장음표시 사용
181쪽
Immisia, a in. fanda in sera bellum hoe p ae
tentia Hispanoistredis te ut. Imperium Aus.
triacum abNumiane praecipuo in. colume serratur.
Nostra altoque provisu vias .in. ara insumat.
ii HISTORIAE PATRIAEque virtutibus mim esse consueuit: ita in sotae. dere hoc, raptus, ct sacrilegia , ct infanda omnia , quaesert bellum, compensari dicta quasi illo erga genus humanum munere, quod poteritia Hispanorum redigeretur in ordinem, seiugi que supergredienti opes humanas, aut finis, ut
aiebant, aut modus certe aliquis imponeretur. Rc non aliter, quam in tota Regis Regniue ali cuius fortuna Vices hic etiam admirandae rerum, per terras, ct prouincias late omnes, quacunque pacta foederis ct arcana, pertinuerunt.
Magni duces, egregia facta, ct celebratis antibquorum mortibus exitus pares, ct incredibilia pleraque dictu, flagitiaque ministrorum , ac detectae proditiones, per quas Vilia capita corrupta mercedibus illuserant humano generi, transtulerantque Imperium, ni fauor ct cura Numinis superne immineret. Princiris,Reges, liberique populi, palam uti dictum est, siue occulte coniurati in tantae rei spem, hoc ipso metuendi, quod nihil medium, sed summa, siue extrema omnia destinarant, diuiserantque inter se , tamquam
haud dubio eventu prouincias, Urbes, maria,te
rasque, ct orbis utriusque terminos, qui Catholicum Imperium includunt. Disposita in id op
portune cuncta raro altoque prouisu: antecap
ti aditus ad victoriam omnes insessa multifariam itinera bello: robora exercituum ipserum maiora pene quam scelera: ct barbari Regis in primis facinora virtutesque militares, cursusque reru
182쪽
ct felicitas ante cladem pene sine modo sine exemplo: post cladem aucta ferocia Genti, deinfracta: ct partae victoriae nosris , quas simillimas esse miraculis credidere quicunque miracu Ia ct Numen credunt. Ingens profecto mat: eris imis ciaries Historico operi , ct haud dubie aequatura
annales Historiasque veterum, si scriptorem ido ' Nobili is Mimneum nacta sit. Sed in Universo hoc tam late patente campo scribendarum rerum, copia segesq; maior adhuc sp. ,α νlim d soritur ex hac ipsa terra , in qua texitur nunc
opus, quaeue prima spes, ct prima destinatio
coniuratis suit. Duo Gallici Imperatores hic, cri , . alter absumptus & foede laniatus uno ictu: profligatus alter, ut moerore, dein ac desper tione consumeretur. Duo dissipati Gallorum exercitus Nobilitata caedibus nemora sylvamque,quas sbi arces ct praesidia elegerunt. Arcibus deiecta suis Gens : S monita graui documento , quam male in alieno Qto ponendis munj mentis pecuniae copiaeque absumerentur: post factam hanc ex tali possessione sugam, versa in Sabaudum aliosque foederatos armas v-Eu, αν a. captaeque sub oculis urbes, quas tuebantur Galli ut suas .ct parabant occupare Vt alienas. Caesi totidem locis hostes quot etiam loca inu serant ipsi, atque occuparant. Et strage tanta maior edita strages consiliorum apparatuum; omnium , disturbato, atque intercepto, ct con
183쪽
ii 6 HISTORIAE PATRIAE sibi dispositumque habuere. Dissoluta prope
modum coniuratio: traducti coniurati in partes: prouisum atque e flectum, ne caeteri coniurarent. Interea tamen , dum fierent ista , siue, dum occultis artibus apparatuque necessario coquerentur , late per Gallos agro Mediolanens insultatum : confusaque Metropolis in captiuitatis pene modum : ct castrorum penefacies in urbe fuit. Haec omnia pergam ordine exsequi, haud Vnquam omittenda suis locis mentione eorum, quorum testimonia S litterae nobis adiumenti aliquid ad cognoscenda ista contulere , sue Itali & nostri scriptores, sue Galli Germani uesterunt. Ponamque tamquam in principio noui Operis nota nomina Hispaniae Sapientum, quibus magnopere cordi erat Ut harum rerum memoria sancte, atque integre custodi retur: ac delectati isti egregio instituto Ciuitatis & historica cura Decurionum , notitiae par tem ct monumenta quae habebant opportuna suppeditare voluerunt. Hi suere Comes de laRoca ct Senator Arias Maldonatus. Quo rum ille perfunctus Catholici Imperii muneribus Legationibusq; maximis negotia imperio' rum omnium diu obseruarat, tractaueratque animos imperitantium , ct occultissima quaeque nouerat altitudine ingenis, quae carminum ei gloriam supra seculi Poetas tulit.: alter Vero
nutu Regis Imperatores & Castra sequutus , militaris
184쪽
militaris disciplinae magister, annonae praesecatus , atque in Senatoria toga administrandi belli particeps suerat. Et factus huius terrae ciuis etiam hac prudentiae siuae parte benemereri de altera lua patria volens, tum scribebat ipse his grauiora & politiora seorsim : tum mihi pleraque casuum horum ad scribendi facultatem,&consiliorum arcana demonstrabat. Nec alia certior historiae fides , quam ubi testimonia ab iis qui rebus praefuere petuntur
Ordinalis de Richelieu in Gallia potie,
batur Aula animoque Regis , ct tulit eodem tempore Hispana etiam Rula celebre id per terrarum orDem Catholici Imperii instrumen tum , ct Regiae gratiae singulare specimen
capite in uno : quod caput non tam consul iis humanis, ct inclinatione Regis in eum virum, quam diuino plane nutu admotum fuisse
summae rerum credidere prudentes, ut quem
admodum Gallia Ducem Cardinalemque Richlaeum, siue bono, sue malo suo fato domi num , & arbitrum Regni illius hoc tempore nacta erat, sic Hispania Comitem Ducem oppo
situm aduersus vastos inde conatus, ct noua te ribilia tentamenta haberet. Et magno sane spectaculo, duo maxima in terris Imperia duos hodsce maximos ingenio, sapientiaque viros, ceu Vicarios . non Regiae tantummodo potestitis. sed animorum quoque regiorum nostra aetate habuere. Et contigerat. hoc alias etiam Impo
185쪽
riis serit seculisque omnibus, ut quadam impe
ritantium necessitate simul,& subiectorum sorte, ab uno aliquo regatur, siue custodiatur, quis quis ille tot millia mortalium regenda unus,&custodienda accepit. Ac res antiqua quidem principatus iste gratiae Regalis, qua scilicet gratia, regnat simul, ct seruit: vocabulum verbliuius seruilis potentiae recens. Privatos nun
cupauere nostri, ideo quia debeant se se privasse, ac spoliasse sensibus quodammodo suis , & in
regios plane sensus, atque ad curam publicae salutis penitus auertisse animum. Illic, ubi boni iustique Privati evenere , florebunt Re
gna pariter, ct Regcs , populique ipsi , qui
regnantur, rursus praua ingenia Imperitantium in tali fastigio seruorum, maximas dominatio neS euertere, ct euertent. Caeterum quoniam orto mox, siue renouato inter haec duo imperia certamine, sorte congruerat, Vt dum Reges
ipsi, viresque ct opes, ct animi eorum , consuetis hominum sermonibus, ct nota curiositate comparantur , ipsorum quoq; Privati, Cardinalis nempe ct Comes Dux , veluti separata capita Regum inducerentur in quoddam Famae diicrimen r mihi quoque in principio operis iaciendum reor, ut ea, quae inter hosce Mini seros, tum paria ct pene germana, tum maiora sue minora , planeque contraria ct diuersa, vel in indole animorum, vel in conditione fortunae , considerata atque collata sunt, quam
186쪽
LIBER SEXTUS. II breuissimh attingam, vi penitus noscantur isti a - . . quibus seribendaru mihi rerum consilia omnia, ct acta manarunt. Vetusta utrique claritudo feneris, ct maiorum bona facta, meritaque in eges memorantur: sed antiquitas Guχmano maior , ut quae D. Dominici sanguinis eiusdem o ἡ-,... .s di in Ecclesiae monumentis longe maXima perhi-hita sit. Utrique artes adsuere, quas ipsi sibi homines ad nomen famamque ingentem parant.
Vterque ab initio aetatis sacra, ct splendorem, viriqua ueta .
qui ab gradibus habituque sacrorum venit, ama uerer. Gallus, quo primum destinauerant pa- irentes eius itinere incessit, ct purpuram, quae summum est , vel certe fiammo proximum Uotum Ecclesiasticae ambitionis adeptus , omnia deinceps obtinuit, quae tantae tuendae dignationi dantur, quaeve in ditissimo Regno Domi nanti Cardinali contingere potuerunt. Non
Vecti lia tantum, S Abbatiae , praerogatiuaeq; omnes, sed Arces, ct urbes, ct Prouinciarum sere tractus , ct pars haud ultima Regni penes eum, Vt non fauore tantum iudicioque Regis, sed etiam acquisitarum opum magnitudine Rex ipse sere alter in Gallia Gallicus priuatus iste esset. Hispanus alter ille OlivariS tantummodo oti. H. Comes fuerat , Postea S. Lucaris dominatu audium, nouo titulo, Comitem Ducem appellauere: idque hodie veluti cognomentum, ct in sermone communi , ct in litteris actisque omnibus manet. Mectatus adolescens Romana le- '
187쪽
HISTORIAE PATRIAEν, si. otii : fatione patrem in urbem , deinde Neapolim. i...uiis. atque in siciliam redierat ex ea peregrinatione. sicuti serunt supra aetatem .publich spectatus . M. Accedebat pudicitia , ct animi candor, qua morum parte, nihil, neque curiosius introspice. re, neque cer lius deprehendere ac notare se
consueuit. Hinc familiaritatis, & gratiae prin cipium apud Regnantis hodie Philippi Patrem.
pii lieitia. arari. Cumque mortuo Rege, inter ipsius finem . deo. . In illa Iucce oris ex Aula discedere voluisset, retentus vltro ascitusque est . ita ut rerum sum..,imrheum incliΠaretur, deinde molo
Retinetur ab st.. tota incumberet in Vnum id cFut. Atque ma
Ituri, in ii. ζ' xima haec inter Hispanum, Gallumque Priva tos inducta ct notata differentia est, quod Gal. lus toto impetu, ac seruore animi destinauerat ad summa peruenire , peruenitque, Scorri nititiis . is 'Cum' sicut dictum est . Hispanus stubcupidine insita , ct amore studiorum . siue ob causas sortasse alias fugerat illum interioris potentiae locum fastigiumque praeceps , &excelsis modica praeoptarat. Fortunam opes. que auitas, neque auxit in portenti faciem . neque statum earum , ct modica quaedamomi. - contempsit, integer utique ma nuum corruptelarumq; purus , per quas Regis ministri . venditando Maiestatem , ct ar, bitria , siue munera Regum ditantur. Ingenium Vtrique magnum, sed habitus animorum haud idem. Plus mansuetudinis in Hispano . saeuus
188쪽
ouculentusque alter, siue naturae vitium id 3 s 6,.., M. siue dominationis importunitas, ct violentia aliqua inter saeuos item ac violentos, ct cuncta inquietare gestientes. Unde necessitas ct artes, perpetuaq; meditamenta Cardinali decutereiumma papauerum capita , tollere primoreS, . inficere caia ibus Aulam, ct cruentare Regnum. Apud Guzmanum eadem necessitas intra unum, alterumue caput stetit. Etiam in re illa Pietatis, negotioque magno simul , ct pene siendo, immane quantum inter se disterent Privati isti, suE quam dispar hominum opinio suerit de sensibus , ac mente ipsorum. Namque de
Gumano dictum ita creditumq; est: nihil Vn - publiee agit , nisi
quam eum publicae rei agere consuesse , niti numine per pre
consulto prius , ct propitiato per preces, Ssacrificia numine, & sanctiora esse priuatim quotidiana instituta eius, semperque in mortis contemplatione haerere meditabundum. Pius etiam sane Richlaeus , dignusque toga , cui color, S prosessio sanctitatis inest: sed sanguinaria, tortuosa , politica acuta, obscura consilia eius praebuere stulpicionem, sermonesq; sinistros ipse plurieonalia hominibus, qui ipsi labe insecti desuperis iam,& ''' de altera vita decreuere arbitratu suo. CaeteruiVir erat quantaecunque fortunae capax, sor- Mitnaeunamque hanc , ct primum gratiae locum apud Regem adeptus Veris etiam sane Virtutibus, sed per species simul imitatrices smilesque Virtutum , atque in primis flagrantissima R a cupidine
189쪽
eum nomea supra Rema valueris aestuat ardoreRi. ciaeas.
Alter Serasus. Exquisitissimae Laidinalis dores. Ristere ipse caris duritia
cupidine attollendi Gallicum nomen supra Re.gna si fieri posset uniuersa, ct praecipue Italiam
et Regno adiungendi hanc, siue is vere animus Viro, ct caritas insita erga Patriam Regemque tuum, siue ambitio quaedam , siue simulatio domum, S ars fuit. Et suere, qui crederent, de Regno quoque adipiscendo cogitasse ipsum, cui suspicioni sermonibusque materiam ct ipse praebuit, acta in fugam Regina Matre. fratre
Regis exturbato Penatibus, cruentata caedibus Aula, primoribusque sublatis, ad veteris Seiani formam : planeque Seianus alter iste in eo Re Mo serebatur , quem pariter captauisse per huiusmodi artes , ac facinora dominationem Historiae narrant. Caeterum, Cardinalis erat amabilis ingenio : nusquam cessator ad occasio nes: conciliandis per amicitiam Principum ani mis aptus: tentandi Principes, atque ad negotia
aliqua illiciendi mirus artisex. In exsequendo celer idem S constans, propositique tenax ultra nationis ingenia Gallicumque morem . Elo quentia dc litterae non desuere Viro: adsuitq; fortuna hisce, vel animi dotibus, vel artibus ingenii. Et iam in Regni sere partem atque icimtatem assumptus, itab Rex ipse quasi alter, om nia sciebat poteratque unus. Noverat statuesct consilia Regum aliorum, intimos quoq; mi nistros: nationum ingenia S mores, ct cuiusque prouinciae formam, S regimen, ac Mundum
denique totum in conspectu habebat, itaui, hinc
190쪽
Regni opibus, hinc politica sita sitbtilitate, tum silui ι- α miscere odia, ct suspiciones, tum admouere blandimenta animis posset . Hic igitur vastam spem animo concepit, non stilum Italiae capien
cae, sed etiam Catholici Imperii opprimendi: Regemque suum & Regni proceres cupiditatis,
ac spei eius implere conabatur. Requirebat tanta res interualla temporum, 'tentamenta animorum , apparatus necessari OS,
multiplicemque consultationem. Ad ea, sumpto spatio, plurimum negotij in eo habuit, Vt Procerum, ministrorumque paucos, qui sensi bus S moribus erant non V1quequaq; Gallicis p imis macieqin tanti moliminis, ct tam lentae spei negotium pertraheret: victique isti, vel arte, Vel authoritate hominis, in sententiam, Una cum caeteris iere. Postquam sententia accepta est, placuitqἐconsilium , ad exequendum inde , apparandumve aliquid auertuntur Cardinalis , ct Rex, ct qui proximi erant. Satis sciebant, uniuersam, cum suis viribus, opibusque Galliam haud suffecturam Operi Imra Gallis ei huic : imparque Regnum esse bello , quo tot Regnorum Regem oppugnatura Gallia esset. In Septemtrionem, in Holandiam , in Regna omnia haereticorum, quacumque iras, ct odia
aliqtia in Catholicum nomen inueniri posse per totum ren
sperabant, extendere curam hanc subsidia Ora. Di hostem Card.
Portuna quaerentes, ct sua quemque spe, ille- cebraque obiecta trahentes in foedus. Incre