Nova bibliotheca lvbecensis ..

81쪽

liquium x . . quid το τοσάτω μαλλὸν, quod το παρακαλ- potius respicit, determinet, animadvertamus, quid c de λι- συναγωγῆ illa Ἀγγιζέση τη μερα faciundum haud obscure patebit. Sane diei illa notio, quam recentiores quidam iique partem maximam peregrini de πανολε - Iudaica Paulo assingunt non tam augusta de die est, quae neruum verborum, nedum argumentorum lPaulinorum heic loci capiat pondera y . Dies mortis vel potius hora non appropinquat, sed semper instat κ). Nec dies dominica, nec illuminatio mentis uberior futura operum bonorum apparatum aa , studium solamen coetum ante congregatum , quam traque cilla illuxerit, postulare possunt. Ergo, quum Paulus totus in eo sit ut ex Iudaeos siue Ebraeos suos, perfecto summo munico Dei sacerdote Je

su bb plena fidei certitudine affectos ad

viam patriae aeternae Iesu sanguine renouatam, strenue ingrediendam constanter confitendam, contuendam, ab omnibus mundi vacuam illecebris, quae Christiano

82쪽

rum animos frangant, uocent, deiiciant constientiam contaminent, diem appropin. quantem laciant terribilem soliuite studiosissime diem hanc appropinquantem aliam non esse constat, quam iudicii h premi diem, eui quasi conclamatis fidei, spei Mamoris

vasis collectis, an irnorum contentione in via continentia rerumaue mundanarum abstinentia, sumto coenae Lacrae viatico, obviam eundum.

s. I. Tota inim ad Ebraeos epistola veluti iti

neris sacri quietisque typicae tabula est, quae, ut Deus creationis opere absoluto quieuit, ut Iosua facto per desertum itinere, Israelam ad diem in Canaan καταπάυσεως intrQ- duxit, ut Melchisedecus Abrahamo ut Λ-haron Israeli magnae pacis ostenderunt diem, se Christum Iosuae, Melchisedeci is Aha- ronis antitypum ech sis πάντων ἀρχηγαγον, redemtionis sanguine nobis ad quietem aeternam aperuisse viam eiusque diem proxume suturam promisisse dencientibus autem in via diem minari damnationis aeterin

nae, ob oculos ponit dd Quicquid igi

tur ce Vide eap. li ubi voees, quas Ebr. x. 7 sqq. legimus easdem adhibuit. dd Ebri IV. r. 8 definit diem, quam excipiet Dei Sabbatismus.

83쪽

tur Paulus supra prolixe docet, hoe nostro in capite . a versu i . ad finem usque neruom contractum in succum sanguinem que conuertit. Atque, quum literae potius inhaerendum iudicem, quam tropum, qui Spiritus sancti gladium non semper v gina sed saepe aerugine obducat, eminus quaerendum, hic την - -- οδον quidem animaduerto, unde το ισέρχεος -- οσερχω - , ' μολογία τής ἐλπιδος οἰκ νῆς, η πισυναγωγη ipsum το εγγίζειν lucem suam foenerent eo. Aperta enim nobis per sacerdotem summum Iesum ad abbatum magnum via, adeunda est quies, non consessione spei declinandum, sanctorum exempla inspicienda, imitanda sequenda sunt, ita ut nullus in itinere defatigatus ad se recolligendum& in via continencium ani. mum despondeat, sed se potius inuicem tanquam comites alacres intuentes eo magis exstimulent, quo quietem sibi obuiam habeant propiorem.

g. VII.

Vt vero illa τῆς ἐπισυναγωγῆς siue offectionis suae in viam soluitis I in eauem continentiacee Metaphora eleganter continitata est, siue

84쪽

tinua notio hoc clarius constet, Paulus eam non modo eorum contumaciae, qui aMosis via desciverant per Amalecitas disiiciendi opponit, sed etiam verbis aliis V. S. ριηβαλ τε τῆν παρρησίαν uino Ebr. XlI. 3.

μενοι κ.τ. λ. illustrat. id quod is et Thess. n. I. πη παρουσιαν κυρο ἐριων η τουαρι- μων πισυναγωγήν π άυτόν , quam Tertii hanus nostram ad eum vocat congregationem, expresse coniungat ff). Nec minus ipse Dominus noster Iesus Christus Pauli verbis, ριῆ ἐγκαταλειποντες τήν ἐπισυναγώγηνεαυτων, hisce suis verbis Ἀνακυψατε in ἐπαρατε τοὶ κεφαλ ριων, δοτι 'dei iezaro τρωσις μων, lumen praetulit omnium

clarissimum gg, Ac, cum viatoribus nobis Paulus ἐν eiγωφάν, τὴν νηφεμιν - τῆν ποιέ-σta ubique literarum suarum vehementer commendet, O G Smς

γος λειωτῆς Iesus semper clamavit: is γκειτε hh). Quae si omnia cum δ', tarοδω- in viam collectione recte contuleris , facile cognosces, ἐπισυναγωγὴν illam nonnullorum dubitationi hucusque obnoxiam aliud haud esse, quam fluuium se in

viam diuinam colligendi, viribus itiinis conducendii ab omni seductione continendri

85쪽

g. VIII.

Huic meae sententiae , quamuis multa sint alia, quae lumen asserunt tamen si virorum doctissimorum pace liceat, braeorum antiquorum quin, impostoris illius Mochammedis modi loquendi aededunt. Prisci enim Ebraei id, quod Paulus ἐπισυναγωγήν nuncupat m,a an coilectionem captiuntatis, appellarunt. Diebus enim Messiae quum quaerunt, quid futurum sit respondet ehisiam in idrase ΠΣ p au fri

quadraginta annos congregatio captiuorum re*r

rectionem mortuorum praeuenturast ii . Plura de hac mortuorum congregatione praeter alios Eduard Pocochius in append. notarum ad Portam Mosis c. VI p. o. sqq. dabit Iudaeis autem magistris usus ochammedes hunc mortuorum ad vitam reditum saepissime fere semper congregationem O colyectionem ad

heum appellitare soles lik . Meccanis enim obiicientibus ' una v rari ruiso, collectio. seu congregatio praualens sumus respondet: in rem diri meerte dissipabitur hac congrega

86쪽

Zamch certo commentatore celebri, Ies a Dominum nostrum tempore nouissimo coelo descensurum eiusque auspicio homines omnes nam ad religionem congregandos sere.

Sed missis impiorum nugis, Ebraei, ad quos Paulus scripsit saniora instituti, Duce lesu

summo Sacerdote viam renouatam intrepide ingredientes, constanter confitentes, seque intuentes in uicem coitionem in v num collectam, nonnullorum more haud deserendo, sed prouocando diem apparitionis Iesu Christi prope imminentem praestolari iubentur. Haec ergo mea de μι- συναγωγὴ, notio, si fas sit dicere reliquis origine propior, nexu simplicior usu cferacior tanto maiorem utilitatis pariet fructum quanto propius ad scriptoris diuinistopum accedere intelligetur. Est enim illa Christianis omnibus, omni tempore S ubique locorum usui, quem sententiae eaeterae vix pollicentur. Vt autem b. Lutherus , qui alicubi ob ignorantiam litera irum sua aetate Doctores latentium errores fartorum sutorumque excusat, nos in luce Iiterarum linguarumque versantes errorum

accusat, dixit: ses in in ex Scbrist et ja

cli Iur. LIV. 4;.44 cons. Relandi lib. I. de relis. Mohamin. p. m. II. not. 3.

87쪽

qui, Christo interrogante, πως νονγινώσκεις in non recte legunt, nec, quo niam eius verba literae non sunt mortuae, sed spiritus, vita , recte vivere pote runt. Sed haec tuo iudicio, lector benevole, commendo, sperans ore, Vt, quo nostra sententia menti Paulinae propior piis omnibus utilior, eam etiam existimes

omnibus veriorem. nim Tom. V. Ien. sol. m. 4 nn Lue X. 26.

88쪽

de Libro longe rarissimo, ad ipsa Typogra phiae incunabula pertinente:

HUMANAE SALVADONIS

Iucundum est saeculi nostri studium, quo

viris eruditis a libri rariores, morarissimi, annotantur, describuntur, diiudicantur, excerpuntur. Neque iucun

i Recensuit eos copia haud exigua oestissimus civis meus urbis remensis hodie decus, IO. OGTIVS qui praestantissimo Catalu Hi

rico Critie Librorum rariorum Hamb. 747 8. indicem Scriptorum qui vel ex insitato de libro rarioribus exposuerunt, vel aliud agentes rari- ratem lib=orum iisdicarant, vel saltem unius Dreriusve libri notitiam dederunt, praefixit. innium industriam superare annititur vir celeber rinuis,DAV.CLEMENT cuius amplissimi elegatitissimique de Libris rarioribus operis initio gaudet orbis literatus, progressum . finem avide exspectat. Egregia quoque in hoc litcrarum genere Bibliophili possunt sibi promittere a clarisi fimo hodie rueritissiuioque in Academa imbrica

89쪽

dum modo est, sed sua etiam non caret utilitate siquidem hoc labore deteguntur muΙ-ta, e quibus de vera eruditionis, quae pristinis fuit temporibus se iis praesertim quibus barbarorum nomen fuit inditum conditione optimum ferri potest iudicium S incrementa, quae recentiori aevo nactae sunt literae, cognosci queunt ac declarari. Vnde praesertim Anglos, huiusmodi libros dudiosissime conquirentes, laudat, &Germanos ad imitationem excitare studet desi

deratissimus V AUERN LOESCHERVS et ,

Theologus vere polyhistor, qui ut innumeras res alias, sic historiam quoque typographicam scientissime scrutatus est, his verbis: Quod illi prima , praefertim DFicorum auctorum, exemplarii, cum summa fideae eandore excusa sint, deament is codicibus manu exaratis iuxta abeant, quod in ipsa re- nocentium literarum infantia dignoscere ebo. res ingeniorum foetus assuescant, o nihil non eorum intermittant, unde augeri possitis confrindri solida eruditio, hoc ego laude ac imitatione nostra Germanorum, opud quos παr phra

stra offein literaria Lubeeensi auditoris optimi diligentissimique non sine iucunditate reeordor, a quo magii exaratus industria liber de Libris rarioribus sub prelo in hac urbe sudat.

90쪽

phia nata est, perdignum existimo. Inde meum animum subiit ardor conquirendi me luendi primitias typographicas, praesertim Germanicas.

s. H. Eiusmodi librum eum niihi , Biblioth

eam tractanti reitena vianam, perlustrare olim licuerit atque ideo ex ἀυτοse dare possim istius notitiam, supplementum quoddam huius eruditionis, quae viget hodie, partis suppeditare, eo minus volui intermittere, quo pauciores sorte sunt, qui cimelium hoc literarium oculis usurparunt. Indicavi quidem hunc librum in Bibliothec Brettena v. Tom. III p. 124, in titulo, qui optime per SPECULUM HUMANAE SALVATIONIS exprimitur dando alios secutus nunc vero copiosiora de eodem proseram, di in his e , quae άυτο-πτης de hoc rarissimo libro observavi.

Equidem inficiari nequeo, quod de eodem iam plus vice simplici actum sit, etsi ille non reperiatur annotatus descriptus in

Incunabulis Arsis Typographicaeotae catalogo Librorum primis ab artis inventione anni upis exscriptorum, qui Catalogus Tom II.Bibl. Vsseribath. Vnivers adhaeret, cumque hir paginas ta 6 impleat , facile hinc apparet, quam