장음표시 사용
351쪽
tu in Subalpinos , portaque patefacta in Pe
demontanas eas terras , quae impenetrabi
les S clausae penitus antea semper habitae sunt, sublatus est magnus ille circa secreta domina
tionis error, qui certissimae ac maxi mae veritatis loco sederat animis, alteque inueterarat.
Uaticinabantur namque ita homines in circulis colloquiisue omnibus , famaque haec erat. Sabaudiae Domum, quae du obus interie ta po tentissimis Imperils , exposita & opportuna Virique manet, plus habere necessitatis, ut ad Gallum debeat inclinare, vertereque illuc o, sequia quam ut respicere Catholici Regis gratiam , opesque sequi istas . Quippe, pericula illinc & damna imminere ineuitabilia, si in conterminam finitimamque Sabaudiam pedem inferre Galliae Rex Velit. Ab altera verbparte tuta esse cuncta, obiecto nimirum ride, monte, cuius plurimae ac firmissimae arces tegant Sabaudo muniantque tergum interea
dum possit 1 ubsidia mittere Galliarum Rex. At
nunc, capta Vercellarum Urbs ct arx illa nominis famaeque tantae, superato Catholicis armis Gallorum atque foederatorum exercitu, qui Propugnator aderat, documento fuit, falsam opinionem ct arcanum inane illud .uAb hac Vercellens victoria successuque mirifico, quo maiorem fortasse nullum Vestrae Maiestatis amma tenuere perItalia factus est ad caetera gradus, quorum etiam nomine par est adorari clementiam
352쪽
LIBER OCTAVUS. asseiam benignitatemque Numinis erga Imperium hoc . Centium est propugnaculum unicum & claustra Finalis: staenum in Valles,quas Langas
Italicus hic sermo appellat: nec non ad dominatum praeterea quendam veluti modestiae lex ci apposita distiplina. Huc ego animum, & victricia haec Vestrae Maiestatis arma adieci disientientibus dissuadentibusque multis , qui Primos in exercitu ordines ducebant. Postquam sententia stetit, ire S agredirem, tem Pus elegi opportunum, ac prouisu periculi,
mandaui occupari stationes S loca idonea antequam copiae illuc Universae ducerentur Id ita ον,, uisita, re
Prouisum cautumque suit nequa in Arcem subsi dia mitti possent. Disposivique sic omnia Smili tum robore di numero ct praeceptis atq; ordine gerendae rei, Vt non potuerint duo coniuncti
exercitus , Gallicaque simul & Sabauda arma ivim impetumque nostrum sustinere. quominus victoriam inde reportaremus inter clarissimas 'is: est .. .' Omnis aeui reserendam : Gallique fraenati ita, ne per aliquot deinde menses committere sese
Campo auderent . Interea, cum Princeps Tho- Princeνs omismas Venisset in Italiam , neque haberem ego certa ulla mandata Uestrae Maiestatis, coepi mecum ipse conssiliare ex praesenti rerum natu, quidnam tentari posset, quidue etiam in eiusmodi temporis atque rerum conditione foret ab hoste metuendum. Atque circumspectis hinc inde omnibus, pensatisque momentis,
353쪽
II ISTORIAE PATRIAEν i. i,iri. . . statui tradere Principi manum idoneam, qui Σπή etaia Cluassium repente aggrederetur ab Vercella; luissi. . rum Urbe scilicet, quam nisi haberemus Urbem, consilia nobis omnia torperent, neque geri dc Deundum vis. obtineri potuisset quicquam eorum, quae gesta linia pol. aut siunt prospere ac feliciter . Capto per Princi Citu amin xb pem Clivasso, consilijs S estlagitatione mea pi ur. Inouit ille ad Eporediam , tenuitque Urbem, dc
cursus inde rerum Victoriarumque imit. epi ego Denuntiin cis. Ueruam atq; Crescentinum. Committitur apud
'' - ρ ' Taurinum pugna : susoque hostium equitatu, creuit nostris ad caetera animus : S cadente ad irritum spe potiundae Urbis,quam Sabaudi fra tres ex colloquiis litterisque nonnullorum habuerant, itur iussu meo ad Pontesturam : cuius loci arcem quia pertinacius aliquantb defende . . bant hostes: R Uillanoua Hastae maius operae
peTho nretium nobis futura erat, diuilo exercitu par timur ita cum Principe vices, Ut ille Villanovam, visu..., , pia Pontesturam tempore sere uno circumueni. Diiura potivmvr remus: ac respondit huiusmodi consiliis egregio' eventus. Utrinque victores Vtraque redegimus munimenta in potestatem , magna nostrorum i ii Rise M Hispanorum laude, qui facto ad Uillano mimpetu, ferocissime irruperunt: nec serocia mi nor in ea irruptione Italici militis suit. Coniunximus rursiis deinde vires, ct contracto in Unum
lontem Calusae exercitu , Montemcaluum adipiscimur . Ab M sta deeitur. Montecaluo ducimus ad Hastam , ct accepta
protinus in deditionem Urbe , oppugnamus
354쪽
LIBER OCTAVUS. ibi expugnamusq; arcem, qua capta, praesidium inde validissimum quadraginta horarum spatio
emisimus. Consilium hinc mihi suit intercludere p. adiues e,itet penitus ab omni commeatu , ct alimentorum spe Santiacum , arcemque sane munitissimam
illam sine telo, sine displosione ulla obtinere
tantummodo per terrorem ct famem . Sed Thinum αεdita.
Enimuero, quia id spe longius erat, ad Trinum ' interim verti consit a. Atque dispositis oppo tune omnibus ad eam rem , quae spatium Stemporum interualla requirebat molemque bel- . 'lu li, scilicet, ut tanti momenti arcem hanc expugnarem, qua nulla per Italiam sere uniuersam magis celebratur aestimaturue pluris . Cumque . - ἡ huius rei consilium non placeret sorte aliquibus, atque contradicerenti S repugnarent magnopere homines, quos Maiestas Vestra designari intelligit: nihil morati nos conuitia contentionesque huiusmodi, ad destinata accingimur. 'Hique susa dissipataque ad Lucedium id Abbatiae nomen est, Gallorum equitum peditumque manu , quae Trinum ingredi conabatur, duodecimo die munimenta haec sere inexpugnabilia imperantur Catholica Vi. Caeterum cum longe , maxima suerit haec victoria veniam Maiestas vestra dabit, ut paulo dissi sitis eam explicemus. Apud Urbem Hastam consilio inito aggredien- , di Trinum: circumspectis eius rei dissicultatibustum ob loci naturam, tum ob munimenta , quae ponuntur manu: pensitatis etiam negotii
355쪽
tua expediti is . Moneris i deo daret Hispanis. Guimanus egre datur subsititillae paulilpet PrincepsThε rnas quo consilio./b quatum p r. tibus instituunt oppugnata .LMn. Distributi t eius propugna.tionis. vi-ae aguntur admouenturquo opera
momentis ad ea tuenda, quae iam parta essent: necnon subducta ratione, quantum virium in esse posset, ex quo, tendentes illuc ab Santi aco peditum cohortes equitumque turmas Ferdinandus Limonia suderat id acciderat die Memcurii ad U. nonas Maias, quo die Montiscalui deditio item faeta est, Undecimo postquam a cem eam oppugnare nostri coeperunt) his rebus consideratis prouisisque omnibus, ego postri. die deditionis praeliique eius, quae dies fuit ad N nonas Maii, ab Hasta egredior. subsistente paulisper illic Principe Thoma, ut cura, atque solicitudo hosti de ea Subalpinorum parte iniiceretur. Postero die, traiecto ad Pontes uram Pado, ventum est in Oppidi conspectum. Eo die, S Sabbato insequenti, cum iam Princeps quoque Thomas ad exercitum venisset, castra loco subiiciebantur: placuitque ab quatuor partibus instituere oppugnationem, cui apparan dae descriptio stationum in hunc modum faeta est. Stationes duae fuere Hispanorum : in quarum Vna legiones treis : Soteli nimirum, ct Alencastri, ct Tauarae Marchionis : In
altera , legio Insubrum Aluyl Ponae de
Leone , ct Iegio Caracenae Marchionis positae suerunt . Statio Vna Italorum . In eam, Bolognini, ct Borromaei, ct Marchionis Serrae legiones iere. Una Germanorum, cui
Leneri tribuni, ct Principis Bursi miles attributus. S*tionibus ita di spositis, Vineae coeptae agi,
356쪽
agi,admouerique opera silmmo militum ardore, sed dissicultate pene inexsisperabili,obtinentibus cuncta aquis, S deficiente humo . Aduersus id incommodum, corbibus Vtendo miles , strenue gradum faciebat, magnoque ului ingenium hoc
fuit. Illic, Vbiitatio leuelque propria bombar -
dis erat, bombardae quatuordecim stetered, rectis ad verberationem saucibus, utiliorq; deinde verberatio , apud Italos, ct apud Caracenae Narchionem adornata est. Quati sic aedes ix tecta coeperunt. Simul ollae incendiariae bo lidesq; vibrantur magno damno , terroreque incolarum. Mox ct quassari moenia torment. rum ictibus, queis cancelli munitionum S septa d ssipabantur,passimq; lorica ruebat. Id fuerat praecipuum loco robur: nec alia per Italiam hi G1πι alidiora munimenta reperientur : firmissimas quasque arces absque Vlla exceptione aequat. Propugnacula ad dimidiatae lunae figuram vn. decim habet, Oroabelcum vnum,terribile stuper caetera opus, fossamque valde profundam , cuius sinum aquae implent. Post ambitum hunc circulumq; munitionis, quo moenia tota teguntur alia excurrit simili altitudine fossa stagnanti. hus item plena aquis. Altae ct firmae siubstrue.. tionjS murus ex arte turres habet ad locanda &obvertenda apte tormenta in hostem. Variae magnitudinis haec ad viginti intus erant partimi ocata & disposita ibi iam , partim in eXteriore Orbe munitionis , atque in arce praesertim. . Statim
357쪽
ouulf ;ωι ωε. Statim a principio consitum fuerat, munimentais ' haec exteriora tentare quamprimum, idque vi'ε ' tota urgere inceptum , spreto, vel certe non
exspectato s quid ars, S militaris disciplina
contra suaderet. Causa festinandi, ex eo. quod neque milites ad numerum habere inclusossema erat: ct inutile foret, dari spatium hosti, quo maiores ad fgna copias congregare po exe
citusque robur comparare malus ad resisten-- , , dum tentandumve aliquid. Nam, S increbre-i x ο - - 1cebat rumor, nuntisque UenieDant, copias da
plicari Gallorum . Septem millia peditu me equites ter mille: simul eductae ab Taurino hombardae iam iamque adesse dicebantur.
Haec ad rem sine mora gerendam incitamento. ' eranr. Rursius, impedita tellus aquis , S vn dae manantes opera distinebant. munitionumq; terror augebatur alta per fossas eluvie eadem Attamen strenue munitionibus vineisque insistebat miles: paruaque res omnium animos ma- ρει iu:- gnopere confirmauit . Nam Itali moletrinam tenuere unam, ibique ad molas commode subsistere potuerunt: ac deinceps uniuers faciendo caespite septa castrorum erigebant, aduersus e naturam pene ipsam arte manuque nitentes. 2Liui T. Obsessorum animi contumaces impenetrabiles manebant, obtinentibus ibi rerum 1ummam, Maroleo Gallico Chiliarcha, quem Vidua con-Marolis, mili- duXerat, ct Honorato Rouero Comite Μonticelli Praesecto Arcis. Celebris militari fama Maroteus
358쪽
Maroteus hic ille erat, cuius copiae Trinum ab Santiaco Venientes ab Perdinando Limontacaesae dissipataeque suerunt: eiusque legioni multum tribuebatur interGallos ob edita exem
pla sortitudinis & virtutis, sicuti S ab Primipilo ipso Marolei testimonium illustre perhibitum
est: Is namque cum in praelio commisso, Vulnoribus acceptis ageret animam, inter mortuis Vin
cibus profiteri perseuerauit non vitae sibi displicere finem, sed intime torqueri ob amissum in
pugna vexillum , cuius milites, tantas, atque
tam multas Regi suo Uictorias peperissent.
Nostri, ex diuerso, ad spem victoriae trahebant, quod exturbassent ab Uercellarum Urbe, indeque deiecissent Tribunum hunc. Nunc ille tanta pertinacia spirituque S animo infenso agebat, ut, cum initio obsidionis, ad moenia successisset unus, qui praeconem adducens, diceret, Principis Thomae nomine velle secum Gubernatore colloquii non aliud huic, quam d*losa repente bombarda responsum dederit: Comitemque postea Boetum serentem eadem postulata Principis nihilo benignius accepit. Cum res in hoc statu esset, Tribuni Fortmesieris legio superuenit, in qua mille Germanorum erat. A uotis ita viribus ibatur in eam sententiam, uti daretur in munimenta impetus . Quantum altitudo aquarum ab eo incaepto deterrere poterat, tantum momenti ad celeritatem afferebant nuntii,
ex quibus intelligebatur, coniunctis appropera
Quid inter momtuis vocibus diaceret primpii intolei. Marolei Feroeta. Quod genus resin ponsi dediteoni ab Pt neve Thoma inita .
Aucto immer eoptarum Gilam. datut in munim4ata tappetu a
359쪽
irrumpenιi. Sua singulis Tribuuis prouincia auributa. Qua ratione
re viribus hostem, ut subsidio obsessiis veniret . Ob increscentem eius rei famam, exquisito adhuc, quidnam agendum in tali discrimine esset, placitum ita decretumque est. Obsidium nullo modo debere omitti abscediue ab moenibus :manendum expectandumque esse: Non mouendas loco copias, etiamsi, vel ad Santiacum maiore praesdio firmanda interea Galli irent, vel aliquid eiu simodi assequerentur. Iam op ra nonnulla in eXitu erant: iam apertae fauces in
fossam: fossaque ipsa iuncta duplici ponte. Accitur Neapolitana Legio Michaelis Pignatelli, qui apud Hastam subsistere iussus in tempore aderat. Gerendae rei dies edicta ad IX Cale Iunii, ut hora noctis secunda displosis octo ex
Caracenae statione bombardis, irrumpendi initium fieret: mandataque, ct vices, ct suae cuique partes editae in hunc modum. Sotelus propugnaculum aggrederetur, in cuius frontem opera stationis cius dirosta tendebant. MarachioTauarae insisteret faceretque impetum,qua propugnaculi eiusdem pars dextera porrigitur ad lunae dimidiatae instar: pars sinistra legioni Insubrum oppugnanda data est. Caracenae mandatum , uti similis formae munitionem Portae imminentem , quae seri Uercellas, inuaderet, haberetque Petardos secum quod
machinae genus, Veterum ariete Violentius ad portas incendio rumpendas ars noua eXcogita
uit. Sinistra munimenta partis eiusdem Tri buno
360쪽
uno Fortmester oppugnanda erant, adiunctis ad eius copias quatuorHispanorum cohortibus, quas ct Germani sequebantur . In Statione operibusque Italorum , quae dexterum Ma chionis Tauarae latus sequebantur, Bolognino mandatum, Ut propugnaculum ipse sibiret, ob
uersa in stationem eam fronte eminenS, atque ibi faceret virorum armorumque discrimen.
Borromaeus ab sinistro , Serra Demarchus ab dextro latere iussi incumbere illuc : ct siccedebat Marchioni Pignatellus munitioni illaturus vim, quae spectantem ad Padi fluenta Portam tuetur. Ab ea Principis Bursi legatus Orna l-co insultauit, quod hostile munimentum septa aggeresque illi ex aduersio respiciebant. Lunata munitio lateris sinistri, ad quam Pignatelliopera proprius insinuata stetere , ab Aluysio
Alencastrio oppugnata est, cum eius rei causta antecapto duarum horarum spatio ad Germanorum opera transisset. Alterum ornabelchilatus, erat quidem Formestero propinquius, sed oppugnauit Lener. Hoc ordine legiones, alijs aliae praesto erant Ope mutua, inuiccmfesubueniebatur. Praecipue autem, is, qui Omnabelcum ct propugnacula impetebant, erant subsidio laterum oppugnatores: ct qui tentabant moliebanturque portas, duarum aliarum robore legionum subnixae suerunt. Edictum
erat uniuersis, ut in sua quique statione excuba- Quid fuerit vii