장음표시 사용
251쪽
os, qui etiamur chiax classes sunt distrilium vel. 'diqilium seruati ea n numero, quae praesimunt in elementis, ut virlapius Inguen; q. a 2 vel mammo distinctas,iri D. Tho. Ze ah ; quia huetitum putatii semper fieri solutionem usque in priavam Euesio. materiain.Hare opini minus quam prima approbanda videtur. Tui' quia ditis sor, nia una peroppositam reinittatur, minat tons&renus nota seruantur dili iuraum quianistadfinvestio, non dicitur absistula mixtis; unitioraci adest,nisi ser sitiuna.
Τum tertiδ; quia si illa formae seruan in distin s per serua me oppiditioilem
inter se,& intricem a gent & patientur κtumatumn -ssium paruitnii non agit in se. Tum demum, quia Arist. ni lante ortu.&interit 68.ccmspiciiὸ inquit ex qualitatibus medium unum constitui, quod nullum extremdnim sitam, facultate autem virumque. Confirmatur, quia fihic unius motus debet e forma una; & finis remissionis formarum est, ut ex eis forma nou consurgata e harmonia ex vocibus con- De harmosurgente non est par ratio, quoniam hasinoniano consurgit ex mutua actione& re nia, formissione vocum, ut temperamentum, sed ex ista vocum compositione, ut aptae sunt voces componi. Et siquis quastari hari noniasisserina una,vel ne λ Breuibus&lucidε responde voces ex quibusconsurgit.dupliditer posse considerari; vel pro e tum esse absoluto, At ita sunt formae Sevoces varie. Nel considerantur pro mutua ratione & esse relato, & ita una est proportio, unaque serma, ut pulchritudo consit
gens ex congruente ratione variorum colorum. Ideo est opinio tertia Auic. in cap. Opima a.
de Temperamentis,& multorum aliorum dicentium ex quattuor Qualitatibus Temperamentum consurgere, quod si t Qualitas una secunda, & forma una simplicis ecsentiae, ut sunt colores medij,&sapores . Hinc Avicenna definiens Temperamentum,dixit esse Qualitatem, quae ex mutua actione & passione primarum qualitatum Elementorum consurgeret, quorum partes ad eam paruitatem sint redadiae, ut plurimum unius tangat plurimum alterius,hoc est,ut quatenus fieri potes per singulas partes mutuo se tangant, & connectantur. Haec opinio praestat caeteris, quia seruat formam mixtionis,nempὰ unitionem tum Qiralitatum, tum formarum. Confirmatur,quia Arist. per Qualitates circumscribit,& explicat attinentia ad formas Elementorum, quare putat ut de uno se habet, ita se ha re de altero: at ex formis consedigit umica mixti forma; quare de ex Q itatibus Temperamεtum consurgere debet, quod sit forma & qualitas una. Pro resolutione difficultatis & magis conspicua el Resiariis.cidatione accipio temperamentum esse duplex, unum mixtorum similium partiuuteamis,nerui,&similium, aliud mixtorum dissimilium partium, ut membrorum,& totius animalis. Si loquimur de temperamento mixtorum similium partium , dico Temperamentum esse inalitatem & formam unam simplicis essentiae, mediam& communem, Consurgentem non sectis ex gradibus primarum Qualitatum, ac ex gradibus formaraim Elcmentorii in consurgat serina mixti, quae sint ut sit se a una acti multiplex vero facultate. Hoc comprobatur sensu, nam tangentes huiusmodi
in ira iudicio uno itidicamus eorum Temperamentum,iudicium autem unum unius
semiae esse debet, quia iudicium est res iudicata per imitationem. At si loquimur de Temperamento dissimilium,hoc est membrortim,& totius Animalis, tunc id quat nus est dissimilium partium,non inuicem mixtarum, sed compositarsi,non est Qualitas una absoluth, tot,quot sunt partes dissimiles: & non sectis de eo se habet, ac patefecerim se habere de harmonia,adeis ut Temperamentum manus,& totius Anse
malis,sit quaedam congniens ratio variorum Temperamentorum. Verum si id consideretur, ut commune aliquid habet,&communi aliquo iundamento nititur, ut
Τemperamentum totius Animalis positu dicitur in Corde & spiritibus eius, sic quia
spiritus sunt mimum consimile, etiam Temperamentum totius uiuentis hac consederatione dicitur esse Qualitas una. Est itaq; temperamentum mixti consimilium cia sim partium, de quo praesertim est dubitatio, Qu-tas una, & sorma una, quod in c. de Mixtione
252쪽
mixtione conspkMonu iacit Alexari siminens, Elementa inhicem agentia, de patienti eo usque progredi donec abietis contrariorum excellentia,obrilitani diuersa erant,&contraria,unicam ex omnibus illis potetiatibus .i Qualitaretra effecerint. . Id ipsima quoque faleri coguntur illi, qui existimant Temperamentum esse sera mam mixti innunius unica debeat esse se at Nam in omnia pendeant; ex imo, cuncta in unum tendunt, ut ipso uno pro facultate fruat mr ς an unum uo. niunt corpora constituentia uniuersum; in unum ueniunt miscibi. tit . . . Ira contrari Constituendo mixtum in unum ueninnt in . inimorum se adi, quae diriguntur ad Animam; in .l unum elevantur Animae, dum nec tantur 1 . . cum Mente ; in unum demum . is . . veniunt Metues; mele . . .
253쪽
CONSIDERAT IO M V LT IT UD IN IS
Formin um, in eadem in duasubstantia, rationes oparte , quod unica fit. Cap. I. T ολ πω grant xtinentia ad Mixta,& praesertim ad viuentia
corpora necessarium est noscere, num in eodem indiuiduo varia formae ad substantiam attinentes seritari valeant, vel ne8 Et quo- ordo se niam opiniones simi variae. propterea reseram primo rationes uandus. putantium id fieri non posse; Patefaciam secundo, opinionem aduersam magis esse rationes consentaneam 3 Perpendam tertio, numerum eorum, quae simul seruari possunt. Demum diluam rationes cum approbata sententia pugnantes . Quaeritur itaque, num eiusdem indi- QMia re uidui valeant esse plures sermae, dubitatio est non de corporeis Mementis, quibus sudabit. omnium eosensione unica competit serma, sed de mixtis, & praesertim uitientibus. Insuper, dubitatio est non de formis accidentium, quae plures esse possunt, sed suta stantiae. Demum dubitatio est, non deformis assistentibus, sed se antibus. Quod et ius inii Vesus numero substantiae unicast forma, his praesertim rationibus ostendi potest. es' Primo,unius rei unica est natura essentia, &definitio, quare unica forma, id enim quod res est, exsorma pendet. Praeterea, ex multis quae actu sint, vel actus, non eonsurgit unum, sed unum consurgit exam&potentia, ut legitur in8. Metaphysicae Id. forma autem omnis actus est. Insuper, adueniens enti quod actu sit,dicitur accidens, & transmutatio ea dicitur accidentis, ut docet Aristot. in primo context. primi libri de ortu, At interitu, necnon in 3 I. secundi libri, & id ipsum approbat AverroCs in primo Phys. 63. disputans eontra Avicennam tribuentem materis sermacorporis coeuam, quare ea forma quae antecedenti adueniret accideris esset non suta stantia. Praetere vltitudine sermarum haec sequuntur absurda.Primδ, euerteretur εἰ definitio Ortiis,& interitus,que dicitur transmutatio totius in totu. Secundo,unius Ortus non semper esset interitus alterius,nec vice veris,dum enim educeretur secunda sorma & seruaretur antecedes,esset ortus sine interitu,& d si periret sit perstite antecedete,csset interitus sne Ortv.Terti6,idem numero pluries esset substantia Ze corpus,quoniam per omnem forma substantia&eorpus constituitur.inarib generatio subsequentis sermς esset motus,quoniam ei competeret subtemiin acti quod adue satia lenientip Arist. in quinto Physconi. 8.Pr tere Natura superii acaneis ia5 abun s. da propterea,cum omnia seruari possint ad substantias attinentia, statuendo forma unicam ut seruant illi qui sunt huius opinionis,mistra statui videntur plii res. Insim si termini a quo,& ad quem transmutationis,cu sint oppost non valent simul seruari, larma antecedens est terminus aquoin eductione sequentis,quareno seruatur simuIcum ea. Denium,si in vimente,de quo magis videtur, quod sit pxeditum multitudino Drumarum,mulis sermς reperirentur,veluti carnis,nerui,& anima, tunc pereunte vivente,deberent cum sua istina seruari,at Arist.oppositu enunciat, inquit enim N imcalce
254쪽
calce quarti . Meteonim,& in primo de partibus Animalium, recedent TAKIma,hm seruari carne go ossa iii si aequivoc8. Et in secim o de Anim Linqiiit, facultatemtaridi includith sc ntiente,vrsi iram trium laterum in q:iadrato quadratui ute etiforma una,noli dux. In suiler,in septimo Metaphysicae eont. 3. ait in substantia reclinon esse ordinem 'tii tamen adesser, si nautae in eodem essent soritiae. Et Aliermes, in lib. de Substantia orbis cap. primo at fieri non posse ut subiectum unum habeat plures sormas, e propterea si maioria praediIa effet propria sermi, aliam formam non reciperet. Iure itaque I T. in prima parte Summae q. 76. Artic. 3. de secundo contra Gcntei cap. 1 8 eh frequenter alibi,constant et huic parti adhaeretiquem sequuntur Gliani alii multi viri sapicntes. --
ationes pro Must; tu e formarum. Cap. II.
Pro multia ivdine . Tatio pria
Vltitudo sorinarum iubstantiae in eodem composito, sensu, ratione, dc auctaritate satis conspicuh redditiar nota: Et ut pertinet ad sensum, quia serme per accidentia noscimtur, in eodem c5posito,& i tuente, refulgent accidentia di stinctorum graduum,sequentia sermas distin elas quare etia distincte pine meis reperita debent, veluti in homine insunt colores attinentcs ad sorma mixti, perturbationes attinen ecunda. tes ad anima sentientc,& habitus Mentis attinentes ad Monte.Insuper in eode vitiε te inspicimus varia Teneram nia partiti, veluti carnis,ositu,& nemo tu indicantia varias eorum mixtorum formas. Similiter inspicimus partos varias per natura moucri motibus varijs,vel sursum,uel deorsum ut gratuores iunt vel leuiores,motus autε s Tertia. quentes naturam patefaciunt formam,quvnatura est,ex qua pendent. Praeterea,omia ne qucid ex se ad l: bitum mouetur, distiguitur in mororem & mobile, in principium mouens &cormis resistens, nil enim sibimet resistit: Animalia ex se& ad libitum mouent hir; quare constant ex anima mouente, Ic corpore moto,quod cum res stat est ne eesse ut sitae ii per forinam alteram,ab anima distinctam. Praeterea eficacius id confirmatur: nam principia distinetortim motiisi debent esse distincta: Animalia sunt pNdita principijs distinctorii in motusi quare sunt praedita distinctis sermis, quae motusi sint princiyia. Mino renunciatur ab Arist. in octauo Phys. 27.dice te, Animal totii Natura ipsit in ex se moueri,corpus autem contingit & nati ira & praeter Naturam moueri, referrent in quali motu moveat tir, I ex quo Elemento constet, conspicue Philo phus uniuerso Animali,c corpori distinctu tribuit principis motus Physici, quod principium natura, forma,& siabstantia est, ideo inspicimus Animalia per natura cor' poris puere & teci edera rhini,per Anima ambulare, volare, I natare, de ob aduersa naturae corporis sti pεs an C inspicimus ea laxari,& debiliora thddi,dum per An in a. ni u litur, I pr x serrim dum ascendtriat, quae non euenirent nisi distinctis scirinis ἰ &Solutio. principiiς motus cisciit praedita. Vetu qui sent aduersae opinionis soluendo inquisit, formam si Dertoi cm eminenter, de virtute includere et iii mi pertinentia ad inseri res adco ut Anima ne thim hi γ atur officijs proprijs Animae,1 cd etiam costituat eorpus crii compctunt grailitas, di aliae assectiones, per quas ruit, tendit deorsiim,& res-EMorsi' s it Antioris ciis moueti. Hsc lolutio inanis est peni tus. Primo, quia ab eadem formati in prcidolint pugnantia r c c i s rinas rcsistentia,alioquin idem sibimet aduorsaretur. Instippi facillias, ut alibi patefeci, ab cssentia siue fundamento pro sito esse absoluto non distinguitur, idcis non seruatiir sacultas antecedentis formae ni si seruetur essciuia noc incultas sormae pugnat cum forma cuius est facultas. Insuper forma, quamuis sit eminentio tamen simplex Ost, c cum sit una unico operandi modo est prςdit', non variis, pugnantibus,qualcs apparent in animalibus. Et c firmatiar,quia formative secultas sorinae inferioris includitur in superiore, dum fuerint eiusde conditionis,
255쪽
Multitudinis Formarum, dec. II
vehati formae Elemeratorum informa mixti quae ex eis eonsurgit, &, gradiumserior Animε materiatae in gradu superioritat Arma Elementidiue mixti in Anima includi non potest,quia sunt distinctae condidicini quatenus forma mixti ex antecedentibiis rasurgitinnima veto corpori temperato superuenire dicitur; simili aer gradusserin
mortalis non includitur in aetemo,ut coelorum motores nee uidere,nec audire dicuntur. Instiper, ad principale redeundo, una forma quae per oppositas differentias eum altera non pugna sed parat pro ea, non debet interire, adueniente illa i serma inperamenti parat pm Anima,nec pugnat eu ea per differentias oppositas, ut Pu--ant variae larmae Temperamentorum ad inuicein, fleuariae Animae, quare non debet forma Temperamenti interire, ueniente Anima,& prs sertim, quia natura salutem qu rit, nec interimit nisi coacta. Insiaper, varij ῆradus livetitus attinentium ad unum animal nobis conspicuε patefaciunt distinctos gradus formarum eius. Nam o itur primdanimal per interitum animae, si perest cadauer, cuius partes seria ant sota amam mixti, mox illae per putredinem intereunt,& tunc perit serma mixti,qui gradus etiam apparent in metu.Confirmatur,vii adu pereunte animali supersunt ossa& nerui,si propriae eorum semiae non seruantur, sed nouae gignuntur, a quo producuntur pnil potest asserri,quod eas generer, & praesertim cum gignatur per cinionem, ut ducitur in quarto Meteorum. Praererea,ex uariis Philo phi uerbis ea multitudo M Aristat. anarum elici potest,tegitur in primo de Anima,so. Animam continere corpur, & in secundo,de Anima trigestinonono, aduersus Empedoclem dicitur, animam eoneM- re partes corporis,ne secernantur ab inuicem, per varias earum propensiones. Insi per in primo de Anima quinqitagesimooctauo legitur,animam non posse esse Arma, Sc rationem mixtionis, quia uariae sint huiusmodi rationes, quibus caro. os, & similes partes praedit sunt. Et in calce quarti Meteorum habemus, extrema ita esse constituta, ut extrema materia, solum sit materia, extrema serma, selum sit forma. intermedia verδ, distincta ratione, &formae sint,& materiae,& addit ex corporubus sirnilium partium, ut ex materia fieri uiuentia. & in secundo de Anima conti I o. dicitur, exanima & corpore ut ex oculo & facultate videndi constitui animat: eum itaque caro,& corpus dicantur materia animae,non est putandum ea recipere esse ab anima, alioquin idem esset materia suimet. Praeterea, in primo Physicorum vigesi- mooctauo,aduersus Parmenidem Philosephus ex multitudin partium definiationis,
ut ex ro quod homo est Animal & bipes,colligit ea,quet sunt esse multa& lucidius in
octauo Metaphysicae,eont.vndecinao,approbat in materia ordine sermam, inquiens quaedam fieri cum progressu ad ulteriora,alia cum resolutione.Et in primo Physic rum,coni. Gaagesim cudo, inquit materiam primam esse ultimis, in quod ea quae pereunt, resoluuntur. at no daretur progressus ad ulteriora nec darentur gradus res lution is & productio remanentium per resolutionem, nisi daretur multitiido serm S .Et praesertim,quia datur & materia prima,& materia proxima,& utraq: ab Aristin quinto Metaphysicae conti quinto, dicitur Natura, non autem materia proxima esset natura distim is a prima,nisi serinam includere natura enim est substantia,non accidens. Ex relatis uerbis rectὸ eonsideratis lucidE elicitur in animali uarias linumnii i sermas, adeo ut colligere valeamus,ut Mundum magnum, ita paruum,nimirum animal, includere sermas plures, At ex eis constare. Hinc Alexander inseccundo Nat.q.c. tertio, inquit Coelum uti Elementis tanquam materia in prodiictione Aniamae, adeo ut materia eius per aliquam antecedentem sermam actu sit. Simplicius .
quoque affirmans in secundo Phy.in animali reperiri naturam & animam distincta natura, cogitur fateri in eo uarias sermas reperiri, eum natura sit serma. Insupen, in primo de Anima s in animali gradum ficultatis vegetandi statuit distinctum ab eo sentiendi, & in secundo de Anima a I. in homine hiinc ordinem considerat, pii mam statuit se am corporis mixti; secundam Animam mortalem; tertiam , r tionis compotem; quartam Mentem participatam. Philoponiis conspicuE concedit Fbi M'. multici
256쪽
emo. multitudinem formariam. De Auerme quoque ambigere non de imus,nam variis in locis in eodem concedit varios gradus sermari S praesertim tertio Coeli. 67.quo lo M. et rationes diluit multudini sermarum aduersas. Galenus in libro, quod animi in res sequanti ir corporis Temperaturam, conspicuE concedit multitudinem formathrimum, animalis, cum principalium membrorum etias varia sint Temperamenta. Platonici,
omnes eandem multitudinem concedunt, cum in vivente considerent naturam i
fia animam positam, mox animam dividant in sermantem,& utentem; Acin per, Mcntem participatam addam. Adeo, ut iii re optimo colligere valeamus,in eodeviuente mortali,plures reperiri substantiae sortius. Ν
De ni mero graduum sormarum, qua in eodem seruari va-
Stenis multitudine se arum in eodem indiuiduo, smuitur ut de earum
numero loquamur, nam in eodem plures reperiri posse consentiunt mutiti,qiii tamen de numero dissentiunt . & opiniones sunt quattuor. Non-- nulli enim putant, in eodem tot sermarum inueniri gradus, quot eius mi ei sunt praedicata per se primis modis. Alij aiunt esse quattuor: Q udam tres . Non- - - . nulli tantum. Primς opinionis suit Ioannes Gandauensis in secundo Metaphy- ' sicae q. Io. licentis, in eodem indiuiduo tot esse formas, quot stat praedicata unium e quae de eo dicuntur in primo modo dicendi per se adeo iit in Alcibiade, tum Alcibiadis , tum hominis, tum Animalis, tum intermediorum, ac generis supremi inumniantur sermae: serinam tamen Alcibiadis non aiunt substantiam, sed accidentia propria,quae individuit inconsti tuunt. Nititur hoc colligere ex Arist. qui in secumdo Metaphvsicae coni. Io.ostendens in formis non dari progressum in infinitum, loquitur de praedicatis Se partibus definitionis, magis vel minus communibus, in qu Lbus cum non datur progressus in infinitimi, colligit nodari progressum in infinitum in sermi quod inaniter secisset,nisi putasset singulis praedicatis, proprias responderes,dinas.Id ipsum colligitur ex primo Phys.coni. 28. necnon ex secuti do de G cn.Aniarnalium cap.tertio, quo loci inquit, non simul gigni animal & cquum, quod verum non esset,nisi eis distincta forma responderet, & pro hoc comprobandia varias affert
rationes,quas unicuique apud eum legere licet. Hanc opinionem minime approbandam puto, nam quamuis nonnunquam distinctis praedicatis respondeant formae v riae,id tamen non est semper; sicqlienter enim eκ eadem forma per varios abstracticinis gradus, varia eliciuntur praedicata, quae uera sunt de inultis, & sunt natura una, non numero, nec specie, sed genere,ves minus vel magis communi. Nam si praedicatis singulis per se in eodem indiuiduo ranae variae responderent, tunc cum ignis, sit& ignis,& corpus inata imum,& corpus, & substantia,non esset simplex, sed commitius ex sermis variis. Similiter, albedo non esset seritia simpler:, sed di albedinis de e
laris,3c qualitatis patibilis,&quali tatis formas includeret. Id ipsum contingeret decuattuor primis qualitatibus,quae tamen, & primae, & simplicissimae statuimini, A Arist. sub initio secundi libri de ortu, & interitu, constituetis ordinem inter principia, pro constitutione Elementorum, ait primam csse materiam, eam seqiii qualitates, tertio si iecedere Elementa, eam intermediam sermarum multitudinem iram. quam excogitauit. Praeterea, omnis sorma substantiae, est Natura ι omnis Natii raest principium motus; si itaque Elementa sunt praedita pluribus tiatinis otiam erunt praedita multiplici Natura, & multiplici prinei pio motus quasi quis inficiatur iisse absurda, nescio quid erit illud, quod ei absurdum uideri valeat, selum freqtac riter diuxit Philosophus media contrariorum constare ex cuireni ivat extrema ii t albedinem M nigredinem constare ex variis secinia tuanquam enuocauit, accincticauit. Ev
257쪽
Multitudinis Formanam,&C. II F
eonfirmamr,quia illae subordinatae rinae in albedine&nigredine, vel cadiit sub sensu vel ne; si non,nec mente percipientur,nil enim sensilii mi appr. ehenditur mente, quod non cadat sub sensum; dicere aute quod sensiim mouean aduersatur experientiae,dum enim intuemur albedinem,nil in ea inspici inus nisi formam eius: de attinctibus aut adsensu, smisui Mihibenda est fides. Nec dissicile est aduersa funda metaeuer Di in rtere Et pro notitia Gsideradu,qitod in accidentib.semper, in substant ijs ut plurimi
praedicata eiusde comuniora,& minus comit ni Melici litur per rationc ex eade forma, comunius & minus comuniter cosiderata, na artifficiosissima est natura,quae nuquam superuacaneis abundat: at Mens est quae constituit uniuersitatem in reb. eliciedo ex
minus communibus communiora, ut ait Auermes II. Metaphysice,co m. q. nec ob id ea communiora iudicanda sunt entia rationis,cum ex sorma eliciantur eique rei pondeant hoc indicauit Arist. in septimo Metaphysicae, coni. 3. inquiens, Si genus non est praeter eius species, aut si equide suerit,est,ut materia, vox enim generis materia denotat,disserentiς vero species& Elementa ex hac faciunt,&c. Conspicue assirmat Philosophus genus nonnu eam non esse praeter species, & non indicare sormam distinctam, nonnunquam vero indicare formam antecedente, se laabentem perinde ac materiam ultimae seruiae. Idipsum indicare volitit Arist. in primo Phys. 18.disputans aduersus Parmenide, & ex multitudine partis definitiois colliges multitudine eo tiliquε sunt,nonunqua. n. mis Ac disset etia ex distincta forma eliciuntur, & quavis frequEter ex eade forma em per tame multitudine indicat, quonia Genus non esset Genus,nisi rebus forma distinctis com neteret. Nec differontia contraheret 3edistingiteret,nis daretur res variae que Genus liab t commune, de perdi fierentias distinguu-tur; ex quo etiam patet nost sententiae minimὰ id aduersari, quod dicitur in secudo Metaphysicae coni. Io. quo loci ostensilius Philosophus in sorinis non dari Mgressu in infinitum, transfert sermonem ad praedicata per se in primo modo,nam iure id essicit,iit ratione a maiori ad minus ostendat in formis non dari progressum in infiniturs eni in non datur in pmdicatis per se,longὸ minus dabitur in formis, quae pauciores sunt; insuper id facit,quoniam prςdicata primi modi, quamuis no sumantur ex di stincta forma,denotant tamen forma ratione,& modo concipiendi distinctam, ita ostendit neulum in rivis omnino di stinctis,uerum neque etiam in distincto earum concupientii modo dari progressum in infini tum,in qua significatione etiam Auer.in sec do Phyca 8.ait,cum genus tum disierentias esse serinas.
De numero Formarum in eodem indiuiduo opiniones adia
4Ecursis attinentibus ad primam opinionem, occurrunt alij, qui in homi- Ο . ne quattuor statuunt sorinarum gradus; primo enim inueniri aiunt gradum formarur nixtorum, ut carnis, nemorum, dc ossium; secundo animam nutriente, essentia das incta a sentiente tertio ipsa sentiente; quarib Monte.χod autem anima nutricias di stinguatur a sentim te ostenditur; tum quia Fintus prius incipit nutriri,quam sentiat; tum quia modus operadi eius est iisdEdistinctus, operatur enim per naturam, selitiens vero per cognitionem; tiam demum, quia prodit ex principio vario, inquit enim Arist.in secundo de Gen. Animaliu c. . necnon libro tertio ca. 7. vim nutriendi produci ascemina, vim alite sentiendia solo mare; hinc Plantae quam iiis non distinguantur in marem dc simina,tamen generansicu selum producant facultate nutricdi. Hanc opinionε quamuis iudicem probabiliorem prima,non tamen approbandam cxistimo. Ratio est, quoniam alibi patefeci formam disponentem pro sit bsequente materiata forma suscipere magis de nainiis,quod animae nutrienti non copeti t,non.n. potest remitti per aduersam forma nutriendi, ut
258쪽
fornis Elementorsi,eu ei huiusmodi oppositu non c5peta neque perso anteem
dentes ex quibus consurgat,ut se ae mixtorum conii milium per mas Elament rum ex quibus consurgunt; non.n.anima nutriens ex antece tibus mixtorum se
mis consurgit,sed eis superii enire dicitur.Insuper, inquit Arist.in secundo de Anima 3 I .vegetalem esse in sentient i figuram trium larem in quadrata; at quadrata non sint diis distinin sernas, sed una. Insuper, in primo de Anima 18 . absurdum iudicat Arist.in eodem multas esse animas, idia inquit similiter etiam absurdum est Anima
esse rationε mixtionis, non .n. eaM est ratio per qua caro & per quas os efficitur m niet igitur corpus totum multis animis esse praeditum,&c. Praeterea, in se do de Anima loquens de anima mortali apta diuidi ob extensionem, ait esse unam actu
in toto uiuente, potestate vero multas, ncc multas esse animas, sed partes, ut patet ex context. 2 o. solum de Mente inquit alia esse rationem. Demum,quod mai
toris momen ii csse iudico, est, quia nisi in animali nutriens, sentiens essent is avna, non valeret nutriens es c principium generationis animalium, nil enim me ultra proprium gradum,& propterea nutriens non posset producere sermam sentiem Dilusit m tem, qliodramen recth seruatur stati iendo earum unicam essentiam. Rationes a L. ratiara σε uersae facise diluuntur.dicebatur primo,scutu prius incipere nutriri,quam sentiat. Respondeo, tunc vel nutriri per animam&instrii menta animae matris, uel clim primo producatur gradus nutrientis confusus, & inchoatus, deinde absoluitur, & perficiatur per eductionem gradus sentientis, in quo praecedens includitur facultate, & vi tui ut lumen diminutius in clariore. Addebatur, earum facilitatum distinctum esse modum operandi. Respondeo, id euenire μιnstrumcnta uaria, &quia materiataria formarum sequens valet eficere id, quod antecedens eminentiore modo, ueluti serma mixti dici tur mouere per Elcmentum praepotens. Dicebatur terti eos animς gradus gigni per varia principia. Responde quainuis scemina in productione valeat extendi usque ad productionem virtutis nutrientis, ut paret de Plantis, tamen du in eodem etiam inuenitur vis sentiens, uterqtie gradus ex sentiente prodit, includente facultate & virtute etiam nutrientem, & hoc patet, quia Arist. negat steminae copitere semen proliscum,& solum ait steminam praebere materiam, & eam posse conci 'i' prae sine effusone sui inchoati seminis. Propterea,est opinio tertia, quod in homine sollim duo formarum gradus imieniantur,nimi riim gradus formae mixtorum,ut carianis & o Tinn, te gradus animae, qtiae sit essentia una uarijs facultatibus praedita; quae opin io ut pertinet ad anima verissima est,un ica enim in homine est Animae essentia, Sententia creata Sc insua a Deo in ortu singuloria, at Arist.hanc veritatem non cognouit, sed abbolus e duplicem in homine excogitauit animae essentiam,unam ex materia prodeuntem,&mortalem,alteram, nimirἰim Mentem immortale, & aeternam, quae sita extrinsecus
adueniret,ut dixit in secundo de Gen. Animalium c. 3. ideo in secundo de Anima a I. eam nuncupauit genus aliud animae,& solam dixit segiungi posse,ut aeternu a mortali;& eiusdem sententis etiam suit Plato, qui caput dixit sedem partis aeternae, pestiis
into vero mortalis. Propterea praestipposita se per veritate absoluta, cui constanter adhin sust. reo, dicendum puto,in homine tres imieniri formarum gradus, prinuis est formarum mixtorii, secundus animae egentis organis, tertius Mentis. Gradus primus est principium constitutionis Hominis: alter mediu; tertius finis,& postrema persectio.Gradus primus est multitudine praeditus, ut carniu,ossitim, neruorum & similium; secundus praeditus est non multitudine in code, sed exiesione, est enim anima ex materia educta pars in parte & tota in toto, tertia ubi est,tota est,&extesione caret. Primus gradus est formam quae sent infra instrumenta: alter sermarum aegentium organo, te tius est sormae sormam supra instrumenta collocatae, cuius imperio caeteri subiiciun tur. Primus ab altero mouetum, medius mouetiir, D mouetιMens sellim mouet Sc dirigit.Primus operatur per Temperamentum;al ter per in strii menta; Mens sua solae
ditione de essentia. Primus solii ii inseruit; mediiis praecipit,& inseruit:Mens selli imperat
259쪽
Multitudinis Formarum , dcc. 1 Is
perat & liberta est praedita,adeo ut quemadmodii Natura piliri tua absolii it num m ternario, t enimciauit Aristoteles in tertio Meteorum,loquens de Iride; in primo de Celo,coni. 3 .loqiiens de trina dimensione, nccno in secundo de partib. Animaliucap. I .loquens de Irina corporum compositione; ita pro hominis absolutione tres sormarum gradus conspirant, hominemque omni ex parte persectum constituunt. G- firmatur idem ternarius numerus ex trino ordine Qualitatum, nimirum corporis, ut colores:animi, ut virtutes in more positae;&Mentis,ut habitus eius. Insuper ex ordine motitumma in corpus sua grauitate descendit: Animus mouet illud ad omnem dic serentiam positioius; Mens constituit motum artificiosum. Sic in Elementis tamquam in principijs caeterorum corpori im,unica est forma; in viventibus omni ex parate mortalibus tanquam in medio est forma duplex; in homine, ut in fine collocat rum stib Coelo reperitur finis ternarij numeri. Pi imus gradus consilirgit ex mixti ne;alter ex semines tertius extrinsecus accedit. Primus gractis interit per putrcdinem; secundus per mortem; tertius ab interitu est immunis. Hanc ego puto fuisse opinionem Aristotelis de numero sormarum Iin eodem indiuiduo.
Proponuntur, oe diluuntur tria dubia, ad ea qua dicta sunt perth
Im Eclarata de numero formarum in eodem indiuiduo opinione Aristotelis, hin pro variarum dissicultat viri resolutione, tria declaranda supersunt. Pria' inum qilomodo ex variis sormis unum constituatur 3 Alterum quid diducenduin desormis partium Tertium quomodo rana inserior insuperi re includatur, ut principium nutriendi in eo sentiendi ordiens a primo, inquiunt nonnulli viri docti ex subordinatis sermis tanquam ex partibus unam consergere farmana,vi dum senario additur unitas,absolvitur una cum alijs septenarij forma, sic totu & suae partes simul sumptae,& forma in indiuido est posita, quia consurgit ex ea ne ιιν. inditii duoru connexione; laec fit,qilia in eo indiuiduo est constituta, quod ex produ- Opinio r.
stione postremae forme c5siirgit. Ideo Simplicius in a. Phys ii inquit forma ignis in Cimpsi . aggregatioe coloris siccitatis,3c leuitatis es Ie posita,& du additur ultima regula, diei
tui co surgere sorma domus.&in y.Physco. 9. inquit, sorma mometo fieri. Hanc opinione approbanda no puto. Nascarina omnis est simplex essentiar variae subordinatae socme no sunt simplex esset tiarno itaq; sunt una forma. Praeterea,si sorma una ex eis
vari; scosurgit,vel ea soci a una sunt ill et sorint varis,vel est alitideis superuenies ut forma septenarij est alia ab unitatib. No hoc secundit dici pol, sia unitates illisue
materia numeri septenari j, subordinals aut ilis forins neqtieut dici materia superumnientis,sed postrema differentia & forma dicitur totu id res cst,ut patet ex T.Metaphys 3. Nec pol dici pri nia,quia forme illae non sunt una natura,uno modo molitare operans, sed distinctς.Insuper,tuc in substatia proprid esset ordo,quod rejicitur ab Arist.in 7. Meta. 3.3. Praeterca, si id esset i sic explicaturi quid si homo, teneremur explicare cuctas sit bordinatas sorinas,ex quib. brina hominis cosurgit,alioquin uniuersiam cius ementia no explicaremus, tame definietes nis facimus.PKterea Arist.s Ili manifestaui t cosurgere forma lina,vel ex tiarijs gradib. eiusde ronis, vel ex sermisuppositis duretnit tutur,ut ininixti costitution at ex sobordinatis sermis nunq. firmatiir,ea si ima costirgeret sorma,antecedes no resisteret subsequeti, nec moueret di stlato incitudit resistere,& mouere percipimus formas camisi, & ossit,antecedEtis.
με terea, si una c5surgit forma quid est ne M, eas distinctas formastilo aliud quid ab eis cli nil aliud adsit, si necthitur ex se, igitur una erit inqtia potεtia & materia, altera ut aiae & forma,ex ebus no una forma cosurgit, sed ea postrema dicitur absolui E se ma.Meplii de numeris no est simile,sia ills unitates no sui uaris subordinale sormae, sed si humateria intelligibilis numeroru Sent etiaςt Simplici; est approba da, noPars Tertia. V a enim
260쪽
enim eκ affictionibus ignis consiurgit sorinacilis ut in lib.de Elmesitis palinei mitaque dicendum puto ex subordinatis ii, rnais sorinalia' vita, i consurgere, sed ratiora magis cina ientaneu iud: , existi inare foriaias ante dentes dispotiere & constini ore materiam mxiliuinis equentis, quae sista absolute ibrina dici methanis. Nam qirauia materia sit apta recipere formas omnes,lio tamen aequὸ primo de prosit id,& requicritur ordo niaxim ex parte formarum,ut multi censent,verum inii perox pote materis cuni enim materia & sorma sint ad aliquid, de alterius formae altera sit materia,ut dieinit in feeiuido physicorum vigesin osexto,est necesse, ut ori r qii iratur ex pan. te viri uxque. Hinc ab Aristotele in qii artis de Coelo trigesimo septiino, materia dicitur quadruplex, quatenus primo dicitur praedita quattuor iaculeatibus respicientibi quattuor formas Elementoris,quas solas odi apta primo reciperer nec eductitur sequεtes formae nisi materia antecedetitibus lueruPraedit adc parata Forma: itaque postrema ea est, quae absolute est rei forma,de his loquendo,quae formatir,& haec per disso.
rentiam ulti inam explicatur,dum non latet, ex copolito autem antecedente elicitur
genus proximii,quisu materiam significat. Ex primae dissicultaris re lutione fucillelicitur,quid de tertia sit dicendo, quomodo itaqua forma prior in subsequctare contineatur,nam quadrupleὰ potest fieri Gyaratio. Prima in tet formas Hemolitoriim,& eam mixti,& qitonia ει illis haec consurgi quae seritat stetit tales carum, idco Ata. stoteles in primo de ortu & interitu ait sertiari& contineri potcstate. Alicra coparatio fieri potest inter formas mixtorsi,nempe camisi,ossum, di similis,& animam, I hae non dicuntur includi in anima,quia teruantur distinctae,&solii parant pro anima, quibus cum superueniat anim dicitur actus corporis,& recipi in proprio & desilit Osubiecto ut dieitur in secundo de Anima, vigesimos exto. Tertia comparatio itertitur inter animam nutrientem & sentientem,de qua Aristoteles in secim do de Anima trigesimoprinio,ait vegetatiuum esse in scias rivo,ut triangulum in qii adrato, litadratu autem est figura una includens facultate triangitis, quare similiter gradus vegetandi est in sensitivo ut in essentia prestantior in qua includatur imperscctior, de qua dicere valernus, quod sit in eminetiore,ut senarius in septenario, cum tamen septenari iis ististina simplex.Quarta comparatio versatur inter Phantasiam siue sensum, Je me tem de qua ex sententia Aristotelis dicendum est, perinde se habere, ac depcripicuo relato a lumine,a quo perficitur,ck seruatur ab eo distininum. Declaratis caeteris stiperest considerandum, quid sit dicendu deformis varijs partium eiusdem animalis. Et quia partes sunt driplices,quaeda consi miles, ut caro,ossa,& neriti: aliae dissimiles,quae inebra dicuntur, ut pes, inaniis,& oculi; partes huius secundi generis non constitvulitur per Hrmam aliqua substantiae propriam , distincta ab anima, sed conss i tuuntur
per connexionem variarum partium consimilitim, & si peruenientem animam, idebiure in obitu omnino aequivoch feritari dicuntur, longε magis quam partes consimiles ut divit Aristoteles in calce quarti l lolcorum. Pro notitia autem partium consimilia animaduertendum est,in animali duplex considerari Temperamentum, unum totius, vigens in cord cui anima superuenire dicitur in corde residens. Alterum est Temperamentum consi vilium partium,qiuid variarum uaritim est,ut carnis,cissis,&nemom,cui respondet propria forma mixti,& in animali tot sinat hitiusmodi forins, quod sunt partes consimiles, quae postremam persinionem recipiunt ab anima, per quam Umnes nectutini reddit mir unum, Ze in specie constitinuatur, in specie enim Onstitit Itur id quod totum de perfectum est. Huirismodi igitur partes considerate secundum ultimam sorinam, uua sunt, D specie non diffingit utitur; considerataeis eris secundum is ima propriam, sunt variae &distinctae speciei,at minus proprie. In obf- tu animalis seruari valent huiusmodi formae,& tunc in propria speciei costituuntur, sunt enim unaqueque totum aliquid, stiunctii in ab altero, non enim interitui anima succedit serma aliqua,eas partes nectens, ideo Aristoteles Icalce primi de Anima dixit magis animam continere corpus,quain vice uersa, rcccdent enim anima, corpi S dissoluit:Ir