Cogitationes rationales de Deo, anima, mundo, et entibus in genere spectatis

21쪽

inita .

14 De summis Cognitionis is e.

Intra utabile dicitur, quod ali ter esse non potest. Cum autem l

illud, quod est possibile, non esse simul queat impossibile, S. 6. pos

sibilitas aliqua semper manet, &est immutabilis. In qua compos sibilitate eorum, quibus Ens determinatur, Cum consistat Essentia, g. 16. haec quoque erit immutabilis. Per consequens nihil eorum, quae essentiam Constituunt, ab Ente abesse potest. Attributa rationem habent sufficientem in Essentia, g. Ir adeoque posita Essentia, etiam Attributa ponum tur; per consequens Attributa quoque sunt immutabilia. Salvo igitur Ente nullum Essentiale ab eodem potest separari. Quae inseparabilitas eorum, per quae ens determinatur, f essentialium, cum Vocetur Entis unitas , OMNE

ENS EST UNUM.

22쪽

P. III.

De Convenientia & Di versi

tate Entium, & connexis.

Eadmi sunt, quae sibi invicem Mem. m- possunt substitui, ita ut facta si1bstitutione nulla prodeat mutatio. Diversi sunt, quorum unum continet aliquid, quod non est in altero ; sive , quorum substitutio mutationem producit. Idem numero est, quod bis existere, adeoque numerari non potest; de quod ea propter de se ipso tantum affirmari potest in singulari. Idem numero habet sibi opposita Dives

numero, quorum unum de altero

in singulari affirmari non potest: 'adeoque quodlibet illorum sibi

propriam vindicat existentiam, quae numerari seu numerum efficere possit. EX. gr. Cicero, Caesar, Pompejus, si1nt numero diversa & efficiunt tres. Diversa specie sunt, quae in conceptu generico non conveniunt.' S. 2I.

23쪽

De Convenientia D Diuersitate O

id simi- Nota Garacteristica est id omne, g. μ' ex quo res aliqua cognoscitur, &i quali. a reliquis distinguitur. Quae easdem habent notas characterissi-' , , cas, smilia dicuntur; quae dive sas, diissimilia. Multitudo constat ex unitatibus junctis. uuantitas est multitudo eorum, , quae rem constituunt. Quae eandem habent quantitatem dicuntur aequa Iia ; quae diversam, inaequalia. vium. Aequalitas ergo est identitas quantitatis; Inaequalitas autem diversi- tas quantitatis.

Ρlura, quae simul sumta, comstituunt unum aliquod ens, dicum tur Partes; quod autem partibus ritum. Constat dicitur Totum. Ita totum consideratur in oppositione ad

partem; in oppositione ad muti-' lam, Totum est id, quod constat partibus sibi debitis. Cum' individua plura, simul sumta, ob similitudinem constituant speci

24쪽

. Entium, F connexis.

Eem, & similitudo specierum plu-' rium, constituat Genus Log. S.IO . IOS. tum Genus respectu 'plurium Specierum, & Species respectu plurium individuorum ad- pestantur Totum Universale. Cum corpora plura & diversa compO- , nunt unum aliquod corpus, illud unum corpus adpe tur ritum

Bltegrale ; illa plura ex quibus

Componitur, dicuntur Partes Integrales. Totum alare s. homo- Similare. 'geneum est id, cujus partes sunt ejusdem naturae cum Toto. eX. gr. Vinum, cujus quaevis gutta est itidem vinum Totum Dissimilares. Dis tiara. Heterogeneum est, quod habet partes diversae naturae cum Τοto. eX. gr. corpus humanum. Pro versa Totius denominatione dive simode quoque --Partes. Vid. Log. pag. I O. 6. 23. Pars aliquota est, quae aliquoties tepetita toti fit aequalis; ex gr.

numerus ternarius ' respectu no

B narii.

25쪽

r8 Nere iris narii. Pars aliquanta est, quae aliquoties repetita toti non fit aequaliS. ex. gr. numeruS ternariuS respectu septenarii. ' Partes, quae toti possunt simul inesse, Vocantur Actuales; quae simul inesse nequeunt, dicuntur Poligibiles. Π-lud Totum, cujus pars alteri toti aequalis est adpellatur Majus; quod vero parti alterius aequale est, adpellatur Minus.

g. 24. Totum ergo est idem cum omnibus partibus simul sumtis & v. v. Posito itaque toto, ponuntur Omnes eius partes, & v. v. Et pars pasetis est etiam pars Totius, Totum

que majus est qualibet sua parte. P IV. De

Necessario & Contingente.

opposita dicuntur, quorum ununi involvit negationem

26쪽

Contingente.

alterius. Contrarie opposita dicuntur , quae eidem Enti simul inesse non possitnt. Εx. gr. Calidum frigidum. Contradictoris opposta sunt, quae simul esse non pos sunt. Ex. gr. calidum, non ca- 'lidum. Relative oppo ita dicuntur Relata, quorum unum non potest esse alterum. Ex. gr. Pater & filius. Cumque Em positivum dicatur, quod est aliquid, seu quod realitate aliqua absolvitur; privativum vero Ens quando 'defectum realitatis instar Entis consideramuS , eX. gr. Vita & mors: Privative opposita dici solent Ens Positivum & Privativum. EX. gr. Visio & coecitaS. f. 26.

His praemissis Net4sarium definitur per id, cujus oppositum in volvit Contradictionem. Dicitur illas etiam Necessarium id , quod est immutabile; quod non potest non esse, nec esse aliter & aliter,

B a quam

27쪽

ao De Neres risouam est; vel, quod sine contradictione non potest concipi aliter& aliter constitutum; quod est sui generis unicum possibile. Ex.

gr. Triangulum habet tres angi 1 ming ni. sos. Contingens est, cujus oppo

situm est possibile; quod potest es se, Sc non esse; quod potest esse

sic , & esse aliter; quod non est immutabile; quod non est uniacum possibile in suo genere. EX. gr. scribo nune ; potuissem non1cribere; scribo latina, potuissem scribere graeca, gallica &C. catur Necessarium hoc sensu acceptum necessarium absolute tale, item Geometrice vel Metrpbbice

necessarium. Fundatur adeo Necessitas Absoluta in determinabilitatis unicitate; contingentia a tem in determinabilitatis dive state. g. 27.

Cum essentiae rerum sint immutabiles , eaedem etiam necessariae sunt, j. 26. consequenter etiam aeternae

28쪽

aeternae, quoniam nullum assignari potest tempus, quo enS coepe

rit esse possibile, & quo desinet esse pombile.

g. 28.

Cujus oppositum in 'pothesi

aliqua data impossibile est, vel Contradictionem involvit, illud adpellatur 'pothetice nece sarium. Ex. gr. si cadit pluvia, hypothetice necessarium est, tempestatem esse turbidam. . M. NUce necessarium appellatur id, quod constituta rerum natura per 'leges in ea stabilitas esse vel fieri aliter non potest. EX. gr. physice necessarium est , ut aqua. humectet; ut ignis urat; ut Sol luceat. Moraliter necessarium est, quod . per qualitates morales Enti competentes fieri aliter non potest.

29쪽

22 De Ordine, Veritate

M. V. moraliter necessarium est, ut Vir bonus datam fidem praestet; ut Deus malum: puniat.

Non igitur repugnat, ut contingentia sint hypothetice Mecessaria. Et quoniam Attributa per Essentiam Entis sufficienter determinantur, Modi non item, g. II. illa perinde ac essentiae necessaria sunt, hi minime, atque adeo co tingentes sunt. S. 26. ' CAP. V.

De Ordine, Veritate &

Si ea, quibus Ens in esse suo de

terminatur, , fuerint simul, s dicitur Permanens s si continuo se invicem sequantur, Enssuecessivum adpellatur. EX. gr.

30쪽

Perfectione.

g. 32.

Similitudo obvia in modo, quores juxta se invicem collocantur, vel se invicem insequuntur, est illud, quod ordinem dicimus. Ita ονδε. clides ordine conscripsit Elementa sua, cum propositio praecedat , quae ingreditur demonstrationem sequentiS. 6. 33. ' Cum similitudo ex determinam di identitate nascatur, Omnis O do suas habet regulas, juxta quas determinantur, quae juxta se invicem collocanda , vel se invicem sequenda veniunt. Ita Euclides in ordine propositionum eam obsese Vavit regulam, ut priori loco ponatur , qua opus est ad demo strandam alteram , haec Vero lo-Cum Occupet posteriorem. Id, in

quo varia sibi sunt similia, dicitur

Regula ordinis; i