장음표시 사용
71쪽
demque penitus abstractionem socinalem, igitur sicuti ponitur ens mobile adaequatum philosophiae naturalis sibiectum , ita eorpus mobile siue natura. te. Maior adeo ex se clara verissimaque est, ut non nisi a protervis negari possit Minor vero probatur, Quia de quocunque considerato ae speculato in sciet lanaturali, praedicatur in recto vel in obliquo, ens mobile, praedicaturin corpus mobile seu naturale, igitur in tali e quantur praedicatione , igitur eandem aequalitatem habent iniuersalitatem .Probatur ipsa minor quo ad secundam partem , nempe quod
eandem penitus habebant abstractionem formalem Quia ita eorpus mobile seu naturale, abstrahit a materia particulari, non autem communi neque secundum esse, neque secundum rationem, sicuti ens m bile,ut cunctis ter minos intelligentibus, patet, igitur.
RU Ons. Dicere autem ut fere omnes Thomisteias Ierunt, Cora eisius pus mobile esse subiectum quidem principale, at nondam non adaequatum, fuga potius quaedam it, quam vera do-
vere im ctrina. Nam expressem.Th. Prohemio Metaphy- pugnatio sic declarans ad eandem scientiam spectare considerationem causarum propriarum alicuius generis subi lecti, genus ipsum,exemplificans, ait, sicut naturalis eonsiderat principia eorporis naturalis . Constat autem D.Th. loqui de subiecto adaequato , cum de subiecto adaequato Metaphysicitractet, non autem S.Thoni de principali. Et confirmatur hocidem ex eodem D. Th. Prohemio libri de Cett.& mundo in quo declarans ordinem procedendi in scientia naturali, inquit quod primo determinantur communia naturae, in
libro Physicorum in quo agitur de orpore mobili
inquantum est mobile Deinde subdit. Unde restat in alijs libris scientiae naturalis, huiusmodi communia applicare alptopria subiecta. Subiectum autem motus, est magnitudo torpus,quia nihil mouetur nisi quantum . Ex hisce sine verbis, liquet, ipsum. D. Thomam , ponere corpus mobile inquantum mobile,
72쪽
mobile, adaequatum, mon principale tantu , esseta Physicorum ae naturalis enim Iubiecimn. Quod amplius j Pollar. lect. xli. seu te QM ' ζ D. Thom.
taphvsice communitatem, subiect scientiae natura
s ui , , generis subiecti, unitas, est communior
eornoris mobilis, ita una scientia est communior
ilia seut Metaphysica quae est de ente sue de ubstantia est eommunior quam physica, Quae est de
corpore mobili. Nonne quaeso,&ex his D.Thom. verbis, optime arescit, corpus mobile, a laequatum in scientia naturali, esse subiectum' De hoe eten m
quod sub adaequato continetur subiecto.
D Thoma erba mentur,consideret, conteinpleatur, quod dicimus verum esse,agnoscent. His po
strem ddo C aliud S.Doctoris niud lex com.i ubi haec verba ponit . Inquit enim Sis quia in qualibet scientia, oportet considerare principia,subhingit Arist. qu bd naturalis scientia est Lea uuaecunque principia praedicta substant ,scili
poth mobilia . Per quod datur intel igi
ad naturato pertinet praecipuae considerare deo, pore inquantum est in genere substantiae,si enim est ubiectύm motus, ad geometram vero indamum est in genere quantitatis. En quam clare .Thom.
Et biecto adaequato naturalis scientiae person pa-2t onem ad geometriae subiectum loquitur. Hanc
opinionem videlicet, corpus mobile,seu natura ,
ctum Ixpresse tenuit magnus Albertus Physico . StractA. eap.iij. inquiens quod omni hi.P,. cuius generis subiecti, de quo probantur palliones, Considerat passiones, di differentias, hoc au
73쪽
tem in omni 1 ciencia naturali abique dubio est corpus mobile, prout motui sub ij itur. Et infra postquam diuisit ac astruxit corpus esse triplex Metaphysicum, Mathematicum, physicum, inquit, Corpus autem naturale in uniuersali subiectum est naturalis
philosophiae, eorpus hoe physicum, vel illud, scilicet mobile, ad locum tantum, vel mobile ad formam locum, vel corpus simplex, vel mixtum , cadit in consideratione alicuius partis scientiae naturalis. Noab re autem supra corpus, additur mobile, quia licer, inquit magnus Albertus, omne corpus quod est in
natura, sit mobile, tame cum ponitur subiectum physice, oportet quod addatur sibi hoc, quod dico mobile,quia alia est consideratio corporis inquantum huiusmodi, Malia ell eonsideratio mobilis, licet omne eorpus sit mobile, quia non inquantum corpus, sed inquantum corpus mobile, sub ij citur scientiae natu
Cur cor rati, Haec Albertus licet autem natura, principium pium Obi sit motu sin quietis, non tamen diei mus corpus mole, et qui bile,&quiescibile, esse naturalis philosophia subie- sibile ctum, tum quia quies, non sormam positivam , at subiectis motus priuationem dicit, tum quia omne corpus non pena physicum mobile est, non autem omne tale corpus tur est quiescibile, ut claret de corporibus celestibus quae
suapte natura nunquam quiescunt. Quod si fortasse quispiam ob ijcerer,terram,utpote mundi centrum, non esse mobilem, cum tam e corpus sit physicum,&Palibre naturale. Dicendum est,terram ipsam,& si non se- obiectio cundum se totam secundum tam partes suas, mobini, ut lem esse secundum locum Aota autem moueri potest chra resto motu alterationis , qui motus physicus est . cum coeso lum,astraque continue in terram,alterationem causent, in ipsaque semper agant, motu, dum in ex ij. Ced. mundi tex .eom.xlij. Hane eandem opinio-
id. . nem sectatus est Egidius, improba tamen duabus pinio. potissimum rationibus, ens mobile, non posse poni
subiectum . Et quoniam id aduersatur positioni no-
74쪽
nra' qua tenemus ac sustinemus, utrunque adaequa
tum posse poni subiectum ob id infra rationes suas Duplici
solvemus. Amplius, quod corpus mobile in tota ratione conaturali scientia adaequatum queat esse subiectum 'obatur sicuti ens mobile, duplici ratione comprobatur coum
Et prima quidem . Quoniam, Illud quod parte bile posse habet essentiales ex quibus componitur, quodque essestibιe partes habet subiecti uas, passioneSque proprias, essum. ex ipso suborientes de ipsoque demonstrabiles in Prima.
scientia naturali, valet esse subiectum adaequatum, ateor pus mobile, non solum ens mobile, habet partes essentiales, id ipsum componentes, ac partes subiectivas, atque passiones proprias ex ipso sub orientes, de ipsoque demonstrabiles, igitur corpus mobile,
in scientia naturali, adaequatum valet esse subiectum. Maior est Aristotelis primo Poster. tex comm .xliij. D.Thomae super hunc textum ae Linconiensis pariter Minor probatur, Et quo ad partes quidem eia sentiales, clare constat, quoniam corpus, materiam habet sormam ex quibus componitur, suntque eiusdem, partes essentiales , adeo ut si definiatur definitione physica ex quattuor causis costante, in eius definitione omnino ac necessario, ponentur materia ipsa, pariter ωforrna, confirmatur auctoritate D.
Thom loco supra citato, ubi inquit quod in qualibet scientia, sunt quaedam principia subiecti, de quibus est prima consideratio, sicut inscientia naturali, de materia,& forma. Et hoe apertis time videre licet in celestibus orporibus, quae omnia materiam habent non quidem transmutationi substantiali subisctam , cum penitus ingenerabilia incorruptibilia uesint, ex . Ced. t ex com. xx. at alterius rationis, ab inferiorum, sublunarium materia, & consequenter formam habent materiam ipsam perficientem Corpora huiuscemodi coelestia, materiam habere, elaret ex Arist. viij. Metaphysicae tex com iij inquiente. Sensibiles autem substantiae omnes materiam lint
75쪽
ex primo es.tex com .xcis afleetente. Cum igitur coelum sentibile sit, singulare erit prosecto, Sensibile autem omne in materia Liquido quoque constat Melementiae quaeque ex elementis constitutaeorpora, materiam habere, priuationi subiectam,&formam. Quo autem ad partes subiectivas, clarissimum euadit, quandoquidem corpus mobile,de omnibus corporibus coelestibus, de elementis, ae omnibus es elementis constitutis corporibus, pulcherrime praedicetur manifestum quoque est hoc ipsum habete proprias passiones, nempe mobilitatem,diuisibilitatem, continuitatem finitatem, ac persectionem,&eetera id genus.
Secunda. Secunda vero ratione tali. Illud quod ponitur in definitione prima passionis physice est subiectum adaequatum in naturali scientia, at corpus mobile sicut in mobile, ponitur in definitione primae passionis physicae, igitur corpus mobile est subiectum adaequatum in naturali scientia. Maior ex eo liquet, quoniam cum subiectum,& propria passio sine adinvicem conuertibilia, & ipsa passio, ex principijs ipsius subiecti essentialibus oriaturi, ea propter subiectum, in definitione propria passionis ponetur, propositionemque in secundo modo dicendi per se Arinot. constituet, ut patet ex j. Poster.cap .iiij. Minor vero probatur. Quia apud omnes philosophos, prima passio in scientia naturali, censetur esse motus , qui sie ab Arist. iij. Physic. tex com vj. definitur,
est actus existentis inpotentia inquantum huiusmo- M.tin de di Existens autem in potentia inquantum huiusmomitio. di est ipsum ens, quoniam abesse existentiae, suum trahit nomen, igitur Deum in ipsius motus definitione ponatur,& etiam eorpus igitur ens mobile,' corpus mobile,subiectum erit adaequatum ipsius na-Cοννι turalis scientiae. Et quod in ipsius motus definitio mobile in ne,corpus ipsum,non quodcunque,sed naturale, ca--im de dat, quodque ex talis corporis positione, delinitio
76쪽
etiam elarior euadat, declaratur. Quia cum asseri finitisnetur motum esse actum existentis constat non posse pomesse actum,nisi entis substantialis, cui proprie exist ire declare competit, cumque tale enisubstantiale, non nisi raim corporeum esse queat, quandoquidem entia incorporea, motu Physic. minime moueri valeant, haleens substantiale corporeum motus subiectum, physicum sit maturale, ob id necessario cones uditur ens substantiale eorporeum, naturale, in motu .definitione poni mincque fit, ut pulcherrime corpus ipsum, non Mathematicum, at naturale, quod cum en te substantiali corporeo naturali, conuertitur, in motus ipsius definitione ponatur, quin imo melius per ipsum motus,definiatur, sicuti per id quod proximu,
immediatum,& euidentius subiectum existit. Omne nanque quod per se, motu movetur physico, corpus naturale est, hoc autem naturale corpus, a cunctis oculis cernitur, ipsumque esse mobile, luce clarius, elucet. Non itaque difflendum est oecorpus mobile nequeat esse adaequatum philosophia naturalis subiectum sicuti Mens mobile, cum pari ratione utrunque indefinitione motus, ut prime passionis phys ponatur. Rursus quod corpus mobile possit esse naturalis Corpus scientiae subiectum adaequatum sicut ens mobile, con mobile effirmatur, ex declaratione quam facit Reuerend. Cale se adaqua
tanus in quaestione de subiecto philosophi . Ibi enim tum sciende larans, cum dicitur ens mobiles quid ligni seetur tia nat entis nomine, inquit, quod significat id quod pro ratu subieprie est, hoc autem in his quae proprie fiunt, est id Ium, conquod proprie est, quoniam, eius est proprie esse, cu firmaturius est fera Id vero quod proprie fit, ex vij. Ma- siet.
phystex .com.xxvij. xxviij. est compositum substantiale, ut homo, siue accidentale, ut homo musicus
Et his dictis subiugit, qudd ad hoc ut aliquid sit pars subiectiua entis mobilis, quod est subiectum physicae, exigitur quod etiam sit proprie en . quod
77쪽
mutabile niuitatione phylaca prCpterea nec mare. ria, nec forma substantialis, aut acclin ratalis, ens mobile est, sed entis mobilis, principia haec omnia sunt. Haec ille . Ex quibus sane dictis suis , liquido constat ens mobile, proprie illud elie, quod est substantiale comi oluum, cui primo, per se simplicitetque
ac naturaliter fieri competit,cum autem ens tale, corpus mobile,ac naturale sit,exigatque ad hoc ut quippiam si eius pars subiectiva, quod proprie sit, mutabileque physica mutatione, ut de ente mobili dicebatur, propterea in nullo, et secundum ipsum discriminantur, ut Hasea dicetui; Et si in aliquo differunt illud in medium est afferendum , quod se eston inuente Reproba tu . Hinc fit, fit sum astruat idem Caietanus, dum Caietani inquit,ens mobile, eommunius esse corpore mobili, die lum substantia naturati composita, quoniam haec duo continens, omnia naturalia composita, siue substan- talia, quae per se mutabilia sunt, siue accidentalia, quorum alterum per se, alterum vero per accidens mouetur Falsum quoque asseuerat, idem enim obile,abstractius esse corpore mobili, seu etiam substantia mobili, Nam aequae, haec duo, abstrahunt sicut ipsum ens mobile, siue loquamur de abstractione totius uniuersalis, a suis partibus subiecti uis; siue de ab-Bractione formali physica qua aliquid abstrahitur a
materi sensibili particulari, non autem ab eadem materia sensibili communi, neque secundum esse, neni, bb; qtae secundum rationem, siue definitionem . Ea pro-l edi eos pxer Caietanus ipse, non nisi veritate ipsa coactus' .hi optimae astruxit, quod ens mobile, ipsum corpust . i. s. QPil se substantia mobilis,ex parte mobilis, siue uis dis, mobili alis, significantis no pastionem, sed rationem Cai. . , Orsnal 'm', sebiecti physicae, seu naturalis scientiae, sunt aequae abstracta . Nec quicquam ossicit, qud dFDacta. In Iecunsium e conderatum, si quid communius, abstractius ue ipsa substantia, corpore, secundum se , quoniam secundum commvnutatem hanc. abstractio
78쪽
de multis quidit xxv P ritate quam
79쪽
p Oreum nempe substa ociale, naturale, de hoc enim solum debet esse sermo conuertatur, cum erile
mobili, orpus mobiles. Quis enim non vi- det, eorporeum subitantiale, compositumque natu- Comino, rate, idem prorsus esse cum corpore mobili mane. ob rem, Commentator modo ens mobile, modo i , et ea corpus mobile, adaequatum totius philosophia natu gisua a ratis, subiectum ponit Nam iiij. Metaphys com j. naturali, ij. eiusdem . Om. v. ens mobile,astruit, tale sub-:hiz lectum esse , In eodem is eodemque commento fhia , asserit, plani corpus mobile esse .isa. Atqui Reuerend Caietanus duplici ratione pro bis contendit, corpus mobile, non posse esse, adaequatum ipsius philosophiae naturalis, subiectum. Et hae quidem prima inquiens.
Adaequatum subiectum primatum passionum na turalium, elt a laquatum subiectum philosophiae naturalis, sed ens mobile, & non substantia naturalis,' eoem naturale, seu mobile,est adaequatum subie Τηρ ς' ctum primarum passionum naturalium,ergo Maio
em dieit esse per se notam,& minorem probat, sup m y ponendo, mobilitatem esse primam passionem phy- g I seam aut saltem unam E primis sie inquiens . Ad 7 μ 'I i, uiri subiectum mobilitatis, seu transmutabilita' 'an is habet materiam, sormam, priuationem pro ' 'i'W adaequatis prinei pijs, Sed tantum ens mobile, habeῖ haec pro adaequatis principiis,ergo nihil aliud ab ente mobili,est subiectum adaequatum mobilitatis, seu
transmutabilitatis,4 consequenter primarum passionum naturalium maiorem rursus ex eo euidentem esse inquit, quoniam oportet haec tria, scilicet
passionem, subieci um, propria passionis principia, esse libij nuicem adaequata, ut patet de risibilitate, &homine, ae animali rationali, alia autem principia mobilitatis , seu transmutabilitatis, ex primo Physic. constat esse, materiam, sormam, iriuationem. Qua re necessum est, eius, ad quod tanquam
80쪽
adaequatum subiecium primo sequitur mobilitas, seu transmutabilitas, esse adaequata principia, materiam, formam, priuationem Minorem vero proinhat,t x xlj.Metaphysa ex. xix usque ad tex.xxix ubi AriΠοt. dicitur, materiam, formam,d priuationcm, ad genus substantiar, minime arctari, verum materiam,sormam,& priuationem in genere substanti esse prin-eipia propcia, substantiae mutabilis, materiam vero , formam, S priuationem , in genere quantitatis, qualitatis, etiam principia, quanti,4 qualis mutabilis . Si his respondeaturi inquit ipse, quod quem
admodum principia propria substantiae, continent propria principiam terorum generum, quia sunt cau se eorum , ut ibidem docet Arillot si substantia mobilis, seu corpus mobile,continet omne quantus&quale mobile M transmutabilitas substantialis, omnem aliam, propterea licet materia, ct forma, ac priuatio,excedant substantiam mobilem, seu corpus mobile formaliter , non tamen virtualiter, id ,
subdit, licet sit subtiliter dictuis, vim tamen ratio ' nis non excludit, tum quia inquit falsum est, quis et ' principia propria substantiae mutabilis, seu corporis VPqm '
Verum sit & expressum ij. Metaphys tex com iiij. re 'xij. tex .com.xxv. quod principia per se essendi ina nere substatiae, sint principia principiorum essendi in ceteris generibus, nempe quod materia & forma substantiar, sunt causae materiar,& formae,in quantitate , qualitate Veritati tamen repugnare dicit, quis Impun principia transmutabilitatis subitantialis, sint princi liores'ompia principiorum transmutabilitatis alioriam gene siἔuda .rum, quia priuatio quae est per se principium transmutationis substantialis non est uniuersaliter, consequenter per se principium priuationis, quae est prinei pium transmutationis accidentalis, ut in corpore coelesti patet, ubi ens mobile secundum locum habet omnia principia propria, materiam, scilicersormam.