장음표시 사용
371쪽
gor HISTORIAE PATRIAElis essent ad militum nostrorum hyberna tela tanda per Subalpinos , atque per Montemse ratum ultra Tanarum flumen : thm: Vero , Vt purgata sic S possessa tota longitudine & roegione Langarum, Maiestas Uestra longius in ea occidentali ora latiusque proferret Imperium. Scilicet Uestra nunc Maiestas ope diuina ab Mediolano ad Alpes per Eporediam atque Tauri ota: num, S usque ad mare per Montemserratum &Langas Imperium habet, cum emolumento utilitatibusque tantis,quantas haec Epistola non capit. Quodque caput est , habet hinc instrumenta maxima faciendae per totum Christia. num orbem, S conseruandae pacis, quae Unica utilitas ct cura tanto Regi. Gallorum numerus , qui inter praelia expeditionesque istas, caesi capti, susue sunt, fidem pene excedit Nam, ct ad Centium,S ad Oppida semper locaueasia, quae capta armis, quaeue recepta per deditio nem suere, est edita strages huius violentae Sinquietae iniustaeque Gentis . Fateor amiCsum esse Clivassium, neq; tot pugnas incruentas fuisse exercitui huic, licet nec adeo cruentas. Quodque luctuosum in primis S triste est, peristoivi in 'ti. in plumbea traiectus glande Martinus Aragonitis: cuius Viri nomen, A virtus, ct peritia ret milita- iris S obsequium, ct fides erga Maiestatem Uess liram nulla Vmquam obliuione obscurabitur. . . Vivetque in animis hominum, in memoria rei ruta, quamdiu manebit virtutibus honos : imb
372쪽
quamdiu homines manebunt. Sed communia bellorum haec : vitaque proxima morti, omnium,qui ad bella eunt,& quicunque sic periere, famam immortalem habent, suntque inuidia potius quam misericordia digni. Ac si damna utilitates'; publicae comparentur , praeualobunt haud dubie ista,per quae crevit Imperium. Instrumenta porrὼ rerum utilitatumq; tantarum , suere post opem clementiamq; diuinam, sortissimi milites, egregii ministri. consilium& prine.ν,τb.- virtus,& Principis Thomae siscia fides ; imprimitque subsidia tamquam ex perenni fonte missa istinc siue pecunia in supplemento militum opus fuit: ac tanta fuit utrinq; diligentia, ut hostes ipsi Obsupescerent. Nam cum exercituum horum tot ac tantae sint in omni bello necessitates,nulla per Europam Vmquam castra, nullosue exerci itus ego fuisse arbitror, quibus perinde suppeditaretur quicquid ad rem gerendam pertineret hominesve sustentandos. Nunquam copia stumenti panisue defuit, cum longinqua ct periculosa itinera haberentur ob sequendos petenciosue commeatus: partemq; laudis huius reste
runt merith omnes ad Comitem Ducem tantae Piouidentia C
Regiae prouidentiae Ministrum , per quem effectum est, Vt tempora haec adeb misera &infesta , selicium temporum Opes praeserrent
atq; haberent. Nec Medinae Duci subtrahenda M.ἡ .,ε . sua laus. Ab eo mihi suppeditatae pecuniae euvivi davn.
fuere,quantas requirebat atrox hoc ct dissicile. bellum:
373쪽
HISTORI PATRIAE hellum S credo ego ipsum quoque magnopere
dimicasse cum angustiis , ct dissicultate rerum Ut mandata Uestrae Maiestatis exsequeretur. Domine haec habui quae exponerem cum ea
Veritate ct fide qua Rege Regum alloqui debeo fidisssimus Minister. Nihil per Vaniloquentiam
νη ni a lini in hac relatione positum est Ad Dei prinab deinde ad Maiestatis Ucstrae gloriam cuncta retuli ct mente, ut si Maiestati Vestrae ita videbitur, . in supremo quoque suo Consilio recitatae hae
otii Regem Vt litterae moueant ibi animos ad gratias Deo Opi. asilio reciten, Max agendas ob saluberrima consilia , quaeips , ct Primo Ministro ipsus immisit.
Laeta tot victoriisCiuitas erat,quas adiuuerat ipsa milite pecuniisue suis, quarumve fructus ad securitatem gloriamque sitam pertinebat: Atq;M 6. . , aestimanteS Vniuersi, quam Mutiaci magna intra breue tempus ellent gesta Catholicis hisce armis, aut armorum denique quietem aliquam, tributorumque finem , aut maiores eodem tenore victorias sperabant: annusque tam laetarum rerum, ct tam laetae spei erat hic Ctata CXXIX. Anno insequente GuZmanus idem . per quem partae victoriae erant, ad rem sane magnam animum adiecit, Vt nempe Casalem arcemque et Urbi adiunctam caperet, qua capta Urbe SP, Gulistis, iri arce, constituisse in perpetuum ac muniuisse μὴ φ*4'ς Prouinciam videri posset. Castellum namquς foederum hostiliu id, ct veluti iugum Prouinciae
imminens semper habitum suit ex quo pene se talia
374쪽
LIBER OCTAVVS gos talia ad Italiae turbas perniciemque suam haec mzzz
monumenta posuere Duces, quorum,neque no men neque clus ipsa tanti suerat. Huc inferre pedem arcemque tanti nominis eam, si destinata
successissent, veluti pulcherrimum haud dubihmunus assignare Regi simul ct Metropoli Prouinciaeque toti patrator idem tantarum antea rerum magno animi sui secreto cogitabat: Stabatque erecta ciuitas noua ct maiore expectatione postquam conuersa signa ct circumducta agmina in eam partem paleiscere arcanum , dc peti Casalem apparuit. Sed mox improspere gesta res scuti concepta ad praesens gaudia tum
Dauli: ita malorum in posterum aliorum omen,
ct si uti quidam credidere causas tulit insortunio magis Ducis quam culpa ylla, nisi quod spei felicitatique suae nimium ipse credidisset. De eius rei successu, ac de ordine negotii quam bre- iuislime potero absoluam , atque instituam in hac operis parte narrationem, quae multa in mulitari negotio ciuilia exempla continebit. Ininrunt enim occultae illae primo suspiciones dein laperta dissidia Sabaudum interct Gu Amanum. Quae rem perdidere sicut opinio multorum sui ac potuit cum documento Regibus esse, ne belli alicuius summam duplici imperio permittant. Dum timet Gu Emanus Principis Thomae Nuitiuum illud hereditariumue quiddam, quo semper inquieta Domus circa Imperium hoc egit: una Utique Principes aqcipiti arςtu,ancipiti spe
375쪽
inter Gallum Hispanumq; fluctuat non credendo alter, alter essiciendo ne credi sibi satis posset, uterq;damna simul habuere simul intulereq; subindeq; spectaculo erunt.Ad III Id Martias quae dies eo anno III. Hebdomadae sanctioris erat
Guamanus secutus morem Principum aliorum,
qui ob memoriam acerbissimam Garisti necis sesme ab moerore clausa Regia in Sacra Cucullato. rum Pacensium secreta se condunt, ibiq; usq; ad Christi resurgentis peruigilium moratus,ab Mediolano prosectus, in castra ad Casalem inse uenti die peruenit. Cinxerant iam arcta obli-ione urbem , nisi perpetui imbres munimenta magna in parte corrupissent Uliginosa est ea tellus etiam modicos ob imbres qui cadant. Itaq; cum ingenti legionum labore , quae serme in coeno tumulatae vineae ducebantur ct aggeres. Sed praecipua introrsus muniendi cura suit, ne obsessi sortibus irruptionibus nostros inquieta rent. Terga aggere S caespite magna in parte muniuerant, sed nondum opus prae improbo
imbre consummatum erat, cum Ancurtum aduentare sima primh obscura, tum certiores nuntii attulere . Guzmanus in re subita vocato bellico Senatu hosti occurrere decreuerat, sed caeteri exercitus Principes obstitere,impenetrabilia munimenta docentes . Et Ancurius quidem diuersias stationes nequicquam tentaverat, cum ab Catholicis egregie vapularet, maximeq; ab
sequitatu subalpino , quem Princeps Mauritius militari
376쪽
militari gloria clarus curabat. Sibiq; iratus hol- μα ' tium imperator , ab desperatione stationem , quandam tyronum Hispanorum tanto furore
ac violentia irrumpit Vilicet ipsi sortiter,& egro eum H spinois
gie impetum sustinerent primo, tamen nondum persectis munimentis ea horribili ausu transiliere hostes , coeptaq; est ab hoc loco Victoria. G. unde eoepit mi 'terum ea rerum facies momento suit, obsessis etiam ipsis erumpentibus quam perditis ac doploratis rebus celeberrimi scriptores in ingenii comparationem essingere solent. Pauci tamen desiderati sunt,quod mirere in tanto tumultu.
Multi in praecipiti fuga obtriti sunt, pars etiam rupto ponte flumine hausti. Ioseph Carp.&Co. Philippus Bologninus strenue dimicanteS cecidere Multi ab hostibus captiui facti, castra capta ct direpta.Catholici exercitus ergo apudCasale ineXpe flata repentina calamitas Imperatorisque nostri casus aduersus, ct res ibi,scuti demonstratum est . gesta, siue tentata infeliciter, solita in
hisce malis malignitate ac celeritate famae fuerat inanioriε su Vulgata per urbes, Hulasque & exercitus uniuersos, ac Varie accipiebatur , eratque rumore fere sinistro apud omnes. Incusabant vulgo Lin iis uti tutatia ganesium, quod elatum recentium Victoriarum
gloria immodice animo spreuisset ita hostem: quodq; capta suis arribus S armis oppida, urbes, arcesque munitissimas, ct profligata nuperrime tot locis arma Gallorum consideranti ei, memorantibus aliis, Stasalensis expeditio suscepta 'EN,'
377쪽
nera peperare Galiis τiaiariam.
ora bellaist labrioluvies aqua rum, R deicet e procellae casia
cotemptim foret Uercellas ct Hatana ct utraq; pene validius Urbe Bremum , ct vicinos Mitropoli callipos albentes ossibus, atque nobili
tatas Gallica si age syluas , aliaque ad famae
aeternitatem intra breue temporis spatium parta belli decora intuentem, pro nihilo nunc ha
huille istud , quod ex arce, S urbe celebrata qui dem, S semper amplificata militariter, belli ta
men artibus Obnoxia peteretur . Hac rerum
imagine successibusque tantis, fortuna insidiante deceptum, neque copiarum satis ad rem green dam, S moenia circumuallanda addux ille , dc quosdam neglexisse aditus , per quos possent irrumpere Galli , irrupisseque eos nescientes Vere quid agerent, sed tantummodo quia incustodita itinera reperissent. Ita temeritate seliei vi flores . non solum in praesentia subuenisse urbi repente S arci iam in ultimu pene adduictae discrimen sed tholica in perpetuum arma immisisse per Italiam , ct authoritatem, quae plu'rsmum in re militari valet , abstulisse nomini Hispano , caeteraque fore deinceps ad eamdem formam, nec Vllum quicquam prospere succebsurum. Erant ex diuerso, qui criminarentur in hoc negotio nihil aliud, quam sortem bellorum
iniquam, quae prouida etiam S sana consilia Vertere in contrarium , ct casus inde sinistros dare potest, eadem, atque consueuit. Proluviem aquarum e coelo insanam, atque deiectas cisusis
siuae procellas fuisse , quae fieri opera , succediad
378쪽
ad moenia propius intrari fossam sicuti agendae rei fuerat ordo descriptus prohibuerint. Uenisse Gallos,qua minima via, ct quo minime momen to cogitari potuisset. Ad Cannas , ad Trasymenum surcasque caudinas non sere aliter ac cidisse Romanarum cladium exempla, ab clad bus denique tantis as urrexisse vi maiore id Im perium ; ipso sique D es nihilo minore suisse gloria S fama , quam si triumphassent. Haec Salia his similia dicebantur, Ut quique benevole, Meuecus aiketi erant. Quo modo autem Regis animum ille ad Casalem error , casusque improuidus a ficcisset, magis ex ea suspicari homines potu ere, quod postea fieri viderunt quam statuisse quicquam, ac definitie suo marte, vel Potuerit tunc vel hodie audiat. Sed &filiasu Picio interpretanti u m fuit. Credidere namque Glicitatum ira Regem cogitas te statim de mittendo Mediolanum Gubernatore, & Impera tore nouo per quem Prouinciam hellumque administraretur. Potius autem ea mutatio laeta est ob exortas Leganesio cum Principe Thoma offensiones, quas sicuti memoraui, ab leuibus coeptae principiis, eo iam exarserant, Vt neque crederet alteri alter, dc occultarent ambo consilia sua inuicem, quae communicanda essent. Simulandi fallendique studium inter eos eras, nec sesie deceptum modo, sed ser. destitutum Princeps conquerebatur, S penetrauere queri
moniae in Regiam, ubi Principis uxor cum par ' Ss et uulia
venere Gallimini via emiatari potuisset. Trasymenua par eaeque Cavd irae nobiles Rωmanus νει- clades. Abeladibus Am iore affareexit hianranorum Imine Dum a Diuersi inter pretantist ari
Calaiensit casi affecerit Resein inceriam . Falsa quaeritie suspitio interpra tantium Cur Rex sueres sionem dedet Guhinan. . Ornsiones ableu.bua coeptae principi' exaris. eam inter P ne inpem Thomam ae Legan tium . Quae lamenta . tui princeps Tho
379쪽
ato HISTORIAE PATRIAE Ys.' ei et . uulis liberis, non tam uti obses ad Mariti fidem scut dixere continendam, quam hospitaliter obiura propinquitatis . Ea muliebriter anxia.
Dieitur ipsa per- Draeter Vulgatam iam in Regia famam , secretis
numeandum in Mariti epistolis interdum atrox , R Violenta
luctu perpulitie dicitur . Vt adijceret Vere animum ad curam hanc reuocandi L anesi miti tendique succestaris. Nec desuere qui crede rent, mentem hanc suille Regis, ut simul daret R ' ' Principi Sabaudo delinimentum, smul haberet in Aula virum stipendiis pariter Imperijsque probatum,notatum infortunio diei unius aptum bello pacique, ct aduersias Imperij turbas op-s .i,ec. .. portunum hoc tempore subsidium, nec de suc. - ,.. cessore dubitatum. Erat Siruelae Comes Ue. laschius Legatus Regis apud Genuenses, atque in eo legationis munere tractandis nunc comiter Dρα ' i 'i' ct blande, nunc apta cum grauitate & fastu quo dam, nunc etiam pari astu, ingeniis animisque nobilium illorum dederat experimenta animi, ' '' qui bella etiam tractare posset. Triginta trium sere annorum erat, in ipQ flore simul S. robore
aetatis, decoro quidem, S pleno dignitatis aspectu, sed propter egregium animum, longe i illustrior atque ipectabilior. Sapientiae studia,
'ν ei litteraeque ei aderant, quantae raro Vnquam
alias in magna fortuna spectatae fuerunt. Hunc elegit Rex, aptumque iudicauit, cui Prouincia bellumque in tali tempore committeretur. Dum, Guamanus ex Casalens casu , sapientia ct grauit
380쪽
tate magisque consiliis & simul in opera pacis i. 'gitarit Da
Cae oreulid suis per hae te mur mur fuerit.
simul in belli apparatum intentus, excolit eodem Iz. tempore regali munificentia Aulam, litterae Re ' L isset. x.., iagis allatae sunt cum eiusmodi mandatis, ut tradita protinus Prouincia Uelaschio decederet ipse Ab κ.h. νeii .ac rediret. Sane petierat ab Rege Gu Emanus, ut sibi redeundi domum atque suos inuisendi potestas fieret. Sed quia negatum antea hoc, Iitterae inexpectatae venerunt; ideo occultum super ea re ambiguumue murmur fuit. Uenit Velaschius cum taperio in Urbem anno I6 I. Magnumque specimen praebitum populo est. satim ubi ipsum ct familiam ct sormam noui re--a istin Simmis conspexere. Vana procul aberant, intra paucos seruos cum dignitate necessarioq; splendore composta domus . Vestimenta S e.1-Vasa, ct equi, & peristromata, tabulaeque piotae, ct ornamentorum Omne genus, cultusque corporum,ct quotidiana quoque mensa circumcisis, quae per tot artes, tantosque sumptus reperta olim, ct fastidita nouis quotidie inuentis sim lae sint lis augentur, adhibita,redacta, temperata omnia ad modestiae faciem, ut in militari frugalitate prin-
cipale decus emineret. 1ribuni fere accumbe--buuet M.
bant, ordinumue ductores , Ut cuique Virtu aut nomen & bona facta spesiue de eo in posterum. Sermo inter aequales militariter eruditus, disciplina mensarum in priore etiam aula obser
uata suerat. Nulla in publicum pompa, choreae ludique procul, aut ii quando misceri voluptatibus