장음표시 사용
11쪽
de cientur: tum igitur eum sunt iis assxi rebus atq; dediti,quae res oriuntur atque intereunt,&ad boni priuationem prolabuntur, voluntas eorum sήρεως)aduersario carere desinit: semper tamen ad res ex :nseati ani pexendas&bonas fertur, siue illae vere bonae sint. mi, tum υὸ siue ob adiunctas voluptatis illecebras falsa boni ro bono G specie blandiantur. Nam quia cum vero bono sem-cidunt, tum per&Vera Voluptas est coniuncta, ubicunque ani- in errata, mus adumbratum aliquod voluptatis simulacrum
peccata, em animaduerterit, non considerans verane ea sit, v
lamitatιι roque bono cognata, an vero sallax dc adulterina incidunt. boni Vmbra,tanquam ad bonum accurrit: nee illud expendit, multo plus inesse molestiae tam conseri si μως quentis quam antecedentis. Neque enim eis dei q*βm meVis ciatur quisquam, nisi prius famis molestiam sense-ο tet Iucst' rit - neque potu qui non sitierit, molestia denique D πρωρής, cum voluptate cohaeret. Proinde si voluptatem quq bibendo percipitur, inhibueris, sitim adhuc inesse videbis: voluptasque durat, quandiu molestia ei adhaeret. Nam ubi fames, sitis, algor, aut simile ali- quid sedatum fuerit: suauia illa esse desinunt, ac potius aduersafiunt, & fastidium cient. Omnino
certe molestia eos comitatur, qui voluptatis impulsi illecebris,excedunt modum,& e iucundi boni. studio peccata nostra omnia oriuntur,sicut e studio veri boni recte facta. Ac propter οἰχεαν προωρ πιν.& bonum & contrarium consequimur. Nam cum voluntas soluta puraque dc in ipsius rationis potestate fuerit, a qua natura nostra pendet e tum ad restiue a vim. vere expetendas & ad veritatem fertur. Quare pro-G -ce prium animi bonum virtus, a Graecis ατ 1 dicitur, r quod proprie sit optabilis, dc vera optione com Paretur. Sin brutorum affectuum cupiditates secuta fuerit, & id quod horum est, suum duxerit: falsum tum habet delectum. In nostra enim potestate esto seims &-εm nostra. Nam opinio, appetitio, desiderium & declinatio ad Wρεαν & συα ρι-ν re
seruntur, quae omnes sunt internae animorum mo
tioncs, ct non extetnae impulsiones. .Quapropter
12쪽
dc his dominatur: eaque de causa & Deus dc leges c,sem,
di hominesprudentes.consilium&voluntatem in- .c tuentes. ut quae in nostra potestate sint, peccata re- - cteque facti discernunt, non autem ipsas actiones quae in nostra potestate non lunt, quaeque o nulli ... hi ac voluntatibus discernuntur. Nam caedi non voluntariae, ut que non consulto neq; arbitratu nostro facta sit,quaeq; in nostra potestate non fuerit, Venia datur. Qui vero iure meritoque aliquem occiderit, ietiam laudatur. Ita non ipsae actiones laude aut vituperationem in sese continent: sed consilio&vo,
luntate, quae in nobis sitae sunt, distinguuntur. Recte igitur Epictetus ab his suae institutionis exordium sumsit: & nos,uti huc omnia nostra consilia i e- seramus,monet, ut qui ex iis & bona de mala consequamur. Cum vero dicit res alias in nostra potestate Epicteteare esse.alias non esse: non totam rerum naturam par- r mluso,titur, sed eas tantum res complectitur quae in nobis no natu- sunt, & coni unctae nobiscum. neque enim ullam x m uniuerhabet adaequationem contentio, quae diuisiones si ra, moddecet,si quis diuisioni eorum,quae in nostra potesta. hqm merete sunt, opponat omnia quae & in mundo & supra fermr. mundum sunt. Sed quoniam sunt qui negent quic- Fatu se Forquam esse in potestate nostra, nonnullique omnes tuna liberta astiones nostras omnesq; casus necessario fieri exi- ti volunt stimant: alii vero casu fortuito & te mhre,quasi nos tu opponum
cylindri instar agitemur: satis quidem essent ea que turi iam diximus de ordine eorum quae in nostra potestate sunt, deque delectu & voluntate, quibusque declarauimus non posse fieri quin ita se res habeat. nihil tamen sortasse prohibet, seorsim etiam, dc ex ofesso verbacontra istos facere, qui voluntatis li-ertatem tollunt. Ac casus quidem,&negati Oli' i NihiInribertatis,& fortuitum, si ita dicuntur, quasi no sine tuito geri, aliquo praecipuo fine agamus : neque Vera est ea sid ade. ιά
oratio: &, vera ut esset, non in omnibus actionibuε f. . nostris vera esset. Etenim artes & naturae omnes gri omnia.
metam quandam & finem sibi proponunt,ad quem ab initio ad extremum usque actiones suas Omnes
13쪽
manis a bitrii. a. Nes inopia. nes o lectis,neque habitu cogi opperitione.
I. Inopia. Σ. Obiectu. 3. Habitus,
reserant. Atque adeo omnis omnium animanti
ummotus&actio, boni alicuius gratia suseipitur siue id vere bonum sit,siue tale esse videatur. Nam& mali fuga tanquam utilis, fit propter bonum. Sin aliquis fortuitum sic accipiat, quali id quod desideretur,aut fieri nequeat, aut non expediat s sicut temere&fortuito medicinam aliquem propinasse dicimus, quae aut prodesse nequit, aut aliquando etiam obest) ne is quidem voluntatis nostrae libertatem sustulerit. Non enim eorum modo quae fieri possunt, quaeque prosunt, appetitionem de fi gam pelies nos esse dicimus : 'sed eorum etiam quae fieri nequeunt, quaeque nocent. Quare non ea modo quae recte, sed & ea quae perperam fiunt, in nostra eise potestate dicimus. Qui autem opinionem dc appetitionem, coactam, non liberam, nec in potestate nostra esse dicunt, atque adeo nec delectum nec consilium, ut quae aliunde moueantur, & non intrinsecus a nobis progrediantur: hi partim inopiam causantur quis enim esuriens aut sitiens aut algens Velit nolit, cibum,potum, calorem non appetit 2 Qujs aegrotans non desiderat sanit
tem Z) partim illud ipsum quod opineris,quod appetas, quod fugias, volentem nolentem ad se a trahere dicunt. Quis enim, qui vel minimam arithmeticae partem didicerit, bis duo esse quatuor non existimet D Quo pacto igitur tui arbiti ii sit sie existimare,ac non potius hoc ipsa rei natura cogat Quis vero bono & pulcro rebusue contrariis aniam aduertis , non & illa expetat, & has declinet, iis
ipsis impellentibus Z Nam & praestantissimi quique naturae rerum indagatores, id quod appetatur primam mouendi vim habere dicunt. Id vero quod aliunde necessario plane moueatur, quo pacto adhuc in nostra esse potestate queat Z partim
eius qui appetat affectionem causantur, ut quae necessario moueatur ad id quod ipsius natura ferat: cum aliter facere non possit, quin hoc modo appotat: Nam temperantiae habitu praedulus, tempe-
14쪽
rata facta de studia desiderat:iintemperans, intemperantia: nec in alter1us utrius potestate est, quamuis velit, non sic appetete. Nonnulli certe quidem, quamuis appetitiones suas moleste ferant, easque cieri nollent : tamen ab habitu & consuetudine impςlluntur ad res a sese desideratas ob iisque alieno motu pertrahuntur, plane quasi in ipsis situm non sit facere aliter. Ac de rebus qui gnarus earum est, vere,indoctus, male sentit: neque aliter fieri po- test. Neque enim ullo modo sciens falsum opinari potest neque rudis verum. Nam penes rudem quiadem est, opinari falsa: non falsa, penes scientem.
Neque enim rudis falsum amplecteretur . si penes ipsum id esset, & doctus, si penes ipsum esset opinari vera: falsum etiam opinari posset, si quis id eum velle largiretur. Vt enim sensilibus in rebus fieri nequit ut sensus integri re vigentes fallantur: i ta seres in iis etiam habet, quae ratione percipiuntur. Atque haec sunt, quae dicere ii queant, qui libertatem voluntatis tollunt. Mortales autem plurimi, I M. Farasitatem coeli conuersionem, ut caeterorum omni- um caeli co-um, sic & appetitionum nostrarum, itemque opini- uersione nononis & delectus statuunt esse causam, astrologo- rodere libem rum subnixi testimoniis, qui e positu astrorum in t tem vo-Πnesi pronuncient,alium fore voluptuariu, alium luntatis auarum, alium Musarum& sapientiae amatorem: appetitiones praedicant, sese per aetatem ostensu-ni. Qui vera si dicant,omnino necesse esse exsistere appetitiones fato insitas, nec situm in nobis esse Vt alias proferamus. Quomodo igitur penes nos erit, hoc aut illo modo appetere, si omnino necesse nobis est, nolentibus volentibus uniformiter ad
hoc illud ue desiderium incitarit Haec dc id genussia contra libertatem voluntatis afferri queunt, ' quibus id essici videatur,ut neque appetitiones, ne que declinationes, neque consilia nostra in nostra potestate esse vide
15쪽
inserit aut cogit sed motiet is excitat anet,
REFUTAT IO OP II IONVM quae Epicteti diuisioni repugnare
I. Aduersus rationem de egestate,dicendum est: eam non inserere appetitionem. Multa enim pro sus inanima, ut stirpes, qualitate pliqua egentia, velut humiditate aut siccitate, aut caliditate aut frigiditate : tamen eam non appetunt, quia Vi appetendi carent. Nam quae appetunt, eadem etiam sentire id quod appetitur, necesse est, &ad id mo- ueri. Nec tamen appetiueum inserit egestas : sed id quod appetendi vim habet, aliqua re egens, ad egestatem propulandam,appetitum prouocat. Neque
vero pruritus nobis manus inserit, sed manus pruritum sedant. Neque etiam a vitae necessitatibus asetes inseruntur, sed animus ad eas necessitates subi uandas excogitat & opponit artes. Omnis enim appetitio, motus internus est animi appetentis, ab co ipso progressa, non extrinsecus inserta. Ac brutarum animantium vita,quae corporea est,neque sere quicquam habet quod supra corpora velut emineat: in egestate corporis, tanquam sibi propria, uniformes habet appetitiones. Vii de hae coactae videntur,& non liberae. At hominis animus rationis particeps, eo quod in medio situs est, triplici ratione praeditus, unaqua ad deterius, corporeum illud &brutu,altera qua ad seipsum: tertia qua ad id quod praestantius est, mouetur: triplicem quoque vitam& appetitionem habet. Ac quando corpori,& brute corporis vitae sese dediderit: tunc illius egestatem, suam esse ratus, necessario una cu illo appetit. Et liquest appetitio illius, quae libertatem controuersam habeat. Cum vero suam vitam vivit, aut praestantiorem: tum & appetitionem habet ei vitae consentaneam eiusque bonum desiderantem. Huius igitur animi vere est ea a utoi iras, ut haec aut illa desideret: ut qui appetitionum plura genera a natura
16쪽
insita proferre possit,alia deteriora, alia praestantiora, quorum illis vitiosus redditur, his virtute augetur. Nam is delectus qui praestantiora amplectitur, Verus dei verus delestiis est. Unde Jc tape fit,ut corpore egente, esuriente & cibum appetente, animus ieiunium ultro desideret,vel ob legem aliquam ita iubentem, vel propter corporis sui ue ipsius curam. Perspicuum autem est, licuisse illi. tum una cum corpore appetere, id quod plerique animi faciunt. Sed maioris boni desiderio,appetitiόnem aliam profert. Animi igitur ratione praediti respectu,Epictetus hoc alioue modo appetere, in nostrae me potestate affirmauit. Qui vero appetitionem a rebus appetendis excita - petitiori dicunt: verum illi quidem ex parte dicunt, sed quomodo a non quantum ipsi putant. Hae enim animum ad rebus aρρ appetendum non ira mouent, quasi is aliunde ciea- tendis exciatur, cum suggerunt susceptionem sui, idoneam ad tetur. prouocandum id quod eas amplecti natura solet. Vt enim res subiecta sensui, sentienti sensium non inserit, neque id, quasi aliunde moueatur, ad se attrahere selet, sed sese offert idoneam quae cum eo
coniungatur, cuius natura coniunctionem illam admittit: sic & res appetenda suam conuenientiisam proponens, prouocat animi ad sese desiderium, qui ad illud aptus est. Quamobrem rebus appetendis propositis, alii eas appetunt, alii non. At si res appetenda eam naturam haberet, ut appetentem coeteret, & motus ab ea inderetur, necesse omnino
esset eam appeti ab iis quq appetendi vim haberent:
quamuis alia magis, alia minus. Ac ne appetitio quidem illa esset, sed impulsio aut attractio violenta,qualem in corporibus cernimus. Nam appetitio extensio quaedam est, manente eo quod appetit, re non recedente : quemadmodum manus extendimus, quamuis loco non moueamur. Est igitur ap- Decipimur petitio motus quidqm noster latrinsecus: itemque Jecie recti- opinio, dc similia. Verum is motus alias conuenien- que, boniter ad rei appetitae&opinatae naturam fit, alias ab ea recedit, cum nos ad aliquid appetedum serri y
17쪽
a tam . cui plus inest quod auersati debeamus: quod que ali uid appetendum ostentat eliciendi appetitus causa, sed iugi endum aliquid in se se occultat. quod propter perplexitatem adumbrati boni, inesse
Exemplum non animaduertitur. Nam qui furatur,dum ad o-
furis. pulentiae simulacrum, Arem appetendam sertur, rem fugiendam tali opulen lae adhaerentem , quae animum cum primis iniuri sim facit, neque nouit, neque veretur. Captiuitatem porro &supplicium, quam solam in hac appetitione calamitatem centit, obseruorem cupiditatis rei icit: illud vero am- plectitur, multos qui talia factarit, non deprehendi. Res quas- Possumus igitur rem quae appetitur, examinare, sit petitu exa. ne reuera talis,an simulacrum duntaxat appetendae minanda. rei adumbratum habeat: ut modo de opulentia dicebamus. Atque illud magis etiam in 'ostra potestate est, ut nostram appetitionem erudiamus dedoceamus,ea quae proprie appetenda sunt,appetere,& simulacris non falli. Aduersus eos aurem qui di- ρς itis eunt, quoniam appetitus appetentis, & opinio opi Moerceralo' nantis, suapte natura ad suum appetibile di opina- bile feratur, non penes ipsum esse, ut sic ςontraire feratur: sicut neque penes glebam sit deorsum serri. - nam alioqui surium etiam ferri posset. Aduersus
Mi his h igitur dicendum , duplicem esse necessitatem ivnam libertati voluntatis oppositam, alteram cum eadem coniunetam. Externa itaque libertatem tollit nemo enim qui extrinsecus aliquid facere cogi- Interna. tur,aut no facere, libere agere dicetur Interna vero cogens.omnia pro sua natura agere, haec magis libertatem confirmat. Quod enim per se mouetur, pro natura sua moueri a sese necesse est: neq; pro- . Pterea ab alio mouetur. Neque enim extrinsecus necessitas ea prouenit,sed cum eius quod per siem uetur natura coniuncta est eamque conseruat & ad
Nabis sis suas actiones producit. Quod si habitus etiam potesate . melioris & deterioris sibi ipse causa est animus. ominis. propter obedientiam & contumaciam: actionum etiam cause, quae ab habitu oriuntur, illi erit ascribenda.
18쪽
benda. Neque tamen in omnibus libertas & pote- - has nostra eo metienda est, quod etiam contraria . sacere possit. Nam animi, bono semper assixi,bo.
numque amplectentes , Liberum etiam delectum . .
habent: neque enim s delectus coactus est j&bo.
no suo semper inhaerent, neque ad contrarium Vn' iis, quam abstrahuntur. Nostri vero animi dum quidem boni sunt,bona appetunt: cum vero mali sunt, mala. Itemque a vitio transeunt ad virtutem, si curentur: & a virtute ad vitium, si negligantur: atque utrumque faciunt arbitratu suo, nullaque necessitate coacti. O uare nullius vitii causa in Deu conferri Cur DE potest. Etenim secit animum qui malus fieri possit, ancibiliani eo quod non prima illa tantum condidit, sed media mo fecerit etiam &postrema: ri ita omnia perfecta redde- hominem. rentur. & prima vere manerent prima, non autem extrema sterilia, imbecilla euaderent, materiaeue permiscerentur. Fecit igitur animum qui malus seri posset, Deus qui bonus est, ob diuitias suae bonitatis. Nec tamen aliter eum fieri malum passiis iest nisi ipse voluisset. Aduersus eos autem qui di- Animus a eunt satali conuersione non actiones modo nostras, imsid di appetitiones cogi, nec quicquam liberum no- ritus expers, bis relinqui, nec libertatem aliud nisi nomen inane asideribus esse, dicendum est : siquidem rationis particeps cogi nequit. animus ortus atque interitus expers sit quod nune ut concessum sumatur, demonstrandum alibi: licet Stoici aliter de eo sentiant si igitur ortus atque interitus expers sit rationis capax animus, ipse a mobilibus causis effici atque affici dici non potest. sed instrumentum eius, hoc est animal, quod st corpus vitae partiseps, hoc inde commutatur. 'vμε νε Mobiles enim causae pro diuersa ad terrena habitu 'ρ v ssi prεdine, alias alia efficiunt: instrumentum vero pro ducitur aptum animo,qui eo est usurus. Vt igiture discrimine instrumentorum artis , usita os eis arti prης ρ-
19쪽
aeae Ast is xxi ctiones atque opera dignosti possunt naiam,8 kὸbis qM,' xxibu excellunt,etiam instrumentis melio . - ψ ribus utuntur sic astrorum periti, instrumenti na- , γ' turam e causarum discrimine perspicientes, etiam ω de habitu eius qui instrumento sit usurus, conie- . cturam capiunt, ac frequenter scopum attingunt. Nam plerique animi, incorruptis praesertim rebus
publicis,in quas onerati vitiis, amissa pristina dignitate contrahuntur, cum sese instrumentis effusius
dediderunt, iis non iam ut instrumentis suis, sed ut
. sui partibus utuntur: itaque suas appetitiones proserunt corporibus accommodatas. Ad haec, fatalis conuersio consentanea est prodiictioni animorum, qua conuersione animi corporibus inseruntur, non ita quidem ut ea cogat animos haec aut illa appetere, sed ut cum eorum appetitionibus consentiat.
Quemadmodum igitur in urbibus sacra temporai di loca religiosiores homines eodem congregant: ad populares vero voluptates idonea, eos qui peius vivunt Sc petulantius contrahunt: atque ita e locisci temporibus etiam de appetitione & habitu eoru qui conueniunt, capi coniectura potest: sic etiam e temporibus & locis fatalis conuersionis, de animis qui ei conuenienter generantur, pronuntiare licet. Cum enim pro ultrice diuinae bonitatis forma habitudo fati congruens huic loco suerit: tum in eum locum animi, qui supplicio egent, demittuntur. In omnibus enim vim congregandi similitudo cinecessitudo habet. Fatum igitur, cum appetitiones animorum non cogat, neq; libertatem tollat. sed ipsi animi nunc cum hoc, nunc cum alio fato consentiant,dc pro sua dignitate paratis instrumentis, quod modo dicebam, conformentur : non mirum est, quas appetitiones habituri sint,e fatali con- Agenus uersione gnosci. Ac vitae quidem genus ample- neces riu, ctrantur animi p o suae prioris vitae dignitate & ha- ρήμαρ-- bitu. Vita autem bene aut male utendi facultatem 4 ς mera in semetipsis habent. Vnde ut, ut nonnulli merca-
si toriam amplexi vitam, bene vivant: di. qui Philosophiae .
20쪽
phiae studium prae se serunt, turpiter se gerant:quoId vitae quidem genus ipsum , veluti rusticum aut
mercatorium aut Musicum, tum ipsi animi sortiuntur, tum locum eis pro dignitate assignat Deus: vitae autem qualitatem, animi suo arbitratu adiungunt. Proinde & laudem inueniunt,& reprehensionem incurrunt, pro diuersa Vitae ratione. Ac ne ,
improbum quidem quicquam a fato inseritur, ut B ery vim quidam affirmari non dubitant: eo quod callidi . t Ρpuerorum amatores atque adulteri nascantur. Etsi
enim quidam astrologi vere haec praedicunt: ideo te ώς vino accidit, quod nos talem proprietatem inde ortam, μβter A cor vel moderate vel immoderate suscipimus. Etenim mentis deprauatio & calliditatem & foedam libidianem gignit. Nam qui siderum impressionem moderate suscipiunt,adolescentiam tuentur: deque ea bene merentur. qui vero immoderate, pestes eius& corruptores evadunt. Nam & qui solares radios oculis non conniventibus inruetur, obscurato visu
occaecatur: quamuis Sol largitor sit luminis, auctorque videndi omnibus. Cum igitur astrologi alicunde cognoscunt, qui moderate, qui immodorate vim illam suscepturi sint: alios prudentes, alia os callidos sore dicunt: si modo fieri potest,ut ha- rum rerum certae notae, e figurarum illis delineationibus cognoscantur. Alia certe quidem perspicua sunt omnibus: cuiusmodi illud est,quod 1 ole Cancrum peragrante, immoderato calore afficimur. alia obscura de ignota iis qui artem ignorant astrologicam. Nam ea quae semper naturam suam se quantur, & vim ab opifice inditam tuentur, sumismaque potentia praedita sunt: omnino Volunta- item etiam habere bonam, & nullius mali esse causam,constat. Omnis enim malitia ex imbecillitate oritur: siquidem vires bonum quiddam sunt. Veruntamen bonorum etiam cepe asiluentia & copia iusto maior, nocere solet. Atque haec iis responsa sint, qui propter fatum voluntatis libertatem tolle- re conantur. Nunc aduersus omnes dicatur,eos qui