장음표시 사용
31쪽
ne termiπο- νηm transimulationis.
De Prima materia rerum naturat.
patefaciunt. Sexto, refulget ex conditione corporum, contradistincta ab ea separa torum ,& ex conditione sensibilium, contradistincta ab ea intelligibilium, sensibile enim omne in materia est, ut dicitdr in primo de Coelo, & corpus sine aliqua materia non subsistit. Septimo, elicitur ex conditione terminorum transmutationis, qui ter mini cum sint oppositi, requiriit commune Subiectum,quod materia est, circa quam variantur, manente materia. Octauo, ex conditione principiorum generationis, nam tot requiruntur principia, quot sunt subieeta pro rerum ortu, sola contraria sine communi subiecto sunt satis, ut legitur in primo Physic.3 i. quare necessaria est materia. Nono, elicitur ex aeternitate generationis, nam generatio seruatur artema,quia unius interitus alterius est generatio: hoc autem pendet ex conditione materiae, qus cum sita tema, & non valeat sine λrma seruari, exuens unam larmam, induit alteram, ut patet ex primo de ortu & Interitu : Decimo, ex mutua mortalium actione, & perpessione,nisi enim corpora sub Coelo posita prinlita inent communi Subiecto,non victa sim agerent & paterentur, ut dicitur in primo de ortu & Interitu 3. Undecimo, ex multitudine indiuiduorum sub specie, quae minimE seruari potest sine Materia, ut logitur in duodecimo Metaphysicae 9. & in primo de Coelo. Propterea in quinto Metaphysicae, coni. i a. definitur unum numero, quod sit id, cuius materia est una. Duodecimo, in absolutione graduum Vniuersi, cum enim detur actus purissimus, detur actus iunctus cum potentia, est necesse ut etiam detur potetia immunis ab omni actu, quae sola est materia:& cum dentur gradus supremi & medij, etiam est necesse ut d tur gradus infimus . Decimotcrtio, patet necessitas inductione, progrediendo per omnia quae fiunt, & perpendendo singulos modos quibus res fiunt, ut patet ex primo Physic.6 a.& 63. Decimoquario, ex condicione contingentiae, Ertunae, & destituti nis ordinis, quae ex sola Materia prodire valent: nam quamuis contingentia primo ro. fulgeat in Dei libertate, & modo aliquo in libertate hominis, ea tamen quae ex passione pendet,ex Materia oritur. Decimoquinto, elicitur ex conditione boni: nam bonum sui natura tacundum est, & aptum participari, propterea debet dari locus, se mina, dc sinus inBrmis, aptus recipere, sermari,&participare. Decimosexto, eliciatur ex conditione actus, ῆrmae, &perfectionis, cum enim detur actus, dein dari potentia ei respondens, cum detur λrma &persectio, est necesse videtur formabit eo aptum perfici. Ex his conspicue elicitur necessitas Materiae, ac insuper elicitur eam necessario esse numerandam inter interna principia generationis, quae sunt duo termini ,& Subiectum. Aristoteles in primo Physic. non demonstr it materiam esse, ut minus recte existimauit Averroes: nemo enim ex veteribus Philos his eam est io-ficiatus, & ex se adeo patet, ut ostensione non mat , sol im Aristoteles in eo primo Physici demonstrauit eam necessario inter Principia generationis esse numerandam, ut Graeci intcrpretes recte sentiunt, &suo loco patefaciam.
AT a RIA M consesὶ sumptam in Universo reperiri conceditur ab omni.bus,dubium tamen est,an debeat dici Ens, adeo ut ens tanquam generatio ab uno de ea dicaturὸ Veteres putarunt Materiam vere, absolute, I solam esse ens, substantiam, & Naturam rerum. Plato in Sophistacam dicit non ens. Aristoteles se medium constituit,inquiens,quod estu non ens actu, ens potcitate, non ens ex accidenti ob adnexam priuationem, ens secu-αμωμηa dicitur in primo Phys. y. 9d Materia sit non ens,osteditur primo: quia quod nullum est deccm Praedicaruciatorum, est non ens,ut inquit Auer in i .Phys.1 .&dicvtur ab Arist lib. 3.Metaphysicae contin. I .ea ex se esse, quae significant figuras Praedicamentorum;at matcria cx 7.Metaph. coni.8. ex se nullum est decem Praedica-Secoda. mentoro, quarc cst non 4. Insupc quod cst potcstate,non est a dicitur ab Auer. .
Meta Ex mutua mortatium actiones
ne actus. Sentelia veteru de Materia. Plato.
32쪽
Metaph.condit .& iure:nam potentiam iuncta I habet priuationem, Mathnidi it mi potestate este dicitur Praeterea,in i. Physi.conL6o &66. dicitur eadem numero dum Tertia. priuatione, Iliae ex te est non res. Insuper, quod sui natura appetit bonum, rion es ex je bonum,quia appetitus luctam habet priuatio em; materia o se bonum appetit exi . Physic.8 i. quare non est bona,& propterea non ens,cum ens& bonum reciprocentur. Demum,quod generatur siuel ubstemitur generationi,non est,neque est in loco, - .
eri s. Physic. coni. 8 huiusmodi cst materia,quare, c.Ex aduerso quod sit Ens patet, cum sit pars cntium,pars substantiae, subiectum,principium, per se,&sit potestate in ria D ctu. quam diuiditur Das,dum secatur per actum,& potentiam.Pro conlpicua resolutione disticultatis, accurate cbnsiderari debent singulae significationes Entis, & non Entis, .ex quarum varietare ortum ducit uniuersa dubitatio, & quoniam quot modis dicitur unum oppositorum , tes modis dicitur alterum,& significationes non Entis,sunt magis conspicuae,ideo ab eis ordiar, & ex eis eliciam significationes Entis. Voce non En - Significatiotis duodecim denotari posse inuenio: nam coiisideratur non Ens vel compositione orationis,oc dicitur falsum,cui Opponitur Ens pro vero sumptum; de hoc Aristot.in a. Poster.dixit, quod non est,' in posse sciri. Vel consideratur non Ens sinplex,& seor- ' 'sum ab oratione,& hoc vel insupra Eiis,& huiusmodi est Deus:qui est supra Ens pendens,cui opponitur ens ex eo pendens propria forma & actu praeditum. Vel est insta Infra miti huiusmodi Ens, qualis est Materia, cui opponitur id omne, quod supra Materiam est positum. Vel quarto,est non vere tis, sed Umbra potius, quae dicitur fieri, non vere Vmbra. e:sic umbrae corporum sunt non entia, quibus opponitur Ens su mptum pro princi-rali, cuius sunt umbrae, veluti apud Platonem mortalia,ut sinit umbrae & imitationes
idearum, dicebantur non entia. Quinto, usurpatur non ens,pro contradistincto ab Tra non edente,dicto poe denominationem de composito, cum enim ens sit nomen concretum, psyno .' proprie compositum denotat, & fiequenter apud Anstotelem pro composito usurpa-xur . Sexto,usurpatur pro alteritate, ut apud Platonem in Sophista, veluti lignum est alteria non ignis, in qua significatione, de solo Deo non dicitur:cum ipse solus sit omnia. Se- Ptimo,usurpatur pro non ente ex accidenti contradistincto ab ente per se,ita Materia ex accidenti est non ens,ob priuationem ei iunctam,ut patet ex i. Physic. Octauo, pro contradistincto ab ente simpliciter, quod est substantiat, ira accidens non dicitur Cns, vis eoistra nisi quia entis. Nono, pro non ente actu, veluti Materias equenter dicitur non ens. distiam ab Decimo,pro nihilo,Veluti legitur in primo de Coelo Ioo.extra Coelum nihil esse. Vn- erue simplidecimo,pro deprauatione & recessu, ut vitium, & malum dicitur non ens, num ve- citer. xo mirtus,ens. Duodecimo,pro corpore quod sub sensum non cadit mam ubi est aer,
dicimus nihil esse,& nos nihil inspicere. Ex multiplici entis, & non entis significatione 4 patet Materiam dici posse & ens, & non ens, & infra ens, & principium entis & mediu E minter non esse penitus,& esse actu, ut addidit Averr. Ex Sententia Platonis quinque in nee σὸνδ .
Vniuerso considerantur gradus: Primo, mus, qui est supra ens,& Principium entis. Pro d pia Secundo,Mens&Ideae quae dicuntur vere entia,&Mens suprema dicitur eminentis- uatione. sma entis unitas. Tertio,anima quae mediat,&partim est, quia est aeterna, partim fit, Pro corpo- quia mouetur,& est participatio Ideae .Quarto composita mortalia,quae solum dicun- Σεηρ βbtur fieri,quia per naturae semina producuntur,non autem esse, cum sint tenues & variabiles umbrae idearum. Infima est Materia quae vcre non est, cum expeta sit actus, s istia nec fit,sed omnibus quae fiunt sedem exhibet, hinc dicitur exemplar diuinitatis expers Aeatimis.& in ens. Aristoti autem sectis loquiturinam neglectis Ideis uniuersam seriem consti fi . tuentium uniuersum peractum & potentiam diuidit,& materiam nuncupat non ens Aristinis actu,ens potestate, ut legitur in primo de ortu & interitu a 2. insupercns per se, nonens ex accidenti,ob iuilinam priuationem,uel legitur in 1.Physic. Ex his patet,quomodo ea quae gignuntur, cum fiant cx materia, partim ex ente, partim ex non ente fiant. Insuper patet resolutio principalis dissicultatis, an scilicet materia sit ens, vel ne, nam
virunque dici potest, & cum hi en non est ens rationii. sed per naturam costitutum,
33쪽
De Prima materia rerum n aturat.
niluinisν &natura nomine deriotatum. At instabatur': quia nullum est ciccem. Praedicamen- rationes ad- torum e Respondeo nullum est actu,sed omnia potestate,& ad ea rvdigitur tanquam principium. Addebatur,quod est potestate, non est. Respondeo, ens potestate usurpari dupliciter, pro Subiecto ,& pro Ubicisto: pro Subiecto est , at non pro Obuciis potestatis. Insuper, Materia dicebatur eadem numero cum priuatio . Respolideo, vile eandem numero,non absolute, lad quatenus cst eadem Subiecto inam priuatio in ea est. Dicebatur: quia matcria appetit bonum, idco non est bona, & proptere non ens. Respoiadco eam appetcie id bonum, quod ust forma&actus,&idco sui conditione non est forma,nec formam includit. Demum addubatur: id quod generatur,non cst, nec est in loco. Respondeo, pcrid quod generatur Aristotelem eo loci denotare subicctum cum priuatione t crinini ad quem acquirendi, quod ut eo priu tum non est, nec cu in loco cum eo careat,nec actu sit, insuper materia non est in loco per se, cst tamen in eo cλ accidcuti, ut pars compositi, quemadmodum ex primo de ortu de interitusi icitui.
An materia prima sit sub tantia-hoc aliquid 2Cap. V.
P p A a v I x quomodo materia & ens,& inisens,&non ens,dici possit: quitur considerandu,an sit iubstantia de hoc aliquid. Dum primo quaeritur an sit substantia,rationes se offerunt pro utraque parte.Qu seiod με sit substantia Ostunditur, quia omne quod fit, ex sui negationc fit, kis Ma m MN Q substantia fit,igitur debet fieri cx non subitantia. Alfit ex Maleria, Ui- subgama. tur materia non est Substantia.Hinc Aristotcles in septimo Metaphysicae, context. S. ait, Materiam non esse quid ,hoc est, non esse substantiam. Ex aduerto,si materia nota esset substantia, tunc substantia fieret ex non substantia, & non substantia esset prior substantia, quae tanquam absurda dereliquit Aristoteles in primo Physic. s a. Et Confirmatur,quia natura est substantia,materia autem natura est.Sic itaque Aristote Ies nonnunquam inficiatur, aliquando affirmat materiam csse substantiam,nonnunquam etiam se medium constituit,ut in primo Physic.contra. 79. inquiens materiam prope,& quodammodo este substantiam ,inquiens prope, denotar modo aliquo me. diare.Dubitatio solititur duplici distinctione, prima est, Substantiae nomen dupliciter usurpatur, vel pro Substantia composita dilecte posita in Praedicamento subitantiae, vel pro coii tradillincto ab accidente: materia non est substantia in pilina significatio-απlieius. ne, ico est principium eius. Hinc Simplicius in primo Physic.exponens coniux. 3 2.m-quit proprie i ubitantiam ei te compositum: materiam autem & sormam esse prvicapia eius,& potius ei te substantiales quam substantias:ut etiam non sunt corpora, sed corporales,quemadmodum dicebat Eudemus. Dum vero Substantia usurpatur pro cnte contradillincto ab accidente,vicndum est altera dillinctione,& dicendum subita tiam esse duplicem, unam potestate,alteram actu,materia est ea substantia,quae est po, testate,iorma vcro actus est. Hinc Artitoteles in primo de ortu de micritu, contex. ι 2. ait: materia potestatu cit hoc,& ens, absolute autem nuque hoc, ncque cns: rationcs aduersae solum oltcudunt materiam non cile substantiam actu, vel compositain, hinc dicit hir prope subitantiana,qula est potestatu,& modo aliquo Subilantia,ut conixad ι--maim stinguitur ab accidentC. Q sc batur in supcr,an lit hoc aliquid e Aristotcles in suculi-νia si huc do de Ortu dc intcriiu , coluext. q. id iniiciatur, cum enim Plato in Tinisci dixerit de atisau. Ideis de Materia recte dici pronomina dei nonstrantia,inquit Aristotelcsiue e verum de materia aecidentium,quae est compositum actu,non de prima rcrum materia. ln-
supcr id quo est hoc aliquid ,debui cile quid,nam hoc aliquid ,includit quid. Matu ria non cit quid i dicitur m lcpti ino Metapbὶ sicae, contini. 8. quaic licia est hoc ali.
34쪽
quid. Exaduerso in primo Physic. 66.comparans materiam cum priuatione, inquit, materiam magis esse hoc aliquid. Pro Solutione accurate considerandum est: Apud Aliquid, et Aristotelem hoc aliquid, & aliquid, sex modis usurpari ,&nonnunquam denotare praestantiam, nonnunquam diminutionem: Nam Primo, usurpatur ut contradistinguitur a simpii citer, quod ut dicitur in primo de ortu & Interitu, contex. i I. duo deis 'notat, nempe principale, & uniuersei Et inde oritur duplex acceptio ipsius, hoc aliquid : una pro accidente, per quam dum homo fit albus, dicitur heri non simpliciter, sed aliquid ; alicra pro parte, ut dum non uniuersum corpus curatur, dicimus no simpliciter, sed aliquid eius curari. Terrio,vsurpatur pro substantia contradistincta a caeteris Predicamentis, ut in tertio Physic. contex. 3. S in 7 . Metaphysicae coni. 7. dum materia dicitur non quid,nec quale, &c. Quarto, magis proprie usurpatur pro indiuiduo substantiae, per se subsistente, contradit tincto ab Vniuersali, ut in Praedicamento Substantiae. Quinto, usurpatur pro quolibet existente, contradistincto a nihilo, de quo dicimus, quod non nihil, sed aliquid cii. Sexto, pro permanete & aeterno,ut apud Platonem in Timgo dicentem pronomina ostensiva competere his quae permanent, ut Materiae & Ideis. Dum dicimus aliquid , magis denotamus imperiectionem, dicendo vero quid, vel hoc aliquid, potius perfectionem. Et his patet, quomodo Materiae competat, vel non competat, ut sit aliquid, vel hoc aliquid.
Materia competat actus Entis, quem entitatiuum appellanti Ophmones varia. Cap. VI.
Eevasis attinentibus ad quaestionem , an Materia sit, sequitur ut de
attinentibus adquid sit, verba iaciamus: inter quae primo considerandum occurrit,an Materiae actus aliquis compet cre valeat Quadere tres sunt opiniones principales: Vna veterum Philolophorum , putantium Materiam etae id totum quod res est: nam eam solam Putarunt Substantiam,caetera iudicat uni accidentia: nomine autem Entis,Substantiam inieli,
ebant, adeo, ut Materiae competeret actus &essendi,& existcdi ,& per se subsistet, i. Haec opinio a Pythagora, Platone, & Aristotele reiecta est. Propterea opinio altera huic aduersa est D.Thomae & multorum illum seqvcnti lim,qui inquiunt, Materiam esse puram potestatem, expertem cuiuslibet actus, cum essendi, tiam existendi,&actum omnem pondera ex Qrma, ut inquit D.Tho. in prima part q. 66.In quolibet. q. 3Δsibio ob id nec ei putat in Dei Mente respondiae Ideam, nec eam posse persi intelligi, nec per absolutam Dei potentiam sine Erma sci uati, nec esse distinctum terminum Creationis, sed solum cum krma concreta fuisse. Eidem sententiae adhaerere videtur Avicenna secundo tract. Metaphysicae, cap. q. Similiter Averr. duodecimo Metaphysicie, contex. I . inquiens: Universitatem Materiae, no habere este extra Animam, & non intelligi nisi per priuationem. I tuntur etiam qui huius sunt sententiae varijs auctoritatibus ex Aratotele depronaptis, &praesertim, quia in septimo Metaphysicae, contex. 8 ait, Materiam non esse quid, nec quale,nec quantum.& in primo Phylica a .essentiam Materiae nuncupat potentiam . Et in primo de ortu & Interitu, ait non esse actu,sed potentia & ob id in primo Phys. 69. ait intelligi per Analogiam.& indecimo Metaphysi ς, cotex. 2 .pernegationem, quae indicant Materiae nullum competere actum. Idq; ostenditur rationibus:& primo, omnis essentia vel est actus purus, vel pura potentia, vel aliquid ex eis compositum : materia non est actus purus, cum id pertineat ad formatii non compositum,cum sit simplex. quare est pura potentia . Praeterea, quaecunque sunt ab uno, ita se habent, ut cum primo competant uni, per id mox competunt caeterihens, esse,& acius sunt ab uno, ut patet ex quarto M
taphysicae: Quare primo compelut uni, di per id alijs,id primum nil aliud esse potest,
35쪽
De Prima materia rerum naturai.
Tertia. praeter sediliam,vt etiam dicitur in secundo de Anima,contex.7.quare materia ex se, nil eorum est, sed omne habet a sernia. Confirma tur per definitionem generationis, quae ob mutationem formae dicitur mutatio totius in totunt. Hinc D. Thom. in primo Physi. 79. inquit,ut potentia ad inalitatem non estaliquid extra genus Quasit iis, ita potentia ad esse substantiae non est aliquid extra genus substantiae, non igitur potentia materiae est affecitio aliqua superaddita ellentiae eius, sed materia sui substantia est potestas ad elie substantiae,&c. Sicens diuiditur peractum& potentiam,&cum krma sit acitus, materia dicitur omnino potentia. Eiusdem quoque opinionis. 2.quaest. l. Artic.I.&a. oLquaest.9ilatonici etiam id- - sentire videntur, cum materiam constituant insta ens, quia est insta actum,&Mρι i. appellent exemplar diuinitatis expers.Scotus in secundo Sent.1st. ra.&septimo Me. taphysicae,quaest. 3.se medium constituit Pro cuius opinionis notitia considerandum, quod ipse una cum Henrico, triplicem excogitauit potentiam, unam agendi,alteram patiendi, tertiam, quam non repugnantiam ex parte obiceti csse dixit, & potentiam obiectivam nuncupauit. D.Thom .eam redegit ad potentiam agendi.Inquit enim potentiam este triplicem,unam patiendi,alteram agendi ex parte agentis, tertiam agendi ex parte obiecti apti produci, ac ita cum Aristotele omnem potentiam ait esse, vel agendi, vel patiendi. His praeassumptis,ait Scotus,cum omni potentiae respondeat illus, potentiae obiectivae rct pondet actus emitativus, per quem obiectum dum extra suas causas reperitur,ae tu citc dicitur,non amplius potestate,& inscric rerum est coulocatum,adeo,ut illi a tui in Dci Mente rus pondet idea,& per eundem materia sit apta ex se intelligi, &ei non repygnat, ut per Dei absolutam potentiam seruetur seorsum a forma,& in Mundi creatione actus ille fuit terminus creationis materiae, distinctus a termino creationis sormae. QiHd autem Materiae huiusmodi actus competat,' patet quia Materia est cias per se, est substantia, est pars compositi, est Subiecitum, lententia Aristotelis ingelii tum,non natum interire,& ac tu est id, quod est, quatenus
includit esse tuum seorsum a causis, & non est potcntia, ut obiectum & Materia, sed ut Subiectum natum mimari forma:&ob id recte enunciauit Alexander, Materiam non egere isma,ut sit,sed ut sit actu.
Pro restitione dissicustatis explDantur nonnoti . oces., cap. VII.
V o N I A M resolutio propositae difficultatis exposcit cognitionem variarum Vocum, ideo ab earum explicatione ordiar. Inueniunturhae Voces,Em,HIe,Essentia, Existens, Existere, Existentia, Subsistens, Subsessere, Subsistentia, Inexistens, Inexistere, Inexistentia, Coexistens, Cinexistere, Coexistentia. De quarum significationibus cum varia dican-EM σπ- tur avarijs ego id solum proferam,quod appmbandum existimo. Ens & Esse,Graece ον, vi inera, denotant id primum per quod res sunt & usurpantur dupliciter, nimi rum pro vero, hoc est, pm reperiri in rerum natura, & pro genere latissimo, quod est ab uno. Disserunt autem, quia ens est concretum, denotans id quod est .lale autem risistia. est tanquam ratio & sermalitas eius ι Hinc differre esse, est dictuc ratione, ut Materiam Philosophus ait differre a Privatione Essentia, GKcelisia, deducitur ab esse, & est minus communis eo, Nam esse, v iduci nonnunquam usurpatur pro esse in natura rerum ,& constituit Problema de accidente, quod non competit essentiae, essentia enim significat id quod res est,hoc est, naturam & conditionem rei propriam, riseis is es seorsum ab illis,quae ex accidenticum ea nectuntur:& hsc est ea,quae per definitione quiddisus explicatur. Ad eo, ut es lentia,& id quod res est, quod quidditas dicitur, in idem v idem niant. Ideo approbandam non puto opinionem Averrois,Zimarae,&similium, lice tium
36쪽
tium materiam esse panem essentiar, non'aurem quidclinitis: natuessentia rei,&id quod res est, in idem veniunt. Similiter veram non puto multorum opinionem, di smintiansicentium, essentiam rerum seritari posse in earum causiri quamuis seorsum nullum in- inuatur is ueniatur individuum d inquam non probor quoniam Me in causis, eli esse potestate, di futurum,non autem est: propriarci essentia, quae per Definitionem explicatur: De- mypo finitio enim est rerum minentium extra animam secundum commune earum , ut re- u. cte in primo Naturi quaest. docet Alexander . Existentia,adhuc est vox magis contra- Eloismia. elamam denotat concretum ex essentia,& eo esse quod verum dicitur:adeo,ut sit essentia contracta per singularia,quae eristunt.Hinc sententia dicuntur abstrahere a particulari existentia, cum abiirahant a coaditionibus singularium, considerando solam
essentiam in eis existentem: quae tamen essentia, non seruatur sine existentia. Hinc uisitia ab
demptis primis substantijs,nil aliorum seruari potest,ut dicitur in Praedicamento Sub seruartirmstantiae. Demum datur subsistentia, quae substanti j competit per se subsistentibus,cui e lite respondet inexistentia proprie competensaccidentibus, quorum esse est alteri inhae- .rere.Datur etiam coexistentia competens illis, quae sunt eiusde in gradus, &simul ne- Iehuntur, ut partes existunt&totum constituunt. Materiae proculdubio competit L .. 'inmut sit inordine rerum, eique competit esse deessentia, de qua quaeritur, an sit eadem ita cum potentia eius. Insuper ei competit existere in composito, in eoque in existere, &subirui sormae, non autem subsistere absolues . Explicatis caeteris vocibus, superest neci m. in de Actu loquamur: Diuiditur Actus ab Aristotele in secundo de Anima in primit, & secundum,hoc est,in tamam & operationem. Quae Diuisio non est praesentis considerationis. Insuper, uiditur Aeris,m Actum et sentiae, &Actum inexistenti di Actus inexistentiae est Actus essentis complicanas cum conditionibus indiuidualiti-hus: Actus dicitur: Velessentiae quae est natura propria&conditio cuiusuis rei, quaecunque ea sit, vel Μateria, vel aliud quodvis. Et de huiusmodi egentia late sumpta, dubium est, an nomine Actis denotari valeat:&quod valeat, ita ostcndo. Omne ο-- saluod ex se non est,sed pendet ex alio,vi pendens,dicitur transisse ex potentia ad actu: Dima posatraeter Deum omnia sunt huiusm inquare,&c. Et quamuis Materia ab Aristotele dici dicitur ingenita; tamen ita ei competit Actus suae essent .ac si producta esset: nfir Milo. ano incacissimec quia cui competit nbmen inms &speciei, competit nomen Actus, omnis enim serma Actus est ,sed cuilibet essent competit nomen Ermae & species, quod coiugo ex Aristotele in primo Phria. ni. .&-.dicente, Materiath dc - uationemraemum numero istingui autem sermao specie:& per λrmam ait sei
telligere rationem explicantem quid res ea st, quae Hrmillas seph dicitur. Idipsuin confirmo per Themist in primo Physican Digress.de Materia, dicentem quod mare- raministria res quidam est in se,&existit Actu, Graece Ovοι- . ConspicuE emistius essentis avituti materis tr ii nomen aetus. Et hic de vocum GDictationibus.
quod teria competas Actiu entis sive onm. Cap. VIII.
XνLIe Axis vocibus, constanter aifirmo, Matetiae conumire aevi , Misisentis siue psentiae: quod varijs rationibus ostendo. Prima ratio et L peteream ci potest ex Definitione Matenr,hunc in modum. Materia est primum retis.
Subiectum ex quo inexistente res fiunt, & in quod ultimo resoluuntur. pr exprimo Physic. 81. Cum sit subiectum primum antecedens Erins &composito,eam considero ut Subiectum primum est :&qusro, vel tunc est aliquid absolutum,non pendens exserma,vel : sinoa,minime esset Subicctum: nam quod
37쪽
De Prima naateria rerum naturai.
non est, non est Subicctun ,.&praefatims quia Substet umin primo Physic. dicit ueptius Pia dicato si sic, ea igitur est aliquid absolutuna no pendens ex serma, per uilodaciti inter ea qtis sunt numeratur, Hinc Aristoteles in primo Physic. 66. inquit, Malat etiam numer ibilum citc. Insuper, Maleria cst id ex quo elicitur forma, de quod con ilituitur pars compositi,non autem subi cretur transinutationi pro eductione sormae, nec citet Elementum ,& pars Substantiae, nisi esset absolutum aliquod in genere entium . Hinc Aristot. in primo Physic 66.dinit, Materiam estis prope,&quodam modo Subst ntiam,&magis lioc aliquid, quam sit Privatio eteret, Materia est id, in quod ultimo ea, quae intereunt, resoluuntur. Quaero de hoc ultimo, vel habet proprium entis & Substantiae gradum, non pendentem ex forma , vel ne ι si non habet, non fieret resolutio conlpositi in illud per destructionem formae, sed periret totum esse eius: si autem habet , falsa erit Sententia aduersa, putantium totum id,quod Materia est,pendere ex forma. Praeterea, omnis transmutatio exposcit Subiectum manens idem sub utroque termino, Subiectum enim dicitur medium, quod actu neutrum est extremorum, potestate utrumque. Materia est Subiectum trans inutationis, debet ira que manere cadem sub utroque termino, non mancra autem eadcin nis ei compe. teret csse aliquod proprium, non pendens ex terminis. Praeterea, cum dicant Mate
riae seorsum a ibrma nullum competere esse actu, sed solum potestatem,quaelo de hae potentia, vel est potestas sumpta pro obiecto, vel NOSubiccta: non pro obiecto,ita enim nil vilat: nam quod cst pulcst ate, non est, ut dicitur in Φ. Metaph3 sicae,com. i ει Si autem est potcstate pio subiccto, omnis talis poteriria nititur fundamento, quod cum pro suo haec acili sit, potestate est aliud, ne in potenti, detur progressio in infinitum . Insuper, hoc ciis potestate, cum sit membrum in quod ens diuiditur, dum secatur psr actuni ct potentiam, non potest cila Potestate cim, sed actinalioquin non con tineret pr sub clite, qui acius nil aliud est e potest, nisi actus per quem fit, es in uniuerso
existat. Demiam,cum Materia dicatur una numero eterna, ingenita, non aptaint
rire, ta numerari inret eamne sunt,sit praedita affectionisus vis, sit fimdam tum relationis, .denotetur per praedicata absoluta,dicendo quod silens,&substantia, pr culdubio est pecesic ut propria aliqua cssenxia sit praedita, non pendentu ex forma, per qμ- ς' uix ea, quae sunt,rcperiri dicatur. Hanc Veritatem frequenter patefecit Aristoteles cun eam dixerit che Nacum,ese Bonam pexis,Malam ex accidenti , peria inde sis habere ac matrem, S: magis tae hoc aliquid, quam sit Privatio, Themistius lucidissime id.anirmat , cum in primo Physic digrediens in attinentibus ad Materiam sdicat: Μaturia primo res quaedam est in se,& cxistit actu, mox Mareria aliorum intexligitur cile. Alcxaud cx ctiam frequenter id .alhrmat:nam in primo Natun m. cap. et hi quit. cutis Mat ia i Mirarimc Iit cns, & permaneat,seruans sui naturam, recipit scirmam us quod genera tyr: inopenim ps bile est manere,&subijci alicui, quod sui
natura non est. Hinc Materia non eget forma ut sit,sed ut sit actu . Simplicius inpii nio Phys. 16. inquit: Sit bicctum actu cst subicctum,non potentia,& in secundo de Aninaa,exponcn. coni. 3 .ait: Materia dici Iu potestate, non quia sit potcstate Materia,sed Substantia in 1Utcstar nec ceu unquam actit futura, manet enim sempor quod vere est. Philoponus tam lucide tribuit Myto tae hunc acium,ut nil lucidius dici possit nam in primo de Orcu & Interitu,c5m. 3o .inquit: Matcria simpliciter est res, & hoc modo meratio est ex eme. . t uua autem dico actii cns,quod est in existentia 4ntelligendum est, quonia Maceria potui arcalia existens,4ctu cst materia.Idipsu cofirmat, com . sq. In lupa latiistinc id allirinat se II .Disp. contra Proclum, n m cap. 7, inquir, nil dati informe penitui,adco,ut non sit actus utiquis:& tunc dc interia loquitur.Ammoniussi in illici hunc et uni mate; iae tribuit, u quit Matcriam este corpus, di dimensiones
ad cius uisemiam pertinere. Collagamu iraque, Materiae Actum competexe, de quo Greg.Ari n. r. bem. Dissi I a. q. t. ic iccia unciauit, Materiam cilc actu in ginem eorrum quae t unt, potestasu ro in genere formabilium.
38쪽
Euertuntur nonnulli Sententia, π nationes aduers diluuntur. Cap. IX.
Vr c v N v v g aduersae minioni sunt addicti, ut vitent aduersas rationes,inquiunt,Matenam quidem,at ei non competere actum essentiae , qui ad Ermam pertinetmeque existetite luae competit composito Inisper,inquit Iauellus septimo Metaphysiciiq.quinta.Materiam an Daetas. teire fiaturae larinae,non quia ex se modo aliquo sit actu, sed per sermapraecedentem,nec eam simpliciter esse sed in cori posito,s ingui a se a,no quia utrique competat proprium esse,&sint duo stipposta,sed citi unum negatur de alte- --πro. Vertim haec&similia nullius sunt roboris,iam enim conspicue patefeci, Materiat 'proprium esse competere,distinctum ab eo Ermae,& prius eo, cui nomcn actus optime congruit. Nam dum dicimus,Materia non est imaud quod non est serma,vel est aliquid, vel nihil .s nihil, ea quae signuntur, ex nihilo fient: si aliquid, vel id pendent ex Drma, vel ne,si pendet,falso Maretria ab Aristotele in secundo de partib. Animal. p.primo diceretur prior origine serma,si non pendet,habet igitur materia proprium aliquid,ex rma non pendens,per quod actu interea quae sunt reperiri dicetur,& ob id ab Aristotele in primo Ph3 scorum dicitur numerabilis, Confirmatur ι quia cum comitiis. Drma,tiam materia,praedita sunt propria unitate,propria natura,quare & proprio esse,quorum unum est aeternum,aliud mortale ; Et si id verum esset, quod materia anteiret laturae formae,per serinam antecedentem,tunc magis Materia diceretur coram Piper interitum Erme, perquam est, quam per interitum Privationis, contra Aristo.
telem in primo Physic.8 a.Insuper,si Materia secundum totum id quod est, penderet ex Brma, ea non posset considerati notione prima &absoluta seorsum a qua uis stu'ma:quia ita non δα. 'praeterea tunc Erina largiretur esse Materiae, quod verum noestinam ut recth in secundo de Anima inquit Themistius serma largitur esse Compo- T, sisti sto,non autem Materiae:quia Mareriavisse,non eget Erma . Demhm,inquit Aristoteles in septimo Metaphysicae,contra octavo. Materiam esse id quod superest seiunctis omnibus Ermis. de in quarto Physi. contex. I s. inquit: Cum enim remoueantur termini & affectiones a Splagra,nil relinquitur praeter Materiam: quare secretis ima ginatione Brmis omnibus adhuc superest natura propria Materiae, quae non supereseset,si ex Hrma penderet.Zimara Theor. I s .inquit,Aclum entis posse dupliciter usur- Zimara. pari:vel pro grado quodam entis, vel pro actu respondente potentiae obiectivae, qui sit idem cum actu existentiae , per quam Materia in Composito praedita sit distincta existentia ab ea Ermae. In prima significatione conceditur, non in secunda; Quoniam Actus existendi a Qrma est. Decipitur prosecto cum haec dicat; tum quia existentia lath sumpta,non sempera Hrma est,ut in praecedentibus patvici. Hinc Themistius & Alexander eam tribuunt Materiae, cum dicant eam ὐπάρχω . Tum insuper,quia concedens Materiae gradum per quem sit, cogitur concedere id, quod rei det potentiae Obiectivae, quatenus est extra suas causas;huiusmodi autem est actus entis,sive praesentiae. Tum demum,quia inane est id,quod addit de Existentia, nam Existentiae nomen apud varios in varia significatione usurpatur. Ex Sententia Scotirictentia est proprietas qusdam ipsius essentie, ut Risibilitas Hominis; quemadmodum aflirmat tertio Sent. Dist. 3.q. 6.adeo,ut essentia semper iunctam habeat existentiam , &simul oriantur & pereant; &propterea errat Zimara, qui negans a Materia existentiam,contra Scotum,utitur nomine Existentis non in ea significatione, in qua cautitur Scotus,sed potius in qua ea utitur D.Tho.qui ut elicitur ex secundo contra Gentes,cap. 3 a. Existcntiam adeo secreuit ab essentia, ut putarit rei posse competeri faikMi ad re essentiam , sine existentia. His explicatis; superest ut aduersas rationes diluamus. verse.
39쪽
De Prima materia rerum naturat.
Nonnulli reijdere nituntur actum praesentiae & entis: qilia ex sentcntia Aristotelis, non datur potentia obiectiva, cui Actus ille respondet, Quae ratio inanis est penitus: nam quod concedi debeat potentia non repugnantiae ex parte obiecti, nemini est dubium: lum dubitatio est, num redigatur ad potentiam agentis, vel paticntis r &sae est quod Materia ita se habet , ut ei competat esse seorsum a suis caulas. Afferebatur Sententia Aristotelii in septimo Metapli, sicae, dicentis Materiam nec quid, iacc qu
sextas.' Ie, nec quantum. esse. Scotus luens, aix Aristotesem loqui non ex propria Aententia , sed ex opinione antiquprum. Quae euasio est inanis: quia vetcres putarunt Matcriam esse quid, & uniuers m essentiam. Insuper Aristotclta alibi quoqhe candem s cntentiam profert, ut in 3. Physic. dumeni ai a. diuiditan decem Pr dii amenta. & indecimo Metaphysicae,qa Materi. ait .negatione cogn*sci. Propterea dicamus, quod Materia non est quid,&c.Quoniam Predicamenta constituuntur per formam, cuius Materia est expers, & ad quam est potestate, &dicitur esse Potestare, non ut obieetum, quia ita non esset, sed ut Subiectum, non autem csset Subiectum,nis primo absolute esset aliquid. Quod autem cognoscatur* per Analogiam, & per Nega
tionem, mihi non obest: nam ctiam Deus utroque corum modorum noscit lir. Mate.
ria alitena ita noscitur, quia caret actu sormati,qui est ratio per quam rcs per ic noscuntur. Insuper instabatur: quia omnis essentia vel est actus purus, vcl pura potentia &c. Respondeo, Materia est pura potentia ad formam,est purus actus entis: luatenus non est coinplicatus cum alio actu:de demum, est utrunq; simul, quatenus est purus actus Mesreias entis, & pura potentia ad firmam. Addebatur,quia ens& cse sunt ab uno,ideo de purus actus bet primo uni competere, & per illud alijs. Respondeo, Ens di esse, dici ab uno va-er pura po ria conlideratione: nam vel cosideramus cias,&cilc sormale: hoc primo competit sor-remio. percam caeteris. Si consideramus esse absolute & cxtra causam,hoc primo inmortalium ordine competit materiae. Hinc Aristoteles in secundo de partibus animalium,cap. primo ait, materiam csse priorem origine . formam vero dignitate Addqinsuper,quod quamuis ens, & esse,sint ab unoiquatenus includut ordinem quendam, non propterea vel m ateria est causa per qua forma sit id quod est,nec vice versa. Ideo simplisis . Simplicius in primo Physic. exponens, coni. o. inquit, neque ins a substantia destuit in caetera rigdicamenta, neque per eam caeteris compctit, sed primo competit Substantiae, caeteris vero post ipsam: ut etiam oedo non proficiscitur a primo ad secudum , vi per primum secundo insit, sed utriq; & singulis competit aeque comunis ordo δ c. Ratio sumpta ex definitione Generationis leuis est: nam per Gcncrationem & interitum dicitur mutari totum,quatenus mutatiis serma, per quam Compositum est id totum quod est, coasiderando essen tiam propriam eius. Ncque etiam obcst Sententia, D. Tho. quod potentia sit essentia materiae, ut ex sequentibus patebit. Similiter, quamuis Plato Materiam dixerit non ens, non ob id inficiatur esse huiusmodi adium: discit enim Materiam esse infra cns, quia cst insta formam, ait tame quod ea solum est non ens, pro alteritate, ut patet ex Sophasta. Immo in Pla idone inanifestavit Materiq& Ideis recte copctare pronomina demonstrantia, cum scia permaneant de scruciatur.
Potentia sit essentia Misteria: Z Cap. X.
V M apparuerit Materiae actum aliquem competere, quomodo poten- I tia ad eam se habeat, nunc se offert considerandum; Ad cuius coiaside H rationem ut distinctius progrediamur, primo considerandum cst, in Materia duplicem rcperiri potentiam : Unam communem compcten' tem Matcriae ex sui conditi me ante quam ulla alicna affectionc sit prae-
- - , ἡ natura & conditione dicitur facilis & apta subuci sormisi Alteram,ia proximam dc propri am, pro dclinita furma, cons urgentem ex dispositionibus, forins
40쪽
recIpi endae congrum tibus.De hac nulla est dubitatio,ommenim consentiunt hane cile a ccidens&qualitate superadditam Materiat vatietati obnoxiam. Dubitatio est dep rima, quae Materiam comitatur; eique est coaeterea. Ex quo elicio, sellam esse
cluc eundam Sententiam, qui inquiunt, potentiam omne ex Erma aliqua anteceden miraulas iramin gere:nam potentia co Iulius ndefinita ad mas, sequitur Materiae eon q itur fot dit Mnem,non aute se am liquam,&praesertim,quia semitur in diuision icis min&potentiam: una quiem di ita opposita, non sequitur alteram. Insuperici in sit potentia comunis,deberet sequiis maliquam communem, quae tam lagma non mitur. Praeter ,considero magna esse litem, an affectio& potentia, Mum tiad singuatura suo iundametuo multi asserunt distingui,tqμ de Subiecto dicitur&ostenditur,tum insuper,quia ab Aristotese statuitur secli mr 4 siod a lates Qualitatis,cuius Subiectum frequenter est Substantia. Opinionem tamen o HuWam umorem puto:Nam potentia Definitur,quod sit princi vastendi, vel par aendi, quod principiunones accidens&qualitas rei,sed natura &essentia eius - Ἀ- 1 spositio autem solum est principium, per quod iacile agat vel patiatur. Consematur
per Aristotelemnui in 7. Phyci ecnon in sanctam. numerans species Qualitatis, de Potentia nullum fecit inbum Minc Alexat derreserente Auer. in .Phys potentiam a suo fundamento non secreuit: veluti nec Auic. teste eodem Auern in calce primi de Ortu,&1nteritu Confirmatur qui 2 pnucipium agendi vel patiendi, quo est prius, eo magis nomine principia honestari meretur: Cum itaq; ea,quae sivit,nisi necessitas vNWt, multiplicari non debeant,nec ulla necessatas nos cogat statuere potentiam a suo findamento distinctain,colliSamus eam pro absoluto in idem cum suo fundamento
renire, & soliundistingui extrinsecus per superadditam relationem, ut latilis patvicim secundo gradu Moralis Philosophiae. Et quia ex aduerse dicebatur, Affectionem e accidens, ruod de Subiecto dicituro ostenditur. Res deinesse accidens &Qua litatem secundum modum denominationis,&distingui secundumismata obsumo additam relationemo 'bid diςitur sequi sermam, & intenta principia speciei. His
praeassumptis,tres statuto Prima est:Potentia communis Materialiam Prima comae es mis&disposisionibus,intrinsecus&pro absoluto considerata, innariam, mci Sentia Materiae. Alte est: tentia ea communis considerata extrinsectis pro superaddita relatione ad obiectum,& considerata secundum semi& modum denom nationis,distinguitur abessentia absoluta Materiarn est eius affectio. Tertia assertio Tem . est Potentia propna,ex dispositiooeconsurgenssicit alitas&accidens,&soludici potest essentia Materiae ut ad huiusmodi sol mam relatae. Ex quibus Elicio, potentiam a lateriae sine ulla controuersia dici posse Substantiam,&essentiam materiae, Qualit
rem eius,affectionem,& relatidiem. Insuper, elicio lutionem appareatis controuer contraue hae in Themistis: nam in digressione de prima Materia inquiti Potentiam non com-sia in Thmpetere Materiae nisi in secundarius notume,& aduenieme tama evanescere potemtiam,& Μateriam transirem Subiectum . Oppositum enuntiauis in Paraphrasi, com aeri8a.inquiens,Potentiam Materiae semper struari,&per aduenientem sermam minime destrui:Nam prima sententia est vera de potentia considerata eum superaddita revissime . Altera vero de potentia pro rite absoluto. .
VA M vr s pistatae Conclusiones per ea quae praeassumpsi, satis sint com, spicuae, ut tamen veritas splendidior fulgeat, in earum comprobatiam di praesertim primae immorabor. Quod Potentia Materiae coma, sit mri es essentia, affirmauit Aristoteles in primo PhysSa. quo loci oslam prima -- -- fur essentiam Materiae est caeternam,dixit Materiam secundum pote,
clam non gigni nec interire . Simplicius id exponens inquit: Materiae essentiam ede Potentiam ac posse: Materia enim est substantia per potentia:& quando adest Actus, Pars III. B potem