장음표시 사용
51쪽
'uaternione, ut Vocant, unico soleo comprehendere. Idem de arte gramm. libro VII, qui est de conn actione, cap. I. Aliquanto aliam, a Ve- , tere, ipsorum Romanorum, συν ιξε- Latinae docendae Ineundam esse rationem lubens agnosco: etsi interim tantam canonum , exceptionum qi emolem, qua pueritiae ingenia hodie obtundunt , neutiquam necessariam, imo noxiam maximopere esse sentio. D. Sitirmius, qui Cum MelanChthone communis Germaniae praeceptor salutari meretur, cum in aliis , quae de recta et solida iuuentutem docendi ratione scrip it. tum in Episti iis c Iasicis et academicrs, accurante venerabili Viro, ius To a DRANSFELDin Elect. Θmn. Gotting. S. Theol. Pros et faedagogiarcha, inter innumeros litterarum cultores de me quoque optime promerito, a. Ibis leorsim editis, complura in hanc sententiam habet, inflexione irque n mum et Verborum consuetudine magis et exercitatione , quam regu '' 'tis a puero comprehendi, syntaxin quoque regulis non nimis nu.. rosis. sed breuem, Verbis claram, et exemplis apertam esse vult, π TI. mp. I 3 et 'tuis. iv p. is. Racherius laudato libello cap. tu extremo, et initio cap. VI de grammatica . via reductiore et planiore docenda, agit fusius. Prae ceteris quoque Sanctii Mineruam Sc ηιν Grammaνις amphilosophicam, et consultat ones totas in hoc argumento Versari, neminem fugit. Roc Maresius pro grammatices latinae praeceptis lingua Verna Cula tradendis contra vulgarem conluetudinem pugnat acriter in epistolis philologicis bonae frutis plenissimis tib. I. U. XVI. ct bb. II. F. XXIX. Idem agunt Hauemannus in Amusio sect. ircap. II. Ingensellius in pera librorum iuuemlium, ubi de poesi latitia praecipit : Ge. Rouenhuius cap. xIu paediae suae: Comentur de methodo c. V . aliique, quorum verba exhibet B. D. As. Gebhardi Gymn. Mart. Eruns Rector. celeb. distri. I de vera methoda studiorum humanis rum , restimoniu δε-
52쪽
- g Conqueritur beatus Vir pluribus dicto locis de eom vnI llIό , qui
in iuuentutis institutione committitur, errorer quod, cum animus humanus tergemina praecipue facultate, voluntate, intellectus iudicio, et meis moria a Creatore suo praeditus sit, in perfectionem et exercitationem ultimae omnis fere labor impendatur e intellectui vero, aut iudicio potIus exacuendo, voluntatique ad bonum adsuefaciendae nihil aut parum operae locetur: quod memoria utramque, ut aiunt, faciat paginam . iudiciisum autem vix indirecte et ex accidenti tantisper demum perficiatur, et exacuatur, posteaquam tat annos immotum quasi iacuerit, et araneoso situ horridum. ἡ Erasmus Ro/ιrodamus supra Iam laudato de rationa stiadii tractatu rPrimum locum inruit, grammatica gibi Vendicat . eaque protinus duplex tradenda pueris, Graeca videlicet ac Latina. Non modo quod his duabus linguis omnia ferme sunt prodita, quae digna cognitu videantur: verum etiam quod 'traque alteri sic affinis est, ut ambae citius percipi queant coniunctim, quam altera sine altera; certe quam Latina sine Graeca. Α Graecis auspicari nos mavult Quintilianus: sed ita . si his litteris perceptis non longo interuallo Latinae succedant: sane Vtrasque pari cura tuendas esk monet, atque ita futurum , Ut neutrae alteris of iant. Ergo Vtriusque linguae rudimenta et statim, et ab optimo praeceptore sunt haurienda. Antonius Schorna sub finem dedicationis luculentae praemissae
e vimio de ratione docendae discendaeque linguae Latinae ac Graecas tractatui rfer Latina numquam poterit, nisi cognitio et comparatio diligens raeiae accedat. ex hac enim illa non solum aucta et abfututa est; sed etiam ea, quae horridiora videbantur et incondita. polita et emen. data. D ροR interiecta ,n hane sententiam complura: Si veri aestimatores rerum esse velimus, hanc linguarum inter se collationem tant/s opportuis nitates habere iudicabimus, ut utramque citius hoc modo simul, quam alteram separatim perdidiceris, quod Latina sine Graeca non intelligi, Grae-
53쪽
ea sine LatIna explicari et tradi non potest. Quam ob rem Latini sermonis studiosi eonsulere sibi melius non possunt, quam si a studiorum initiis iisdem fundamentis vitiusque linguae cognitionem exstruant, et iungant. 3 Non possum, quin uno alteroque exemplo illustrem, quae de mulis e lici operationum arithmetices, inprimis in tractatione fractionum comispendio attigi. Ita e. g. diuisio fractionum, quae peragitur multiplicatione per crucem, aut multiplicatione directa. si inuersa primum fuerit fractio diuidens , nihil alisci est, quam Compendium eius operationis, qua fra-etio diuidenda ad Enaiorem, eumque terminum esset euehenda , cuius numerator per numeratorem, denominator per denominatorem fractionis datae exacte diuidi posset. Enim vero multiplicatio denominatorum, ad exprimendam maioribus numeris eamdem fractionem necessaria, ob eo rundem nece ariam iterum per numeratores diuisionem, in simplicem numeratoris fractionis diuidendae multiplicationem per denominatorem diuiden iis commode mutatur. e. g. sint diuid .per Jeuehantur ad aequi ualentem
fract. iamque dividantur et per 3, 36 per ψ , erit quotus ' qui et
idem emergit per multiplicationem directam post in uersum diuisorem. Insigne porro compendium, uti in retula aurea , ita et in fractionibus, numerorum compositorum ad yrsmos reductionem praebere notutumque. At Vero ipsum abacum Pythagoricum, effictum, illam proportionalium numerorum reduct 8 ituitu suppeditare,. de quo Clausus ad Eue,l Elem. bb. V, p. .
quivalere qui numerum Utrumque primum, a nempe et 3, in eadem serIesue columna, in qua et numerator, et denominator, pari modo in fractionem ' componet, idemque ad latus utriusque, quo fractio constat .
54쪽
numeri, reperiet ν. eommunem diuisorem maxImum; et numeros Inter.
termedios- reliquosque omnes, progressione quippe arithmetica per
disserentias a , 3, 4, etc. crescenteῖ, proportionales agnoscet. Pariter e. g. ' adseendendo ad numeros in utraque columna primos statim deprehen
dentur aequivalere seul quod quantum non solum in fractionum, sed et
in regulae aureae tractatione sit compendium , dici non potest. Atque hinc patet, de quo et expetientia mihi constat, quod incredibilem praebere queat Vsum abacus Pythagoricus, seu tabula multiplicationis et diui- . sonis Vulgari decuplo maior, utrinque scilicet ad ioo deducta, inque Pin chartae maioris folio, aut aliquot foliis minoribus conglutinatis decenter exscripta. Ad regulam auream quod attinet, Itidem, alios docendo, experientium edoctus, communi illi methodo numerum tertium multiplicandi pesecundum, et quod inde conflatum est, diuidendi per primum, minime posthabendam alteram, ordini quoque naturali conuenientiorem rationem quartum proportionalem inueniendi, diuidendo secundum per primum, ut ipsa ratio, quoties se ilicet hic in illo contineatur, distincte patescat; et
hac deinde ratione multiplicando tertium , ut prodeat quartus, hunc toties continens, quoties secundus primum. Immo cum hoc pacta unitas ponatur primo loco: cum nomen rationis statim cognoscatur: eLm proin portioni Udoles elucescat claritiset cum inplerisque insigne etiam Operae fiat compendium : neque vulgari methodo Citius unquam res expediatur, nisi cum ratio est multiplex superpartiens, seCundusque primum , aliquo-ries contio is et e 'er aliquot eius partes: aeque huic, minus usitatae.
ac vulgas Dae aureue praxi tirones adsuefaciendos censeo, et feliciter ad sue fieri dep tehendo. h. Iru portionem animam esso matheseos, In aprico est: neque adeo
rum, Euct embb. v, vi, uti, vin illest fere aliud , quam proportionis Indolem, 'et in rificas adfectiones atque consectaria explicate : idemque In primis tacere mura/m, luculento a. lib. v. Euel. commentario, neC quidquam a mathematicis frequentius cum verbis , tum opere ipso usu Para, quam proportionem. Immo non matheseos solum, sed scientiarum omnium animam, diuinorum, humanorum que operum normam, Vitae ducem ν
55쪽
du ena, et sentiendi, et dicendi. et agendi magistram esse proportionem paullo penitius rem consideranti patet ostensumque haud ita pridem eleganter est a Uenerabiti celeberrimoque cAsp.cALvost, oratione inaugurali. iirscripta: Metron mentis uniuersale suo mensurat intellictus umuars tum facta, tum fac en-ἡa. Qitae de proportionis in constructione problematum algeb aicorum Vsu, aequalitate scilicet in proportionem resoluenda attigi, flarte N. Matheseos enm crearae mri, prima statim fronte, ubi de aequationibus simplicibus exponit; inque Francisci a Schooten tractatu de concinnandis demonstrationibus; in 'introducit ι ne ad merhodum Geometriae Renati des Cartes p. m. 364. seqq. neque non apud auctores alios in hoc genere versantes crebro Occurrunt. lὶ R. IV. von T Chirnhausen in trundiichcr Anuituet nutilichensissensibasen , absondorlico , γώ der Mathesi una Physica , p. Nedιι. Ir Diesemisse chas', die Algebra. so inder rhariae Philosophia matheseos iis,undderer vortrefit sit guetvan deo neotericis au ιesen Norden, recώ -eria uen , daris mare sichgan emo grosse Ichinar hesι einbsiden. Denn alia deren perationes viet uichter, ais die operationes arithmeticae. Darnae, merdensio se Ut, una duo vornebmsten fast in emem ierin exempei repet iret: dae prin-eipia besseheu in θών hvemgen, dasi man rudissimum quemque hierru brangen an. Der nutren aber ist vom ungIaubsicher Uschtig est. m) Uid. I. C. Sturmius in Philos ecisti . iusseri. vi matbιmatis, ra aera.