장음표시 사용
11쪽
Rumma Principia Cone ad Principum Contradia Aioms.
ripi ut possibile non pote se, illud etiam non est posmile ; ω quidquid
cogitari vel concipi non potest, ut exisens, illud etiam non es existens.
Possibile ergo est, quod cogitari uel eoncipi potest; Impossibile vero es, quod cogitari vel concipi non potest, ex. gr. Circulus quadratus. Ita absolute L. interne quid possibile vel impossibile dicitur.
g. 6. Interno autem sensu quilibet id experitur, quod indoli & naturae humani intellectus nihil tam repugnet, quam cogitare simultaneam ejusdem rei a mationem bnegationem. Cusdem de eodemsia multanea a matio , negatio diciatur Contradictio. Hinc summum Principium humanae cognitionis
Objectiviim ita effertur: Nihil potiest simul e ne N non e se. Pendent
ab hoc Principio veritates neces sartae,' infra explicandae. P bi te ergo est, quod contradictionem non involvit; IN His, quod in-: volvit. C S. 7-
12쪽
Si vero ad actualia trahsgressi rursus ad indolem & naturam intellectus nostri attendimus , facile experiemur, quod Ens aliquod existens A. cogitari aliter nequeat, nisi simul etiam concedamus aliud quoddam Ens B. quod I. suffcientibus polleat viribus ad istud producendum; 2. vires istas ad producendum adplicet, & 3. in adplicando non impediatur. Hinc Priscipium enascitur alterum humanae Cognitionis Principium obiectivum, ad
veritates contingentes , insta explicandas, relatum, quo dita eL
fertur : Nihil es Me ratione suD
Rlatio ergo es id, ex quo intelligi v.f. potes, quare alterum sis vel : es id, quod responsonem praestat intelligibilem ad quaesiviem , quareres', si potius , quam must, si
hoc modo , non alior Sussiciens illa est, quousque nihil est in re, quod non ex ea ratione intelligi possit,A 3 quare
13쪽
quare sit 8 Atque sic est sussiciens ad hoc, ut res vel actio post fieri, si ad possibilitatem rei vel actio.
nis non plus requiritur, quam affiest. Est sufficiens ad hoc, uinat, si ad actualitatem rei praestandam non plus requiritur, quam adest. Est sufficiens ad hoc, ut debeat seri, si ad inducendam obligationem non plus requiritur, quam adest. Est sufficiens ad hoc, ut liceat , Vel non liceat, si ad evitandum in actione, aut inducendum per actionem reatum, non plus requiritur, quam
adest; & sic porro. Praemisimus in summa hum
nae cognitionis Principia. Quoad subjessivum notandae sunt cautiones quaedam sequentes.
I. hodii quid daretur, quod nihil involveret contradiistionis, & nihilominus cogitari a nobis non posset, eo casu suspieio esset, dariri posse Spiritum aliquem perfectiorem, qui majore gaudeat intellectu, ita ut& istud cogitare valeat. . Quamdiu autem nos ipsi nondum tussicien, ter eertiores facti sumus, ira ut perspe stum plene & exploratum habeamus. quod illud iaIntellectu persectioris alicujus spiritus vel possibile vel actuale Ens sit : tamdiu stolidum
14쪽
dum esset 3c absurdum, istud Ens pro possibili vel actitali Ente habere. ι. mdsi vero . quando Ens aliquod non cogitabile pro possibili aut actuali habere reculaismus, in aliis jam cognitis veritatibus couia tradictionem aliquam admittere cogeremur, non minus stolidum esset & absurdum, si istud Eos non cogitabile pro possibili aut actuali
4. Deinde si perfectior quidam spiritus, saltii & fallere nescius, nos redderet certior . quod Ens aliquod nobis non cogitabile , vel possibile sit vel actuale. iridem absurdum esset atque stolidum , illud pro tali non lin-
I. Denique, quando nos obligatos esse sentimus, aliquid, nobis non cogitabile, pro possibilit aut actuali habere, eam maxime ob causam, ne, contra gravissimas humanae persee ionis regulas, fines nostros diserimini subjiciamus, aut contra Iesem aliquam peccemus, itidem stolidum esset & ablurdum huic ne-eessitati cedere nolle, atque recusare, quominus id . quod a nobis colitari , vel eone i-pi non potest, pro possibili habeamus aue actuali. g. Io. Des
Ens ergo est, quidquid cogitari otest. Ex. gr. Triangulum, Arbor. , Non - Ens autem est, quod Nommyrimo quidem obtutu cogitari psige
videtur, penitius autem consideratum nullam admittit cogitationem. Ex. gr. Bilineum Rectilineum. Ens rgo potest existere, non - Εns non potest. S. II.
15쪽
Existentia est complementum Possibilitatis; Vel: Existentia es ille
flatus entis, quo aptum est ad agendum veI patiendum. Ens Rationis es, quod mustam habet existentiam nisi in mente nostra. i. e. quod fingi eur existere. Id duplici modo
neri poeest, I. aut cumfundamento in re, ex. Er. Genus, Specieri habent enim fundamentum in rebus existentibus, a quibus abstrahuntur. a. aut absque fundamento in re, ex. gr. CentauruS. III ad adpellatur Ens Rationis Ratiocinantis; hoc autem Ens Rationis
Ratiocinatae. g. I a. Deremina- Determinare est aliquid e multiplici possibilitate sua restringere ad unum. Ex. gr. Vestis potest esse alba, atra, rubra &c. adest igitur multiplex possibilitas. Pone esse atram, ita e multiplici sua po sibilitate restricta est ad unum. D et ηmμ Quatenus aliquid in multiplici sua possibilitate subsistit, eatenus dicitur S. I
16쪽
Possibile vel habet existentiam,& dici:ur Aectuale; vel non habet
existentiam, ad alia tamen rei tum in iis habere potest rationem sufficientem existentiae, & dicitur Potentiale. Si ens potentiale complementum possibilitatis s. rationem sussicientem existentiae habet in actualibus, tum dicitur Ens inpotentia proxisna. Si Vero complementum possibilitatis inpotentialibus contineatur, tum Vocatur Ens in potentia remota. EX. gr. Εxistente Patre, naturaliter considerato, non ut relatum) filius est in potentia prorima, nepos in remota , pronepOS in magiS remota. Dantur ergo gradsis Potentiae re motae. Et si ens in potentia remota habet rationem existentiae sufficientem in serie talium sibi mutuo succedentium : haec integra series ratio demum est iusta ciens existentiae illius Entis. S. I . Porro ad hoc, ut aliquid, quod nondum existit, incipiat existere, A s . TequL
17쪽
io De summis Cognitionis requiritur I. ut existant vires illi producendo sincientes s a. ut non impediatur illarum applicatio ea squibuscunque. 3. ut denique t applicatio actualiterflat, aut futura sit. Igitur consuevimus dicere, . nisi sufficientes adsint vires , nisi etiam actu earum applicatio fiat aut futura sit, res antea non existentes ad existentiam pervenire non posse. Inde nova Possibilium, Fibiti. & Impolubilium adpellatio , cum
illud dicitur m euipraestando b sussciunt vires , N applicari sine impedimento possunt, N applicantur quoque in praesens aut-turum; Cujus itaque ruturitio ex suis causis est determinata; cum ex adverso id, cujus non futuritio est determinata, hoc sensu aristissimo dicatur impolybile , de quo
etsi id non sit supra vires causae, etsi ejus productioni nullum inte cedat impedimentum, physice aut moraliter ineluctabile, certum tamen est, id non esse futurum. S. Is
18쪽
, Improprie aliquid impos ibile di
citur , cum respectus ni non ad
susscientiam virium, sed ad eamnisdem adplicationem ad rem producendam , prout ea impeditur aut non impeditur, impedimentis quudem ejusmodi, quae potentiae sufficientiam non afficiunt. Ita impossibile Deo dicitur, ut Titium damnet innocentem, non quasi vires non sufficerent, ad inferendos Titio cruciatus, sed quod applicationi & exercitio illarum intercedat ex divina bonitate, sapientia, sanctitate M: impedimentum adeo incax, ut vires sitas adeo crudeliter exercere nec velit, nec per di
vinas decentias possid Haec impossibilitas dici solet Moralis; moralis enim respectus est, qui intercedit adplicationi virium, & illa. rum exercitium suspendit, salva earundem sufficientia ad actum physice & in se consideratum.
19쪽
g. I 6'. . ,- Εns est, quod existere potest, g. IO. adeoque Ens si concipi de r. heat , illa erunt ponenda, per quae
est possibile, seu quae sibi non ropugnant. Atque si primus Entis
conceptus sit formandus, illa quoque erunt assismenda, quae se non determinant; nam determinatum ponitur demum posito determinante, adeoque non est primum in Ente. Quapropter cum primus Entis conceptus dicatur rigentia, haec per ea, quae sibi non repugnant, sed
tamen se non determinant, comstituitur, adeoque in eo Oissibilitate essentialium seu p bilitate
Entis interna consistit. Ad haec essentia tanquam primus conceptus rationem continere debet omnium, quae vel actu insunt Enti, vel eidem inesse possunt, ipsa vero in alio nullo siti rationem habere debet.. f. II. -- Quae Enti conveniunt & suir, tionem habent in sola essentia, illa
20쪽
humana Principiis Ia vocantur Attributa s . Proprietates. Illa vero, quae in sola essemtia sui rationem non reperiunt,
Modi adpellantur. Modi essenti libus non debent repugnare, Enti enim convenire possunt; unde, quod Modi possint Enti conveni re, , id quidem rationem habet in Essentia sola. Ita ea, quae Enti Conveniunt sunt vel Edentialia, vel Attributa, Modi. f. Cur mili actu in Ente reperiam tur, ratio non est quaerenda in solis essentialibus aut Attributis; unde illorum existentia vel 'ab aliis Entibus, vel modis praeviis , Vel ab utrisque simul dependet. EX. gr. Eruditio est Modus hominis, cujus existentia dependet a modis illius hominis antecedaneiS, nimirum diligentia & dotibus naturalibus, itemque ab aliis entibus, scilicet informatoribus i atque doctoribus. i