani Carnsi nis Majestatem Poetae assurrexerunt.18. Unum hoc deplorandum quod jaci non sentim & per gradus, sed impetu in antiquam cuncta prolabantur barbariem , fato an segnitia juventutis . quae crida ex Schola Academiae studia inferer s. & vix degustato humanitatis initio, selis at is honoribus in Ecclesiam ac Rem p. ingenti temeritate, nec minoridinano propellit. DIssERTATIO XXX II.

Specimen Historia Americana Veteris ante adrentlim Hilanorum.

CVm Joseam sugientes Chananaei, totam Africam,qua mediterraneo mari adjacet, multitudine sua in undassent, ab extrema Mauritaniae ora in Atlanticum mare longius provecti, primo ad fortunatas & Cassi terides insulas, deinde ulterius in oppositam continentem venerunt. G, g regionis amoenitate , & jactura navium suarum, & Oceani intercedentis saevitia moti, accedentibus sorte &aliis causis , vastas terras S illuna orbem,

sive primi incolae, sive aliis qui jam eo O delati

339쪽

32o G Ε o R. M II H o R N II uelati fuerant, permixti, colere coe runt. Inter hos Phoenices Ena Iai quoque Gigantes & Chettai fuerunt. Quorum illi late per continentem sparsi, Jucatanam, Tlascalte canam , Mantam , ut hodie loquimur , tenuerunt. Ferum genus honinum , ad illam corporum molem & inmanes artus , parem animi sceditat an adjunxit. Chettat insulam Attin a se ce- nominatam, cum vicinis, Cuba, Jamaica, BOrrique Π, occuparunt. Quid tanto tem pore actum, longa aevi vetustas; nullis, uti si qua suerunt, abolitiS monumentis, nobis in ulit. Illud certum , quod novi co- Ioni passim . etiam ipsos secisse. Ita strv.ctas hinc inde urbes, diversarumque gentium ortus, obitus, incrementa , decre. menta , bellum , pacem, huc referre , eruero licebit Aliquot elapsis seculis, cum in Phoen, cia Hiram , in Israel e mortalium septen.

tissimus Salomo regnarent, nova in A-1neracam navigatio luscepta. Quippe cc-gnitis, ut nihil rerum humanarum Salomonem latebat, hujus orbis opibus, classem uterque Regum , pari studio', instruxit. Quae vel per Erythrarum mare circumvecta meridionalis Africae promontorium , vel per mediterraneum & Gadi- ranas angustias, usque in Americam provecta,

340쪽

vecta , immane pondus lectissimi auri Ierosolymam detulit. Quam navisationem postea Iosaphatus augendis divitiis, cum tentaret, elasP in Eetiongeberis portu , vi tempestatum confracta , pro commodo detrimentum tulit.

Crescebat interim Carthaginis potentia. Quae urbs promotis in Africa usque ad Philenorum aras& Mauritaniam Iimitibus , Hispaniam quoque invasit. Unde in Cassieridas extensum Imperium. Quas insulas, medio sere inter H i*aniam & Americam spatio, creberrime navibus suis adibant. Et ne aliae gentes,

extra columnas Herculis navigantes, notitiam earum & orbis novi consequerentur . cum habendi cupido omnibus sere affectibus flagrantior sit, tlaustra Gaditani freti clauibus obsepta , mersusque in

prosundum quicunque extra Herculis eo lumnas, non suae gentis deprehendebatur. Ita Carthaginenses soliAtlanticum Oceanum frequentantes, non potuerunt diu illas amplissimas terras ignorare. Quippe navis per complures dies in Occidentem a Mauritania ventorum impetu abrepta, tandem in terras fertiles & amoenas incidit. Ubi puro incorruptoque aeris tractu, liquidis ae pellueidis sontibus, accedente sylvarum & eamporum gratio