장음표시 사용
2쪽
ti Enchiridion, Hieronymo Uuou fio interprete.
quo Epictetra doctrina fundamenta
picteti prolixis libris est y st seriptorumi AE tus, Vnde cognosci potest qui vir auctori
iue iuerit. Idem Amanu. hunc Epictet, n libellum, quod Enchiridion im Σουὲ eiresi. scribitur, composuit, delectis ex Epicteti disputationibus philosophiae locis maxime necessariis, & animos vehementissime per mouentibus: ut ipse testatur in epistola ad Malalenum, cui Opus ipsum dedicauit, ut Mamicissimo suo, & maximo Epicteti admiratori. Finis autem libelli est modo sint qui obtemperent, Enchiridi quique his cognoscendis non contenti, praeceptis θυμε, ipsis assiciantur: eoque cum infixerint animis. vita quoque re moribus exprimant) animum nostrum in eam asserere libertate, in qua a parente&auctore Deo productus fuit: ut neq; formidet quicquam, neque ulla re doleat, neque ulli deterioli naturae seruiat. Enchiridion porro inscribitur, quod ut pu- io militibus, ita hic libellus iis,qui recte viverest ent, Paratus atque in promtu perpetuo esse deboat. Genus orationis est neruosum dc acre, ut qui Epicteti dimnino mortui non sunt,eo veluti stimulo quodam ctio. pungantur,& suas affectiones tum intelligant, tum ad eas corrigendas excitentur, alii plus alii minus.
3쪽
Qui vero his disputationibus noli afficitur: is non suis, δε nisi apud inserorum tribunalia corrigetur. Omnisa af autem doctrina haec, Naturae humanae fundamenta damὸntum. to innititur, quae posita sit in ratione & mente qu Codihm. si que corpore ita Vt artifex instrumento quopiam v-tatur. Qua de causa coniugium & procreationem
liberum, caeterarumque rerum expetendarum fructum homini concedit, Sic tamen , ut mentis vim&a corpore & a brutis affectibus ubique inuictam praestare, eorumque usum ad suum bonum referre iubeat. Externarum igitur rerum, quae in bonis habentur,quaeque cum vero bono consentire possunt.. , fructum, ut dixi, concedit, sed moderatum. Quaerita . AEt uero ab illo dissentiunt,ea plane relicienda essem Onet. Illud autem in his disputationibus mireris, quod eos qui obtemperant, & praecepta in vita o seruant, selices & beatos efficiunt, nec tamen neces se habent remunerationem virtutis post obitum Ansmoptim polliceri,quamuis ει hic omnino secutura sit. Quod immortali enim corpore, brutisque affectibus pro instrumen-,is iis utitur: 'ia ea procul dubio natura est, quae ab illis separetur, & post eorum permaneat interitum, ea nimirum perfectione praeditum , quae sit naturae
suae consentanea. Et ut animam una cum corpore
interire statuas: tamen qui praecepta haec obseruat, is perfectionem suam consecutus,suoque perfruens bono,vere felix est Sc beatus: sicut & corpus humanum naturalem suam persectionem consecutum, suo bono potitur, nec quicquam praeterea deside menti, rat. conciri est, & sententiosa, qualis praece- num consim ptionurn quas 'tam ηκας Pythagorei dictit, esse H sueuit. Atque etiam certo quodam ordine haesentiunt,&inter sese ubique sere cohaerent, ut longius progressis apparebit. Quamuis enim capita ... distincta sint: ad unam tamen artem omnia vitae humanae correctricem referuntur, & ad unum finem sermones tendunt, ut rationis particeps animus ad suae dignitatis conseruationem & luarum actionum naturalem usum excitetur. Etsi autem
4쪽
oratio clara est : nihil tamen fortasse nocuerit, eam Comment pro virili explicare. Nam &ipse scriptor ea magis Discopus. assicietur, eiusque veritatem rectius perspiciet: dc studiosis disputationibus huiusmodi minus assue tis,haec interpretatio indicis loco erit, eosque veluti manu ducet. Illud vero quod dixi. in primis decla- Luatuor virandum est,cu quo homine sermones isti habean- ra genera. tur, Sc ad cuius humanae vitae virtutem perducant eum qui obtemperarit. Neque igitur ad eum perti- α.nent, qui repurgare vitam suam studet sis enim, κως δαυηρὼs quantum licet, a corpore corporisque affectionibus refugit,&veluti totus in seipso vertitur) multoque a M'ηῖ- minus ad eum, qui contemplationi rerum est dedi- υς.
tus. is enim vita rationi consentanea non conte
tus, quantus quantus est , Deorum esse collega studet. Sed illis conueniunt,qui vitam rationi consen- γ.; --μα taneam consectantes, corpore pro instrumento v- ἶως - να tuntur: quique nec corpus animi, neque animum M vo'. corporis esse partem, neque hominem duabus constare partibus animo & corpore, censent. Talis enim δ'. ἔπιλυε
est vulgaris homo, demersus in materiae sordibus, ab eaque oppressus, nihilo magis rationis particeps animal quam brutum,ac verbo potius homo quam re ipsa. Qui autem verus homo esse studet, dc nobi- Verihomnlitatem suam recuperare cupit, quam Deus, magna vis osscium. cu' excellentia reliquorum animalium,ipsi donauit: is in eo elaborat, ut in vivendi ratione suum alimum, prout eius natura capax rationis seri, ita sequa tur , Ut corpori mens imperet, & super id sese efferat: eoque non Vt cohaerente parte, sed pro instrumento utatur. Huic enim & doctrina morum,st subernandae tam Reipublicae quam familiae ratio potissimum traditur: ad quas res hae disputatio-ies perti nent. Verum autem hominem eum esse, Corpus ani- cuius natura in animo rationis capaci consistat, in mi esse imprimis ostendit Platonis Socrates, cum Alcibiade frumetum, tuo disputans: qui hoc argumentum tractaturus Autoritata docet,qua vitae ratione quibus actionibus,ij qui si- Socratis hi paruerint,talem liqminem perficere queant. Vt probatu n
5쪽
enim corpus naturalibus motionibus intendendis exercetur & corroboratur: ita etiam animus, per naturales actiones naturam suam ad habitum naturae congruentem perducit. Sed nihil fortassis horum sermonum explicationi obstat, ac potius necessarium est, id quod Epictetus pro concesso sumsit: hominem vere esse animum rationis capacem, qui corpore ut instrumento quodam utatur: antequam ungulas partes explicemus, in primis declarare ac demonstrare. Epictetus enim tali homini conuenientibus & propriis actionibus ob oculos postis, hortatur&exstimulat sectatotes suos ad eas cognoscendas &exsequendas,ut quod diximus, naturam nosti am perficiamus. Caeterum eum esse vorum hominem, non demonstrat: sed pro concesso, AnimusD- ut dictu m est,sumit. Socrates igitur exemplis rerumbra, eoum in oculos incurrentium usus, hominem ut scalpel- malleo com- lo,ita manu etiam ad opus uti3 deinde illo adiun-poratur. cto, alium esse utentem, dc aliud id quo is utatur ut instrumento: colligit, hominem esse, qui corpore pro instrumento utatur. Vti autem corpore pro in-drumento cum in artibus, tum aliis actionibus,
. ha rario non aliud nisi animum ratione praeditum ' quia a Urim corpore pro instrumeto utatur J Deinde ex his con- eludit: id quod corpore utatur, omnino imperare ei quo utatur: idque hac diuisione proponit,hombnem necessario vel animum esse, 'et corpus, Vel v-trumque. Quod si homo corpori imperet, ipsum vero corpus sibi non imperet: hominem corpuς non esse, constare: ac neutrumque quidem simul, eadem de causa. nam si homo est, inquit, corpori qui imperet, corpus autem sibi ipsum non imperet: Fabri estim nullo modo utrumque simul imperabit. Denique perrum, in rucorpus per sese immobile ac mortuum est,animus vero est qui moueat: & quoniam in artibus videmus artificem esse qui moueat , instrumenta vero artis quae moueantur: perspicuum est,instrumenti Vice esse corpus, animi respectu. Is igitur est homo ec qui hominem curare voluerit, animum cureeopori
6쪽
oportebit ratione praeditam, & in propriis eius bO ,, nis versetur . nam qui corpus curat, non bom inςm iii eis uanee ea quae sunt hominis curat, sed init umentum otiam Qui vero pecuniae & id genus aliis rebus studet,nec . hominem curat, nec hominis instrumentum; std 1, mastis quam pecu-
ea quae ipsi instrumento seruiunt.
Simplicii Commentaris,neronymo i . Quoso interprete. E p I C T E T V S. . E S quadam inpotestate nostra sunt:
dam non sunt. In nora potesate est, vianio, appetitio, desiderium, auersatio: ct ut uno complectar verbo, qualibet nosra
s IMPLICI TRIN nostra potestate ea esse dicit, quae nec ab alio In nostra habemus, nec ab ullo alio impediri possitnt: cu- pote te
iusmodi sunt, motus animorum, qui intrinsecus esse. suopte iudicio & arbitratu eientur. Voluntas enim ἡ-- extrinsecus moueri non potest. Quamui. enim id iamin m. quod expetitur, extrinsecus sit: ipse tamen motus ad illud, intrinsecus est: veluti, hoc illo ve modo. sentire de rebus, ut diuitias, aut mortem, aut aliud eius generis, vel bonum, Vel malum, vel neutrum esse. Cum igitur sic aut aliter quapiam de re sentimus,sue nostra sponte, siue edocti ab aliis: non picas.&psittacos imitabimur, qui id quod docentulgarriunt, nec intelligunt quid dicant. Neque enim ut psittacus dicit se conditum bibiturum: ita & nos dicimus, haec opinio atque persuasio noster motus est, aliquando extrinsecus excitatus, dc prouocatu baliquo docente, non tamen ab eodem insertur.
7쪽
sic alicuius rei appetitio intrinsecus dc ipsa oritur,
etsi res quae appetitur,extrinsecus est. Vt enim ain petitioni occasionem illa praebeat,ipsa tamen appetitio tota est intrinsecus. Neque enim ut ii, qui per
impulsionem alieno mouentur motu, extrinsecus
suam motionem habent,ita hic quoque fit: sed potius ut in iis,qui suis viribus excitantur. Talis est dei appetitio cum sit animi velut extensio quaedam ad id quod appetitur, & declinatio appetitioni contra, ria, quae est auersio dc fuga ab eo quod declinatur. Constat autem opinionem, quae est cognitio quae- ξ ε --dam a ratione gubernata. digna homine, antecedems , v xξ i re Quae cum in eorum aliquo versatur,quod nobis bonum malumve est, aut esse videtur: omnino propenso aut auerso commouetur, appetitio se- φηθqμiιμ' quitur. Prius enim quam appetas rem desideratam,&lectaris, aut eam quam declines,quae est rei desideratae contraria, auerseris: animo propendeas aut abhorreas oportet. Ac Stoici quidem a petitionem dc auersationem, tum desiderio, tum declinationi praeponebant iis animorum motibus,
Ira se evi- qui desiderium & declinationem praecederent, condititi et em- sideratis. Caeterum brutae appetitiones irae&cupi perie corpo- ditatis, contiguae corporibus, d vita quaedam corrum orta, porum,adeo ut ex eorum temperie quasi effloresce- non plane re videantur: multum habent alieni motus, nec
sunt inpo- plane sui iuris sunt: neque proprie in eorum quila te hο- aliquid desiderant ,potestate sunt, quamuis intrin- minis. secus&ipsae cieantur. Atque etiam ipse particeps Animineor rationis animus, cum sese corpori dediderit, dc brupora velfer- tis corporeisque motibus : veluti neruis quibus-uire velim. dam trahitur atque impellitur, neque iam motus pararepo- suos habet lia expeditos&solutos. Cum vero idem resi. sic agit,ut eius naturali actioni conuenit: tum libore & sua sponte, intrinsecus a semetipso cietur. Acin tali animo,quidnam in nostra potestate sit, citra
controuersam cernitur. Quod ut accuratius cognoscatur , quid nam & quibus in rebus sit, utque xadicem hominibus id esse ac principium bene be
8쪽
teque aut contra vivendi intelligatur, rem paulo altius repetamus. Omnium rerum fons & ps inci- Demonsο- pium est bonum. Quod enim ab omnibus appeti mnis boni. tur, de ad quod omnia referuntur: id omnium re- rebud condirum est & principium & finis, di id quod bonum est, sis bonitatε
omnia producit, tam media quam prima & ps stre- suam non exma. Verum prima quidem, sibique contigua, simi- aquo com-ha sibi ipsi producit, una bonitas multas bonitates, municati& una simplicitas atque unitas clic at enim nobis declarandae rei causa & hisce & aliis id genus uti voeabuliso quae omnes alias superat, multas Unitates, Vnumque principium multa principia. Idem enim θηρη' est unum, principium bonum,& Deus. Deus enim Vnum,prio princeps est di causa rerum omnium, primum au cipium B tem etiam simplicissimum esse necesse est. Nam num De M. quicquid compositum est, utcunque compositum sit di multiplicatum,id est uno posterius, estq; multitudo: & ea quae bona non sunt, bonum appetunt,
ut se ipsis excellentius, quodque ipsum principium
non est, omnino a principio ortum est id principium vires habere summas atque uniuersas necesse
est. Amplitudo autem virium & quasi abundantia in eo sita est, ut cum omnia producat a seipso: similia producat prius quam dissimilia. Quapropter multa principia unum principium, multas simplicitates, multas bonitates continenter a se ipso producit. Res enim omnes cum inter sese differant, se ram stanisque differentiis compleantur, ad unum singulae quo, o ex suum principium reducutur. Veluti,pulcra omnia, quo, is per ruaecunque & ubicunque sunt, siue in corporibus que omnia. ue in animis, ad unum reducuntur pulcritudinis fontem: sic etiam moderata, sic vera omnia, itemq; principia omnia, cum primo principio cohaerent, quatenus principia & fontes & bonitates sunt,cum ea qua decet diminutione & proportione. Quam autem rationem habet unum illud principium ad res omnes, eandem habet unumquodque principium ad eam multitudinem quae sub ipuus propri tate continetur. Neque enim aliter fieri poterat,
9쪽
quin Vnaquaeque multitudo, discrimine aliquo separata, ad suum illud principium contenderet, a quo omnibus una & eadem forma affulgeret.Omne enim multitudinem unum antecedit,& omnis quq in multis rebus est proprietas ab uno ad multa pomrigitur. Omnia igitur singularia principia in toto consistunt, ab eoque cientur, non ratione interualli, , neq; loci: sed ut in xoto partes,&vt in uno multitudo,& in unitate numerus. Illud enim est omnia, ante omnia: & in uno principio multa principia multiplicantur. & in una bonitate multae bonita- tes sunt collocat . Atque illud non est principium, re unumquodq; reliquorum, aliud pulcri,aliud voritatis, aliud congruentiae, aut alterius alicuius rei, sed simpliciter eoru quae sunt principium, sed principium principiorum. Oportet enim principii proprietatem non a multitudine incipere, sed in unam Teati stiri- vilitatem colligi principium principiorum. Ac pritus immu- ma illa quae a pii mo bono producuntur, quia cum tabiles. hoc cohaerent: a bonitate non recesserunt, cum immobilia & immutabilia sint, & in eadem semper bhatitate collocata, non indiga boni: quia per se Animi par bonitates sunt. Caetera vero omnia, ab uno bonoticipes boni- & multis bonitatibus producta,cum remota sint ablatis. eo ut per se bona sint, dc immobiliter inessentia diuinae bonitatis collocata: participatione habent Extrema, bonum. Verum extrema, & quae aliunde move boeest, cor- tur,Veluti corpora, sicut&.essentiam& motum ali-pora cientur unde habent, nec ipsa cohibere sese possunt: propi aliunde. rea quod diuisionem admittunt, & instabilia sunt, nec tota per totum sibi ipsis ita consentiunt, ut 6 Animi per numquodque totu sui totius sit causa: nec sese m sese motien- uete possunt, quia per sese mortua sunt & expertiatur, is eor- spiritus: ita & bonum suum extrinsecus habet. Me-poramsuet. dia vero infra naturam immobilem,quae semper sui similis est eodemq; modo se habet, subsistentia, sed
extremis quae aliunde mouentur praestantiola .m
uentur illa quide, sed a se inetipsis mouentur,& non extrinsccus ab aliis quibusdam, ut corpora. Huius 1 - modi
10쪽
modi sunt animi, qui & seipsos & corpora mouent:
eoque corpora, quae intrinsecus mouentur, animata dicimus: quq vero extrinsecus tantum, inanima, cum scilicet animus. qui a seipso mouetur, etiam corpora mouet. Qui si corpus ita moueret, ut ipse ab alio quopiam extrinsecus moueretui ipsum corpus ab eo proprie moueretur, quod animum moueret.
Ea igitur natura quae a seipsa cietur, vi inferior im- Medii annmobili. quaeque participatione bona redditur,mo- mi bonum uetur illa quidem ad bonum: sed a se ipsia mouetur, appetunt. 3c non ab alio: illudque dc desiderat & vehementer appetir,eiusque propitae motiones sunt hae: solicitudo, appetitio, desideri u & delectus, quae a Graecis dicuntur ἔφεας ori ορεξις e. μη C, άθεας. Ac princi- . . .pς. quidem animi, ut ab iis quae per sese bona sunt in' m pri continenter producti, etsi nonnihil illis inferiores, p quia bonitates non sunt, sed bonum appetunt ta ρηρ
men ut illi cognati, arctissime&indiuulse illud appetunt, Voluntatem' α ρε- vniformiter ad ηρ' -δονς- illud intentam habent, nunquam ad deterius declinantes. Quod si capiendi consilii deliberatio se
enim αροώρεαν hic vertere liceat) alia aliis anteponit, & aut e duobus alterum , aut unum aliquid e pluribus amplectitur : nulla fortassis in hosce animos cadit deliberatio, ni quis ipsam eo vir evocet,quod prima bona amplectatur. Animi vero Humani hominum, quorum illa ratio est, ut ea coniungant, nimi, cov dc inter sese quasi deuinciant, quae perpetuo supra rMaddicti perpetuoque infra manent, ea pia diti natura, ut desideriis, di ad haec & ad illa se conuertant: si ad superna libertatem illa toti inclinarint,simplices habebui &aduersario suam ami carentes appetitiones luas , suumque delectum. tunt. Cum vero ad superna conuerti nequeunr, eo quod etiam secundum conuersionem ad inferiora agere volunt, quae&ipsa ideo eis insita est, ut animentci moueant ea corpora quae per sese & inanima sunt, dc aliunde cientur: utque gubernent ea, quo rum illa ratio est ut alieno motu aliquid boni co sequantur, quique suo motu ea mouent quae alium