장음표시 사용
161쪽
HISTORIAE PATRIAE undique conquistas regio plane animo, ac sumptu congessit,suturas aliquando successorum pietatis,dcelegantiae instrumenta. Summum artificum sacra Opera ea sunt, ne quid profanum putes, quorum Pulchritudo,ct penicilli serme supremus labor, cum illud, quod non est videatur, quae est magnae artis
Praestantia, mirum est quantum intuentium Oculos alliciant,mentesq ad caelestia contemplanda ab hac i mortalitatis faece lubducant.In eum modum Vt
chiepiscopus huc illucq; obvertens oculos in perpe
tua rerum diuinarum meditatione Versetur. Caelin
rum haud semel serunt, qui continui aulae sent tam agnu sumptum religionem incusisseCardinali deq; iis alienandis consilium cepisse nis idem fuisset a Carolo,ct Hederico magnis illa animis iactitatum Sumgebat interea in Concesae pago Abduae flumini
imposito superbissima moles ex eiusdem aerario. Ad con es . να- Deiparae Uirgini dicata, quam inclytam miraculis late finitimae gentes illius tractus adorant Huic coe nobiu adiunxit opero tectorio laeuoris,ct candoris eximis ci a Patribus Carmelitis Discalceatis incole tur,quos eade Cardinalis munificentia in eas Aedes
datis alimentis inducet. Sed his, ct sexcentis alijs proprium scriptorem habituris iure posset gloriari ob maiora quae in dies ad suae
Ecclesiae incrementa parat, vastum apud Cardina lis animum vilescerent. Sed quod humano maius habitu m est quo pacto potuerit Princeps tam breui tempore in tanta licentia Ceri emortuam quasi disciplinam ad vitam reuocare sine strepitu , ac forense ministerio Iatumis, ac siipplicijs valere iussis, Vno, is ci a. .is. Vςrbo docuerit se esse tam praeualidum eloquio,
quam Caesare olim suisse gladio. Turbas vero illas tricas iurisdictionis, quas inter arcana Mediolanensis
162쪽
trenseEccksaeciuilia ingenia connumerant ita tractare est solitus, ut nihil omnino de suo iure c5cedendo sibi Catholici ministros deuinciat,eorumdemq; in se obsequium, oc amorem iuxta pariat. Aditus nimirum ad
eum faciles interiores litterae, Caesaris Maiestas, minrum quaesitissima innocentia , eloquentia admiracuqlum, sue priuatim, siue publice exsiliaestu peroret, ad ius dicendum patientia,luxus ad Ambrosiani decoris gloriam compositus familiares non nationes,sed pauci rarae probitatis. Hae sunt artes, quibus S Ecclesiam suam auget,& Sanctissimoru alioqui Praedecessorum MontiusArchiepiscopus leue desiderium facit. Cumq; de venia impetrandaNs uernio inde namq diuerteram, recipiendoq;,S in gratiam per Cardinalem Antonium
antea nequicquam egisset, Volens nunc rursus tentare
spem eamdem naandata in id opportuna legato huic dederat, ct circumspiciens ipsa sua sponte quantas tu
bas eaMantuana contentio allatura esset,&quanti discriminis ea res soret, tanto maiore solicitudine agebat, Ut mota in Nivernium arma omitterentur, ct indicta praeteritorum obliuione concedereturNIuernio here- .ditas quam ct iure Gentis ille trahebat, ct ei concedendam iam inde a principio censuerat Rex. Usiusq; Nun tius idem Apostolicus opportunitate Gallicae legationis quae in tholicam Aulam ad gratias Regi agendas ii. i. 'ob auxilia ad Rupellam missa,sicut dixi,adcrant, pro ponendis conditionibus Sestlagitando atq; obtinendo, hinc inde nonnullateo adduxerat rem, Ut iam in spe Optima haberetur, nisi inopinatum, atq; alienum ex Gallia quiddam repente afflasset, quo dirempta actio, ct ropressa est Et erant qui negarent congruere ullo modo
posse hoc ad prudentiam Regis Statumq;Galliae rerii,
Ut exhausto pecuniis Regno attenuatis etiam exercitibus, sperrima hyeme, dum rigerent omnia gelu, dum '-s 4
163쪽
medio h yem tr .gore traiicit Alpes. Quis eommod facere poterat Galliae Rix. Niueratus, Se Ue.
alpes oppletae nive negarent iter,noua haec ct importuna expeditio susciperetur. Mox ipse aderat traiectis in medio hyemis rigorealpibus ad primum prouinciae fiacm Saba udo minitans: nec dubia inde per Subalpi nos irruptio in Prouinciam quoq; nostram, S sia mpta
illa pro Ni uernio arma, rncertum. quonam euaderent,
facili transitu in agros Urbi Mediolano subjestos, atq; ad moenia deinde ipsa Urbis Quae anceps laactenus,
εἰ apud multos obscura coniectura verterat in periculum i ii ico praesens ubi tempore eodem incursare Ni uerniuS Mediolanensem agrum, Venetiq; simul veluti dato signo excitati lunχ erant arma nullis propri S Odit scausis ue, siti vetere tantum illa arte Vulgatoq, artificio Rei p. istius, semper adiuuandi lcnuiorcs, ct cogitandi, agitandique hostilia in parterr eam, quam pars altera Opp tarat,nis. ἰ consciverint ipsi, coliauer iniq, bellum. Coeperat, di iuspecta Sabaudi ipsius esse fidcs, semper ambigua quidem illa Gallum inter . ct Hispanum,sed hoc icmpore praesertim in plicita nouis artificiis, quae tandem in caput eius Domumq; reciderunt: ita ut dum in partem Vtramque ancipiti spcctat anitimo , S dum captat Vtrinqile emolumenta acciperet ipse iugum i &impcris sui claustra Gallis in manum traderet: quo iugo acceptoGalliae popularis ipse posteriqi ejus facti, ct nomina nc potum mancipia braccata in perpetuum aulae illius destinantur. Dum Gubernatori nostro seq; exercitusque suos, dc confinia terrarum illa venditat: dum aliud in Gallia consilium occultius exercet senterat armatos in sua damna Gallos adesse, Regemque rupta repente sue conturbata negociatione Uenire tamquam Vltimo conatu: sue negotium hoc etiam ipsus fuerat, Vt ita veniret, isque terror obsidioni sol uendae admoueretur. Omnia deinde aguntur pari astu, pari confusione rerum, atque animorum,& cAltu etiam codem
164쪽
LIBER QUINTV s. eodem qui vana commenta haec, ct ludibris
consiliorum inanium , artiumque infidarum
sequi debebat. Vbi prima ad primos fines comparuere lana Gallorum, & Susam haud
dubie peti accepit, portas nempe ipsas, quibus occupatis, apertus undique seret, opportunusque Genti, & adhaerenti lateribus, ct irrum. Pere paratae semper, nis fauces,& munimenta illa impedimento sint, trepidus anxiusque misit priuid Principem Victorium in Regia Castra cum precibus, ut abscederet Rex exercitumque reducerct atque imperaret potius, s quid fieri vellet quam turbare ita sororis suae penates, domumve aggrederetur ipsus sanguine constitutam . Tulerat ad Regem huiusmodi preces, ct haec sere dicta Princeps , quae irrita suere , prohibitusque alloquio serebatur ab Cardinale , in cuius manu Rex Regnumque erat. Repudiata hac sue etiam spreta legatione tentavit Dux , si posset vim arcere vi etiam ipse aliqua , struxitque repente aggerem , ct arma obiecit, ne transtus exercitui esset. Disiecere Galli, ct superauere molem, Pergebatque Rex cum victore exercitu destinatum sibi iter. Tunc vltima tentans pignora Dux mittit una cum Principe filio Nurum quo que suam strorem Regis , qua deprecante annuit Rex Vt abiturum se diceret, ct abeundi conditiones ipse tulit conditione sua moliore , quam si ire, ac vincere perrexisset.
sura pericliratur. Quam opportu Susa Galliae Resis conatibus. Iabavi as trepi. dat Principem victorium in Re aia Castra mittitis prin-ps victa. rius prohibetur alloquio Reris ab Cata. RichiM.. vim parat spreta legatione Iahau
vaaeum filiornietitia Castra Nuiarum labandi a Retis sororein . Conditiones a dixit Rex.
165쪽
HISTORIAE PATRIAE Dictae namque ab eo conditiones fuere lasorueret obsidio. hunc modum. Mediolani Gubernator ab Gaac ut c- 4 obsesione abstineto, absceditoque in cum exercitu Quo citristam Urbem, insessosque si ia reii,qu. colles habet. Montemserratum dc loca omnia - regionis eius libera resinquito . Frumentum , ct annonam, S conmeatuum Omne genus oriri. . niis ειε sinito comportari illuc, neque minis poenisue reuir. proni to. bi Gubernator ea facere recuset
tunc Dux S liberum mihi exercitibusque
si ha. Λεα, . p. 'transitum per fines suos dato, ct capessi mecum una bellum aduersus Hispanos,h.ilum .d.. c., subsidiaque Opportuna praebito mihi quotiesiem Uri cumque in Mediolanentem agrum incursiones sacere volam . His conditionibus dixerat Gallus sese abiturum : statimque monitus ab Monetur ab nue. Duce Gubernator Hispanus in quanto res . i. ii ii. discrimine esset, ct quantoperet expediret in praestiatia omitti Casialem , neque pericula summae rerum in tali tempore irritari Satis sta/-. Mi namque contabat, ct Italicos dominatus , sic disti α. exterorum quoque nonnullos , de quibus fa
EbM eoositi, cile susipicari quis posset , ct de quibus mini me susipicaremur , mississe legatos ad Regem auxilia pollicentes , si recta ducere Mediola num, ingentis gloriae peragere rem illam ves di let. Cur autem in thlo tantae rei articulo Cur ia i tu retro domum abiisset Rex, diuersi interprae tabantur. Alij iuueniliter expeditione suscepta mutasse eadem animi mobilitate consilium,
166쪽
ct abijsse. Ad moderationem animi, & quietem studiumque pacis id ipsum alij trahebant. ct suere qui potius crederent necessitate in ductum abiisse, quod neque copiarum, neque pecuniae setis habuisset, quodque in primis aegra adhuc omnia domi, ct male affecta , male fida reliquisset. Offenderat Regis an, mum, Aulamque totam, & snistro apud omnes rumore erat credulitas illa Consalui, siue Caiati,is,llat,nis
iustus etiam sortas e timor, qua vel credulitate, Vel timore, ad Gallicos pene.nutus ah- duxerat ab Casale repente exercitum , ct in spe propinqua capiendae Urbis, S arcis tan- tae rei occasionem e manibus amissset. Itaque i , . reuocatur te Prouincia, mittiturque Spinula successes ille , cuius fama ob res in Flandria Coi subi reuis gestas, ct magnum in re militari nomen,
exercituum pene instar aetate nostra habebatur. Diflut suerediti
Neque alter ille segnis ad bella ingloriusiae C. uia. u.... fuerat: potiusque nobilitarant etiam Germanicae cXpeditiones eum, & decora inde ampla retulerat scuti ct fama communis est , Shistoriae bellorum eorum loquuntur. Sed infelici quadam sua rerum Italicarum irie, apud ., imperitos nec bello bonus habitus in hac Pro. iiiii.' uincia nec pace. Populi quoque fauorem, ac solita adulantium studia , adeo desderauit, populi fauo.
vi terme tantus Imperator inter exempla suo h Pi - . .rit rerum humanarum. Magistratu se abdicauo pi bii. M-i.la rat, priuatusque sermὲ abitat, proceribus V ualem Corda
167쪽
Noa tam odio Gubernatoria , Mam lanie iti. mulante te, aωMavin 1. Conditio miserabilis imperitan tium. Q ιιι. Quid Cordubae exmobaret maia. νονulorum alio. rum alti a Ciuimanutritu alieno indiser
ioo HISTORIAE PATRIAE his se immiscens, tempusque sedulb terens, ne deducendi sui cura populum de foro abduce
ret . Neque tamen clanguit cura procax ho minum ea mora, frequentesque eum magna
cum lasciuia usque ad portam qua Ticinum itur fuere comitati. Id sere primum Populi Mediolanensis licentiae exemplum aduersus Imperii Maiestatem fuit Neque enim Vnquam antea id actum. Sed non tam contem'
tu Gubernatoris, quam fame stimulante , quod Urbi malum sicut alibi demonstrauimus inciderat , atque in ipsum omnis culpa vulgo reserebatur. Miserabili imperitantium sorte, ut laeta plurimi sibi vindicent, tristia solis ipsis adnumerentur. Hunc suille, Vulgus improbum
aiebat, Gubernatorem , qui immodice concedendo nunc tritici, nunc oryzae euectiones in terras alienas , exhausisset annona Urbem,
penuriamque pri o , ct egestatem alimento. rum inuexisset, deinde effecisset, ut alimenta sere penitus ipsa deessent , Atque haec quidem Principis insubrum populi tanta calamitas , dc clades, Ut perirent fame Cives , dc populorum aliorum altrix ac domina Ciuitas nutritu nunc indigeret alieno , nec subsidia etiam haec externa facile reperiret, nimirum fortasse nostris contignata litteris extat, eoque senesto separatim opere, nosmet ipsos aliosque conturbasse iuuit, Vt ne periret Vm
quam memoria, quibus diuinae prouidentiae exemplis
168쪽
exemplis vel castigata luxuria populi huius , vel tota conseruata Ciuitas foret. Tempus hoc ipsum pestilentiae saeuientis erat, missus que, sicut dixi Spinula in Consalui locum adhellum, prouinciamque regendam, cum affflicta, turbata, attonita cuncta reperisset,exe citum nempe diminutum, S absumpta magna parte plebis, nobjles aut in agrestia ted a villasque abditos , aut in Urbe tum m Cestos , atque latitantes , tum inter sunesta n)unera , curationemque Patriae semiuiuos , haud ideo distulit, quominus ad intermissa illa Montis. ferrati negotia accingeretur, unde Catholici nominis hoc tempore dignitas pendebat . Tantisper modo cunctatus, dum experiretur, si qua posset via rem antea quoque tentatam
assequi , Ut nempe Nivernius in potestates Caesaris esse vellet, ac dederet seque , SMantuam, munere deinde ipsius in possessionem iuste, legitimeque restituendus : Vbi pe stabat ille in sententia , rebellisque Maiestati manebat, arma iam in eum fere omissa resumpsit. Cooriturque tanto Violentior, quam tb contumacius ille repudiarat inuitamenta pacis aequissimasque conditiones , quas missus in id e nobilitate Mediolanensi Comes Iacobus Mandellus obtulerat, ut Salua Caesaris Maiestate ius suum etiam ipse adipisceretur . Diuisis cum Colalto Germanicarum
legionum ductore copiis , bifariam:aggredi hostem
bat quanda sρι- nula cum ιmpera. venit. Habitus Iasiabriae qualis, vibis quando spinulavcnus spinula ad inter utilia Montivierrati Deiotae acriusi ur. Cunctaturiantisper si qua πιι Ni . uernium ad obsequium aedigere possit . Ne irimus labo. tat spinula . Comes Iambas Mandellus obt ierat eonditio a Naretvio.
169쪽
rat incessunt. 1 . certum quis con. sit. a Gilassus melioreiama rem gerit.
in Mantuanam Vibeni intromit tu ta
hostem statuerat, itaut Germanico exercitu Mantua oppugnaretur, eodem tempore exem
citus alter ad casalis Moenia succederet, atque Montemserratum Camporum , ct Collium opportuna persiliaret, locis arcibusve capiem dis, quae ad distrimen summae rerum momenti aliquid facere possent. Sed Colaltus, incertum vero an simulato morbo substiterat ad primos Prouinciae fines, ex duce atque administratore helli spectator futurus ambiguae semper ct suspectae fidei, tanquam a Venetis
Vnde, ct oriundus erat, mandata expectaret:
Meliore fama fideque Galassus pro cogerebat rem exercitumque ductabat . Ad Mantuam Vsque nullo resistente progressus, nisi quod Veneti in conspectu pene eius semel itertimque subsidia intromisere in Urbem. Et Vrbs qui dem ea statim captis ab Galasso locis, arcibu que circumiectis obsidebatur . Spinula verbpraemissis cum filio copijs ad Casalem mox ipse subsecutus haud dubium secerat in ho.
minum animis, quin pares ab ea parte successus habiturus esset, atque inclusum intra moenia illa Nivernium cum Urbe ipsa expugnaturus . Nis Sabaudiae Dux, ut fama per ea tempora tulit, vera ne an fallax incertum, ut est ad deteriora credenda nimium pronum humanum genus, stupremum hunc triumphum
Liguri Imperatori inuidisset . Namque ubi videt ille cinctam obsidione Urbem, in quam,
170쪽
LIBER QFINTVS. Iosde iuncta cum Hispanis sua arma habebat , &quam capi nolebat tamen, di Vnde ussiorem pene Hi ianum ipse detraxisse credebatur , neque cum Consaluo iam sed cum Spinulanoo maiore solum , sed etiam feliciore bellatore rem fore: captus quodam modo suis ipse
consiliis aestuare magis quam antea, nec inue nire exitum, qua ex Vinculis illis sese expo
diret . ct Vincula mox alia longe duriora ei parabanturi. Occultis cum Galliae Regeo nuntiis agebat , Ut liberator iterum Urbis dostendere vellet, Et meminerat quid sibi ex priore Regis eiusdem aduentu, domuique suae utilitatis accessisset, I redire cupiebat eum , ct si rediret, damna simul imminentia coniectabat . Volebat interim etiana mod daperte descissere ab Hionis, modo occaso
nem praeberi ab cis , ut alienatus ipsorunia sponte repudiatusque videretur : ideoque, nunc pecuniae summas, quae non possent ero
gari a Spinula efflagitabat , modo alia etiam dissiciliora poscebat initia causasque dissidio. Et Spinula vicissim ipse, sine ut nudaret magis magi sque iuspeetum iam Ducis animum. Due, Ut pignora securitatis ex tali animo haberet , poscebat loca, ct arces , capita sere Imperii illius. Aderat interim , siue appropin quabat ex Gallia quaesitum Duci sormida, tumque nratum, non sane Rex mse , sed redi
ribilius Rige qui in . nempe Cardinalis, in
Elmanes Meta ad eludenda victoriam.