장음표시 사용
151쪽
niter ad serre possum: quid per partes osiodorum architectum fuisse,summum in arte virum,& quem Hadrianus postea,liu re quodam ductus, occidit. Porticus & columnas fuisse, satis scitum est:& puto in altum plures.vnde enim alioqui griantae contextus Ammianus diceretZ Et sane altitudo ciolumnae, quae in medio sita suit, hodieq; apparet, est pedum C xxv IM: cum in
scriptione,TANTAE. ALTITUDINIS . MONTEM. ET. LOCUM. TANTIS. OPERIBVS. ESSE. EGESΤVM. Credo aut tam altas figlia
tur,aut non longe infra, Porticus ipsas fuisse. In quaru fastigiis simulacra equorum,& signorum militarium. de quibus Agelis, II. lius: Infastigia fori Traiani SIMULACRA sunt sita, CIRCvM vNDIRUE , IN AVRATA equorum, ac signorum militarium: subscriaptumque est, Ex manubiis. Nota haec omnia inaurata fuisse: de probabiliter etiam Statuas quae subter Porticus collocatae. Quas M. Antoninus numero auxit: qui nobil bus viris in Capitolino belgo Germanico defunctia, statuas in Foro Vlpio codocauit. Ibidem de Templum, de Equum aeneum fuisse, Victor ostendit; &circum Sibliothecum, alij. Sed de Equo etiam Ammianus. cum scribit attonitum constantium haesisse, omni ste huiusmodi quidquam conandi depulsa :Traiani tamen EQ lv M solum,in atrii medio locatum, qui ipsum Frincipem vehebat, imitari se velis dictabat. sui prope astans regalis Hormiseras, restondiue gentili, ANTE, inqnit, IM
PERATOR sTABULUM TALE CONDI IUBETO, SI VALES.
Libere hoc Hormisdas, dc vere. quid autem posteri manibus tale aliquid conderit Z vcrcor ut nos , & nostri architecti,
De Balneis Thermisis, Sm breuiter de Rostris.
AVD.Profectis,Lipsi,oculos mihi aperis ad haec suspicien
da: quae ego non in magno antea habebam. LIPs.Fortas-1e nec ea quae de Lavacris, id est Balneis aut Thermis Ammi nus adiunxit. Au D. Haud nego. magna fuisse, hoc ruinae me docent; ornata Valde aut magnifica, nondu agnosco. LIPs. Licet per me breuiter.Et de magnitudine quidem,nonne ea ipsa miranda
152쪽
randa in tot partium aedificio de membrorum Z Ammianus ad eam, puto, respicit, cum scribit Lauacra in modum prouinciarum exstructa: dc quasi qu ς,non Vrbes, sed regiones totas aranularcntur. Satis audax clatumq; dictum,fateor: sed causam habuit. de Cassiodorus item signate laudat de suggcrit MIRABILEM MAGNI ΤvDINEM THERMARVM. Et vidit illas parietinas hodie Mntonini Thermarum , aut magis Diocletiani3 mira laxitas; de hAE Olympiodori dicent. μ ν δ inquit, δημοσα - -
toninuisae Thermae ductae in usum Irisantium s EL I,Α s habebant milusexcentas, e polito marmore facias. Diocletiani autem circiter B IsΥΑNTu M. Audin' tu Diocletiani habuerint Sestis salis ' Sosia maluerunt reddereὶ ter misse ducentra: quid nisi igitur tot perso- nae inibi simul lauari potuere Z Vbi iatri reliquum Thermarum corpus ἰ Cellae, Solia, Piscinae φ Vbi capaces dolongae illae Porticus, Xylli, . Nemora, Sphaeriiteria, de reliquae partes
Certe Ammianum iam capio dc admitto, in tot aediliciis&varietatibus, cum Prouinciis comparantem. Ipsum etiam Flauium diondum , qui sortiter asseruit, nec QUATTUOR MAxIMA ITALIAE Ρ ALATI A , simul iuncta, posse ilias inas Diocletiani adaequare. Ecce igitur magnitudinem: de dui incte in par
tibus quaedam , ' Sidonii epitiola tibi dicet lege , si lubido -L;ς .
est de Hieronymi Mercurialis, eruditi amici nostri, scripta, UU G nascae artis. De splendore porro dc paratura earum , audi haec Senecae: Pauper sibi evidetur ac fordidus, nisiparietes magnis acpretiosis ORBIBus resusserant: nιsi ALEXANDRINA marmora NuM 1 DICis crussu distinausint: nisi illis undique, eris p ICTG
rum in aliquo templo Jectaculum, Fifici s nostras circumdederit :nia si aquam ARGENTEA epitonia fuderint. Et adhuc plebeias 'rulae loquor: quid cum ad balnea libertinorum peruenero λ quantum SΤΑ- ΤV ARVM,quantum C OLvMN ARVM est vitis mentius in omnamentum positarum, in impense caussa quaritum A QvARvM per gradus cum fragore labentum: Lo delicinrum venimus, Nessi GEM- . T 1 MAS
153쪽
x48 DE MAGNITUD. ROMANAM As calcare nolimus. Ea vero Senecae increpatio aut delineatio,
quam clare stib oculos dat & ponit, non Balneas aliquas, sed Principum dixeris Aulas λ Et quaedam ex istis Statius, in Babneo Etrusci: Nil ibi plebeium, nussuam Temesaea notabis fra,sed ARGENTO felix propeditur unda,
A RG ENΤΟ incadit, Labrasque nitentibus instat Debitas miratas L .
Significat fistulas & canales argenteos fuisse, ipsa etiam Labra. Idem de Mitro: Effulgent camere, variosastigia ritrodis cies animosque nitent..., Quid autem Pliniustnarrat & culpat cum Senecassam verὸΡ-
εi misi iustoria ad transitum viribtatis ' custodiantuin argento . femina lauem
tur, in nisi ARGENTE AD Dytidiant, eademqi materia st probris seruiat, ω cibis. Videret lac Fabricius, STRATAs ARGENTO mulieri; balneas,ita Ῥt vestigio locus non sit cum Uris lauantium. Sed
de argcto parum cst. nonne & de gcmmissibstratis Seneca dixit3 Quod si igitur Privata haec ita culta: crcdo equidem &Principes in suis, quae publicabant,parcos aut sordidos no fuisse. Eiusmodi Pubbca m Gratuita badnea, uodecim P. Victor agnoscit Romae fuisse:omitto alia Fubbca,quae Meritoria licet agnominare. Nam paruo ςre, & aeuiarante, ad ea lautum ibant Quid quod Plinius scribit M. Agrippam in AEaesitate si gratuita Lis xxxN.praebuisse ba ea centum septuaginta atque addit Plinius nune
Romae ad INFINIΤVM auxere numerum. AvD.Hemi tot igitur &Ῥriuata & Publica balneaὶ & quo fine3 Li Ps. Quaeris 'ad equitandum scilicet.&quis nescit, quὁd ad lauadum/AvD. Ne fie crepa. ego hoc rogatum volebam, cur tam multa, & an tam assidua lauatioZLIPs. Assidua. & cottidie de more, lauabant ituri iam ad caenam. Artemidorus scripssit;Balneum nihilalia Doaeuo βιsse,quam TRANSITVM ad caenam. Itaque qui *pius etiam cibum capiebant, saepius lauabant. Commodus Imp. notatur
septies aut octies in Ae lauisse. Etiam inter Christianos, Sisinnius quidam Episcopus bis in die mon sine suspicione intemperantiq& voluptatum. Sed ille dicterio culpantcs illusit, rogatusque ur Discopus cum esset, bis lauareti aeuia ter, inquit,mnpossum. Significabat
154쪽
LIBER TERTIUS. I sgnificabat bis se comedere, bis igitur lauare; tertio non ferre valetudinem. A v D. Noua haec nobis. L I P s. Noua, qui de-sjmus hunc morem: nec scio an rccte, quod totum. Credam valetudini & vitae profuturum, si in parte seruassemus, & cum modo : quem ingestum vetus Epigramma voluit, alibi in lapide sculptum.
' B. V. V. conmmpumi corpora nonra,
onseruant eadem B. V. V. Tria intellegit, quae modice habenda; aut cum damno haben da, vel non habenda. Sed Ammiano duce satis vidimus: abe mus. ΑV D. Maneamus. quid tu nescis, aut diffvniuas, de Theauro, Amphitheatro , Orio , Stadio, Suggestu consulari L I P s. Scio,& memini: sed haec per te satis te opinor scire. De Amphia in theatro quidem seorsim libellum ego olim scripsi: idem in Theatro & circo sit, si coner. Libri, inquam, res: quaese nunc omitte. Nec in Odeo aut Studio multa dicenda: atque illud Plutarchus
in Pericle tibi describet, ad . Musica certa inasse unda fructum fuisse, interiore formasidiabus instructa, ἔν multis columnis: tecto
dedim, , ad imaffinem atque instar tabernacias reaeis Fersarum. A v D. Non au uin ultra te ducere. L I P S. Nec debes, fatigor.
A v D. Tamen de Suggesta tria verba. L I P s. Rostra intellegi ambitror; sed ea quae Iuba dicebant,sive Noua. Nam Vetera illa non in tanto nunc honore, vel usu. Sed cur Suggestum ea dicit3 a sorma, quam ostendit per gradus surrexisse cum dicit vertice ficu fili fuisse. Dicit & i tamenta priorum Frincipi portasse: id est vultus & statuas corum. quas equidem arbitror in gradibus,ad extrema latera, dispositas in ordine suisse. Eorum basim, siue
ima, ornata rostris nauium,ex Actiaca victoria, Dio Cassius me do- Lib.ricuit: & inde igitur Rostrorum nomen. A v D. Sed omsidum Fuggestum cur appellat Ammianust L I P s. Quia initio magistratus co conscendcre solent, & populum salutare: eodem iterum, cum deponerent magistratum. Mos ab antiquo mansit: qui Madire, & orare illic ac gratias agere populo selent, pro honore. Sed inferiori & Principum aevo, nihil factum, nisi ut conscenderent, salutarent; itemque iurarent, aut eiurarent. Plinius de Traiano: Iam toties procedere in Rosra, bst Fuficipere, bρ ponere magictratus, quam dignum te uitl Praeivit etiam: In Rostris,
155쪽
simili religione, legibus te subiecisti: iurasti in legem, attendentibus Diis. Denique Claudianus de Scilicone Consule, inter sollennia ponit: Orcumfusa tuae conficendant Tystra curules.
Ergo & sedisse illic in Sella curuli videntur, & sic se ostendisse, quasi auspich caussa.C A P. IX.
V D. Ali, quam iuuant me hi aspectust quam doleo I ab Ammiano ductore aut te doctore.deserit L I P s. Vi
de benignitatem, da manum , porro vel solus ego ducam. AvD. O hominem & vcrba melleat non voluptatem meam te dicam, sed salutem. perge silc iuuare. L I P s. Unum etiam in his omnibus operibus locisque monendum, de Statuis: quarum incredibilis multitudo, etiam,s'eciesque. Nullum publicum opuS,quodcumque nomines; nullus adeo locus publicus aut Vacuus, ubi non haec ornamenta. Et credo equidem nihil magis in rota urbe ADMIRANDvM elegantioribus ingenijs fu illo. Earum originem & augmentum breuiter in Cassiodoro Lib.vri. habes: Statum prunum Thusici in stata inuenisse referuntur, q-
amplexa posteritas,paene PAREM PΟΡvLuM r bi dedit, quam Natura procreauit. Ludit in verbo eleganter: nec minore copia factos ab arte illos homines in urbe fuisse vult iaquam istos a natura. Ludit in verbo in re serio dicit. & P. Victor in fine Descriptionis suae claudit, TABvLAE ET sIGNA SINE NUMERO. Plane sine numero . atque ego tibi de Tabulis cita oblitus eramo dicere, sed hic monitor suggessit: quas scito magnorum ill rum artificum fuisse,& ob quarum unam alteramque, vel R mam philocali & elegantes illi venirent. I m de Fretiost tuarum , quod tetigi, quis non vel e materie cernat Omitto marmoreas illas & aereas infinitas: dico Argente- , Murea Eburneas fiuile. Et argentcae quidem sub Augusto maxime in- cap is, crebuerunt, Plinio & Suetonio notatum: sed ille moderatus est,&suas conflauit: non ita alij Principes, & nominatim Domitianus. Disiligod by Cooste
156쪽
LIBER TERTIUS. II itianus. qui superbo arbitrio Suetonius scripsit flatuvisibi insopitobio im msi arareas argentemq-poni permisit, ac ponderis ceristi. Nota materiem , nota pondus: & ex solido utroque igitur metallo suis. . Fortassc autem pondus in his Statianis ver sibus expressiim:
Statuam Domitiani consecrari poni que vult in Capitolio, & eam non minus centum pondo. In Capitolio, inquam. nam &hunc locum sacerrimum profanus Princeps statuis suis sedem eli gebat. Plinius in Laudatione Traianissiaque tuamstatuam in v
sibulo Iouis Opt. --. am alteramve, hanc aeream,cernimustat pausio ante ADITUS omnes, omnes GRADUS, totaque AREA, Me
AVRo, ac ARGENΤo relucebat, seu flotius posivebatur,cum incesti Principisstatuis permixta Deo, simulacraforderent. Quod autem ad illud pondus, aliae etiam grauiores, ne dubita. atque adco Commodus I in p.flatuam mille librarum auream habuit,cum tauro et acca, quasi νrbis conditor : quod ita Dionis compendio est scriptuira. itaque nec pro magnorrit Vero satis habeam, quod
est in Trebelli i Claudio: Populus Romanus, sumptu suo, in capiatobo ante Iouis Opt. emam templum, statuam auream decem pondo collocauit. Quidὶ Principi suo totus populus, & in tali loco,tantilla in statuam ponat Scribe, scribe, M. pondo: id cst mille, &hic quoque nota, milisnariam notam tu menariam mutasse. Eudem Pt incipis idem Trebellius notat) m Rostras posita columnas, palmata statua superfixa , librarum argenti milli quingentarum. Disce & hinc pondus grande in utroque meliore metallor quod crebrum omnino fuit, & crebrius etiam misceri, &aes
Vel argentum inaurari. Ammianus de vulgo Romanorum nobilium : has quidum ternitatist commendariposseper Statuaου Lib.κα,. aestimantes, eazarderer' adsectant,aiqi ΑvRocurant IMBRACTEARI. quod Acibo G brioni delatum estprimo. Inauratas intellegir, quod aliquoties in lapidum titulis expressiim legi,SvB. AVRO. STATUAM. PONI. In eodem Ammiano, vides studium in ea re Romanorum . quod & ante illum Dio aperuit, & simul repressiun ostendit. Urbs, inquit, statuis implebatur. quia licebat Liboli. cuiquepassim in Tabula. AEre, armor sepublicare. quod claudius Imp
157쪽
Is L DE MAGNITUD. ROMANAIN. metuit, , plerasique tam posito loco maint, atho transh ιιt; e xitque ne quas in posteru n PRIVATUS Poneret, nisi Senatiu permissu : excepto, siquod OPvs PVB L I C v Μ faceret ,reficeret M. Coercere igitur Princeps ille voluit,quia nimia iam copia: & urbem. vias, vicos,non ornabant, sed stipabant & arctabant. Atqui exceptio quam ponit, & permissio item ae Senatu, fraena iterum laxant: & in urbe qui non potuit,isse in villis aut agris publicabat. Ad summa, mi Audito haec una res ad Opes item est Romanas ostendendas: & maxime si varias steries Statuarum c
gitas, Colosas quasdam, 6urules, Equestres, Tedestres, & habitu variante & diuerso. Quid quod equorum,leonum,sphyngum,& ariorum animalium Z ut obeliscos, & haec talia omittam. A v D. At enim mihi hic cogitatio, & paene cupiditas. L I P s. Quae A v D. Improbula. nam cur non fas e statuis illis aureis argenteisque Deorum vel Principum, aliquid transeuntem abradere,vel resecare Z L I Ρ s. Netas homo, nefas. Tu e statuis Principum Z capite luisses violata illa sacra. Sed nec Privatorum
licuit. A v D. Nam quir sciuisse aut dixisset de nocte. L I p s. Disce, imperitus es, custodiam de cautelam antiquam. Miles in urbe excubabat, Urbanus ille & Uigilum ad templa, ad loca item publica: sed praeterea certus etiam Praefectus huic Statu rum custodiae, & qui militem haberet. Uocarunt id ossicij, i-
mitiuam Romanam. & Formula eius haec in Cassiodoro legitur: Lib.vM. Sictiusis domibus insidiari siet nequi um motum, quanto magis
in Romana ciuitate mdetur ussiri, qui in PLATEIs pretiosum reperit, quod possit auferri ' Nam quidam ΡΟΡvLVS COPIOSISSI-
Mus sΤATvARvM, pr m etiam abundant μι EQVM RVM M si fiunt cautela seruandi, quas in cura videntur a i. Tum vero addit: Ahiare per indictionem illam COMIΤIVAE ROMANAE tibi concedimus gignitatem. Omium tuum, in MILITEs confise tos, noctibus potius inuigilare compede :in die autem ciuitas siegsa custodit.
Atque hic est qui Gomes Romanur appellatus, quia Romam, &eius opera,seruabat. a C A P. Diqitigod by Corale
158쪽
Tri Harum magnis oleribus, Sm nominatim de
, de longius etiam eo φ nec Romam solum, sed quςdam
circa eam, ostendo Θ faciam, ut inter tantas opes & animos, me quoque largum fieri videas & benignum. Tria o currunt, praeter Ammiano dicta, vel maxime ADMIRANDA, VLGMquaeductus, Goacae. AvD. Non sustineo in nec reprimo: tu cloacas nobis inter magnifica, & sordes has inter illos splendoresZHoc vere est,quod poeta dixit: ultas nebulam star rec dudu. LIPs. Non sic dices,vide & audi:imo& sub terra thesauros tibi ostendam, & latentium quorumdam operum moles.
Sed ordine videamus:& primo iudiciu de his tribus Dionysij. Scriptor ille sub Augusto Romae fuit, & per viginti annos cim
citer vixit:ergo bene eam vidit,nouit,& ut viri ingenium diiudicauit. Proseri & eloquitur: Ego sanem tribus MAGNIFICEN- Libit r. TIssIMIs operibus Rome, ω e quibuου MAXIME APPARENT illius imperij OPEs, pono A v AEDUCTUS, VIARvM munitiones, CLOAC ARvM structuras. Neque id solum ad vTILITATEM eiusmodi operis resticio pedetiam ad IMPENDII sumptuumqmodum. Ecce,haec tria vult velut specimen & argumentum esse Romanae opulentiae & potentiae: siue ab usu consideres, siue ab impendi js&sumptu. Qui od ille censuit, tu accensebis, cum singula dispicies & intente lustrabis. Primae sunt quas illi non in Urbe solum, sed extra eam, ad longissima spatia, plurimas,& plurimo opere, muniuerunt. Stupor me habet, cum vel unam oppiam considero: de qua Procopium, non me, audi. Belisarius, in si etia Latins exercitum duxit, i Appia ad Luam mi . Hanc Appius Romanorum censer ante annos nongentos struxerat, in a se aederat nomen. Longitudinem eius quinque dierum sta. tio Nir expeditus post emetiri. Ao et be J -ά Capuam pertinet, ialatitudne,ut duo currus ex aduersio obuin libere queant peruadere σ
159쪽
xJ4 DE MAGNITUD. ROMANA Oppius ex alia longinqua tunc, et treor, regione excises lapides,
ω hos quidem siliceos, ac suopte ingenio durissimos, in hanc Niam νι-
hendos curauit. Ehιos planos deinde at laues reddito 'quadratos incisione saetos, iunxit , in ordine locauit, metalii nisilet et alteriis rei inserendo. Sunt tamen ita connexi, ω valide inter si haerent, et,steciem viseentibus praebeant, non conιunctos ita, sedcongenitos esse. Et quamuis tot iam saeculis atterantur, assiduis plaustris iumentis quertamen neque serie sus vel minimum exeunt in dimouentur, neque franguntur,aut 9uoremsisum amittunt. Haec Graecus ille scriptor,& oculatus arbiter, extra argumentum historiae suae accurate inseruit, admiratione inductiis, quaest ylum eis traxit. Exami nemus, & libremus. Ait, Appium ante annos nongentos struxisse.JImo oriringentos quinquaginta circiter, quod Fasti dicent. Si autem strauit lapidibus Appius: quid est, quod in Liuio legia
Lib xvi. mus, siue ululum Flaccum M. Postumium Albinum censeres,
as sternendas silae in urbe, extra urbem glarea ubinuenda marginandasque, PRIMOS OMNIUM locauisse ζ Quomodo enim primi omnium, cum hi fuerint Censores anno Vrbis D L x x x: at Appius aliquot aetatibus praecessit Z Quid, quod Flumnia via diu ante strata, & sub bellum Punicum secundum 3 An hoc Liuius sensit, glarea tunc primum stratas an potius, primos ipsos locauisse ἰ an denique ad 6enseres iunctim resertῖ per otium examinandum sit. Obserua autem in Liuij verbis, duplicem rationem sternendi,vel Glarea,vel Sillae. Quae utraque& Tibullo notata, ad Messallam: Namque opibus congesta tuis hὰ GLARE A dura
Sternitur, his apta iungitur arte SI LEX.
Obserua amplius, murrinari solere: quod caput sane erat, &Agger ille viae cum altiusculus, & instar puluilli esset sita solet: in firmiter archari& stringi lapidibus grandioribus adoras debebat, ne difflueret & spargeretur. Hoc murrinari: & ibidem etiam alij lapides duplices, Si ad usu in duplicem. Priores, Cippi quidam eminentes, in quibus insidere sessis, onera
reclinare, aut & ascendere ex ijs in equum fas esset. h crebriores dispositi per totam viam : altcri autem rariores, qui Ut Columellae exstabant, & notis numerorum incisi, milliaria notabant. Vtrumque hoc G. Gracchus instituit, Plutarcho n
160쪽
LIBER TERTIUS. IJStante: & gratum in vulgus fuit. Cur non esset y experti nos pcregrinantes sumus, nihil magis ad taedium, & fatigationem esse, quam ignaros spatiorum oberrare: & contra, refici animum ac vires ea signatione. Quinctilianus bene : Fartitio resi-rit audientem, non aluer, quam scientibus iter, multum detrahunt stigationis N ΟΤATA INSCRIPTIs LAPIDI Bus Oatia. Rutilius eodem pertinet: Interualia misse praestare videtur, Aut notat insiriptus MILLIA multa Lapis.
Hinc ille mos per Lapides computandi: quos Graeci ab hac notatione milliariuna, Σημα vocant: id est Signa, siue Notas. Sed pergit Procopius, Longitudinem viae Appiae, quinque dierum esse.) Quid Z uniuersae eius Brundisium usque non opinor. nec res est: sed Capuam dumtaxat, quo & Appius produxit:& verba Procopij ita dicunt. Notauit & Frontinus: Appia aqua
inducta est ab Appio Uaudio seensiore, qui ω Mam Appium, a porta
Capena e quea urbem Capuam muniendam curauit. Neque vero vltcrius ille potuit, cum nec ulteriores tunc Romani fines. Quis autem longius, & Brundisium usque muniuerit, in obscuro est: munitam tamen id constat. Ecce Strabo, Mam s- Lib V. piam Tamracinae facit mare primum attingere, Erundisium Uque stratam esse. Tacitus Libonem conuutauisse: utrum habiturus Lib. .
esset opes, quis viam Appiam 'Erundisium Uque pecunia operiret. 6'' Denique & Horatius: Brundisium mebus Numici via ducat, an Appi Producta igitur: an a Iulio Caesare, quem Plutarchus scripsit, piae curatorem factum, plurimum pecuniae in eam impendisi an ab Augusto, qui plerasque omnes vias per Italiam ipse, aut per alios, muniuit Nam Plinio accedere, siue is Nepos est, de Uiris itastribus, non possiun : qui Appium viam
Brundisium usique lapidibus strauisse 'ibit, unde isti Ap ta dicta. Nam hoc sane certum, loca ea id aeui, hostilia aut aliena Romanis fuisse. Tota autem haec longitudo eli, milharium circiter CCCL: nequis de quinque debus Procopio dictit ira, huc trahat. AvD. Atqui nec 'Capuam usque tanti sunt,nisi ignavo & P parum accincto viatori. Lips. Fateor, sed flexus ctiam suos & xori.
dcclinationes scito viam habu ille. Addit de latitudines ut V 1 duo